De Sonniusstraat is een verbindingsstraat tussen de Antoon der Kinderenlaan en de Aartshertogenlaan. Bij raadsbesluit van 18 februari 1936 werd de straatnaam vastgesteld. De naam verwijst naar de eerste bisschop van 's-Hertogenbosch, Sonnius. Zijn eigenlijke naam was Franciscus van de Velde, hij verlatiniseerde de naam van zijn geboorteplaats Son tot zijn bisschopsnaam Sonnius. Zijn wapenspreuk was 'Sine Onere Nihil' - niets zonder moeite. Paus Paulus IV richtte op 12 mei 1559 in de Nederlanden nieuwe bisdommen op. Dat gebeurde in het kader van de wens van het Concilie van Trente (1545 - 1563) om overal tot kleinere bisdommen te komen. Het bisdom Luik moest toen toestaan dat er een nieuw bisdom kwam binnen zijn oorspronkelijk grondgebied. Op 10 maart 1561 werd Sonnius als eerste bisschop van het bisdom 's-Hertogenbosch benoemd. In zijn nieuwe diocees was Sonnius niet echt welkom. De Luikse bisschop was tegen: het nieuwe bisdom werd gerealiseerd ten koste van zijn territoir. Het Sint-Janskapittel zag door de komst van Sonnius zijn inkomsten achteruitgaan en weigerde hem de toegang tot de Sint-Jan. Voor het voorlezen van de besluiten van het Concilie van Trente moest hij uitwijken naar de kloosterkapel van de minderbroeders. Slechts met de hulp van de wereldlijke overheid (het stadsbestuur en de hertog van Alva) kon Sonnius zich in Den Bosch vestigen (november 1562). Ook de houding van de Bosschenaren was niet altijd even hartelijk. In een soort van 'Onze Vader' werd Sonnius bespot vanwege zijn kleine gestalte. In 1565 maakte Sonnius voor het eerst een reis door zijn gehele bisdom. Een jaar later moest hij vanwege de Beeldenstorm de stad verlaten wegens de onrustige toestand. In 1569 bracht hij de parochiële indeling van de stad in vier parochies tot stand: St. Jan, St. Jacob, St. Pieter en St. Cathrien. Sonnius is de bisschop van de contrareformatie, de katholieke reactie op de hervormingen van Luther en Calvijn. In maart 1570 werd hij benoemd tot bisschop van Antwerpen, waar hij in 1576 overleed. Pastoor Schoenmakers kocht een terrein aan naast de Sacramentskerk, grenzend aan de Pius X-school. Architect C. Panis bouwde er een fraterhuis, dat 5 november 1939 werd ingezegend en betrokken (Sonniusstraat 3). De fraters van Tilburg verlieten het huis in 2004, maar zijn nog steeds eigenaar. Het is sinds 2005 in gebruik bij enkele maatschappelijke instellingen. | 5 |
Op 12 mei 1559 richtte paus Paulus IV in de Nederlanden nieuwe bisdommen op. Daar onder was Den Bosch. Op 10 maart 1561 werd Franciscs van de Velde als bisschop benoemd. Hij is beter bekend onder de naam Sonnius, naar zijn geboorteplaats Son. In zijn nieuwe diocees was Sonnius niet welkom. De nieuwe bisschop moest immers een bepaald inkomen hebben. Dat zou ten koste gaan van anderen. De bisschop van Luik was tegen: het nieuwe bisdom werd gerealiseerd ten koste van zijn grondgebied. Het Sint-Janskapittel zag door de komst van de bisschop zijn inkomsten achteruitgaan en weigerde hem de toegang tot de kathedraal, de Sint-Jan. Toen Sonnius de besluiten van het Concilie van Trente voor moest lezen, kon hij geen gebruik maken van de Sint-Jan en moest hij uitwijken naar de kapel van de Minderbroeders.
In november 1562 deed Sonnius daadwerkelijk zijn intrede; in 1565 maakte hij voor het eerst een reis door zijn gehele bisdom. Een jaar later moest hij vanwege de beeldenstorm zijn bisschopsstad opnieuw verlaten wegens de onrustige toestand.
Sonnius is de man van de katholieke reformatie, de reactie op de hervormingen van Luther en Calvijn. Ter versterking hiervan oordeelde hij het nuttig dat de stad verdeeld zou worden in vier parochies. Het stadsbestuur ging ermee akkoord. Dat moest wel, omdat bepaald was dat degene die in de Sint-Jan gedoopt werd tegelijkertijd Bosch' poorter was. Dit voorrecht zou voortaan ook gelden voor de gedoopten in de andere parochies, de St.-Pieter, de St.-Catharina en de St.-Jacob. Tegelijkertijd werd ook de parochie Den Dungen opgericht.
Lang heeft Sonnius zijn reformatieplannen niet door kunnen voeren. In maart 1570 werd hij benoemd tot bisschop van Antwerpen. In 1576 overleed hij in deze Brabantse havenstad.
De houding van de Bosschenaren tot hun eerste bisschop was niet altijd even hartelijk. Onder andere werd hij bespot wegens zijn kleine gestalte. Er raakte een andere versie van het 'Onze Vader' bekend tijdens zijn ambtsperiode. Al spoedig kenden alle inwoners van de stad het van buiten.
O biscop Sonius, die ten Bosch zijt, Uw naeme is zeer benijt, U rijck is van geender weerden In hemelrijck noch op eerden: Ghij eedt huyden ons dagelicx broot, Ons wijffs ende kynderen hebben groot noot, O Heer, ghij, die daer in de hemel zijt, Maeckt ons doch desen bisschop met zijnen insettinge quijt. En laet ons in egeen becoringe vallen. Maar velost ons van de geschoren allen. |
1986 |
Henny MolhuysenStraat en naam : SonniusstraatBrabants Dagblad donderdag 13 november 1986 (foto) |
1943 | H.P. Ziegenhardt (assistent belastingen) |
1943 | H.A. Deckers (kantoorbed.) - J.G.M. Deckers (onderwijzeres) - J.M. Deckers (technicus) - wed. J.C. Deckers-Seller |
1943 | C.W.J. Donders (boekhouder der godshuizen) |
1943 | A.W. Raes (adj. commies hypoth.) |
1943 | J.G. Meurs |
1943 | J.H. Barella (opz. binnend. P.T.T.) |
1943 | H.J. van Kempen (heerenkapper) |
1943 | wed. C.J. de Hoog-Verhoeff |
1943 | D.A. Rutten - J.H. Weijers (ass. directe belastingen) |
1943 | A.J. Jansen - J.M. Jansen (locale-kracht P.T.T.) |
1943 | J.J. Zerner (commies N.S.) - W.T. Zerner (werktuigbouwkundige) |
1943 | J.R.M. van de Griendt (schrijver Godshuizen) - M.A. van de Griendt (boekhouder) |
1943 | C.J.M. Foppele (oud-dir. Gew. Arbeidsbureau) - J.C.L. Foppele (kantoorbediende) |
1943 | J.C. van Driel (beambte posterijen) |
1943 | D.J. Kaasjager (ambt. Paleis van Justitie) - H.D.E. Kaasjager (conducteur brievenmaler) |
1943 | wed. D.C.F. Cox-Stalpers |
1943 | H.J. van Hirtum (kantoorbed. L. en W. bedr.) - M. Scheeren |
1943 | A.J.A. Smits (frater-onderwijzer) |
1948 | Fraterhuis (klooster) (De Vliert) |
1965 | Fraters van Onze Lieve Vrouw Moeder van Barmhartigheid |
1965 | Sacramentskerk |
5212 AJ 1.. 5 5212 AK 2..34
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 383