afb. Gerard Monté, 13 januari 2002
Noordwal
Binnenstad Noord
Van de Kasterenwal en de Noordwal zijn de muren en de rondelen gerestaureerd. Bij het beleg van 1629 heeft deze wal een belangrijke rol gespeeld. Het Staatse leger viel niet alleen het Vughterbastion aan maar ook de Noordwal. Onder leiding van Ernst Casimier van Nassau, een neef van Frederik Hendrik, en stadhouder van Friesland wisten de Staatse troepen met hun schansen de wal te benaderen en er dreigde een bres in de wal te worden geschoten. De verdedigers hebben toen in allerijl een nieuwe aarden wal achter de bestaande wal opgeworpen. Bij deze werkzaamheden is bij gebrek aan man kracht een compagnie vrouwen ingezet. Deze dreigende doorbraak in de verdediging heeft ongetwijfeld een rol gespeeld bij het besluit van het stadsbestuur om, toen het Vughterbastion veroverd was, te capituleren.Bron: Vestingwandelingen
Bron: Plaquette
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1881
Noordwal
RB 31-05-1881
1890
Noordwal
Kaart Jos van Hagens ca 1890
1901
Noord Wal
Adresboek 's-Hertogenbosch 1901
1909
Noordwal
Huisnummeromnummering 1909
1910
Noordwal
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911
1928
Noordwal
Adresboek voor 's-Hertogenbosch 1928
Bossche straatnamen
De Bossche 'natte hoek'
door Ed Hupkens
De naam Noordwal verwijst - behalve naar een straat sinds 1881 - ook naar een stadswal. De eerste Bossche stadsmuur van baksteen en tufsteen omvatte niet meer dan het gebied rond de Markt en was rond 1225 voltooid..jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Stroomopwaarts gezien vanaf de Noordwal. Op de achtergrond de Muntelwal. Rechts een gedeelte van de stadswal. Op het water een varend pleziervaartuig.<br><b>Datering:</b> ca 1970<br><b>Fotograaf:</b> J.A.M. Roelands<br><b>Nummer:</b> 0037198<br><b>Bron:</b> Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)]") In het riviertje de Aa lag in de bocht van de Noordwal naar de Muntelwal, achter de voormalige lunet, vanaf 1884 de gemeentelijke open badinrichting. De zwemgelegenheid - in de volksmond 'de Zwemkom' geheten - was vooral bestemd voor onvermogenden. Via een houten bruggetje vanaf de Noordwal - ongeveer ter hoogte van de niet meer bestaande Poort van Aerden - kwam men aan de overkant op een dijk. Via een tweede bruggetje kon men het zwembad bereiken. Op deze plek kwamen later de stadskwekerij en de tuinen van de Hogere Agrarische School. In 1998 kwam daar een opvallend wijkje met witte huizen, De Munteltuinen. De meer gegoede burgerij ging zwemmen in de militaire badinrichting, die hiervoor enkele uren per dag beschikbaar werd gesteld. Dit zwembad lag voorbij de Bartenbrug waar de Aa iets naar links afbuigt, schuin tegenover de Watertoren. Vanaf 1934 werd de gemeentelijke zweminrichting De IJzeren Vrouw opengesteld, waar ook vrouwen mochten komen, weliswaar gescheiden van de mannen. Rond 1890 openden de vennoten Arthur Douay en Theodorus van Lierop aan de Noordwal 22-24 hun Stoom-Wasch en Badinrichting. Hier kon men van 07.00 tot 19.00 uur koude en warme stortbaden nemen. Februari 1923 nam Albert Mussert het bedrijf over. De badinrichting werd afgestoten, men concentreerde zich op werkzaamheden van de stoomwasserij. In 1996 vertrekt de wasserij uit onze stad. | 5 |
Stadsblad woensdag 2 november 2013 | 5
Artikelen
| 1974 |
RedactieAan onzekerheid dient een einde te komen. Noordwal en Aawal blijven vasthouden aan renovaties.Brabants Dagblad woensdag 4 december 1974 (foto) |
|
| 1975 |
RedactieOnderzoek naar constructie van woningen aan Noordwal 3-20.Brabants Dagblad donderdag 18 september 1975 |
|
| 1979 |
RedactieNieuwbouw aan Noordwal en Beurdsestraat. Projecten voor '1 en 2' aan snee.Brabants Dagblad woensdag 5 december 1979 (foto) |
|
| 1997 |
Henk BruggemanEen stoom-wasch en badinrichting. Gevestigd op een perceel kadastraal bekend onder sectie H 3519 te 's-Hertogenbosch. Noordwal M 264-266.Henk Bruggeman ('s-Hertogenbosch 1997) |
Panden
Noordwal 40
Noordwal M 223 (????)
| 1908 | W. van Stiphout (passementwerker) |
Noordwal 40 (1909)
| 1910 | J. Beenen (sigarenmaker) |
| 1923 | Gerardus Beenen (sigarenmaker) |
| 1928 | W.J. van Rijswijk |
Noordwal 41
Noordwal M 222d (????)
| 1908 | P. van Amelsvoort (schoenmaker) - W. van Haaren (machinist) |
Noordwal 41 (1909)
| 1910 | P. van Amelsvoort (schoenmaker) - W. van Haaren (machinist) |
| 1923 | Paulus M. van Amelsfoort (schoenmaker) - Wilhelmus Balduk (stoker) - Wilhelmus Gaertener (timmerman) |
| 1928 | P.M. Amelsfoort - W. Gaertener |
| 1943 | W. Gaertener (timmerman) |
Noordwal 42
Noordwal M 222c (????)
| 1908 | L. v.d. Burgt (huisschilder) - A. Eekels (smid) - F. Peters (pakhuisknecht) |
Noordwal 42 (1909)
| 1910 | A. Eekels (smid) - J. de Graaf (sigarenmaker) - C. Huijsen (agent v. politie) - F. Peters (pakhuisknecht) |
| 1923 | Joannes de Graaf (sigarenmaker) |
| 1928 | J. de Graaf - C. Huijsen - J.C. Sprangers - L. Stupers |
| 1943 | A. Kennis (ass. magazijnchef sanitaire) - L. Stupers (metaaldraaier) |
Noordwal 43
Noordwal M 222b (????)
| 1908 | R. Hesse (schoenmaker) - H. Remmer (koetsier) |
Noordwal 43 (1909)
| 1910 | A. van Grinsven (loodgieter) - R. Hesse (schoenmaker) |
| 1923 | Gijsbertus van Eijndhoven (arbeider) - Antonius Fr. van Griensven (loodgieter) |
| 1928 | G. Bach - L. Marechal - J.H. Plaat |
| 1943 | G. Bach (buizenperser) |
Noordwal 43a
Noordwal M 221 (????)
Noordwal 43a (1909)
Noordwal 43b
Noordwal M 221a (????)
| 1908 | W. Konigstein (smid) |
Noordwal 43b (1909)
| 1928 | W. Koningstein |
Noordwal 43c
Noordwal M 221b (????)
Noordwal 43c (1909)
| 1928 | Th. Langenhuizen |
Noordwal 44
Noordwal M 222a (????)
| 1908 | wed. van Ooijen |
Noordwal 44 (1909)
| 1910 | wed. van Oijen |
Noordwal 44a
????, "Noordwal 44a"
1910, "", "Koningstein, W. (smid)"
1910, "", "Koningstein, W. (smid)"
Noordwal M 220e
Noordwal M 220e (????)
Vervallen (1909)
Noordwal M 220d
Noordwal M 220d (????)
Vervallen (1909)
Noordwal M 220c
Noordwal M 220c (????)
Vervallen (1909)
Noordwal M 220b
Noordwal M 220b (????)
Vervallen (1909)
Noordwal M 220a
Noordwal M 220a (????)
Vervallen (1909)
Noordwal 45
Noordwal M 222 (????)
| 1900 | George Dufay en Zoon (ijzer- en metaalgieterij) |
| 1908 | A. van Grinsven (loodgieter) |
Noordwal 45 (1909)
| 1910 | wed. J. Salaro (winkelierster) |
| 1928 | J.P. Viguurs |
| 1943 | J.J.P. Viguurs (slager) |
Noordwal 46
Noordwal M 220 (????)
| 1908 | A. Chambone (loodsmelter) - P.J. Dankers (smid) - J. Opdenbuijs (loodpletter) - H. Smies (schoenmaker) - A. Verhagen (timmerman) |
Noordwal 46 (1909)
| 1910 | P.J. Dankers (smid) - A. v.d. Eerden (goudsmid) - J. Opdenbuijs (loodpletter) - H. Smies (schoenmaker) - A. Verhagen (timmerman) |
| 1923 | Eugène Dankers (smid) - wed. Petrus J. Dankers (zonder) |
Noordwal 39
Noordwal M 224 (????)
| 1908 | J.W. v.d. Kallen (timmerman) - W. v.d. Kallen (timmerman) |
Noordwal 39 (1909)
| 1910 | J.W. v.d. Kallen (timmerman) - W. van Stiphout (passementwerker) |
| 1928 | W. van Stiphout |
Noordwal 39a
Noordwal M 224a (????)
Noordwal 39a (1909)
| 1928 | A.M. Blom |
Noordwal 38
Noordwal M 225 (????)
| 1908 | J. Corraij (sigarensorteerder) - wed. Melis |
Noordwal 38 (1909)
| 1910 | J. Fetter (sigarenmaker) - M. Verhagen (timmerman) |
| 1928 | F. Peters - J.H. Theeven |
| 1943 | J. van Boxtel (arbeider) - H. Verhallen (contructiewerker) |
Noordwal 37
Noordwal M 226 (????)
| 1908 | H. Janssen (sigarenmaker) - Th. Spierings (huisschilder) |
Noordwal 37 (1909)
| 1910 | J. Craane (sigarenmaker) - Th. Spierings (huisschilder) |
| 1923 | Wilhelmus A. Brouwers (schoenmaker) - Simon A. van Haaren (sigarenmaker) |
| 1928 | S. Bijl - B.C. van Esch |
| 1943 | J. van Boxtel (opperman) - A. Houdijk (arbeider) |
Noordwal 36
Noordwal M 227 (????)
| 1908 | F. v.d. Berg (sigarenmaker) - J. Peters (schoenmaker) |
Noordwal 36 (1909)
| 1910 | J. Peters (schoenmaker) - W. Verhulst (pakker) |
| 1928 | J.J. Bouleij - J. Peters |
| 1943 | L.F. van der Hoorn (koopman) - W. van der Hoorn (koopman) - J.A. Timmers (drukker) |
Noordwal 35
Noordwal M 228 (????)
| 1908 | G. Jansen (kruidenier en heetwaterhuis) |
Noordwal 35 (1909)
| 1910 | G. Jansen (kruidenier en heetwaterhuis) |
| 1928 | P.C.J. Schols |
Noordwal 34
Noordwal M 255 (????)
| 1908 | A. Strooi (winkelier) |
Noordwal 34 (1909)
| 1910 | E. van Zantvoort (winkelier) |
| 1943 | M.A. van Wijk (voeger) |
Noordwal 33
Noordwal M 256 (????)
| 1908 | J. Viguurs (slachter) |
Noordwal 33 (1909)
| 1910 | J. Viguurs (slachter) |
| 1928 | M.F.M. Dalessi - P.J.M. Dalessi |
| 1943 | H.B.J. Jansen (koopman in broenten en fruit) |
Noordwal 32
Noordwal M 257 (????)
| 1908 | wed. Ubert |
Noordwal 32 (1909)
| 1910 | wed. Ubert |
| 1928 | J. Kriste |
| 1943 | J.A. Mieris (los arbeider) |
Noordwal 31
Noordwal M 258 (????)
| 1908 | J. van Boekel (sigarenmaker) - A. van Hees (molenaar) |
Noordwal 31 (1909)
| 1910 | B. Gevers (sigarenmaker) - A. van Hees (molenaar) |
| 1928 | P.A. Gommers - G. van de Griendt |
| 1943 | J.H.J. Brangers - M. van Meurs (wever) |
Noordwal 30
Noordwal M 259 (????)
| 1908 | W. van de Heijden (arbeider) - J. van Wanrooij (passementwerker) |
Noordwal 30 (1909)
| 1910 | W. van de Heijden (arbeider) - J. Theven (pakhuisknecht) |
| 1928 | P.J.W. Jacobus meergen. van der Zande - P.J. van Rixtel |
| 1943 | P.J.W. Jacobus meergen. van der Zande (goudsmid) - G. Siemons (chauffeur) |
Noordwal 29
Noordwal M 260 (????)
| 1908 | A. Bezemer (metselaar) - J.F.C. Janssen (timmerman) |
Noordwal 29 (1909)
| 1910 | A. Bezemer (metselaar) |
| 1928 | P.M. Mulders |
| 1943 | W. v.d. Wiel (groentenhandelaar) |
Noordwal 28
Noordwal M 261 (????)
| 1908 | L.A.C. van Dam (winkelier) |
Noordwal 28 (1909)
| 1910 | L.A.C. van Dam (winkelier) |
| 1923 | Leonardus A.C. van Dam (winkelier kol. waren) |
| 1928 | L.A.C. van Dam |
| 1943 | D. Beekmans (melkventer) |
Noordwal 27
Noordwal M 262 (????)
| 1908 | A. Koningstein (ijzergieter) |
Noordwal 27 (1909)
| 1910 | A. Koningstein (ijzergieter) |
| 1928 | J.H. Spierings |
| 1943 | J. Gerritse (brievenbesteller) |
Noordwal 26
Noordwal M 263 (????)
| 1908 | L. Adams (azijnhandel) - M.H. Vugts (sigarenmaker) |
Noordwal 26 (1909)
| 1910 | L. Adams (azijnhandel) |
| 1923 | Lambertus Adams (azijnhandelaar) - Hendricus Broeren (chauffeur) |
| 1928 | L. Adams |
| 1943 | L. Adams (azijnhandelaar) |
Noordwal 26a
Noordwal 26a (????)
| 1943 | L. Adams (azijnmakerij) |
Noordwal 25
Noordwal M 263a (????)
| 1908 | G.A. de Reede (kap. inf.) |
Noordwal 25 (1909)
| 1910 | G.A. de Reede (kapitein inf.) |
| 1928 | W. Rasch |
| 1943 | J.M. Rasch (leerares N.A.) - M.M. Rasch (steno-typiste) - W. Rasch (hoofdkeurm. van de keuringsd. van waren) |
Noordwal 24
Noordwal M 264 (????)
| 1908 | B.M.A. van Lierop (firma Douay en Co. stoomwasch- en badinrichting) |
Noordwal 24 (1909)
| 1910 | B.M.A. van Lierop (firma Douay en Co.) stoomwasch- en badinrichting |
| 1928 | fa. A.J.A. Mussert (wasscherij) |
Noordwal 23-22
Noordwal 21
Noordwal M 267 (????)
| 1900 | C. Groeneweg (mr. kuiper) |
| 1908 | (Noordwal M 267): Kuiperij en kistenfabriek v. C. Groeneweg |
Noordwal 21 (1909)
| 1928 | Achteringang Slachthuis |
Noordwal 20
Noordwal M 268 (????)
| 1908 | L.J. Defesche (rijkveldwachter) |
Noordwal 20 (1909)
| 1910 | Joh. Sars (vrachtrijder) |
| 1928 | W.J. van Litsenburg - mej. M.J. Schreuder |
| 1943 | M.J. Schreuder (kantoorjuffrouw) |
Noordwal 19
Noordwal M 269 (????)
| 1908 | P.J.C. van de Akker (muzik. stedel. muziekk.) |
Noordwal 19 (1909)
| 1910 | P.J.C. van de Akker (muzik. stedel. muziekk.) |
| 1923 | Petrus J.C. van den Akker (musicus) |
| 1928 | F.J.M. Krijbolder |
| 1943 | F.J.M. Krijbolder |
Noordwal 18
Noordwal M 270 (????)
| 1908 | J.M. van de Akker (metselaar) |
Noordwal 18 (1909)
| 1910 | J.M. van de Akker (metselaar) |
| 1928 | P. Rijkers |
| 1943 | J.L.C. Oersels (klerk) - J.M. Oersels (schoenmaker) |
Noordwal 17
Noordwal M 271 (????)
| 1908 | H. van Asperen (gevangenbewaarder) |
Noordwal 17 (1909)
| 1910 | H. van Asperen (gevangenbewaarder) |
| 1928 | P.J. Weber - wed. P. Weber |
| 1943 | N.M. van de Griendt (fabr. arb. levensm.) |
Noordwal 16
Noordwal M 272 (????)
| 1908 | wed. W. Maane-van de Ven |
Noordwal 16 (1909)
| 1910 | wed. W. Maane-van de Ven |
| 1928 | wed. W.G.J. Maane |
| 1943 | J.W. Vogel (sigarenmaker en badmeester) |
Noordwal 15
Noordwal M 273 (????)
| 1908 | J.H.M. Reijner (schipper) |
Noordwal 15 (1909)
| 1910 | J.H.M. Reijner (ambt. rijkswaterstaat) |
| 1928 | J.W. Vogel |
| 1943 | P. Rijkers (klompenmaker) |
Noordwal 14
Noordwal M 274 (????)
| 1908 | W. Voets (sigarenmaker) |
Noordwal 14 (1909)
| 1910 | W. Voets (sigarenmaker) |
| 1928 | W.A.L. Voets |
| 1943 | W.A.L. Voets (sigarenmaker) |
Noordwal 13
Noordwal M 275 (????)
| 1908 | P. Snijders (mr. schoenmaker) |
Noordwal 13 (1909)
| 1910 | A. v.d. Pas (contr. gem. waterleiding) |
| 1928 | A.A. van der Pas |
| 1943 | A.A. van der Pas - A.J.M. van d. Pas (kantoorbed.) |
Noordwal 12
Noordwal M 276 (????)
| 1908 | A. van Mil (schoenmaker) |
Noordwal 12 (1909)
| 1910 | M. Vissers (kleermaker en bode) |
| 1923 | Godefridus N. Dekkers (steenhouwer) |
| 1928 | G.N. Dekkers |
| 1943 | G.N. Dekkers (steenhouwer) |
Noordwal 11
Noordwal M 277 (????)
| 1908 | E. Adriaansen (bode v.d. godshuizen) |
Noordwal 11 (1909)
| 1910 | E. Adriaansen (bode v.d. godshuizen) |
| 1923 | Hendrikus J. Fiege (behanger) |
| 1928 | H.J. Fiege |
| 1943 | J.J. wed. Fiege-Krijnen |
Noordwal 10
Noordwal M 278 (????)
| 1908 | C. Lambooij (timmerman) |
Noordwal 10 (1909)
| 1910 | K.G.M. Lambooij (timmerman) |
| 1928 | C.G.M. Lambooij |
| 1943 | J. Lambooij (timmerman) |
Noordwal 9
Noordwal M 279 (????)
| 1908 | W.M. van der Heijden (goudsmid) |
Noordwal 9 (1909)
| 1910 | W.M. van der Heijden (goudsmid) |
| 1928 | wed. J. van de Veerdonk |
| 1943 | P.H. Swartjes (arbeider) |
Noordwal 8
Noordwal M 280 (????)
| 1908 | Gez. Tamson (tailleuses) |
Noordwal 8 (1909)
| 1910 | Gez. Tamson (tailleuses) |
| 1928 | A.I.J. Tamson |
| 1943 | J.H. Spierings (rijkswerkman) |
Noordwal 7
Noordwal M 281 (????)
| 1908 | J. Gommers (magazijnsknecht) |
Noordwal 7 (1909)
| 1910 | J. Gommers (magazijnsknecht) |
| 1923 | Henricus P.G. Gommers (schrijver Kon. school K.T.A.) - wed. Jacobus Gommers (zonder) |
| 1928 | wed. J. Gommers |
| 1943 | J. Ruijters (kantoorbed.) |
Noordwal 6
Noordwal M 282 (????)
| 1908 | M. van Hout (zoutziedersknecht) |
Noordwal 6 (1909)
| 1910 | M. van Hout (zoutziedersknecht) |
| 1928 | P.W. van Hout |
| 1943 | P.W. van Hout (sigarenmaker) - N.J.J. Lommers (wijnstekersknecht) |
Noordwal 5
Noordwal M 283 (????)
| 1908 | G.N. Dekkers (steenhouwer) |
Noordwal 5 (1909)
| 1910 | G.N. Dekkers (steenhouwer) |
| 1928 | J.D.F. Kleijne - L.J. Kleijne - H.J. Pulles |
Noordwal 4
Noordwal M 284 (????)
Noordwal 4 (1909)
| 1910 | C. van Ginkel (tuinman) |
| 1923 | wed. Cornelis van Ginkel (zonder) |
| 1928 | wed. C. van Ginkel |
Noordwal 3
Noordwal M 285 (????)
| 1908 | H.J. Klomperhouwer (koetsier) |
Noordwal 3 (1909)
| 1910 | H.J. Klomperhouwer (koetsier) |
| 1923 | Wilhelmus P.A. Gloudemans (bevolkingsagent) |
| 1928 | W.P.A. Gloudemans - H.J. Klompenhouwer |
| 1943 | W.P.A. Gloudemans (bureel-ambt. ter Secretarie) - wed. J.M. Gloudemans-van Muilekom |
Noordwal 2
Noordwal M 286 (????)
| 1908 | M.J. Franken (sigarenmaker) |
Noordwal 2 (1909)
| 1910 | M.J. Franken (opz. sigarenfabriek) |
| 1923 | wed. Jan C. Bonnes (tabakstripster) - wed. Mathijs J. Franken (zonder) |
| 1928 | wed. J.C. Bonnes - mej. A.C. Franken |
Noordwal 1
Noordwal M 287 (????)
| 1908 | A. van Oijen (goudsmid) - C. van Oijen (in koloniale waren) |
Noordwal 1 (1909)
| 1910 | A. van Oijen (goudsmid) - C. van Oijen (in koloniale waren) |
| 1928 | A.A. van Oijen |
| 1943 | A.A. van Oijen (goudsmid en wink. in sig. enz.) |
Postcodes
5211 RM 1..23 5211 RN 25..51 5211 RL 53..69 5211 RM 2..22 5211 RN 24..50 5211 RL 52..68
Raadsbesluiten
| 1881 |
31 mei 1881No. 23. Beraadslaging over een voorstel tot het geven van namen aan nieuwe straten... Is mitsdien besloten te geven de navolgende naam aan: den weg van Zwijsen tot de Hofstad ... Noordwal ...
Stadsarchief | GAHt Notulen gemeenteraad 1881 nr. 7(31.05) p. 137-166 | 156
|
Straatindeling
1909 : aan één zijde bebouwd 1..46
Literatuur en bronnenpublicaties
H.F.J.M. van den Eerenbeemt en L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch op de drempel van een nieuwe tijd (1960) 139, 147, 188
J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII/XXXIV (1976) I. 32, 216, 219; II. 319, 348, 370
F.G.G. Govers, Het geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901 XXV (1989) 255
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 41, 46, 112, 207, 231, 233
F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 120
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 170
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |