afb. 10 september 1966
Op last van de Staten-Generaal liet Frederik Hendrik, op de landtong waar Dommel en Aa samenkomen in de Dieze, een fort bouwen. Hieraan werd in 1637 begonnen. Het fort kreeg officieel de naam Fort Willem Maria. Het had de functie van blokhuis of dwangburcht, om de in de ogen van de Staten-Generaal onbetrouwbare, katholieke bevolking in toom te houden. De Bosschenaren hadden het snel over de Papenbril. Uit de Franse Tijd stamt de benaming Citadel. Aan de stadszijde was een vrij schootsveld nodig, en daarom werden er 43 huizen, de Orthenbuitenpoort en de St. Petrus en Pauluskerk afgebroken. De kerk lag ongeveer op de plaats waar nu Eurocinema staat. Door de afbraak ontstond één groot, kaal gebied dat Casteels Pleijn of Esplanade, in de volksmond 'De Plein' genoemd werd. Door de Vestingwet van 1874 hield 's-Hertogenbosch op vestingstad te zijn, het terrein mocht opnieuw bebouwd worden. Vanaf 1880 werden er straten aangelegd en huizen gebouwd. Zo ontstonden de Jan Heinsstraat en Van Tuldenstraat. In deze straten werd een aantal aanzienlijke woonhuizen gebouwd, maar er werden ook eenvoudige pakhuizen neergezet. Er meldden zich bovendien gegadigden die er industrieën wilden vestigen, onder wie ene ir. Gerard Philips uit Zaltbommel. Maar het stadsbestuur wenste geen industrie in de stad. De naam Van Tuldenstraat is een hommage aan de Bossche schilder Theodoor van Tulden (1606-1669). Deze barokschilder en navolger van Rubens was in zijn tijd een beroemde en veelgevraagde kunstenaar. In 's-Hertogenbosch zijn enkele van zijn schilderijen te bewonderen in het Stadhuis en Noordbrabants Museum. |
In 1605 trouwen in 's-Hertogenbosch de lakenkoopman Jacobus van Thulden en Heylke van Meurs. Een jaar later wordt de oudste van vijf kinderen geboren: Theodoor, die op 9 augustus 1606 in de Sint Janskathedraal zou worden gedoopt. Theodoor trekt op vijftienjarige leeftijd naar Antwerpen, waar hij ingeschreven wordt bij het schildersgilde. Het eerste jaar is hij leerling bij Abraham Bleyembergh; aangenomen wordt dat hij van 1622 tot 1626 bij de beroemde Rubens in de leer was. In 1626 krijgt hij de meesterstitel.
Van 1631 tot 1633 verblijft Van Thulden in Frankrijk. Onder andere vervaardigt hij er 19 schilderijen voor een kerk. Hij keert in 1634 terug naar Antwerpen. Het jaar daarop krijgt hij opdracht versieringen in Antwerpen te ontwerpen bij de intocht van Ferdinand van Oostenrijk; een gebeurtenis die op 17 april 1635 plaatsvond. Hij krijgt tevens de opdracht de feestelijkheden vast te leggen in een serie gravures. Eerst jaren later zou dit boek, de Pompa Introïtus Ferdinand, in druk verschijnen.
In 1635 treedt hij in het huwelijk met Maria van Balen, die toen 17 jaar oud was en petekind van Rubens. Het jaar daarop wordt Theodoor vader en krijgt hij het burgerrecht van Antwerpen.
Toch zal Theodoor van Thulden niet in Antwerpen blijven wonen. Hij keert terug naar zijn geboortestad. Wanneer precies weten we niet: na 1644, en in ieder geval in 1652 woont hij Achter het Wild Varken. Over hem wordt dan geschreven als „Van Thulden hout syn woonplaetse nu tegenwoordich tot sHertogenbosch daer hy om syn const in groot aensien is”. In 1669 sterft Van Thulden op 62-jarige leeftijd. Op 12 juli van dat jaar wordt de uitvaartdienst gehouden in de Sint Jan.
Het is opmerkelijk dat Theodoor van Thulden terugkeert naar zijn geboortestad, die inmiddels veroverd was door Frederik Hendrik. Hij vervaardigt er verschillende schilderijen (o.a. familieportretten van Bossche patriciërs) en allegorische schilderijen in het Bossche stadhuis.
„De Nederlandse Maagd en de Rechtvaardigheid” (raadszaal) is een allegorie op de rechtspraak. „Het recht van hoger beroep van de vier schepenbanken van de Meierij op de schepenbank van 's-Hertogenbosch” (burgemeesterskamer) wijst op de belangrijkheid van Den Bosch als hoofdstad van de Meierij. „Het verzoek van de steden van Brabant om vertegenwoordiging in de regering van de Verenigde Provinciën” (burgemeesterskamer) wijst op de politieke situatie waarin het door Fredrik Hendrik veroverde gebied zich bevond; geen eigen bestuur maar rechtstreeks bestuurd door de Staten Generaal als een soort kolonie.
In dezelfde periode dat Van Thulden zijn Bossche schilderijen vervaardigde, maakte hij zes schilderijen voor het Huis Ten Bosch in den Haag, in opdracht van Amalia van Solms, de weduwe van Frederik Hendrik.
Het Bossche stadsbestuur eerde haar schilderende stadgenoot in 1881 door een straatnaam naar hem te noemen. Het lag in deze eeuw in de bedoeling om een standbeeld voor Van Thulden op te richten, maar verder dan een gipsen ontwerp is het niet gekomen ...
|
1968 |
Kees SpieringsZo was het toen ... (32) : Van TuldenstraatBrabants Dagblad woensdag 25 september 1968 |
|
1986 |
Henny MolhuysenStraat en naam : Van TuldenstraatBrabants Dagblad donderdag 31 juli 1986 (foto) |
1908 | J. van Hulten (tapper) |
1910 | M.F. Kok (machinist) |
1928 | J.A.W. van Nimwegen |
1943 | J.A.W. van Nimwegen (machinist N.S.) |
1908 | Alph. Cijffers (meesterknecht drukkerij) |
1910 | Alph. Cijffers (meesterknecht drukkerij) |
1928 | N.V. F.H. Lathouwers |
1943 | van de Rijdt (N.V. Autobusondern. 'Vitesse') |
1971 | Frits Weck (Technische dienst, Schell Butagas-afdeling) |
1928 | J.J. de Wit |
1943 | A.J. Koppens (chauffeur) |
1923 | Hubertus L. Govers (vendumeester) |
1928 | H.L. Govers |
1943 | H. Govers (makelaar, handel in meubelen, verkooplokaal) - H.L. Govers (vendumeester) |
1928 | Verkooplokaal |
1943 | H. Govers (makelaar, handel in meubelen, verkooplokaal) |
1928 | Coop. Handelsbur. Boerenbond |
1928 | J.W. van Elten |
1943 | V.C. Aken (klompenmaker) - H. van Gelder - J.T. van den Wijngaard (schipper) |
1908 | L.J. Roborgh (landmeter v.h. kadaster) |
1903 | wed. D. P. de Booij |
1910 | wed. D.P. de Booij (schoenenfabriek) |
1928 | wed. D. de Booij |
1943 | N.V. Schoen- en Lederwarenfabr. v/h Wed. D.P. de Booy (schoenfabriek, schoenhandel) |
1908 | W. Meindersma (predik. Nederl. Herv. Gemeente) |
1943 | C.C.M. van der Linden |
1908 | A.C.J. Daniëls (klerk) - C.J.J. Daniëls |
1910 | A.C.J. Daniëls (boekhouder) - C.J.J. Daniëls (secr. penningm. Mij. landbouw, paarden- en veefokkerij) |
1928 | H.P.M. van de Ven |
1943 | L.A. Jansen (architect) - Jansen's Assurantiebedrijf |
1908 | A.W. van Gestel (sigarenfabrijkant) - Ph.M. van Osch (handelsagent) |
1910 | Ph.M. van Osch (handelsagent) |
1923 | Jacques B.M. van Dijk (arts) |
1928 | J.B.M. van Dijk |
1943 | J.B.M. van Dijk (arts) |
1908 | mr. J.A.A. Bosch (raadsheer gerechtshof) |
1910 | A.M.J. Rouppe v.d. Voort (industrieel) |
1923 | Matheus H.J.W. Eijcken (notaris) |
1928 | M.H.J.W. Eijcken |
1943 | J.R. Hofhuis (notaris) |
1908 | F.L. Welsch |
1910 | F.L. Welsch |
1923 | Joannes L.J. van Benthem (administrateur gem. werken) - Johannes L.A. Festen (ambt. prov. griffie) |
1943 | A.P.M. Festen (kantoorbed.) - J.L.A. Festen (hoofdcomm. Prov. Griffie) |
1948 | Boerenleenbank - J.L.A. Festen - W.P.I.M. Pauwels |
1908 | J.J. v.d. Sande (reiziger) |
1910 | J.J. v.d. Sande (reiziger) |
1923 | Arnoldus A. Dankers (kantoorbed. Post. en Tel.) |
1928 | B.J.J. Boumans |
1943 | B.J.J. Boumans (schilder) - B.J.M. Boumans (administrateur) - C.A.E.M. Boumans (kantoorbediende) |
1908 | M.C. van Spijk |
1910 | M.C. van Spijk |
1923 | Karel G. Begemann (inspecteur van politie) |
1928 | K.G. Begemann |
1943 | P.H.A.W. van den Heuvel (chauffeur) - P.J.S. Molhuijsen (schoensnijder) - A.J. v.d. Wal - A.W.M. v.d. Wal (kantoorbediende) |
1908 | W.G.F. de Ruijter |
1910 | J. Trimbach |
1943 | P.C. Bekenkamp (mach. houtbewerker) - J.A. Dekkers (chauffeur) - F.J.J. Verhoeven (koopman onger. goederen) |
1908 | wed. P.K.J. Absil (rentenierster) |
1910 | W.G.F. de Ruijter |
1928 | J. Reuzelaars |
1943 | N.J.M. van Geene (schilder) |
1908 | W.J. Servais (spoorwegbeambte) |
1908 | G.J. Klaassen (ambt. post en telegr.) - P. Klaassen (reiziger) - wed. A.M. Klaassen-Ringelands |
1910 | G.J. Klaassen (ambt. post en telegr.) - P. Klaassen (reiziger) - wed. A.M. Klaassen-Ringelands |
1928 | G.J.C. Marijnen |
1943 | C.C. Rietveld (winkelchef V. en D.) |
1908 | J.C. van Bremen (ambt. 's Hertogenb. brandw. Mij) - Kantoor 's Hertogenb. brandwaarborg-maatschappij |
1910 | J.C. van Bremen (ambt. 's Hertogenb. brandw. Mij) - Kantoor 's Hertogenb. brandwaarborg-maatschappij |
1923 | Hendrikus J. van der Belt (administrateur brandverzekering) |
1928 | H.J. van der Belt - 's-Hertogenbossche Brandw. Mij |
1943 | P.J.L.M. Meuwese (groentenkweker) |
5211 TG 1..27 5211 TG 2..62
1881 |
31 mei 1881No. 23. Beraadslaging over een voorstel tot het geven van namen aan nieuwe straten... Is mitsdien besloten te geven de navolgende naam aan: den weg midden over de Esplanade ... van Tuldenstraat ...
Stadsarchief | GAHt Notulen gemeenteraad 1881 nr. 7(31.05) p. 137-166 | 156
|
1909 : rechts 1..25, links 2..4
H.F.J.M. van den Eerenbeemt en L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch op de drempel van een nieuwe tijd (1960) 160
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 261
H.J. Zomerdijk, Het muziekleven in Noord-Brabant 1850-1914 LV (1982) 157, 160