Het archief van de Tafel van de H. Geest van 's-Hertogenbosch
Bijlage I
ca. 20 september 1293Oorkonde, waarin vrouwe Beatrix weduwe van heer Gheerlacus twee jaargetijden sticht en de uitvoering daarvan opdraagt aan de meesters van de H. Geesttafel van Den Bosch.
NB: deze oorkonde is uitgegeven door mevr. drs. G. Vis-Van Syngel in het liber amicorum voor prof. D.P. Blok; het stuk zelf is gerestaureerd en geplaatst in een houten doos boven op de middelste charterkast Sassen
Deze oorkonde werd in augustus 1981 tijdens opruimingswerkzaamheden aangetroffen in een doos met diverse stukken in het archief van de Tafel van de H. Geest. Het stuk was door vocht zwaar beschadigd, waardoor bepaalde passages onleesbaar zijn geworden. De restauratie die inmiddels heeft plaatsgevonden kon dit probleem niet helemaal verhelpen. Deze oorkonden is niet opgenomen in het door Camps uitgegeven Oorkondenboek van Noord-Brabant en aangezien hij inhoudelijk gezien belangrijk is, leek het ons zinvol om de tekst in een bijlage in zijn geheel af te drukken. Eveneens wenselijk lijkt een uitvoerige analyse door een diplomaticus-mediaevist. Deze moet dan wel geplaatst worden in de context van de verschillende transacties door vrouwe Beatrix en haar echtgenoot Gheerlacus van Den Bossche aan het eind van de 13de eeuw en de vorming van het vermogen van de Bossche H. Geesttafel.
In 1998 is dit document nogmaals gepubliceerd door mevr. G. Vis-Van Syngel in een bundel aangeboden aan prof. D.P. Blok (zie verder de catalogus van de bibliotheek).
| 1. | Universis presentibus et posteris presentia visuris vel audituris Wellinus filius quondam (Hille ?) Arnoldus Poldonc et Bertholdus de Hosdeinne scabini (in Buscoducis ?) |
| 2. | noveritis quod coram nobis constituta domina Beatrix nostra comburgensis ab ea electo et ei a judice rite dato annuos et heredictarics (census ?) seu redditus |
| 3. | infrascripta que ipsa domina Beatrix post obitum memorati domini Gherlaci comparavit et acquisivit et de quibus ipsa secundum jus opidi de Buscoducis et sententiam scabinorum |
| 4. | ad requisitionen judicis domini nostri ducis prolatam suam liberam facere per census de (duabus ?) domibus et fundis sitis (in Buscoducis ?) juxta domun (Lombardorum ?) |
| 5. | fuit quondam Boydwini dicti Wylde et reliqua est Johannis dicti de Dyest annui census de et (fundo ?) Rodolphi dicti domina quibus dimidia libra |
| 6. | ducis solvende viginti octo solidos et (sex denarios ?) Lovanienses annui census de (bonis ?) juxta domum Arnoldi dicti Poldonc in ca- pite viculi a latere declinantis quindecim annui census |
| 7. | (de domo et fundo ?) Godefridi dicti Schenckel sitis in de vico (Ecclesie ?) versus (quatuordecim ?) solidos Lovanienses an- nui census de domibus et fundis Henrici dicti Wert et Lamberti dicti (undecim ?) solidos |
| 8. | Lovanienses annui census de domibus et fundis Willelmi et Nycolai dicti (Schilder ?) (septem ?) libras Lovanienses annui census de domo et fundo Macharii de Gandavo in vico Ecclesie quinquaginta solidos Lovanienses annui census |
| 9. | de domo et fundo Arnoldi dicti de (Croes ?) in vico Hinthamensi viginti octo solidos Lovanienses de domo et fundo (Lanbardorum ?) in foro; viginti quatuor solidos Lovanienses annui census de hereditate (retro ?) domum Arnoldi dicti Poldonc in [= regest nr. 9, d.d. 1282] |
| 10. | vico tendente ultra aquas que hereditas olim fuit Henrici dicti Velkenere; quatuor libras Lovanienses annui census de domo et fundo Johannis dicti Canpart in vico tendente versus portam Judeorum et de hereditate eiusdem Johannis |
| 11. | tendente dicti domus jacente; item quatuor libras Lovanienses annui census de camera Willelmi dicti Halfsotte et de fundo eiusdem inter cameras merces vendentium; viginti solidos Lovanienses annui census de domo et fundo Heydenrici dicti (quodam ?) Sporemaker; |
| 12. | viginti quoque solidos Lovanienses annui census de domo et fundo Aleydis dicti Pilterkens in vico Orthensi; item septem libras Lo- vanienses annui census de domo et fundo Johannes et Bahe dicte Bucken in foro et de fundo porte |
| 13. | (Wellini ?) filii quondam Egidii Cnode a latere eiusdem domus sic quolibet anno solvendas et centum libras et nonaginta octo libras Lovanienses parate pecunie pro annuo et perpetuo censu sue redditu decem octo librarum Lovaniensium |
| 14. | comparando (?) ; librere ac perpetue contulit et assignavit procu- ratoribus mense Sanctie Spiritus in ecclesia de Buscoducis constitute ad exhibendum et distribuendum per ipsos procuratores dicte mense quocumque pro tempore fuerint quolibet |
| 15. | anno perpetus de censibus, redditibus seu bonis antedictis elimosi- nas, donationes(que), legata quas ipsa domina Beatrix pro remedio anime memorati domini Gherlaci quondam sui mariti et pro remedio anime sue dedit et legavit |
| 16. | (terminis ?) (locis ?) infrascriptis et dictos annuos et heredicta- rics seu perpetuos redditus, census et bona dicta domina Beatrix tam mentis quam corporis bene compos mediante tutore suo et cum (ipso ?) et omne jus quod ipsa in (hiis ?) habuit |
| 17. | (supportavit ?) et effestucando modo in talibus consuetc resignavit in manum Amilii de Buscel receptoris redditum domini ducis in hiis hereditandi et exhereditandi potestatem |
| 18. | (ad opus ?) (dictorum ?) procuratorum dicte mense; qui procuratores ipsius mense dictos census, redditus et bona a manu dicti Amelii constituti in hoc loco curie ex parte domini ducis predicti (acce- perunt ?) jure percipiendum et habendum |
| 19. | dictarum elimosinarum et donationum et legatorum per ipsos et eorum succesores quoscumque in officic procurationis dicte mense fuerint perpetue facienda de redditibus seu (dedit ?) antedicta domina Beatrix |
| 20. | per dictos procuratores disposuit de redditibus et bonis huiusmodi in anniversario obitus memorati domini Gherlaci quondam mariti sui fratribus minoribus in Buscoducis quolibet (quin- decim ?) solidos Lovanienses in |
| 21. | anniversario patris eiusdem domini Gherlaci; eisdem fratribus quatuor solidos Lovanienses in anniversario matris ipsius domini Gherlaci et in anniversario Wellini quondam dicti eisdem fratri- bus quinque solidos Lovanienses; item dedit quolibet anno in anniversario memorati domini Gherlaci fratribus ordinis Sancti Willelmi in Porta Celi quinque solidos Lovanienses; leprosis in leprosaria apud Buscoducem degentibus quinque solidos Lovanienses in pittantiam |
| 22. | eorum convertendos; infirmitorio beghinarum in Busco ad pittantiam beghinarum in eodem degentium quinque solidos; item quolibet anno in dicto anniversario dicti domini Gherlaci universis (domicellis/ domibus ?) curie beghinarum in Buscoducis viginti |
| 23. | solidos Lovanienses secundum numerum beghinarum in ipsis domibus degentien distribuendos; item in eodem anniversario quolibet anno cuilibet de septem presbyteris in ecclesia de Buscoducis ad septem |
| 24. | altaria videlicet ad altare chor Beate Marie (Virginis ?), beati Eligii, Sancte Elizabeth, Sancte Crucis, Sancti Nycolai et Sancti Spiritum celebrantibus duodecim denarios Lovanienses; item quolibet anno in eodem anniversario dicti domini Gherlaci cuilibet domino- rum presbyterorum in ecclesia beghinarum predicte |
| 25. | celebrantium et cuilibet presbyterorum in hospitali de Busco et in dicta leprosaria de Buscoducensis celebrantium duodecim denarios Lovanienses dummodo ipsi presbyteri intersint officiis in dicto anniversario agendis siquiem presbyterorum |
| 26. | (officiis dicti ?) anniversarii non interfuerit eius qui absens fuerit portionem dicta domina Beatrix disposuit pauperibus erogan- dam; item rectori scholarum in Busco quolibet anno in dicto(anniver- sario ?) si officiis (eiusdem ?) anniversarii cum suis |
| 27. | scholaribus affuerit eius portionem similiter ipsa domina Beatrix pauperibus voluit erogari; item subcustodi in ecclesia beati Johannis in Busco dicto anniversario (domini ?) Gherlaci servanti |
| 28. | formam; item in dicto anniversario dicti domini Gherlaci hospitali in Busco novem solidos Lovanienses ad pittantiam infirmorum in eo degentium convertendos; item dedit et dari disposuit ipsa domina Beatrix quolibet anno in |
| 29. | dicto anniversario eius domini Gherlaci quinquaginta solidos Lovanienses ad comparandum ex hiis (omeos ?) (tritictos ?) pauperibis distribuendos; item dedit et legavit dicta domina Beatrix quolibet anno in suc anniversario singulis personis et |
| 30. | supradictis tantum quantum eis in anniversario dicti domini Gherlaci est legata secundum formam supradictam et ea que ipsa domina Beatrix in suo anniversario disposuit donanda darique distribui voluit quamdiu vixerit in die Puri- |
| 31. | fications Beate Marie Virginis cum migravit a seculo ea in die anniversario obitus sui quandocumque danda disposuit personis et locis supradictis juxta formam predictam; item dedit dicta domina Beatrix et assignavit quolibet |
| 32. | (anno ?) in anniversario dicti Gherlaci decem solidos Lo- vanienses et similiter in anniversario suo decem solidos ad ceram comparand(a)m pro quatuor candelis in quolibet ipsorum duorum anni- versariorum faciendis que in officiis ipsorum anni- |
| 33. | versariorum adcendentur de quibus unam dari voluit fratribus mino- ribus in Busco reliquas vero tres expletis officiis in pios usus disposuit convertendas; item dedit dicta domina Beatrix et legavit fratribus mino- |
| 34. | ribus qualibet ebdomanda perpetus tres solidos Lovanien- ses ad usum panis et (servitie ?) ecrundem; item dedit et legavit quolibet anno perpetue viginti libras Lovanienses ad comparandum pannos laneos et quolibet anno |
| 35. | viginti sex solidos Lovanienses ad comparandum quinquaginta duas ulnas linei parati quibus pannis ipsa domina Beatrix pauperes nudos et magis egentes voluit vestiri, ita quod cuilibet pauperum huius- modi una tunica aut camisia |
| 36. | exhibeatur de hiis se extenderunt dicti panni; item dedit et legavit quolibet anno septem libras Lovanienses ad comparandum centum paria calciorum centum pauperibus indigentibus distribuenda quos pannos et |
| 37. | que (vestimenta ?) (predicta ?) dicta domina Beatrix quolibet anno circa festum beati Martini hyemalis per dictos procuratores mense predicte mediante guardiano fratrum minorum et priore de Porta Celi in Busco et de concilic eorundem statuit |
| 38. | distribuendos; item dedit dicta domina Beatrix dicte mense (anno ?) (quolibet ?) (tres libras Lovanienses ?) portionem pauperum dicte mense et quolibet anno ecclesie beati Johannis in Busco quatuor solidos Lovanienses ad fomentum lampadum |
| 39. | in eadem que cenia et (singula data seu legata predicta ?) ipsa domini Beatrix annis singulis per dictos procuratores dicte mense de dictis bomis et reddi- tibus distribuenda et exhibenda locis et personis |
| 40. | (supradictis ?) ita quod siquidem de dictis (an- nuis redditibus superfuerint ?) ultra do huiuismodi remanere addiciens quod si contingat predictos redditus annuos |
| 41. | (quod ?) casum (deteriorari ?) contingat impo- steri ex eo (quod ?) hereditates de quibus autem deteriores (fiet ?) unicuique dictorum locorum et personarum de seu donatione seu legato eo juxta modum |
| 42. | deteriorationis predicte et si quo casu contingat dictos annuos redditus additic (cuili- bet ?) predictorum locorum et personarum ad (donationem ?) seu legatum pro rata sua |
| 43. | tacionis quantitatem in quorum omnium testimonium firmitatem sigula ante festem beati Mathei (apostoli ?) anno Domini millesimo CC nonagesimo (tertic ?). |
In dorso: Legato Beatricis Census domine Beatricis Donatio est legata (vrouw ?) Beatrix weduwe heer Gerlincx
N.B.: Het stuk is bezegeld geweest met 5 zegels van schepenen van Den Bosch. Deze zijn alle verdwenen
Nr. 12a | ca. 20 september 1293
