afb. Paul Kriele, 24 mei 2002

Putgang

Binnenstad Centrum

De Putgang is een steegje gelegen tussen de percelen korte Putstraat 11 en 13. Op nummer 13 is restaurant 'In de zevende Hemel' en op nummer 11 café ’t Pantoffeltje gevestigd. In de jaren twintig/dertig komen in deze steeg elf namen voor van bewoners. Vier namen op nummer 3 [noordzijde], maar aan de kant van de veel besproken kleine huisjes woonden zeven huishoudens...
Aan de rechter, ofwel noordzijde van het steegje komen de achtertuinen uit van ondernemers met een winkel in de Kerkstraat. De percelen zijn genummerd 1 [Breughel] 3, 5, 9, 11, 13 [Pinokkio], 15 [River Woods/ voorheen Juwelier De Leeuw]. Bij de nummers 3, 11 en 17 staan naambordjes van particuliere bewoners. Het pand River Woods is van de Vughtse projectontwikkelaar Groenewoud. Aannemer Drijvers heeft de bovenetages verbouwd tot riante appartementen. Op de binnenplaats, waar wat verouderde optrekjes stonden en een paar Brabantse iepen, heeft tuinbedrijf Wassenberg uit Volkel een stadstuin aangelegd. Daaromheen zijn een elftal appartementen gesitueerd.
De hoekpandjes van de Putgang met de Korte Putgang zijn interessant. De naam van het Café 't Pantoffeltje is afgeleid van het oude woord voor pantoffel :Trip. In dit pandje was eind negentiende eeuw de Protestante school gevestigd. Henri Bakker is in dit pandje met een werkplaats voor fietsen begonnen. De motormuis Bakker raakte bekend als eerste Bossche vliegenier die in 1911 een rondje om de St.Jan maakte. Over de geschiedenis van het schooltje, den Tripen en Henri Bakker staat in het boek 'Ge Kunt me nog meer vertelle..' meer te lezen. In het pand op de linkerhoek was voorheen een smederij en daarvoor de koperslagerij van Teulings gevestigd. In de tijd van onze grootouders - de eerste decennia van de twintigste eeuw - had Pier W. Nuis er zijn timmerwerkplaats. Nuis ontwikkelde zich van timmerman tot aannemer. Volgens Mosmans stond hier het pakhuis van Kreybolder en staat het bekend onder de historische naam De Hasewint anno 1648. Passend op deze pagina is het volgende pand De Truyffel waarlangs voorheen een steegje liep dat met een deur onzichtbaar is gemaakt. Met de komst van restaurant Allerlei en De Visserij is het enigszins opengelegd. Ook het volgende pand bezit een aanpalend steegje en heet het Azijntonneke.
Cameren in de Putgang. Nog meer historisch zijn de woningen op de nummers 4 t/m 12, aan de zuidzijde gelegen. Volgens een bouwkundig onderzoek waren dat in de 16e eeuw cameren, ofwel eenkamerwoningen. De gevels zijn van recentere datum en dateren van de 19e eeuw. Een paar jaar geleden rezen er bouwplannen die uitgingen van sloop van deze cameren. Aanvankelijk stemde de gemeente in met de bouwplannen. Door actie van enkele bewoners vertegenwoordigd door een advocaat, keerde het tij. Monumentenzorg raakte na onderzoek overtuigd van de bouwkundige waarde van de pandjes hoewel ze er erg bouwvallig bijstonden. Maar er zijn weer enige jaren verstreken en er zit geen schot in de plannen.
Bron: Nieuwsbrief Bastion Oranje, 5 september 2001
~~~
Wordt tot het middeleeuwse stratenpatroon gerekend. Liep vroeger nog enkele meters door (op het einde nog een haakse bocht naar links). Dit steegje dankt haar naam aan de put die (waarschijnlijk) op het einde van de Putgang stond.
Bron: *
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1830
De Put Gang
Kaart J. B. Drossaers ca 1830
1890
Putgang
Kaart Jos van Hagens ca 1890
1909
Putgang
Huisnummeromnummering 1909
1910
Putgang
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911
1928
Putgang
Adresboek voor 's-Hertogenbosch 1928
Bossche straatnamen

Gangske naar put

door Ed Hupkens

Stadsblad woensdag 1 september 2010
Artikelen
1995

Redactie

Advies monumentencommissie: niet op rijks- of gemeentelijst. Net sluit zich rond pandjes Putgang
Brabants Dagblad zaterdag 28 oktober 1995 (foto)
 
1995 De Putgang (G.M.J. Ackermans)
Heemschut 5 (1995) 5
 
1997

Harry Boekwijt

De kameren in de Putgang
's-Hertogenbosch 3 (1997) 110-111
 
1998

Redactie

Eigenaar Van den Heuvel wacht ontwikkelingen rond historische pandjes af. 'Misschien Putgang verkopen'
Brabants Dagblad woensdag 24 juni 1998 (foto)
 
2004

J. Romeijn

Gemeentemonumenten : Putgang
Bossche Bladen 3 (2004) 104
Bossche Bladen 3 (2004) 104
2005

Redactie

Putgangcameren van ondergang gered
Nieuwsbrief Stichting 's-Hertogenbosche Monumentenzorg (juli 2005)
 
2008

Henk Mees

Verzet tegen plan voor Putgang
Brabants Dagblad vrijdag 22 februari 2008 (foto)
 
2011

Hoe 'n klein steegje moedig weerstand bood

Ooit leken vier huisjes aan de Putgang, een steegje aan de Korte Putstraat, niet meer te redden. Gisteren werden ze na restauratie feestelijk opgeleverd.
Wim Hagemans | Brabants Dagblad zaterdag 2 juli 2011
 
2011

Wim Hagemans

Allerkleinste variant Bosch woonhuis
Brabants Dagblad zaterdag 2 juli 2011
 
Panden
Putgang 2

Putgang A 223 (1880)
1908P. Jansen (metselaar) - J. Moors (pakhuisknecht)
Putgang 2 (1909)
1928mej. M. Rijnen
1943Th. Coppens-van Dijk

Putgang 4
Gemeentelijk monument

Putgang A 223a (????)
Putgang 4 (1909)
1928M. Broeren

Putgang 6
Gemeentelijk monument

Putgang A 223b (????)
1908A. Broere (loopknecht)
Putgang 6 (1909)
1923Elisabeth A. Wetzer (naaister)
1928A.H. Houdijk
1943P. van Gils-Suos

Putgang 8
Gemeentelijk monument

Kelder
Putgang A 223c (????)
Putgang 8 (1909)
1923Henricus Gerritse (schrijver Raad van Arbeid) - wed. Antoon Gerritse (zonder)
1928H.A.W.H. van Gijn

Putgang 10
Gemeentelijk monument

Kelder
Putgang A 223d (????)
1908A.M. v.d. Heuvel (zadelmaker) - L. Koolen (pakhuisknecht)
Putgang 10 (1909)
1928echtg. J. Beekwilder - P.A. Spruijt

Putgang 12
Gemeentelijk monument

Putgang A 223e (????)
1908A. Gerritse (schipper) - wed. Th. Nijmann
Putgang 12 (1909)
1928wed. H. van Oorschot
1943J. Opstraat (scharenslijper) - wed. H. Opstraat-van Heesch

 
Putgang A 223f

Putgang A 223f (????)
Vervallen (1909)

Putgang 3

Putgang A 223g (????)
1908W. Dirks (metselaar) - L. Hugers (fabrieksarbeider) - Van Stokkum (sigarenstrieper)
Putgang 3 (1909)
1923Martinus B. Beekwilder (sigarenmaker)
1928J.A. Brok - G. Denie - P.J. van Eeuwijk - A.M. van den Heuvel
1943P. Meijering (grondwerker) - F. Vos (koopman) - A. Weber

Putgang 1

Putgang A ongen. (????)
Putgang 1 (1909)

Postcodes
  5211 KR  1..21
  5211 KR  2..10
Raadsbesluiten
2003

Panden Putgang

Het college meldt in een brief aan de Stichting 's-Hertogenbosche Monumentenzorg en aan de eigenaar van de panden dat voor het nemen van een besluit over het al of niet aanwijzen van de panden in de Putgang 4 tot en met 12 als gemeentelijk monument meer tijd nodig is. De besluitvorming zal zo spoedig mogelijk plaatsvinden doch uiterlijk 1 september 2003.
B&W Besluitenlijst 22 april 2003
 
2003

Haalbaarheidsstudie restauratie Putgang

Het college heeft besloten het N.V. Monumenten Fonds Brabants te vragen om een onderzoek te doen naar de haalbaarheid van een restauratieplan voor de panden aan de Putgang 4 tot en met 12. Het onderzoek, dat in september 2003 gereed moet zijn, moet een beeld geven van de mogelijkheden voor restauratie en de daarbij behorende financiële consequenties. Op basis van de resultaten van het onderzoek kan het college opnieuw beoordelen of de panden aan de Putgang aangewezen worden als gemeentelijk monument.
B&W Besluitenlijst van 3 juni 2003
 
2003

Toekomst panden Putgang

Het college heeft in principe besloten de panden in de Putgang aan te wijzen als gemeentelijk monument en daartoe de in de monumentenverordening vereiste procedure af te wikkelen. Daarnaast gaat het college in op het aanbod van het Monumenten Fonds Brabant om de panden te restaureren. Het Fonds kreeg de opdracht van de gemeente om een haalbaarheidsonderzoek te doen. Uit dit onderzoek blijkt dat restauratie mogelijk is, maar dat de kosten aanzienlijk zijn. Met een subsidie van de gemeente moet het financiële tekort dat optreedt, worden gedekt. Met de eigenaar worden gesprekken gevoerd over de verwerving van de panden.
B&W Besluitenlijst 9 september 2003
 
2003

Schriftelijke vragen kelders

Het college geeft in een brief antwoord op vragen van het Bosch Keldergenootschap over kelders onder de panden in de Putgang en het Hinthamereinde. De kelder onder de Putgang wordt in het restauratieplan van de panden meegenomen. De eigenaar van de panden aan het Hinthamereinde heeft aangegeven dat handhaving van deze kelders technisch niet mogelijk is.
B&W Besluitenlijst 23 september 2003
 
2004

Aankoop panden Putgang 4 t/m 10

Het college besluit de panden aan de Putgang 4 tot en met 10 aan te kopen onder voorbehoud dat de raad het benodigde krediet beschikbaar stelt. De formele procedure voor het aanwijzen als gemeentelijk monument wordt opgeschort tot na de besluitvorming door de raad over het beschikbaar stellen van het krediet.
B&W Besluitenlijst 20 juli 2004
 
2004

Krediet aankoop panden Putgang

Het college stelt de gemeenteraad voor om een krediet beschikbaar te stellen voor de aankoop van de panden Putgang 4 tot en met 10 (even). Het krediet wordt gebruikt als afkoopsom voor de nadelen die de huidige eigenaren zouden ondervinden van een definitieve aanwijzing als monument.
B&W Besluitenlijst 7 september 2004
 
2005

Aanwijzing gemeentelijk monument

Het college wijst de panden aan de Putgang 4 tot en met 12 aan als gemeentelijk monument. Aanleiding is het verzoek van de Stichting 's-Hertogenbossche Monumentenzorg. De gemeente heeft de panden aangekocht en wijst de panden nu definitief aan als gemeentemonument.
B&W Besluitenlijst 1 februari 2005
 
2010

Verkoop Putgang 4 t/m 12

Het college besluit tot verkoop van de panden Putgang 4 t/m 12 (even) aan NV Monumenten Brabant. De panden zijn gemeentelijke monumenten.
B&W Besluitenlijst 13 juli 2010 | 10
 
Straatindeling
  1909 : rechts 1..3, links 2..12
Literatuur en bronnenpublicaties

Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 16

n: vermelding in een voetnoot