afb.
Den Bosch kent de Nieuwstraat en de Dode Nieuwstraat. Vroeger hebben ook nog de Eerste Nieuwstraat, de Tweede Nieuwstraat en de Hooge Nieuwstraat bestaan. In 1629 komt de stad in handen van het Staatse leger. De katholieke godsdienstuitoefening wordt verboden. Mannelijke kloosterlingen en priesters moeten de stad verlaten. Nonnen en begijnen mogen blijven, maar sterven door het verbod van aanwas, vanzelf uit. Kloosters, kerken en kapellen worden geconfisqueerd, worden aan de protestanten gegeven of het leger vindt er een onderdak. Een aantal kloosters en kerken wordt in de verkoop gedaan. Stadtstimmerman (aannemer) Frans Blom en pensionaris (stadsadvocaat) en later schepen (wethouder) Johan Gans zien hun kansen schoon. Na geheime onderhandelingen kopen zij in 1641 van de Raad van State het Geertruiklooster, het klooster Achter de Tolbrug, het Predikherenklooster en het Minderbroedersklooster. De kloosters worden afgebroken, sloopmaterialen doorverkocht of hergebruikt. Beide heren kunnen betiteld worden als projectontwikkelaars avant la lettre en koesteren grootse plannen: tussen de dwangburcht Fort Willem Maria (de huidige Citadel, 1637) en de Hinthamerstraat moet een compleet nieuwe woonwijk komen, met daarbij een nieuwe haven. Er worden alvast twee straten aangelegd die dwars door het lege en drassige terrein van het voormalige klooster van de Predikheren lopen: de Eerste en Tweede Nieuwstraat. Op de bouw van kleine eenkamerwoningen (cameren) na, komt bebouwing niet van de grond; het gebied blijft decennialang een open karakter houden. Frans Blom en Johan Gans worden in akten ook wel kooplieden in 'swart goet' genoemd. Geen kooplui in 'swart gelt'. Dat bestond toen niet. |
NIEUWSTRAAT. Eerste- en Tweede- zijn pas in 1641 over de terreinen van 't voormalig Predikheerenklooster aangelegd en door Frans Blom met huizen betimmerd. | 81 |
De in 1641 aangelegde Nieuwstraat liep oorspronkelijk heel anders. Zij droeg een andere naam: zij heette 1e Nieuwstraat. Eigenlijk was het een zijtak van de 2e Nieuwstraat die nu Sint Josephstraat heet. Die aftakking begon ter hoogte van het tegenwoordige Kardinaal van Rossumplein waar na 1840 de wekelijkse veemarkt zou komen die tot dan toe als jaarmarkt op het Sint Jacobskerkhof was gehouden. | 69 |
1641 |
In 1641 worden verschillende vm. kloostergebouwen door de Raad van State verkocht. Frans Blom koopt bijvoorbeeld de kloosters van de Minderbroeders en de Dominicanen. Hij breekt ze af en legt vervolgend drie nieuwe straten, drie Nieuwstraten, aan: de Doode Nieuwstraat, de Nieuwstraat en de Tweede Nieuwstraat (thans St. Jozefstraat geheten). Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch |
1908 | F. Goossens (musicus er rep. muziekinstr.) |
1910 | L. Goossens (goudsmid) |
1928 | J.A.C.M. Verlinden |
1943 | A. Horn (expeditie-bediende) - A.J.M. van Weert (boekhoudster) |
1865 | Th. Donkers (wollennaaister) |
1875 | J.A.E. Camps (boekhouder) |
1892 | Wessel de Haan |
1908 | D.P. Lukkenaer (beh. en stoffeerder) |
1910 | J. van de Ven (schoenmaker) |
1928 | F. Kouwenberg |
1943 | P.C. Grefkens (kleermaker) |
1865 | H.H. van de Werken (hoofdonderwijzer) |
1875 | W.H. Morren (hoofdonderwijzer) |
1881 | F.J.A. Merx (deurwaarder bij de arrond.-rechtb.) - W.E.J. van Rooijen (assistent postkantoor) - C. van Weele (hulponderwijzer) |
1908 | W. de Haan (barbier) |
1910 | W. de Haan (schoenmaker) |
1923 | Carolus M.H. de Haan (coiffeur) - Wessel de Haan (barbier) |
1928 | W. de Haan |
1943 | W. de Haan (heerenkapper) - P.G. Westelaken (houtzager) |
1881 | F. Koesen (mr. zadelmaker) |
1910 | Werkplaats Jos. de Laat |
1928 | P. Struijk |
1943 | A.P. Struijk (kantoorjuffrouw) - P. Struijk (rijwielhersteller) |
1923 | Johannes van Boekel (zonder) |
1928 | W.Th. Jacobus meergen. van der Zande |
1943 | A.E. v.d. Sluis (mach. bankwerker) - J.A. v.d. Weyenberg |
1865 | N. van Boekel (herbergier) |
1881 | J. Jansen (tapper) - P. Luckenaer (mr. kamerbehanger en ondernemer van verhuizingen) |
1908 | A. Dankers (caféhouder) - Gez. Dankers (modisten) |
1910 | A. Dankers (caféhouder) |
1923 | Hendrikus M. Cornelissen (sigarenmaker) |
1943 | L.A. van Aken (besteller Vroom en Dreesman) |
1908 | mr. H.C.F. Rits (notaris) |
1910 | mr. H.C.F. Rits (notaris en agent brandverzekering Koningrijk der Nederlanden) |
1928 | mr. H.C.F. Rits |
1943 | A.N. Otten & Zn. (rijwielcentrale en vulcaniseerbedrijf 'De Nieuwe Concurrent') - J. Otten (koopman) |
1943 | A.N. Otten (rijwielhandelaar) |
1865 | F.J.M. Rits (notaris en lid van den gemeenteraad) |
1875 | F.J.M. Rits (notaris) - mr. L.A. Rits (advocaat) |
1881 | F.J.M. Rits (notaris) - mr. L.A. Rits (advocaat) |
1910 | mr. H.C.F. Rits (notaris en agent brandverzekering Koningrijk der Nederlanden) |
1943 | J.J. Kroet (koopman manufacturen) |
1865 | J. van Berge (koopman) |
1875 | J. van Berge (partikulier) - jonkh. mr. A.J.F.H. van den Bergh (vice-president bij het gerechtshof van Noordbrabant en Limburg) |
1881 | P.A.H. Sweens (med. doctor) |
1908 | dr. W.L.H. Strijbosch (arts) |
1910 | W.L.H. Strijbosch (arts) |
1923 | Johannes H.L. van Dijk (bankier) |
1928 | wed. J.H.L. van Dijk |
1943 | wed. L.M.J. van Dijk-Teeuwen |
1875 | A. Keukenschrijver (partikulier) |
1881 | T.J.A. Keijzer (partikulier) |
1892 | dr. W.L.H. Strijbosch |
1928 | mej. M.Th. Cremer - wed. W. Moosdijk - mej. A.C.M. de Rooij - wed. F.A. de Rooij |
1943 | L. Dupuis |
1865 | mr. A.A. Heeren (advokaat) |
1875 | mr. A.A. Heeren (advocaat) |
1881 | T.J.H. van Rijkevorsel (wijnhandelaar) |
1908 | mr. W.J.M. Ummels (sub. griff. arr. rechtb.) |
1910 | mr. W.J.M. Ummels (rechter in de arr. rechtbank) |
1928 | F.J.M. Ummels - mr. W.J.M. Ummels |
1865 | dr. E.A.P. van den Bogaert (geneesheer in het krankzinnigen gesticht) |
1881 | mej. C. van Rijckevorsel (partikuliere) - mej. M.H. van Rijckevorsel (partikuliere) |
1908 | C.H.H. van Rijckevorsel |
1928 | P.E.G. van der Heijden |
1936 | dr. P.E.G. van der Heijden |
1943 | A.N.P.M. Verlinden (arts) |
1865 | P. Delosie (koopman) |
1875 | L. van Meerwijk (lid der provinciale staten, en van gemeentenraad) |
1881 | L. van Meerwijk (lid der provincialen staten en van den gemeenteraad) |
1908 | wed. C.A.R. van der Kun-van Bommel |
1910 | wed. C. van der Kun-van Bommel |
1928 | mej. M.H.C. van der Kun - wed. C.A.R. van der Kun |
1943 | A.A.M. van Mackelenbergh (koopman) - fa. Jacques van Mackelenbergh (Electro-Techn. Bureaux) |
1960 | van Mackelenbergh (specialist in electrische huishoudelijke apparaten) |
1961 | van Mackelenbergh (ook voor grammofoonplaten) |
1943 | N.V. Sigarenfabriek 'Doge' - N.V. Vereenigde Tabakshandel 'Veta' (sigaren, sigaretten, tabak) |
1865 | jhr. mr. J.B.A.J.M. Verheijen (E.r. inspect. van het lager onderwijs in Noordbrabant, lid der provinciale staten en van den gemeenteraad) |
1875 | jonkh. mr. J.B.A.J.M. Verheijen (inspect. van het lager onderw. in Noordbrab., lid van de tweede kamer der staten generaal) |
1881 | jonkhr. mr. J.B.A.J.M. Verheijen (inspecteur in de 1ste Inspectie van het lager onderwijs in Noord-Brabant, Limburg en Gelderland) |
1908 | jhr. mr. F.X. Verheijen (rechter, consulair-agent van Frankrijk) |
1910 | jhr. mr. F.X.A. Verheijen (raadsheer) |
1928 | M. Swanenburg - jhr. mr. E.C.F.X. Verheijen - jhr. mr. F.X.A. Verheijen |
1943 | A.J. Briels (directeur van een tabakshandel) - P. Briels (kantoorbediende) - N.V. Vereenigde Tabakshandel 'Veta' (sigaren, sigaretten, tabak) |
1910 | School |
1943 | Th. M.G. van de Meerendonk (arts) - N.P. Woudenberg (arts) |
1948 | Groot Ziekengasthuis |
1875 | J. Hon hon (partikulier) - M.R. Hon hon (hoofdonderwijzeres) - J. Houtman (hoofdonderwijzer) |
1881 | M. Hilkens (onderwijzeres) |
1908 | (Nieuwstraat C 103): F. Wehberg - P.J. Wehberg (hoofd openbare meisjesschool) |
1910 | F. Wehberg - P.J. Wehberg (hoofd openbare meisjesschool) |
1923 | Hermanus L.C. van den Bouwhuijsen (notarisklerk) - Martina M. van den Bouwhuijsen (oud-hoofdonderwijzeres) - wed. Lambertus van den Bouwhuijsen (zonder) |
1881 | J. Houtman (hoofdonderwijzer) |
1908 | J.M. Klardie (hoofd eener openbare school) |
1910 | J.M. Klardie (hoofd eener openbare school) |
1923 | Petrus L. Arts (hoofd eener school) |
1910 | Openbare school |
1881 | A.J.H. van Bear (handel in koloniale waren) |
1908 | fa. Gez. van Baer (modisten (hoeden)) |
1910 | fa. Gez. van Baer (hoeden) |
1928 | J. Verhoeven |
1943 | J. Verhoeven (winkelier) |
1908 | A. van Baer (agenturen in tabak) - wed. A.J.H. van Baer |
1910 | fa. Gez. van Baer (hoeden) |
1923 | Leonardus J. Teulings (koopman) |
1928 | L.J.M. Teulings |
1943 | L.J.M. Teulings - M.L.C.A. Teulings (onderwijzeres) - M.M.T.M. Teulings (leerares) - P.J.M. Teulings (onderwijzeres) |
1881 | mr. J.H.C. Cazius (raadsheer in het gerechtshof) |
1908 | J.A.C. Hezenmans (bureauchef Ned. Bank gem. archiv.) - L.C. Hezenmans (architect) |
1910 | wed. L.C. Hezenmans |
1923 | mr. Augustinus J.M.H. van Baar (raadsheer gerechtshof) |
1928 | mr. A.J.M.H. Baar |
1943 | C.J.F.M. van den Eerenbeemt (koopman) |
1892 | Bijzondere Raad van de Vereninging St. Vincentius ... Paulo |
1908 | Gebouw der Vereeniging van den H. Vincentius R.K. Spaarbank en Spijskokerij - M.H. Hemminck (concierge spijskokerij) |
1910 | Gebouw der Vereeniging van den H. Vincentius R.K. Spaarbank en Spijskokerij - M.H. Hemminck (concierge spijskokerij) |
1928 | L. van der Kallen |
1943 | C.M. Assmann (concierge St. Vincentiusgebouw) |
1960 | De Katholieke Spaarbank voor 's-Hertogenbosch en omgeving |
1965 | Centrale Volksbibliotheek |
1865 | J.H. van de Ven (lid der firma J. Eekels en Co. en der kamer van koophandel) |
1875 | wed. J.H. v.d. Ven (firma J. Eeckels en Co.) |
1881 | Hub. van de Ven (partikulier) |
1908 | L.G.N. van Dullemen (notaris) |
1910 | L.G.N. van Dullemen (notaris) |
1923 | Eduard Doijer (arts) |
1928 | E. Doijer |
1943 | dr. E. Doijer (oor-, neus- en keelarts) - wed. T. Washausen-Bongers |
1910 | Houtpakhuis van Gebr. Appel |
1943 | G.J.J. Lautenslager (garagehouder) |
1960 | Centrale Volksbibliotheek |
???? | VGZ-gebouw |
2008 | Predikheren |
1865 | H.W.J. van Gulick (fabrijk. in garen en lint) |
1875 | H.W.J. van Gulick (partikulier) |
1881 | H.W.J. van Gulick (partikulier) - mej. E. van Gulick (partikuliere) - mej. J. van Gulick (partikuliere) - mej. M. van Gulick (partikuliere) |
1908 | Mgr. A.F. Diepen (rector) |
1910 | M.F. Dekkers (conrector der Bisschoppelijke Kweekschool voor R.K. onderwijzers) - mgr. A.F. Diepen (rector, directeur der Bisschoppelijke Kweekschool voor R.K. onderwijzers) |
1923 | Petrus Goorts (rector Biss. Kweekschool) |
1928 | P. Goorts - L.J. de Rooij |
1943 | A.G.H. van Gerwen (rector Bissch. Kweekschool) - F.V.H. Meulemans (kap. conrector Bissch. Kweeksch. godsdienstleeraar R.K. Lycea) |
1865 | W. Hartjens (mr. timmermans) |
1881 | J.T. Sopers (gemeente-ontvanger en cand.-not.) |
1908 | J.Th. Sopers (gemeente-ontvanger, voorz. v.h. waterschap 'Boschveld en May') |
1910 | J.J.P.F.M. Sopers (student) - J.Th. Sopers (gemeente-ontvanger, voorz. v.h. waterschap 'Boschveld en May') |
1928 | wed. J.Th. Sopers |
1943 | wed. M.L. Tilman-Rouppe van der Voort |
1865 | J. Gloudemans (herbergier) - F.H. Kemmerling (hulponderwijzer) - M. Kemmerling (gep. rijks ambtenaar) |
1881 | mr. A.F.X. Luijben (rechter in de arrondissements-rechtbank, oud minister der R.K. eredienst, oud-lid van de 2e kamer der staten-generaal, staatsraad in buitengewone dienst en oud-burgemeester dezer gemeente) |
1908 | mr. J.H. de Ranitz (officier van Justitie) |
1910 | jhr. mr. J.H. de Ranitz (Officier van Justitie) |
1928 | jhr. mr. Th.G.M. Smits van Oijen Douairière |
1943 | wed. J.W.T.H. Smits van Oijen-Regout |
1881 | jonkh. mr. P.M.F. van Meeuwen (advokaat-generaal bij het gerechtshof) |
1908 | jhr. mr. P.M.F. van Meeuwen (president Gerechtshof) |
1910 | jhr. mr. P.M.F. van Meeuwen |
1928 | wed. mr. H.G. van Sonsbeeck |
1943 | wed. M.J.C.A. van Sonsbeeck-van Rijckevorsel |
1948 | Commissariaat van Politie |
1865 | L. Govers (warmoezenier) |
1908 | P.J. Somers (kantoorbediende) |
1910 | H.J. Beck (handelsreiziger) |
1928 | mej. C.L.F. van Deursen |
1943 | F.H.W.M. Hagemans (kellner) - G.C. Hagemans (onderwijzer) - J.B. Hagemans (kantoorbediende) |
1908 | Freyssen van Opstal (schoenenmagazijn) |
1908 | Freyssen van Opstal (schoenenmagazijn) |
1910 | Werkplaats van Freyssen van Opstal (schoenenmagazijn) |
1928 | Industria |
1943 | Industria (technisch handelsbureau) |
1908 | A. Sterk-Hirdes |
1910 | A. Sterk-Hirdes (borstelfabrikant) |
1928 | J. van Stiphout |
1943 | P.C.M. Borrani (magazijnbed.) - A.J. L. Scholtes (huisknecht) |
1875 | J.H. Niemann (bloemist en tuinier) |
1881 | J.H. Nieman (bloemist en tuinier) |
1910 | Dames Strijbosch |
1928 | J.J.P.F.M. Sopers |
1943 | wed. J.L.A.H. Sopers-van Baer |
1865 | J. van Hoessel (opziener bij eene brandspuit) - A.M. Roolant (commies bij 's rijks belastingen) |
1908 | wed. Tieman - A.H. de Wilt (kleermaker) |
1910 | wed. Tieman - A. de Wilt (kleermaker) |
1928 | J. Thiemann |
1865 | I.H. Noppen (goud- en zilversmid) |
1875 | P. Lukenaar (mr. kamerbehanger) |
1881 | P. Koch (mr. kleermaker) |
1908 | F. Brekelmans (schoenmaker) - J. Eerhart (sigarenmaker) |
1910 | F. Brekelmans (schoenmaker) - J. Eerhart (sigarenmaker) |
1923 | Johannes J.Ph. Eerhart (sigarenmaker) |
1928 | J.J.Ph. Eerhart |
1943 | J.F. Eerhart (sigarenmaker) |
1865 | P.F.E. van der Meulen (ontvanger der plaatselijke belastingen 3e klasse) |
1908 | L. Neefs (smid) |
1910 | L. Neefs (mr. smid) |
1923 | echtg. Christianus H. Felten (zonder) |
1943 | A. Belzer (letterzetter) |
1908 | H. van den Berg (schoenmaker) |
1910 | H. van den Berg (mr. schoenmaker) |
1923 | Henricus van den Bergh (schoenmaker) |
1928 | H. van den Bergh |
1943 | wed. M.J.C. Belzer-Hendriks |
1875 | mej. L.L. de Bijl (stads vroedvrouw) |
1908 | D. Boerboom - H. Kappen (timmerman) |
1910 | D. Boerboom - H. Kappen (timmerman) |
1928 | J.J. Louw |
1943 | J.G. van Haag (typograaf) - J.J. de Louw (winkelier in schoenforn.) - M. de Louw (foto-atelier) |
1881 | wed. A.J. v.d. Linden (boekdrukkerij) |
1908 | L. v.d. Bogaert (lampenmagazijn en huish. artikelen) |
1910 | L. v.d. Bogaert (lampenmagazijn en huish. artikelen) |
1926 | M. van den Hulsbeek (rijwielen, tennisartikelen) |
1943 | M. van den Hulsbeek (gazelle rijwielen, motorenhandel) |
1960 | fa. M. v.d. Hulsbeek (gazelle rijwielen en bromfietsen) |
1908 | A. Blommers (naaister) - M. Blommers (linieerder) - J. Oersels (sigarenmaker) |
1910 | A. Blommers (naaister) - M. Blommers (linieerder) - J. Oersels (sigarenmaker) |
1923 | Martinus Blommers (linieerder) |
1928 | J.W.A.W. Benne |
1943 | M.J. Eijkemans |
1910 | A. Wehmeijer |
1928 | A.A. Wehmeijer |
1943 | Vlugo (expeditie en transporten) |
1881 | G.H.H. Moerkerk (partikulier) |
1910 | A. Wehmeijer |
1928 | A.A. Wehmeijer |
1943 | C.M. Flippaar (koopman) - C.J. Janzing (textiel-techniker) - W.J. Ras (meesterkn. sigarenfabriek) - E.H.M. Sjamaar (controleur fa. Jamin) - D. Slothouwer (ass. accountant) |
5211 NL 1..79 5211 NL 2..36
1909 : rechts 1..35, links 2..52
No 10 Wijk C (komend van de Hinthamerstraat) | ||||||
Eerste Nieuwstraat | ||||||
56 | 5 | Homever, Hendrik | Water en vuurverkoper | 68 | Rooms | Hengele in Tirenz |
58 | 1 | Vergeer, Adriaan | Schoolonderwijzer | 25 | Gereformeerd | Eersel |
59 | 11 | Kempen, Machiel van | Arbeider | 37 | Rooms | Den Bosch |
60 | - | - | - | - | - | - |
61 | - | - | - | - | - | - |
62 | 7 | Vermeer, Lourentius | Leerbereider | 56 | Rooms | Maastricht |
63 | 10 | Thye, Hannes Willem Hendrik van | Burgemeester | 48 | Gereformeerd | Gorinchem |
64 | 3 | Jongh, Zeger de | Predikant | 49 | Gereformeerd | Thiel |
65 | 6 | Goor, Theodora Johanna Elisabeth van | - | 72 | Gereformeerd | Nijmegen |
66 | 7 | Levisse, Carel Frans | Griffier bij de rechtbank | 37 | Rooms | Brussel |
67 | 9 | Hellevert, Petrus van | Hovenier | 32 | Rooms | Rosmalen |
68 | 4 | Druyft, Amalia Joanna | Huisvrouw | 50 | Gereformeerd | Sparendam |
69 | 9 | Pret, Geertruy van der | Arbeidster | 50 | Rooms | Den Bosch |
71 | 4 | Knoop, Antonia Christina Jacoba | - | 79 | Gereformeerd | Maastricht |
74 | 2 | Klaus, Anna Maria | Hovenierster | 65 | Rooms | Deurne |
76 | 6 | Sprangmeyer, Willem | Looyersknecht | 59 | Rooms | Den Haag |
77 | 3 | Canten, Johannes Maria | - | 70 | Gereformeerd | Den Bosch |
78 | 4 | Dekkers, Christiaan | Looyersknecht | 31 | Rooms | Den Bosch |
79 | 3 | Braun, Frans | Kleermaker | 46 | Rooms | Sartwendel |
80 | 1 | Hoos, Johannes (ongehuwd) | Zadelmaker | 23 | Rooms | Den Bosch |
Hinthamerstraat |
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 91
F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 380
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 64
Kees Spierings, Wij waren nog stadje (1966) XXXIV
Varia Historica Brabantica III (1969) 207
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 45, 139, 268, 389, 390
Th. A. Wouters, Van bedeling naar verheffing XI (1968) 207, 310, 312, 333, 382, 388, 388n, 456
Th. A. Wouters, Van verheffing naar begeleiding XII (1968) 86, 144, 172, 174, 177