afb.

Markt

Binnenstad Centrum

Archeologisch monument

Archeologisch monument Markt en Pensmarkt

Erfgoed 's-Hertogenbosch
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1502
Merckt
Stads Rekeningen van het jaar 1399-1800. Deel 1, blz 57
1645
Marct veldt
Kaart Sylva Ducis Gallis Bois le Duc German sHartogen Bos
1740
De Markt
Grondtekening der Stad 's-Hertogenbosch ca 1740
Uit: Tegenwoordige Staat, uitgegeven door I. Tirion, 1740
1795
Groote Markt
Kaart Plan der Stad Forten en Situatie van 's-Hertogenbosch 1795
1822
Groote Markt
Volkstelling 1822
1866
Markt
Kaart J. Kuijper ca 1866
1890
Markt
Kaart Jos van Hagens ca 1890
1909
Markt
Huisnummeromnummering 1909
1910
Markt
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911
Bossche straatnamen

Marktstad

door Ed Hupkens

Stadsblad woensdag 11 juni 2008
Sasse van Ysselt

De Markt

300
301
Noten
1.Van Heurn Historie IV p. 70.
2.Zijn zoon Paulus Wynants van Resandt was in 1675 eigenaar van het huis de Vergulde Ezelin, staande in de Hinthamerstraat nabij de Gevangenpoort.
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch III (1910) 300-301
Tour I
roundme.com
Tour II
roundme.com
Verdwenen stadsbeelden I

Reclame-uitingen in het Bossche stadsbeeld

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad dinsdag 9 juni 1998
Verdwenen stadsbeelden II

Een leeg marktplein in een drukke handelsstad

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad dinsdag 13 oktober 1998
Verdwenen stadsbeelden III

Een interessante gevelrij aan de Bossche Markt

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad dinsdag 5 januari 1999
Verhalen en legenden

De Bossche markt

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad donderdag 25 februari 1988
Video
Erfgoed 's-Hertogenbosch
Afbeeldingen

1888-1889

ca 1905

ca 1915

ca 1968
Artikelen
1780

Redactie

Aan den block van de Groote Marckt binnen 'sBosch, ter gelegenheid van deszelfs derde eeuw-gety, op den zevenden van wyn-maand 1780.
Palier ('sBosch 1780)
 
1968

Kees Spierings

Zo was het toen ... (21) : Markt Den Bosch
Brabants Dagblad zaterdag 27 juli 1968
 
1934

Redactie

De Markt in het stadsbeeld.
Noordbrabantsch Dagblad Het Huisgezin vrijdag 23 november 1934
 
1941

Redactie

Nieuwe plannen voor de markt in Den Bosch.
T.G. Bouwstoffen 2 (1941) 25-26
 
1970

Redactie

D'66 wil gehele Markt verkeersvrij maken.
Brabants Dagblad dinsdag 24 november 1970
 
1971

Redactie

Gegevens voor de bouw van parkeergarage onvoldoende.
Brabants Dagblad woensdag 27 januari 1971
 
1974

Redactie

Kerk en overheid speelden een grote rol. In de historie was de markt niet alleen een plaats van koophandel maar ook communicatiecentrum.
Het Gewest donderdag 28 november 1974 (foto)
 
1977

R.C.W. van der Voort

's-Hertogenbosch in de tweede helft van de achttiende eeuw. Enkele opmerkingen over de economische en sociale structuur van de wijk van de Markt.
s.n. (Amsterdam 1977)
 
1977

Redactie

Zakencentrum stelt voorwaarden aan 'blikvrij' maken. Markt moet dynamisch blijven.
Brabants Dagblad woensdag 30 maart 1977 (foto)
 
1977

Redactie

Archeologisch onderzoek unaniem toegejuicht. Raad verdeelt over Markt.
Brabants Dagblad vrijdag 27 mei 1977 (foto)
 
1977

Redactie

Graven naar bodemschatten onder Markt.
Krantenknipsel zaterdag 18 juni 1977
 
1977

Redactie

Ook voor 1185 al een of andere nederzetting op Bossche Markt? Bodemonderzoek van groot belang.
Brabants Dagblad woensdag 20 juli 1977
 
1977

Redactie

Verschillende historische vragen wachten op antwoord. Belangwekkend archeologisch onderzoek onder de Markt.
Krantenknipsel donderdag 28 juli 1977
 
1977

Redactie

Projectontwikkelaar benaderde gemeente Den Bosch. Plan parkeergarage onder Markt.
Brabants Dagblad donderdag 25 augustus 1977
 
1977

Redactie

Bij opgravingen Markt: Resten gevonden van Romeinse bewoning.
Brabants Dagblad woensdag 31 augustus 1977 (foto)
 
1977

Redactie

De opgravingen op de Markt brengen vreemde dingen aan het licht. Bij de kuil die tegenover de Albert Heijnwinkel werd gegraven, stoote men één dezer dagen op een heel grote voorraad schoenzolen.
Krantenknipsel vrijdag 9 september 1977
 
1977

Redactie

Wethouder Wagemakers wil de zaak niet frustreren. Markt tot carnaval niet blikvrij.
Brabants Dagblad vrijdag 16 september 1977 (foto)
 
1977

Redactie

Zakencentrum beticht gemeente Den Bosch van onbehoorlijk bestuur. Vandaag begin met blikvrij maken Markt.
Brabants Dagblad maandag 3 oktober 1977
 
1977

Redactie

Archeologen vonden 15e eeuwse put onder de Markt.
Krantenknipsel donderdag 17 november 1977
 
1978

Redactie

Kort verslag archeologisch onderzoek Markt. 1 september 1977 - 2 februari 1978.
Gemeentewerken 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1978)
 
1978

Redactie

Reconstructie bestrating na vernieuwing riolering. Smalle 'rijgoot' over de Markt.
Brabants Dagblad donderdag 19 januari 1978
 
1978

Redactie

Geen ontzag voor ondergrondse historie. Bulldozer-geweld op Markt.
Brabants Dagblad zaterdag 22 april 1978 (foto's)
 
1978

Redactie

Verdeeldheid over parkeerplaatsen en bomen. Raad akkoord met Markt-plan.
Brabants Dagblad zaterdag 1 juli 1978 (tekening)
 
1978

Redactie

Na 15 september weer verkeer mogelijk. Markt wordt aangekleed.
Brabants Dagblad zaterdag 26 augustus 1978
 
1978

Redactie

Stadswapen op puthuis?. Bossche Markt mag niet donker blijven.

Brabants Dagblad woensdag 20 december 1978
 
1979

A.C.M. Kappelhof

Voorlopige inventaris van het archief van het blok van de Markt en Tolbrug.
Centraal bureau Godshuizen/Oud-archief. 's-Hertogenbosch 1979
 
1979

Redactie

Put op de Markt werd knap stuk metselwerk.
Krantenknipsel woensdag 11 april 1979
 
1979

J.A.M. Roelands

De Markt.
Den Bosch gisteren en eergisteren (1979) 164
 
1983

Hans L. Janssen

Markt.
Van Bos tot Stad ('s-Hertogenbosch 1983) 53
 
1983

Redactie

Reconstructie van put en puthuis op de Markt.
Van Bos tot Stad ('s-Hertogenbosch 1983) 172-173
 
1985

Redactie

Korte geschiedenis van de drie stations van 's-Hertogenbosch.
s.n. s.l. 1985
 
1988

J.W.G. Witmer

Een inventarisatie van gotische en laatgotische muur- en plafondschilderingen in 's-Hertogenbosch.
Kroniek van bouwhistorisch en archeologisch onderzoek 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1988) 18-29
 
1988

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : De Bossche markt.
Brabants Dagblad donderdag 25 februari 1988 (foto)
 
1989

Kok de Bekker

Het blok op de Markt.
KringNieuws 90 (1989) 64-66
 
1991

Frans van Gaal, Peter-Jan van der Heijden

Het Bossche marktoproer van 1891.
s.n. ('s-Hertogenbosch 1991)
 
1992

A.H. van Drunen

De kelders op de hoek van de Markt en de Hinthamerstraat.
's-Hertogenbosch (Introduktienummer 1992) 34-35
 
1996

A.H. van Drunen, E. Vink

(Bouw)historie aan de markt te 's-Hertogenbosch.
Spiegel Historiael Maandblad voor Geschiedenis en Archeologie 9 (1996) 348-353
 
1998

Karin Strengers-Olde Kalter

Van boeken en schrijfgerei. De achttiende-eeuwse boekhandel in 's-Hertogenbosch.
Brabants heem 3 (1998) 90-100
 
1998

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Een volksdrogisterij op de rustige Bossche Markt
Brabants dagblad dinsdag 31 maart 1998 (foto)
 
1998

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Reclame-uitingen in het Bossche stadsbeeld
Brabants dagblad dinsdag 9 juni 1998 (foto)
 
1998

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Een leeg marktplein in een drukke handelsstad
Brabants dagblad dinsdag 13 oktober 1998 (foto)
 
1999

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Een interessante gevelrij aan de Bossche Markt
Brabants dagblad dinsdag 5 januari 1999 (foto)
 
1999

Marleen Duijf

Stichting: Beschermen vanwege archeologische bodemschatten. 'Markt en Pensmarkt monument'.
Brabants Dagblad maandag 10 mei 1999
 
1999

Jo Hendriks

Het postkantoor op de Markt.
KringNieuws 4 (1999) 3
 
1999

Jo Hendriks

De Markt als gerechtsplaats.
KringNieuws 4 (1999) 14
 
2000

Carel de Groot

Door de bomen Den Bosch zien (1). De Markt.
KringNieuws 1 (2000) 11-12
 
2000

B.C.M. Jacobs

Schilderij 'De Lakenmarkt' : Handel en marktwezen in de Middeleeuwen
Bossche Bladen 4 (2000) 126-130
2001

Jan Romeijn

Monumentenzorg : Monumenten Selectie Project voltooid
Bossche Bladen 4 (2001) 134-135
2002

De Markt als Kempische verzamelplaats

De komende herinrichting van de Markt in Den Bosch houdt velen bezig. Het Brabants Dagblad vroeg enkele Bossche architecten om hùn visie. Vandaag; Jan van der Eerden.
Wim Hagemans | Brabants Dagblad donderdag 27 juni 2002
 
2002

Redactie

Voor mogelijke exploitatie. BRO Vught onderzoekt kelders Bossche Markt.
Krantenknipsel vrijdag 23 augustus 2002
 
2002

Nik de Vries

De maquette van de Markt.
KringNieuws 6 (2002) 1-6
 
2004

Harriën van Dijk

Nieuws van de BAM : Markt 35
Bossche Bladen 2 (2004) 60
2004

Rob Hoogeboom

Kleding op de Markt
KringNieuws 1 (2004) 9
 
2005

Wim Hagemans

Markt wordt groter plein.
Brabants Dagblad woensdag 23 februari 2005
 
2005

Wim Hagemans

Kring Vrienden: negeren kelders gemiste kans.
Brabants Dagblad dinsdag 13 september 2005 (foto)
 
2006

Harry Boekwijt

Koffiehuizen rond de Markt : Burgelijke elite en haar sociëteitsgebouwen
Bossche Bladen 3 (2006) 76-80
2006

Marcel van der Heijden

De Straat : Markt, Schapenmarkt en Pensmarkt
Bossche Bladen 3 (2006) 119-123
2008

Redactie

Markt en Pensmarkt bijna klaar.
Brabants Dagblad dinsdag 11 november 2008
 
2009

Marc Brink

Markt: klachten en tevredenheid.
Brabants Dagblad donderdag 12 maart 2009
 
2012

'Parade en Markt raken 't hart'

Sociaal geograaf en pleindeskundige Rianne van Melik spreekt liever niet over een herinrichting van de Parade en Markt in Den Bosch, maar over een facelift.
Tom de Louw | Brabants Dagblad zaterdag 7 juli 2012 | 22-23
 
2013

Hertog Jan III aan wieg weekmarkt

De Bossche warenmarkt kent een lange historie. Bijzonder is dat ze ook altijd op het oorspronkelijke marktplein in het centrum is gehouden.
Paul Roovers | Brabants Dagblad donderdag 17 januari 2013 | 26-27
 
2013

Domien van der Meijden

Oud plaveisel Markt en gewelf voorkelder in kuil voor boom
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad vrijdag 29 maart | 29
 
Boeken
2002

drs. E.R.A. Smits, drs. J.M.J. Willems

De Markt van ‘s-Hertogenbosch : Structuren, bestratingen en objecten
BAAC-rapport 02.001 : ISBN 90-7700-032-1
Geschiedenis
1275 De oudste vermelding van een lakenhal in 's-Hertogenbosch dateert van 24 oktober 1275. In deze lakenhal of gewandhuis verkopen de lakensnijders hun laken. Het gewandhuis is eigendom van de hertog, die het verpacht aan het lakensnijdersgilde, die het op haar beurt uitdeelt in standplaatsen ten behoeve van de individuele lakensnijder. Het gewandhuis is gelegen in het zgn. Blok op de Markt, tegenover het Minderbroederklooster.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1463 De in 1463 in de Verwersstraat ontstane brand doet een deel van de Markt in vlammen opgaan. Onder de honderden huizen die in as worden gelegd is ook een deel van het stadhuis.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1480 Voor 1477 bestond er wellicht sinds een eeuw een bepaalde armenzorg die per Blok georganiseerd was. Maar rond 1477-1480 wordt een begin gemaakt met een meer systematische opzet door het in het leven roepen van speciale blokarmenfondsen. Als eerste wordt opgericht het Blok van de Hinhamerstraat (1477), terwijl er uit 1480 drie stichtingsakten van blokarmenfondsen dateren en wel die van de Grote Markt (7 okt.), die van de Kerkstraat (6 nov.) en die van de Vughterstraat (7 nov.).
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1579 In De Nederlanden worden twee Unie's gesloten: die van Atrecht (6 jan) en die van Utrecht (23 jan). Het zuiden kiest voor het handhaven van de katholieke godsdienst en trouw aan Spanje; het noorden kiest voor onafhankelijkheid van Spanje. Eerst op 1 juli 1579 kiest 's-Hertogenbosch. Op die dag zwicht het stadsbestuur voor de calvanistische pressie o.l.v. Agylaeus en kondigt vanaf de pui van het stadhuis de Unie van Utrecht af. Tijdens deze openbare afkondiging valt er ergens op de markt een schot... gericht op het calvanistische Schermersgilde. Er wordt teruggeschoten en vele andere schoten volgen; de spanning die sinds januari in de stad heerst ontlaadt zich. De burgerstrijd duurt uren. Bij het invallen van de nacht worden er veertig doden en honderdtwintig gewonden geteld. Daags daarop, 2 juli, komt een bode uit Maastricht met de boodschap dat Parma, die juist deze stad veroverd heeft, op weg is naar Den Bosch. Dit leidt opnieuw tot een paniekstemming die tot gevolg heeft dat de Bossche calvanisten wegvluchten, de stad uit. Het stadsbestuur belooft hen dat zij altijd terug mogen keren, waarbij zij hun huidige rechten mogen behouden. Onder de vertrekkenden is Henricus Agylaeus, die in 1595 in Utrecht als raadsheer zal overlijden.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1595 In het pand 'De Witte Bok' aan de Markt worden tegen betaling van een halve stuiver drie gemummificeerde lijken uit de Canarische eilanden tentoongesteld. Deze lijken zijn circa drie eeuwen oud.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1808 Onbekende halen in de nacht van 3 op 4 september de op de Markt geplaatste vrijheidsboom neer.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1883 Op 23 augustus wordt de plaatsing van een grote lantaren op de Markt goedgekeurd. In de volksmond zal zij 'De Lange Sijn' worden genoemd, waarschijnlijk naar een bekend volkstype dat zo heet.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
1891 In 1891 leidde de verduistering van marktgelden door politieambtenaren tot relletjes in de stad die bekend werden onder de naam 'Marktoproer'. Bij de opstanden, waarbij middels schimpliedjes en samenscholingen het ongenoegen van het volk kenbaar werden gemaakt, kwam regelmatig de marechaussee in het geweer om de groepen uiteen te jagen. Hier veegt de marechaussee de stoepen voor de sociëteiten Zwarte Arend en Amicitia op de Markt schoon.
Bron: 's-Hertogenbosch. De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 232
 
1953 In 1953 werd de Markt herbestraat. Ter herinnering van de herbestrating is er ook een "laatste steen" gelegd. Dit gebeurde door Zoete Lieve Gerritje. Hierop staat de tekst: "Van vele honderden lei Gerritje mij als leste, tot voetveeg van den eerste boer den beste, 14-11-1953". Op die historische dag hebben de Bosschenaren "hun" Zoete Lief voor het eerst in levende lijve kunnen zien.
Bron: Langs Bossche Monumenten
 
Kunstafbeeldingen
 

De Markt met Stadhuis, links (met terras) de sociëteit de Zwarte Arend, z.j.

vervaardiger: Hendrik de Laat (1900-1980)
techniek: olieverf op doek, 30.0 x 40.5 cm
locatie: particuliere collectie

 

's-Hertogenbosch, Markt, z.j.

vervaardiger: Hendrik de Laat (1900-1980)
techniek: potlood, 35.1 x 25.5 cm)
locatie: Stadsarchief 's-Hertogenbosch

 

Studie van het Marktgezicht, z.j.

vervaardiger: Frans Slager (1876-1953)
techniek: zwartkrijttekening, 47.0 x 69.0 cm
locatie: Gemeente 's-Hertogenbosch

 

De vleeshal, z.j.

toegeschreven aan: M.J.C. Weegenaar (), die veel vervalsingen gemaakt heeft
techniek: pentekening met waterverf, 14.0 x 19.0 cm
locatie: Prentenkabinet Bibliotheek Provinciaal Genootschap, 's-Hertogenbosch

Deze was eigendom van het Vleeshouwersgilde. Stond op de Markt tegenover het stadhuis en dateerde uit de 16e eeuw. Omstreek 1850 werd de Vleeshal, een der oudste gebouwen van de stad, afgebroken en daarvoor kwam de Boterhal in de plaats.
 

St. Nicolaasmarkt, z.j.

vervaardiger: Herman Moerkerk (1879-1949)
techniek: olieverf op doek, 79.5 x 100.0 cm
locatie: particuliere collectie

De St. Nicolaasmarkt in wintertooi. De kramen zijn verlicht omdat deze markten vroeger gehouden werden in de avonduren. De ingang naar de kerkstraat is te zien, met rechts het huis "In de Ekster"; daarnaast de voormalige Incassobank en Het Nederlandsch Koffiehuis ("De Neerlander" zeiden de Bosschenaren).
 

De Markt in noord-oostelijke richting, z.j.

vervaardiger: Jan Abrzn. Beerstraten ()
techniek: potlood, penseel in grijs
locatie: Parijs, Fondation Custodia

Lakenmarkt, 1530

vervaardiger: Anoniem
techniek: olieverf op paneel, 126.0 x 67.0 cm
locatie: Het Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch

Een bekend schilderij van de Lakenmarkt, dat vermoedelijk omstreeks 1530 is gemaakt in opdracht van het gilde van de lakenkooplieden. Hun patroonheilige, Sint Franciscus is zelfs tweemaal afgebeeld: op de voorgrond terwijl hij aan de armen en gebrekkigen de stoffen uitdeeld, die hij uit de kraam van zijn vader (schuin rechts daarboven) heeft weggehaald.
Rechts van de lakenmarkt is ook de botermarkt te zien, en op de voorgrond de eiermarkt. De kramen blijken in de loop der eeuwen nauwelijks veranderd. Links de put op de Markt.
Bron: Ach Lieve Tijd

Het Schermersoproer te 's-Hertogenbosch in 1579

vervaardiger: Jan van Diepenbeeck ()
techniek: olieverf op doek, 92.0 x 152.0 cm
locatie: Het Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch

 

Gezicht op de markt van 's-Hertogenbosch met het stadhuis, 1665

vervaardiger: A. Beerstraten ()
techniek: olieverf op doek
locatie: Gemeente 's-Hertogenbosch

Raadhuis en Markt in 's-Hertogenbosch, gesigneerd 1734

vervaardiger: Cornelis Pronk ()
techniek: pen in zwart, gewassen in grijs, 18.5 x 33.6 cm
locatie: Provinciaal Genootschap, 's-Hertogenbosch

De markt omstreeks 1730, met links het Stadhuis en in het midden het huizenblok op de Markt. Reeds meer dan de helft van de huizen op deze afbeelding heeft al een stenen gevel, maar toch zijn er een opmerkelijk groot aantal houten huizen bewaard gebleven. Hier in het centrum zijn de panden meestal hoger dan elders in de stad. Zeer hoge huizen zoals rechts op de afbeelding behoren echter tot de uitzonderingen.
Van Bos tot Stad
 

Gezicht op de Markt, 1777/1778

vervaardiger: Jac Everts ()
techniek: pen in zwart, gewassen in grijs, 20.5 x 37.7 cm
locatie: Stadsarchief, 's-Hertogenbosch

Gedenkpenning 1781/1782

vervaardiger: Thomas van Meervoort ()
techniek: zilver, rond 17.5 cm
locatie: Het Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch

De grote zilveren gedenkpenning, vervaardigd ter ere van het 300-jarig bestaan van het armenblok Markt en Tolbrug, werd volgens het opschrift ontworpen door G. Hopman en uitgevoerd door de zilversmid Th. van Meervoort. Beide waren blokmeesters van deze wijk en worden als zodanig ook op de keerzijde van de penning vermeld. In het vierkante ophangoog sloeg Thomas van Meervoort zijn meesterteken en daar werden ook de keursletter en het stadskeur afgeslagen. Op de voorzijde van de penning is de Markt van 's-Hertogenbosch afgebeeld met zicht op het stadhuis en de belendende percelen. Over de Markt lopen verschillende burgers en enkele bedelaars. Op de voorgrond is een vlag weergegeven met de wapens van Oostenrijk, Brabant en 's-Hertogenbosch, waaronder een medaillon met een in een bos liggend hert. De laatste scène is het embleem van het armenblok Markt-Tolbrug en komt ook voor op verschillende van de veel oudere blokmeestersschildjes. De keerzijde is gegraveerd met de uitgebreide reeks namen van de blokmeesters, waarboven drie gekroonde wapenschilden.
Bron: Zilver uit 's-Hertogenbosch, Noordbrabants Museum
~~~
Te 's-Hertogenbosch speelden de wijken, blokken genaamd, een belangrijke rol bij de zorg voor de armen. De blokmeesters hielden zich bezig met de bedeling van de armen in hun wijk en hielden ook toezicht op de bedelaars die hier langs de deuren gingen. Ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van het armenblok Markt en Tolbrug werd deze gedenkpenning vervaardigd. Op de voorzijde is een gezicht op de Markt met het stadhuis afgebeeld, met op de voorgrond burgers en bedelaars, alsmede enkele nieuw-testamentische teksten. Ook is het vaandel van het blok weergegeven, waarop het Bourgondische vuurijzer, de Habsburgerse tweekoppige adelaar, de wapens van 's-Hertogenbosch en Brabant en het rustende hert, symnbool van het blok Markt en Tolbrug. Op de keerzijde van de gedenkpenning zijn behalve de wapens van 's-Hertogenbosch, generaliteit en stadhouder, de namen van 50 blokmeesters en het devies 'In Liefde Bloeyende' gegraveerd.
Bron: Eindelyk uit d'Onderdrukking, Noordbrabants Museum

Geel koperen gedenkpenning 1805

vervaardiger: Franciskus Johannis van Beugen ()
techniek: geelkoper, rond 17.5 cm
locatie: Het Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch

De geelkoperen gedenkpenning door F.J. van Beugen in 1805 vervaardigd in opdracht van de blokmeesters van het blok Markt-Tolbrug ter gelegenheid van het 325-jarig bestaan, toont aan de voorzijde een gezicht op be Bossche markt met ondermeer de stadspomp. Op de voorgrond is het stadswapen van 's-Hertogenbosch weergegeven en verspreid over de Markt lopen verschillende burgers en diverse bedelaars. Op de achterkand van de penning staan de namen vermeld van de blokmeesters die in 1805 in functie waren. De signering duidt erop dat Van Beugen zelf de gravering in de penning aanbracht en vermoedelijk was ook het ontwerp daarvoor van zijn hand.
Bron: Zilver uit 's-Hertogenbosch, Noordbrabants Museum
~~~
In 1805 was de toestand op het gebied van de armenzorg in 's-Hertogenbosch zoals in vrijwel alle plaatsen in Brabant weinig rooskleurig; het aantal bedeelden was uitzonderlijk groot en de armenfondsen waren ver uitgeput. Toch vierden de blokmeesters van het blok Markt en Tolbrug het 325-jarig bestaan en lieten zij, evenals 25 jaar daarvoor een gedenkpenning vervaardigen. Op de voorzijde is wederom de Bossche Markt met stadhuis, burgers en gebrekkigen afgebeeld, maar de situatie is nu zeventiende- in plaats van achttiende-eeuws en gaat terug op een schilderij van Abraham van Beerstraten uit 1665. Bovendien werd ook hier een nieuw-testamentische tekst en het Bossche stadswapen gegraveerd. De keerzijde draagt een afbeelding van de leeuw en het devies van de Bataafse Republiek , alsmede een inscriptie over de herdenking van de namen van 25 blokmeesters.
Bron: Eindelyk uit d'Onderdrukking, Noordbrabants Museum

Kermis op de markt, 1811

vervaardiger: Anoniem
techniek: olieverf op paneel, 80.0 x 95.0 cm
locatie: particuliere collectie, Sint-Oedenrode

De kermis te 's-Hertogenbosch begon elk jaar op de vierde zondag van augustus. Evenals op de beide jaarmarkten die de stad kende, werden er op de Markt tal van kramen en tenten opgeslagen, waarvan de standplaatsen bij loting werden vastgesteld. Op de kermis, zo blijkt ook uit de afbeeldingen op het schilderij, werden door een groot aantal gezelschappen toneel- en dansvoorstellingen gegeven. Daarvoor vroegen zij, door middel van beschilderde vaandels en korte optredens vóór de tenten, de aandacht van de toeschouwers, waaronder ook in de stad gelegerde Franse militairen, hetgeen is te zien op dit schilderij. Zo werden op de kermis van 1811 ondermeer 'De Verzoening of de Broedertwist, groot en beroemd Toneelspel van Kotzebue, gevolg door de Houthakkers, groot Ballet Pantomine' en 'De Vrouw met twee Mannen, groot en beroemd Toneelspel gevolgd door de Twee Piro's, nieuw groot Ballet Pantomine' opgevoerd. Voorts waren er op de kermis kramen met eet- en drinkwaren en kramen waar men allerhande snuisterijen kon kopen. Uitdrukkelijk maakte men bekend dat 'Kwakzalvers, planeetlezers of horoskooptrekkers, rijfelaars, draaiborden, loterykramen en diergelykens' niet werden toegelaten en dat bedelaars en vagebonden werden geweerd. Schoenpoetsers en ventsters mochten blijkbaar wel op de kermis opereren, zo is te zien op het schilderij. Buiten de activiteiten op de Markt werden er 's avonds ook bals en muziekpartijen gehouden in de koffiehuizen en logementen, waarbij reizende gezelschappen de optredens en uitvoeringen verzorgden.
Bron: Eindelyk uit d'Onderdrukking, Noordbrabants Museum
 

Houten huizen op de hoek van de Pensmarkt en Markt, 1815

vervaardiger: J.B.J. van Someren ()
techniek: pen in zwart, gewassen in kleuren
locatie: GAH

Drie houten gevels van huizen die op de Markt hebben gestaan; op de hoek van de Pensmarkt, recht tegenover het stadhuis.

's-Hertogenbosch, gezicht op de Markt, 1834

vervaardiger: Jacques Francois Carabain (1834-1892?)
techniek: olieverf, 60.0 x 80.0 cm

 

De markt in 1839

vervaardiger: Jan Hendrik van Grootvelt ()
techniek: olieverf op paneel, 34.5 x 43.5 cm
locatie: particuliere collectie

Het huis links met op de gevel "Tabak en Snuif" en een uithangbord waarop een tabakston, is vermoedelijk het pand genaamd "Het Hert". Vanaf 1817 tot ongeveer 1925 was hierin de sigaren- en tabakszaak van de Familie van der Pas gevestigd. Het huis hoek Markt - Hinthamerstraat met op de gevel "Apotheek" was genaamd "'s-Gravenhage", eerder "Milanen" geheten. Verderop in de Hinthamerstraat is de ingang van de St. Annaplaats te zien.

Gezicht op de Markt, 1850

Uit: Penning-magazijn voor de jeugd. 1850. 4e jaarg. blz. 65.
 

De Bossche Markt in 1857. Op de achtergrond de Schapenmarkt

vervaardiger: Anonieme Engelse tekenaar
techniek: tekening met krijt, 24.0 x 33.5 cm
locatie: particuliere collectie

De Bossche Markt met Stadhuis omstreeks 1894

vervaardiger: Piet Slager (1871-1938)
techniek: olieverf op doek, 106.0 x 72.0 cm
locatie: Museum Slager, 's-Hertogenbosch

Dit stadsgezicht werd geschilderd op de hoek Markt-Hinthamerstraat. De stoeprand links wijst in perspectief langs Sociëteit De Zwarte Arend, met deze vogel op de gevel, de apotheek, het brede en het zeer smalle pand aan weerszijden van de Ridderstraat, naar het Stadhuis.
Piet Slager. Aspecten uit het Bossche verleden

De Bossche Markt met kramen, met gezicht in de Hinthamerstraat, 1894

vervaardiger: Piet Slager (1871-1938)
techniek: olieverf op doek, 106.0 x 72.0 cm
locatie: Museum Slager, 's-Hertogenbosch

Geschilderd vanaf de eerste verdieping van het huis tegenover De Moriaan. Tussen de kramen op de bijzondere bestrating de monumentale lantaren 'Lange Sijn'. Op de achtergrond de gevels van de Markt met de Hinthamerstraat en daarboven de Hervormde Kerk en de Sint Jan, zoals die was vóór de restauratie van de koepel in 1904 en van de toren in 1980.
Piet Slager. Aspecten uit het Bossche verleden

Marktgezicht, 1902

vervaardiger: Frans Slager (1876-1953)
techniek: olieverf op doek, 110.0 x 175.0 cm
locatie: Gemeente 's-Hertogenbosch

 

Grote Markt in 1927

vervaardiger: Hendrik de Laat (1900-1980)
techniek: pentekening, 27.5 x 20.5 cm
locatie: collectie De Laat, 's-Hertogenbosch

Op de achtergrond het gebouw van Vroom en Dreesman, dat in 1938 is afgebrand.

De Bossche Markt, 1928

vervaardiger: Herman Moerkerk (1879-1949)
techniek: olieverf op doek
locatie: Het Noordbrabants Museum, 's-Hertogenbosch (inv.nr. 10964)

 

Markt in 's-Hertogenbosch, 1938

vervaardiger: C. Vreedenburgh ()
locatie: KUB, Tilburg

 

De Markt, met kramen en muziektent in 1947

vervaardiger: Willem van Leusden ()
techniek: droge naald, 30.0 x 24.0 cm
locatie: particuliere collectie

 

Bossche Kermis op de Markt in 1958

vervaardiger: Tijs Dorenbosch ()
techniek: pentekening met plakaatverf, 41.5 x 56.5 cm
locatie: A. v.d. Donck, Rosmalen

Panden
Scheidingstraat
Markt 105
M 144

Markt 105

Hoogen Steenweg C 417 (????)
1865D. van Beers (koopman in aardappelen) - P. de Wijs (mr. koek- en banketbakker)
1875D. van Beers (koopman in aardappelen) - M.H. Kluijtmans (fabriek. van kerkornam.) - F.P. de Wijs (mr. koek en banketbak.)
Hoogen Steenweg C 442 (1880)
1881D. van Beers (koopman in aardappelen) - P. de Wijs (handel in sigaren en tabak)
Markt C 442 (????)
1908fa. Joh. Ruijs (fabrikant in gebreide wollen goederen) - Louis Ruijs (tabak, snuif, sigaren, koffie, thee suiker) - wed. L. v.d. Ven (particuliere)
Markt 105 (1909)
1910van Beek en Schellekens (grossiers in drogerijen en verfwaren) - A.C. van Beek (koopman)
1928van Beek en Schellekens
1943fa. van Beek en Schellekens (drogisterij)
Markt C 442a

Markt C 442a (????)
1908H.J. van Maastrigt (koopman)

Markt 103-91

Markt 103
M 145

Hoogen Steenweg C 418 (????)
1865W. Staelenberg (firma Staelenberg Lemmens) koopman in manufacturen
1875L. Staelenberg (winkelierster in manufacturen)
Hoogen Steenweg C 443 (1880)
1881L. Staelenberg (winkelierster in manufact.)
Markt C 443 (????)
1897H. van Ree (koek- en banketbakker)
1908G.J. Mandos (banketbakker)
Markt 103 (1909)
1910wed. G.J. van Maastrigt (koopvrouw) kelder - G.J. Mandos-Baudoin (banketbakker)
Markt 101

Hoogen Steenweg C 443a (1880)
1881A.G. van der Woel (partikulier)
1905W.H.F.W. von Eugen
1908P.J. Nollen
Markt 101 (1909)
1910P.J. Nollen
1928Van Gend en Loos
Markt 99
M 146

Hoogen Steenweg C 419 (????)
1865G.A. Baum (eerste officier van gezondheid 1e kl. luitenant kolonel Lr. Er.) - J. Vaes (mr. kleedermaker en winkelier in modegoederen)
1875J.B.F.H. van den Heuvel (directeur van de onderneming van van Gend & Loos)
Hoogen Steenweg C 444 (1880)
1881J.W.F.H. van den Heuvel (directeur van de onderneming van Van Gend en Loos)
Markt C 444 (????)
1905J.W.F.H. van den Heuvel (directeur van Gend & Loos)
1908J.W.F.H. v.d. Heuvel (directeur van Gend & Loos)
Markt 99 (1909)
1910Van Gend en Loos - J.W.F.H. v.d. Heuvel (directeur van Gend & Loos)
1928W.C. Koppens
1943A.C. Cornelis (slagerij) - S.P.M.G. Cornelis-van de Eerenbeemt
Markt 97
M 147

Markt A 22 (????)
1790wed. C. de Wijs bron
1822Martinus Franciscus de Wijs (koopman) bron
Markt C 445a (????)
1908wed. C. de Wijs en Zoon (wijnhandelaren)
Markt 97 (1909)
1910wed. C. de Wijs en Zoon (wijnhandel)
1928wed. C. de Wijs en Zn.
1943A.H.J.M. Meijlink (wijnhandelaar) - J.A.J.M. Meijlink (wed. C. de Wijs en Zn.) wijnhandel
Markt 95
M 147

Hoogen Steenweg C 420 (????)
1865F.C.J. de Wijs (firma C de Wijs & Zn.) wijnhandelaar
1875wed. F.C.J. de Wijs (firma C. de Wijs en Zn.) wijnhandel
Hoogen Steenweg C 445 (1880)
1881mr. E. van Heloma (griffier bij het gerechtshof) - firma C. de Wijs en Zn. (wijnhandel)
Markt C 445 (????)
1905W.F.C.J. Eerens (wed)
1908W.F.C.J. Eerens (wed)
Markt 95 (1909)
1910wed. W.F.C.J.E. Eerens - mevr. H. Eerens-de Ram
1923wed. Willem F.C.J. Eerens (zonder)
1928Th. G. Bruijsters
1943Corsettenmag. Hunkemöller-Lexis - J.C.A.A. Hunkemöller (koopman)
Markt 93
M 148

Hoogen Steenweg C 421 (????)
1875H.W. van der Goes (partikulier) - douairaire J. Storm van 's Gravensande (partikuliere)
Hoogen Steenweg C 446 (1880)
1881douairr. J. Storm van 's Gravensande (partikuliere)
Markt C 446 (????)
1908Ph. Heuvelmans-Schouten
Markt 93 (1909)
1910Ph. Heuvelmans-Schouten
1923Bernadetta A.J.A.M. van Geffen (zonder) - Lambertus A.A.J. van Geffen (koopman in meubelen)
1928J.W.M. van Kempen
Markt 91
M 149

Hoogen Steenweg C 421a? (????)
1865H. Camp genaamd Delcampo (majoor bij het 4e reg. drag.)
Markt C 446a (????)
1908W.J. van Schoot
Markt 91 (1909)
1910W.J. van Schoot
1928J.W.M. van Kempen
Markt 89
Gemeentelijk monumentM 149

Markt A 25 (????)
1802F. van Bogaard bron
1822Franciscus Gijsbertus Bogaert (koopman) bron
Hoogen Steenweg C 422 (????)
1865jhr. mr. H.B. Martini van Geffen (gepens. kantonregter)
1875C.J. Luijke (confiturier) - C. Schnebbelie (ingen. bij de waterst.)
Markt C 447 (1880)
1881C.J. Luijke (confiturier) - C. Schnebbelie (ingenieur bij de rijks waterst.)
1894L. Rooswinkel
1908L. Rooswinkel (confiseur-cuisinier)
Markt 89 (1908)
1910L. Rooswinkel (confiseur-cuisinier, conserven)
1923wed. H.A.J.M. Lambermont (zonder) - Arnoldus van Meteren (Exploitant Cafe Lohengrin)
1928Café-Restaurant Lohengrin - mej. J. van Doorn - A. van Meteren - mej. M.H. Roborgh
1943(Markt 91-89): Café-Restaurant Lohengrin

Markt 95


Markt 89-87
Gemeentelijk monumentM 150

Markt A 26 (????)
1802H. Verhulst bron
1822Hendrikus Verhulst (oude kleerverkoper) bron
Hoogen Steenweg C 423 (????)
1865H.C. Moerkerk (koopman in manufacturen)
1875H.C. Moerkerk (koopman in manufacturen)
Markt C 448 (1880)
1881H.C. Moerkerk (koopman in manufacturen) - Herman Moerkerk (wijnhandelaar)
1894G. Moerkerk
1908G.H.H. Moerkerk (garen en band enz.)
Markt 87 (1908)
1910G.H.H. Moerkerk (fa H.C. Moerkerk, grossier in garen, band enz.)
1928J.J.G. Schreuël
1943Th. Bruijsters (kapper) - wed. J.H. Bruijsters-v.d. Berg

Markt 85

Markt C 424 (????)
1865D. van Reenen (mr. horologiemaker) - mr. F.J.H.A. Vermeulen (advokaat)
1875P.M.E. Beckman (partikuliere) - D. van Reenen (mr. horlogiemaker)
Markt C 449 (1880)
1881J.F. van Reenen (mr. horlogiemaker)
1905F. Govers (loodgieter en sigarenw.)
1908F. Govers (loodgieter enz. sigarenmag. (fa. Wed. C. van Wordragen))
Markt 85 (1909)
1910mej. de wed. van Dieren - mej. de wed. v.d. Linden - W.H.M. Mathijsen (boekhouder)
1928P. Elings - A. van der Heijden
1943J.M.B. Jansen (kantoorbed.) - P.N. van Lammeren (coupeur) - Schoenmag. 'Maison Chique' (schoenhandel)

Markt 83

Markt C 449a (????)
1908A.J.M. Verhees (koopman, grossier in drogerijen en verfwaren)
Markt 83 (1909)
1910A.J.M. Verhees (koopman, grossier in drogerijen en verfwaren)
1928wed. A.J. Vlamings
1943wed. W.F. Vlamings-de Leeuw

Markt 81

Markt C 450a (????)
1908J.M. Consent (winkelierster)

Markt 79-77

Markt 79
RijksmonumentM 151

Markt C 425 (????)
1865P. Desmense (winkel. in blikk. en kop.goeder.) - J.W. Jansen (kleederkooper)
1875P. Desmense (winkelier in blik en kopergoederen)
Markt C 450 (1880)
1881P. Desmense (winkelier in blik en kopergoederen)
1905C. van den Dungen
1908wed. A. de Bruin - C. van den Dungen
Markt 79 (1909)
1910wed. A. de Bruin - wed. G. van Campen (koopvrouw in fruit) - C. van den Dungen
1928J.G. van Duifhuizen - B. Krabbenbos - Chr.E. Pouw
1943J.G. van Duifhuizen (kramenzetter)
19??? (café Plein 79)
Markt 77
M 152

Markt C 426 (????)
1865R.J. van Moock (2e luitenant ingenieur der genie) - C.G.A. Plaat (1e luitenant bij het 5e regement infanterie) - F.W.A. Richt (mr. koek- en banketbakker)
1875jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - F.G.A. Richt (mr. koek- en banketbakker)
Markt C 451 (1880)
1881jhr. mr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Beije (partikulier) - C. van Ghert (commies der posterijen) - F.G.A Richt (koek- en banketbakker)
1908M. Latour - N. van Thijn (spiegel- en lijstenmagazijn) - C. van der Zande (filiaalhouder)
Markt 77 (1909)
1910C. van der Zande (spiegel- en lijstenfabriek)
1928W. J. Baudoin (borstelmagazijn) - mej. E.M.L.J. Suijskens
1943fa. W.J. Baudoin (borstelfabriek en borstelhandel) - E.M.L.J. Suijskens (winkelierster in borstelwerk) - M.L.J. Suijskens (winkelierster in borstelwerk)

Markt 75
M 153

Markt C 452

Markt C 427 (????)
1865F.H. Merks (mr. horologiemaker en klokkenist) - J.A. Merx (hoeden en pettenmaker)
1875A. van Eijk (mr. broodbakker) - P.C. de Vos (ijkmeester)
Markt C 452 (1880)
1905A.F. Jansen (koopman)
1908A.F. Jansen (koopman)
Vervallen (1909)
Markt C 452a

Markt C 427a (????)
Markt C 452a (1880)
1881O. Venema (ijker, chef van dienst)
1908P.J. van der Linden (beambte Nederlandsche Bank)
Vervallen (1909)

Markt C 453

Markt C 428 (????)
1865L.F. Krijger (particulier) - wed. J. Lambooij (vischverkoopster) - H. van Opstal (firma Gebr. van Opstal) mr. huissch.
1875J. van den Biggelaar (partikulier) - B. Boelens (tapper) - E. Hartman (koopman) - H. van Opstal (firma Gebr. van Opstal) mr. huisschild.
Markt C 453 (1880)
Vervallen (1909)

Marktstraat
Markt 73
RijksmonumentM 197

Markt 73

Markt A 32 (1820)
Markt C 454 (1880)
1881H. van Opstal (mr. huisschilder) - C.L. Strijbosch (partikulier)
1908J. Dubbeld (kleermaker) - W. Dubbeld (kleermaker) - H. van Teckelenburg (visch- en kaashandelaar) - J.W. Trum (fruithandelaar)
Markt 73 (1909)
1928fa. K.C. Suijling en Zn. - J.H.P. van Valkenburg
1943Bureau Woninggids v/h K.C. Suyling en Zn. (assuradeur) - M.H. Pos (onderbaas)
Markt 73a

Markt 73a (1909)
1928Simon de Wit
1943Simon de Wit N.V. (handel in koloniale waren)

Markt 71
Gemeentelijk monumentM 198

Markt C 429 (????)
1865J.C. Hamelton (mr. timmerman en metselaar) - wed. J. Hamelton (speldenfabrijkante) - H. Hekker (schoorsteenveger)
1875H.A. Camps (stroohoeden- en parapluiemaker) - J.A.C. Hamilton (speldenfabriekant)
Markt C 456 (1880)
1881G. Buteijn (brievenbesteller) - H.A. Camps (stroohoeden- parapluiemaker)
1905L. Akkermans (smid en bierhuishouder) - de Bie - Th. Peeters (metselaar)
1908L.Ch. Akkermans (smid) - H. de Bie - Th. Peeters (metselaar)
Markt 71 (1909)
1910H. de Bie - Th. Peeters (metselaar) - Filiaal Gebr. Verbruggen (sigarenmagazijn)
1928wed. J.J. Blomesath - J.F.J. Sterk
1943wed. M.H.W. Blomesath-Vultink - Drukkerij Sterk (boekhandel) - wed. H.M.H. Sterk-Blomesath (boekhandel)
1960De Vulpenspecialist
1973De Blauwe Pluijm (automatiek)

Markt 69
M 199

Markt C 430 (????)
1865J.B.F. Goly (stoffenverwer)
Markt C 457 (1880)
1881J. van Uden (tapper)
1908J. Bodar (logementhouder)
Markt 69 (1909)
1910J. Bodar (logementhouder)
1928J.J.A. Willaarts - J.P.M. Willaarts
1943J.P.M. Willaarts (koopman meubelen) - Jac. Willaarts (verkooplokaal)

Markt 67
Gemeentelijk monumentM 200

Markt 67

Groote Markt A 40 (????)
1790Jean Pierre Loneux bron
1822Johanna Loneux (rentenierster) bron
Markt C 431 (????)
1865J. van den Biggelaar (gistverkooper) - J.F. van de Ven (boekhouder) - J.W. van de Ven (conducteur eener stoomboot)
1875J. Borsten (adjunct-commies ter secretarie) - T. van Heijst (winkelier in blikwerk)
Markt C 458 (1880)
1881T. van Heijst (winkelier in blikwerken)
1908J. van Bakel (goudsmid) - B. Fuchs (ivoorwerker)
Markt 67 (1909)
1910B. Fuchs (ivoorwerker) - Th. van den Heuvel (timmerman)
1923Bernhard Fuchs (winkelier)
1928C.B. Bastiaans - wed. B. Fuchs - J.J. Martens
1943wed. C.A. Couwenberg-Musters - J.J. Martens (huisschilder) - Jac. Martens (schilder, handel in suikerwerken)
1960Martens (parfumerie)
Markt 67b

Markt 67b (????)
1943L.G. Lejeune (bouwkundige)

Markt 65-63

Markt 65
M 201

Markt A 41 (????)
1802H.J. Heeren bron
1822Hermanus Josephus Heeren (brouwer) bron
Markt C 432 (????)
1875mej. C.D. Heeren (partikuliere) - wed. Th. Heeren (partikuliere)
Markt C 459 (1880)
1881wed. Th. Heeren (partikuliere)
1899G. Litjens (vleeshouwer)
1908H. van Mierlo (bierhuishouder) - C. Nouwens (runds- en varkensslagerij)
Markt 65 (1909)
1910C. Nouwens (rund en varkensslagerij)
1928C.J. Nouwens
1943L.S.H.M. van Maaren (bureel ambt. gem. reiniging) - N.V. Nouwens' Slagerijen (veehandel) - P.A.J. Nouwens (dir. N.V. Nouwens' slagerijen) - P.A.J. Nouwens (Dir. N.V.)
Markt 63
M 202

Markt A 42 (????)
1799H.J. Heeren bron
Markt C 459a (????)
1908G. van Koolwijk (brievenbesteller) - G. Litjens - M. Litjens (modiste) - Th. van Meer (adj. commies, dienst van weg en werken) - Joh. Willems (schoenmaker)
Markt 63 (1909)
1910C.J. Kaskens (modiste) - G. van Koolwijk (brievenbesteller) - G. Litjens (rijwielhandel) - H. van Mierlo (bierhuishouder) kelder - Joh. Willems
1928mej. C.J. Kaskens - G. Litjens
1943Verkeershuis V.V.V.

Markt 61
RijksmonumentM 203

't Root Cruijs (1635)
????Aleid van de Meervenne
Markt C 433 (????)
1865L.J.H. van den Bogaert (apotheker en lid van de gemeenteraad) - M.J.M. van den Bogaert (apotheker) - W.F.J. Pastoors (surnumer bij 's rijks belastingen)
1875H.J.M. van den Bogaert (apotheker en drogist)
Markt C 460 (1880)
1881H.J.M. van den Bogaert (apotheker en drogist)
1908L. Biessaart-Koesen (robes, confectie) - C.J.P. Verhagen (horlogemaker)
Markt 61 (1909)
1910L.H.B. Biesaart-Koesen (modes) - Jos.J. van der Steen (koopman) - C.J.P. Verhagen (horlogemaker)
1928mej. A.J. Mürkoster - C.J.P. Verhagen
1943A.T.J. van den Wollenberg (caféhouder) - A.Th.J. van de Wollenberg (café restaurant 'Trianon')

Markt 59
Gemeentelijk monumentM 204

Markt C 434 (????)
1865R.C. Gostelie Sr. (poelier) - P.E. Welsch (particulier)
1875E.L. de Jong (koopman in manufacturen)
Markt C 461 (1880)
1908E. Farwick-Ariëns (damesconfectie)
Markt 59 (1909)
1910A.F. Jansen (kleedingmagazijn) - P.J. v.d. Linde (beambte Nederl. bank)
1928A.F. Jansen - J.J. Jansen - L.A. Jansen
1943A.F. Jansen en Zn. (confectie) - wed. H. Jansen-Bodar
19??Tom Broekman

Markt 57-51

Markt 57
Rijksmonument

Markt C 462a (????)
Markt 57 (1909)
1910wed. D.P. de Booij-Schiedges (fab. in milit. equipementst.)
1961A.J. Rademaker (Hotel Central)
Markt 55
M 205

Markt C 435 (????)
1865J.J. Gostelie (sigarenfabrijkant en winkelier in koloniale waren)
1875J.J. Gostelie (sigarenfabriekant en winkelier in kolonialewaren) - J.L. de Jong (partikulier)
Markt C 462 (1880)
1881Comp. J.R. en H. Gostelie & (fabriekanten in talk en handelaren in margarine)
1902J.J. Jzn. Gostelie (sigarenfabrikant)
1908wed. D.P. de Booij-Schiedges (fabr. in Milit. equipementst.) - Firma wed. J.J. Gostelie (tabakskerverij) - Jan Gostelie (sigarenfabrikant) - B. Meeuwissen (winkeljuffrouw)
Markt 55 (1909)
1910Firma wed. J.J. Gostelie (tabakskerverij) - Jzn., Jan Gostelie (sigarenfabrikant en winkelier) - B. Meeuwissen (winkeljuffrouw)
1928L.J. Jonkergouw - wed. L.J. Jonkergouw
1943L.J. Jonkergouw (horlogemaker) - wed. C. Jonkergouw-Kuijpers
1961A.J. Rademaker (Hotel Central)
Markt 53

Markt C ongen. (????)
Markt 53 (1909)
1910J.P.E.J. Rademaker (hotel café restaurant)
1943W.M. Kweens (colporteur) - A.W. de Pauly - O.A.E. Verhagen - R. Verhagen
1961A.J. Rademaker (Hotel Central)
Markt 51
RijksmonumentM 206

Markt C 1 (????)
1875Th. Hoijer (directeur van het postkantoor)
Markt C 1 (1880)
1881Th. Hoijer (directeur van het postkantoor)
1905Rademaker
Markt 51 (1909)
1910J.P.E.J. Rademaker (hotel café restaurant)
1928Th.W. van den Berg - A.J.F. van den Bosch - J. Elemans - A.C.A.M. von Eugen - Hotel Central - J.P. Rademaker - J.P.E.J. Rademaker
1943J.P. Rademaker (hotelhouder) - mr. E.D.H.M. Verbeek (griffier bij het kantongerecht)
1961A.J. Rademaker (Hotel Central)
2005? (restaurant De Leeuwenborgh)

Verdwenen steegje Achter het Hert
Markt 49-43

Markt 49
M 207

Markt C 2 (????)
1865J.J. van der Pas (koopman in koloniale waren en lid van den gemeenteraad)
1875J.J. van der Pas (koopman in tabak en sigaren)
Markt C 2 (1880)
1881H.J. Hartogensis (partikuliere) - firma J.J. van der Pas (koopman in tabak en sigaren) - A. Straatman (koopman in tabak en sigaren)
1893J.J. van der Pas
1899Frigge C.A. en firma J.J. van der Pas (sigarenfabrikant)
1908C.A. Frigge (firma van der Pas) tabak en sigarenhandel
Markt 49 (1909)
1910Gez. Michiels (winkeljuffr.) - J.J. van der Pas (tabak-, snuif- en sigarenhandel)
Markt 47

Markt C 2 (1880)
Markt C 2a (1909)
1908wed. H. Hartogensis
Markt 47 (1909)
1910wed. H. Hartogensis
Markt 45
M 208

Markt C 3 (????)
1865L. Cordens (koffijhuis- en restauratiehouder) - jhr. P.J. van der Does de Bije (particulier)
1875J.M. Vollaers (koffiehuishouder) - J.M. Vollaers (koffijhuis)
Markt C 3 (1880)
1881B.J. Trosé (hulponderwijzer aan de rijks kweekschool) - J.M. Vollaers (koffiehuishouder en restauratie)
1908P.A. Mulders (hotel café restaurant) - F.H. Tissot van Patot (kapitein infanterie)
Markt 45 (1909)
1910P.A. Mulders (hotel café restaurant) - F.H. Tissot van Patot (gep. kapitein infanterie)
1928J.J. Bechtold - Hotel-Restaurant Noord-Brabant - J. Jansen - M. Jansen - W.M. Mulders - mr. K.M. Phaff - H.B.R. Vroom - S.Th. Wassink
1943P. Mulders en Zonen (hotel café-restaurant Noord-Brabant) - W.M. Mulders (hotelhouder) - M.J.A. Oomens (vertegenw.)
1961P. Mulders en Zonen (hotel café-restaurant Noord-Brabant)
Markt 43
M 209

Groote Markt A 50 (????)
1802A. Coppens bron
1822Adrianus Coppens (jeneverstoker en koopman) bron
Markt C 4 (????)
1865F. Koolen (mr. mandenmaker) - H.C.J. Verhulst (firma Verhulst Sweens, koopman in manufacturen)
1875H.C.J. Verhulst (firma Verhulst-Sweens) koopman in manufacturen)
Markt C 4 (1880)
1881H.C.J. Verhulst (firma Verhulst Sweens, koopman in manufacturen)
1908A.A.J. Verhulst (manufacturen en gros en détail)
Markt 43 (1909)
1910A.A.J.M. Verhulst (manufacturen en gros en detail)
1928A.A.J. Verhulst - A.J.A.M. Verhulst
1975C&A

Markt 41-39
RijksmonumentM 210

Markt 41

Markt C ongen. (1908)
Markt 41 (1909)
1910F.C. Ganzert (distillateur)
1928P.J. Reijner
1943H. van Rooij (dames-kapsalon)
Markt 39

Markt C 5 (????)
1865P.J. van Meerwijk (wijnhandelaar) - W.H. Siepkens (arrondissements-ijker)
1875wed. van Meerwijk (partikuliere) - W.H. Siepkens (gepens. arrondissements-ijker)
Markt C 5 (1880)
1881G.A.H. Deckers (heel- en verloskundige) - mej. L.A.H. Deckers (partikuliere) - mej. M.L.H. Deckers (partikuliere) - V.L.H. Deckers (partikulier)
1908J. Boelaars (schrijver prov. grifie) - filiaal Mij. J.G. Cooijmans & Zn. (distill.)(v. Mackelenbergh) - A. Lewin (fabrikante) - F.P. van Mackelenbergh (schatter bank van leening)
Markt 39 (1909)
1910Filiaal M.J.G. Cooijmans & Zn. (distill.) - A. Lewin (fabrikante)
1928mej. A. Lewin
Markt 41-39

Markt 41-39 (????)
1943H.M.T. van Rooij (kapper)
19??McDonald's

Verdwenen steegje 't Muizenhol
Markt 37
RijksmonumentM 211

Groote Markt A 52 (????)
1790W.J. Habraken bron
1822Wouterus Joseph Habraken (koopman en loodgieter) bron
Markt C 6 (????)
1865H.A. Camps (stroohoeden en parapluiemaker) - M. Niël (hoeden- en pettenmaker)
1875B.R. de Breuk (2e luit. plaatselijk-adjudant) - P.C. Oberthur (restauratiehouder)
Markt C 6 (1880)
1881G. van Imbeeck (kapper) - G.J. Mettrop Zoon (kantoor, schrijf, teekenbehoeften, nouvouteés, Depot van Albert Roothaan, muziekh., Amsterdam) - G.J. Mettrop (assuradeur en boekhouder)
1908firma G.J. Mettrop Zoon (kantoor-, teeken en schilderbeh.)
Markt 37 (1909)
1910firma G.J. Mettrop Zoon (kantoor-, teeken en schilderbeh.)
1928J.W. Janssen - mej. H.L.J.A. Mettrop - mej. M.M.M. Mettrop
1943P. Altenburg (winkelier) - fa. G.J. Mettrop Z. (boekhandel, school-, schrijf- en teekenbehoeften)

Markt 35
RijksmonumentM 212

Markt C 7 (????)
1865H. van Baar (apotheker en koopman in glas) - L.A. van Baar (apotheker)
1875L.A. van Baer (apotheker, drogist, handel in glas en verfwaren en lid van den Gemeenteraad)
Markt C 7 (1880)
1881L.A. van Baer (apotheker, drogist, handel in glas en verfwaren)
1908H.F.W.M. Baer (apotheek)
Markt 35 (1909)
1910H.F.W.M. Baer (apotheker)
1923Henricus F.W.M. van Baer (apotheker)
1928H.F.W.M. van Baer
1943H. van Baer (apotheek) - L.D.M. van Baer (apoth. ass.) - L.L.M. van Baer (bibliothecaresse) - wed. M.M.L. van Baer-Hoosemans
2005? (apotheek Albers)

Hinthamerstraat

Markt 33-31

Markt 33
M 217

Markt A 17 (????)
1865A.W. Oomen (vleeschhouwer) - wed. L. Schoenberger (tapster)
1875F. Leenaerds (tapper) - wed. L. Schoenberger (partikulier)
Markt A 17 (1880)
1908J. van Geelkerken (café-restaurant)
Markt 33 (1909)
1910wed. J. van Geelkerken (café-restaurant)
1928wed. J. van Geelkerken
1943fa. wed. J. van Geelkerken (café's restaurants, hotels)
Markt 31
Gemeentelijk monumentM 218

Markt A 16 (????)
1865M.J. Jongenburger (tapper) - P.P. van Osch (winkelier en broodslijter)
1875L.W. Gevers (tapper)
Markt A 16 (1880)
1881L.W. Gevers (tapper)
1908J.J. v.d. Laak (café de Valk)
Markt 31 (1909)
1910J.J. v.d. Laak (koffiehuishouder)

Markt 29
RijksmonumentM 219

Groote Markt A 66 (????)
1801N. Guijens bron
1822Nicolas Guyens (mandenmaker) bron
Markt A 15 (????)
1865H. Jonkers (mr. broodbakker) - H. Mooij (1e luitenant administrateur van kleeding)
1875H. Heijen van Leent (winkelier in galanterien) - N. Kuilenberg (2e luit.-ingenieur)
Markt A 15 (1880)
1881H. Heijnen van Leent (winkelier in galanterien)
1901H. van Berkel (broodbakker)
1908Jos.J.A. van Liemt - B.W. Mensing (luit. kolonel plaats.command.) - Firma J. Noyons (in damesartikelen)
Markt 29 (1909)
1910J.J.A. van Liemt - Firma J. Noyons (damesartikelen) - A. Pol (2e luit. der infant.)
1928N. van Riel
1943J. ten Dam (onderwijzeres) - W.Fr. ten Dam (onderwijzeres)

Markt 27
RijksmonumentM 220

De Witte Helm (1544)
1600Goyaert Peters (tingieter)
Markt A 14 (????)
1865P. Janssen (koopman in aardewerk) - J.P.L. Reijers (2e luit. bij het 4e reg. drag.) - P. Reijnders (banketbakker en winkelier)
1875B. Jansen (koopman in aardewerk) - G.G.A. Mosmans (boekhandelaar)
Markt A 14 (1880)
1881G.G.A. Mosmans (boekhandelaar)
1895Berger, Henri en Carel Mosmans (boekdrukkers)
1908J.A.M. van Gent (firma G. Mosmans Zn.) boekh.
Markt 27 (1909)
1910J.A.M. van Gent (firma G. Mosmans Zn.) boekh.
1928G. Mosmans Zn.
1943G. Mosmans Zoon (boekhandel)
1960G. Mosmans Zoon (boekhandel)

Markt 25
Gemeentelijk monumentM 221

Markt A 13 (????)
1865jhr. J. Custis (particulier)
1875jonkh. J. Custis (rentenier)
Markt A 13 (1880)
1881jonkh. J. Custis (partikulier)
1908H.J. Heijnen (firma Heijnen van Leent) in galanterieën
Markt 25 (1909)
1910J.R. Pels-Oomen (firma H. Heijnen van Leent, galanterieën, luxe artikelen)
1923Bernardus A. Boelens (koopman manufacturen)
1928F.A. van der Ven
1936Frits van der Ven (pelterijen-handel)
1943Frits A. van der Ven (koopman in pelterijen enz.)
1960Frits van der Ven (bonthandel)

Markt 23
M 222

Markt A 12 (????)
1865wed. J.J. Clerkx (koek en banketbakster)
1875H. de Bont (koek- en banketbakker)
Markt A 12 (1880)
1881H. de Bont (koek- en banketbakker)
1908J.J. van Es (coiffeur) - A.G. Everts (2e luit. Infant.)
Markt 23 (1909)
1910A. Verhoeven (coiffeur)
1928C.F.J. Smits
1936Smits' Schoenenmagazijnen
1943C.J.F. Smits (koopman)

Markt 21
M 223

Markt A 11 (????)
1865P. Verheijde (mr. broodbakker)
1875P. Verheijde (mr. broodbakker)
Markt A 11 (1880)
1881P. Verheijden (mr. broodbakker)
1908wed. A. Scheefhals-Kluijtmans - wed. H.M.A.J. Verheijden (broodbakkerij)
Markt 21 (1909)
1910W. Schoutsen (handelsreiziger) - Firma P. Verheijden (brood- en beschuitbakkerij)
1923Cornelis Eickholt (broodbakker)
1928C. Eickholt (luxe brood-, beschuit- en banketbakkerij) - fa. P. Verheijden
1936fa. P. Verheijden (electrische luxe brood- beschuit- en banketbakkerij)
1943C. Eickholt (fa. P. Verheijden) broodbakker

Kerkstraat
Markt 19
M 224

Groote Markt A 71 (????)
1802van Tielraden bron
1822Arnoldus Franc. Ant. Tielraden (koopman) bron
Markt A 10 (????)
1865H.A.J. Kuijper (2e luitenant kwartiermeester) - L. Scheltus (1e luit. bij het 5e reg. infanterie) - H.A. van Tielraden (winkelier in zaden) - C.F. Wierdsma (gep. kapitein)
1875G. van den Berge (adj. ijker der maten en gewichten) - G. Kennis (vleeschhouwer) - P.F.W. de Klopper (2e luitenant 2e regement hussaren) - L.F. van Otterloo (adjunckt chef van den staf, tevens waarnem. adjud. van den kommand. der 3e divisie inf.) - firm. wed. H.A. van Tielraden (winkelierst. in tuinz.)
Markt A 10 (1880)
1881J. Sijtsma (controleur der directe belastingen te 's-Bosch, 2e afdeeling) - firma H.A. van Tielraden (winkelier in tuinzaden)
1893A. van Tielraden
1908jhr. C.J. Laman Trip (1e luit. Infant.) - jhr. S. Laman Trip (2e luit. Infant.) - wed. van Lieshout - F.A. Verhoeven (firma van Tielraden) bloemist
Markt 19 (1909)
1910A.G. Everts (2e luit. der infant.) - wed. van Lieshout - H. van Nes (ontvanger der registratie) - F.A. Verhoeven (firma van Tielraden, bloemist)
1928mej. J.G. Kobus - fa. H. van Tielraden - Th. Zwiep
1943G. Geerts (onderwijzer) - Sluis en Groot's Kon. Zaadteelt en Zaadhandel - T. Zwiep (zaadhandelaar)

Markt 17
RijksmonumentM 225-226

De Gulden Ketel (1622)
Groote Markt A 72 (????)
1802dhr. van Lanschot bron
1822Augustinus Lanschot (koffiehuishouder) bron
1779Godefridus van Lanschot (koopman)
Markt A 9 (????)
1865A.C. van Lanschot (koopman, agent der Nederl. handelsm. mede directeur eener brandwaarborg-maatschappij)
1875F. van Lanschot (bankier)
Markt A 9 (1880)
1881wed. A.C. van Lanschot (partikuliere)
1905J.C.H.A. Quack (majoor der infant.)
Markt 17 (1909)
1910mr. I.A. Swane (advocaat en procureur)
1928A.C. van Dijk - Incasso-Bank - M. van Overbeek
1943P.J.A. Gevers (procuratieh.) - Incasso-Bank - J.A. de l' Or (koopman visch)
1948Rotterdamse Bank
1960Frits van der Ven (modehuis)

Markt 15
RijksmonumentM 227-229

Markt A 8 (????)
1875A.C. Vermeulen (koffiehuishouder)
Markt A 8 (1880)
1881J.H. Hegeman (koffiehuis)
1908J.Ph.M. Mûhlstaff (koffieh. en restauratiehouder) - Societeit 'Amicitia'
Markt 15 (1909)
1910J.Ph.M. Mûhlstaff (koffiehuish. 'Neerl. koffiehuis') - Societeit 'Amicitia'
1928J.Ph.M. Mühlstaff - Neerlandsch Koffiehuis
1943C.M. de Gier (kastelein) - Chr. de Gier (Neerlandsch koffiehuis)

Kolperstraat
Markt 13
RijksmonumentM 230

Markt 13

De Vijf Vocalen (????)
1790H. Palier bron
1802S. Krul bron
Markt A 102 (1820)
Markt A 7 (????)
1865H. Palier (firma H. Palier en Zn.) boekdrukkers en boekhandelaars
1875M.H. Robben (winkelier in goud en zilver en galanterien)
Markt A 7 (1880)
1881M.H. Robben (winkelier in goud, zilver en galant.) - J.T. Roderkercken (hoofdonderwijzeres)
1908J.H.B. Feldbrugge (galanteriën en luxe-artikelen) - wed. J. Feldbrugge
Markt 13 (1909)
1910J.H.B. Feldbrugge (winkelier luxe artikelen) - wed. J. Feldbrugge
1928Hotel Restaurant Victoria
1943De Blauwe Druif (café's restaurants, hotels)
1961San Remo (bar)
1991Leo Wolfs (café De Blauwe Druif)
Markt A 7a

Markt A 7a (1880)
1881J.F. Gostelie Jr (sigarenfabriekant)

Markt 11
RijksmonumentM 231-232

Markt A 103 (????)
1790Sociëteit bron
Markt A 6 (????)
1865A.P.H. Kusters (kastelein in de Societeit de Zwarte Arend)
1875F. Foblets (kastelein in de Societeit de Zarte Arend) - jhr. mr. J.L.E.M. de Kuijper (substituut griffier bij de arrondissements-rechtbank)
Markt A 6 (1880)
1881H.B. Hegeman (kastelein societeit zwarten arend)
1908H. Cuppen - wed. F. Cuppen-Brouwer (kasteleinesse) - mr. V.Th.J. Mutsaers (griffier kantongerecht) - Sociëteit de Zwarte Arend
Markt 11 (1909)
1910H. Cuppen - wed. F. Cuppen-Brouwer (kasteleinesse) - mr. V.Th.J. Mutsaers (griffier kantongerecht) - Sociëteit de Zwarte Arend
1923wed. Franciscus Cuppen (caféhoudster)
1928H. Cuppen - wed. F. Cuppen - Ir. R.C.H. Schüngel - Sociëteit de Zwarte Arend
1943A.C.J. Borsboom (portier)

Markt 9
M 233

Markt A 5 (????)
1865P.J. Kijn (apotheker)
1869P.J. Kijn (apotheker)
1875P.J. Kijn (apotheker)
Markt A 5 (1880)
1881P.J. Kijn (apotheker)
1908J.C. Eisma (firma P.J. Kijn) apotheker
Markt 9 (1909)
1910J.C. Eisma (firma P.J. Kijn) apotheker - mej. G. Sijbrandij (adsistente)
1923Jan C. Eisma (apotheker)
1928J.C. Eisma
1943Eisma (apotheek) - A. Eisma-Bouma - J.A.J. Vergroesen (apotheker)

Markt 7-7a
Gemeentelijk monumentM 234

Markt 7

Markt A 4 (????)
1865R.H. van den Dries (koopman in koloniale waren en commissionair in effecten)
1875R.H. van den Dries (effectenhandelaar)
Markt A 4 (1880)
1881J.B.C.M. Adelmeijer (winkelier in manufacturen) - wed. C. Huijvenaar (partikuliere)
1908J.B.C.M.M. Adelmeijer (manufacturier) - mej. Chr. Wilbers
Markt 7 (1909)
1910J.B.C.M.M. Adelmeijer (manufacturier) - mej. Chr. Wilbers
1923wed. Johan B.C.M.M. Adelmeijer (koopman manufacturen)
1928fa. M. Adelmeijer - wed. J.B.C.M.M. Adelmeijer
1943fa. M. Adelmeijer (dames en heeren stoffen)
Markt 7a

Markt 7a (1909)
2003? (Best Business) herenmode

Ridderstraat
Markt 5
RijksmonumentM 236

Markt A 3 (????)
1865J.H. Verhulst (winkelier in manufacturen)
1875J.H. Verhulst (koopman in manufacturen)
Markt A 3 (1880)
1881J.H. Verhulst (koopman in manufacturen)
1908wed. A.F. Cooijmans - J.J.M. Verhulst (manufacturier)
Markt 5 (1909)
1910wed. A.F. Cooijmans - J.J.M. Verhulst (manufacturier)
1923Antonius H.M. Cooijmans (volontair pianohandel)
1928J.J.M. Verhulst
1936H. Verhulst (heerenmodemagazijn)
1943H. Verhulst (heerenmodeartikelen) - P.H.G.M. Verhulst (koopman in heerenmodeartikelen) - wed. M.A.A. Verhulst-Cooymans

Markt 3
M 237

Markt A 2 (????)
1865H.W.A. Hohmann (koffijhuishouder)
1875F. van Dijk (koffiehuishouder) - H.W.A. Hohmann (wijnhandelaar, koffiehuishouder en agent der brandverzekering-maatschappij voor het koningrijk der Nederlanden)
Markt A 2 (1880)
1881F. van Dijk (koffiehuishouder)
1894H.W.A. Hohmann
1908G. van Nijnatten en Zoon (Ned. Stoommeubelfabriek)
Markt 2 (1909)
1910G. van Nijnatten en Zoon (meubelmagazijn, hofl.)
1928R.K. Leeszaal
1943Lissone Lindeman (reisbureaux) - Savelkouls (rijwielstalling)
1961V.V.V.

Markt 1
RijksmonumentM 238-239

Markt (De Gaffel)

Markt 1

Markt A 109 (????)
1790Stad bron
Markt A 1 (1880)
1881J.J. Cattie (concierge van het raadhuis)
1908Stadhuis
Markt 1 (1909)
1910Stadhuis
1928Gemeentehuis

Markt 1a

Markt 1a (1909)
1943P. Hendrix (N.V. Mij. tot Expl. v.d. Bosschen Raadskelder)
1991Tonny Rademaker (café-restaurant De Raadskelder)

Schapenmarkt
 
Blok op de Markt
Markt 2-6

Markt (Het Haesken)

Markt 2
M 1478

Markt B 23 (????)
1865G.G.A. Mosmans (boekhandelaar)
Markt B 23 (1880)
1881H.A.A. Wertenbroek (winkel in likeuren en sigaren)
1908Froissart's institute of languages - C.H. Mackelenbergh (in modes)
Markt 2 (1909)
1910H. van Aken (koopman) kelder - H. Lombaars - C.H. van Mackelenbergh (modes) - F.P. Mackelenbergh (schatter bank van leening) - L. van Mackelenbergh-van Heijst (wijnen en alcohol vrije dr.)
1928G.H.J.L. Hol
Markt B 23a

Markt B 23a (????)
1865G. van Herwaarden (water en vuur verkooper)
Markt 4

Markt B 22a (????)
1865J.P. Doelen (luitenant-kolonel plaatselijken kommandant 2e klasse, E.r.) - wed. J.B. Ruijter (gepension.)
Markt B 22 (1880)
1881W.G. van Es (muziekonderwijzer)
1908Centraal politiebureau - B.L.M. Lautenslager (1e klerk secretarie) - L.J. Lautenslager (commies secretarie)
Markt 4 (1909)
1910B.J.M. Lautenslager (ambtenaar ter secretarie) - L.J. Lautenslager (commies ter secretarie)
1928S. Achmad - mej. L.H.A.M. Lautenslager - wed. L.J. Lautenslager
Markt 6
M 1477

Markt B 22 (????)
1865A.J. van Lanschot (agent der Nederl. bank)
1875W.J.A. Boellaard (1e luitenant 2e regiment hussaren) - A. van Dijk (water en vuurverkooper) - K. van Gorkum (aspir. vertificat. der belast.) - J.A. Halfmouw (kolonel plaatselijk-kommandant) - H.J. Hartogensis (partikulier)
Markt B 22 (1880)
1881A. Bastiaanse (agent van politie) - R. van Dijk (water en vuurverkooper) - M. Donkersloot (agent van politie) - J.W. de Lau (agent van politie) - A.J. van Maldegem (agent van politie) - P.H. Schreurs (agent van politie) - J. Spermon (agent van politie) - P. Timmermans (agent van politie) - A. van Veghel (agent van politie) - T. Willemse (agent van politie)
Markt 6 (1909)
1910Politiebureau
1928Kantoor Insp. Volksgezondheid
1932Bij de bouw van C&A gesloopt

Markt 8
M 1476

Markt B 21 (????)
1865A.L. Molenaar (mr. zadelmaker, fabrijkant in reisbehoeften)
1875G. van Everdingen (2e luitenant eerste bataillon) - J.H. Makkink (2e luitenant depot) - H.J. Smit (winkelier in kolonialewaren)
Markt B 21 (1880)
1881H.J. Smit (winkelier in kruidenierswaren) - M.B. Smit (agent van politie)
1894J.W. Torhens
1908A. Metten (depôt stoomververij) - P.H. Poierrié
Markt 8 (1909)
1910H. Koppens (café)
1928Café Klein Groenhuis - H. Ordelmans
1943Café 't Raadhuis
19??Café Jeronimus

Markt 10
M 1475

Markt B 20 (????)
1865A.P.J. Arkesteijn (winkel. in cigar., tabak en snuif)
1875A.P.J. Arkesteijn (winkelier in sigaren en tabak enz.)
Markt B 20 (1880)
1881wed. A.P.J. Arkesteijn (winkel. in sigaren, tabak enz.)
1908C.W. Köhler (goudsmid)
Markt 10 (1909)
1910C.W.N. Köhler (goudsmid)
1928J. Bodar - Ir. W.J. Rulkens
1943M.L. van den Heuvel (caféhouder) - Th.B.M. Luneman (sigarenwinkelier) - A.Th. Marechal (magazijnbed.)

Markt 12
RijksmonumentM 1474

Markt 12

Markt B 19 (????)
1865L. Smulders (winkelier in manufacturen en koopman in gedistilleerd)
1875F.C. Schull (hoedenfabriekant) - W. Weijtingh (kapitein tweede bataillon) - A.A. Wenmakers (commies ter provinciale griffie)
Markt B 19 (1880)
1881W.H. Piepers (partikulier) - F.C. Schull (hoedenfabriekant)
1908Gez. van Duuren - Chr. Janssen (koopman) - L. Oomens (arbeider)
Markt 12 (1909)
1910Gez. van Duuren - Chr. Janssen (koopman) - L. Oomens (arbeider)
1923Johannes Dijkshoorn (commissiehandel)
1928A. Botermans - wed. J. Dijkshoorn
1943G.J. Former (boekhouder) - A.J.J. van Rooij (contr. brandstoffendistrib.) - A.J.M. Vloeimans (lederhandelaar) - J.P.C.L.M. Westerlaken (administrateur)
1991dhr. de Wert (café In de Kleine Werelt)
Markt 12a

Markt 12a (????)
1928wed. J. Nooren
1943J.J.A. van Geloven (bonthandelaar) - H.J.A. Lambooij (boekdrukker) - fa. Truus van de Ven (speciaalhuis in pelterijen 'de Zilvervos')

Markt 14
RijksmonumentM 1473

Markt B 18 (????)
1865F.I.A. Merx (parket klerk) - weduwe Merx (winkelierster in petten) - A. van der Waals (fruitverkooper) - P.S.A. Weijman (deurwaarder bij de arrondissements-regtbank)
1875F.J.A. Merx (deurwaarder bij arrondissements-regtb.) - wed. Merx (winkelierster in petten) - wed. A. van der Waals (fruitverkoopster)
Markt B 18 (1880)
1881wed. Merx (winkelierster in petten) - J. Nieuwenhuizen (hulponderwijzer) - wed. A. van der Waals (fruitverkoopster)
1908F. Boelens en Zn. (in hoeden en petten)
Markt 14 (1909)
1910F. Boelens en Zn. (in hoeden en petten)
1923Franciscus M. Boelens (hoeden en pettenhandel)
1928wed. F.M. Boelens
1943fa. F. Boelens (hoeden en petten)
1956F.M.A.M. Boelens (koopman)
1973fa. F. Boelens (hoeden, petten en herenmodes)
19??Tijl Uilenspiegel

Markt 16
Gemeentelijk monumentM 1472

Markt B 17 (????)
1865C. Boelens (mr. pettenmaker en winkelier)
1875C. Boelens (mr. pettenmaker en winkelier)
Markt B 17 (1880)
1881C. Boelens (pettenmaker en winkelier)
1908J.W. Boelens (in hoeden en petten)
Markt 16 (1909)
1910J.W. Boelens (in hoeden en petten)
1923wed. Johannes W. Boelens (winkelierster hoeden en petten)
1928wed. J.W. Boelens
1943J. Bodar (sigarenfabrikant) - L. Bodar (koopman rookart.)

Markt 18
RijksmonumentM 1470-1471

De Paternoster (1573)
Markt A 235 (????)
1790Johan Clerks bron
1822Johannes Klerkx (tapper) bron
Markt B 16 (????)
1865D. Jansen (logementhouder en barbier)
1875P.J. Klerckx (bediende op het postkantoor) - P. Pierson (logementhouder)
Markt B 16 (1880)
1881P. Pierson (logementhouder en tapper)
1908P.J. Beks (koffiehuishouder)
Markt 18 (1909)
1910P.J. Beks (koffiehuishouder)
1928B.Th.M. Schlaghecke - H. van de Wiel
1943Café de Paternoster - F. Maas (caféhouder) - F. Maas (marechaussee)
2006Bert en Nicole Henkelman (café de Paternoster)

Markt 18a
M 1470


Markt 20

Markt B ongen. (1908)
Markt 20 (1909)
1910Politiepost
1928Politieposthuis

Markt 22
M 1469

Markt B 15 (????)
1865T. Wierts (logementhouder)
Markt B 15 (1880)
1881J. van Overbeek (logementhouder)
1908A.J.W. Lieftink (1e fitter waterleiding)
Markt 22 (1909)
1910A.J.W. Lieftink (1e fitter waterleiding)
1928P.W.F. Neukirchen

Markt 24
M 1468

Markt B 14 (????)
1865M. Hurkens (logementhouder)
1875M. Hurkens (logementhouder)
Markt B 14 (1880)
1881M. Hurkens (logementhouder)
1908J.C. de Laat (logement-koffieh.houder)
Markt 24 (1909)
1910J.C. de Laat (logement-koffieh.houder)
1923Cornelis J. Driessen (chauffeur)
1928J.C. de Laat
1943P.W. Hendrikx (sigarenmaker) - J.A. Klompenhouwer (kastelein) - J. Meuwese

Markt 26
RijksmonumentM 1467

Markt B 13 (????)
1865R. Leenders (winkelier in visch en kaas)
1875wed. R. Leenders (winkelierster in visch en kaas)
Markt B 13 (1880)
1881wed. R. Leenders (winkelierster in kaas en visch)
1908H.P.P. Leenders (visch- en kaashandel)
Markt 26 (1909)
1910H.P.P. Leenders (visch- en kaashandel)
1928H.P.P. Leenders
1943J.M.T. Verzantvoort (fabrieksarbeider)

Markt 28
M 1466

Markt B 12 (????)
1865F.A. Krekel (winkelier en bode van een begrafenisfonds)
Markt B 12 (1880)
1881F.A. Krekel (winkelier en bode bij de ned. bank)
1908A.J. van der Geld (in leder en fournituren)
Markt 28 (1909)
1910A.J. van der Geld (lederhandel)
1928W.H.Th. Potmeer

Markt 30-32
RijksmonumentM 1465

Markt 30

Markt B 11a (1908)
Markt 30 (1909)
1910H. Kramer (koopvrouw) - P. v.d. Ven (courantenbezorger)
1928J.J.A. Kappé (schilder) - A.A. Ras - J.G.A.M. van Ravenstein
Markt 32

Markt B 11 (????)
1865J.H. Rosier (winkelier in grutterswaren)
1875J. Zom (tapper)
Markt B 11 (1880)
1881Adr. Jr Janssens (in Spaansche fruiten) - A. Kuijpers (tapper)
1894W.H. Desta Kuijpers
1908W.H. Desta (caféhouder) - H. Kramer (koopvrouw) - J. van Rossum (smid S.S.)
Markt 32 (1909)
1910W.H. Desta (caféhouder)
1928echtg. G. Vogels
1943Ruto (IJsfabricage)

Markt 34-36
M 1463-1464

Markt 34

Markt B 10 (????)
1865E.E. Ernst (gepens. kapitein) - J.A. Geene (mr. kleeder- en pettenmaker en winkelier)
1875A. Gerlach (klerk bij de zuid-ooster-spoorweg) - A. Jansen (logementhouder)
Markt B 10 (1880)
1881H. de Leeuw (tapper)
1908J., Meijer (caféhouder)
Markt 34 (1909)
1910J., Meijer (caféhouder)
1928Café Vergulden Hoed - A.J.M. de Kort
1943Het Kleine Groenhuis (café's restaurants, hotels)
Markt 36

Markt B 10 (????)
Markt B 10a (1880)
1908G.J. Hilbrant-Henebiens
Markt 36 (1909)
1910G.J. Hillbrant-Henebiens - wed. M. Jansen-van Dartel
1928F.M.P. Eerhart - wed. G.A. van Esch
1943H. Ordelmans (caféhouder)
1961In 't Paradijs (restaurant)

Markt 38-38a
Gemeentelijk monumentM 1462

Markt 38

Markt B 9 (????)
1865T. Verhofstad (mr. broodbakker)
1875A. Lelijveld (in manufacturen) - A. van Raab van Cantstein (comm. der Postereijen)
Markt B 9 (1880)
1881J. van Wordragen (partikulier)
1908A. Janssen (horlogemaker)
Markt 38 (1909)
1910A. Janssen (horlogemaker)
1928D.J. Kuiper - J.W. Kuiper
1943wed. C.P. Desmet-de Wert - F.C.J. van Opstal (hotelhouder)
Markt 38a

Markt B 9 (????)
Markt B 9a (1880)
1875J. van Wordragen (partikulier)
Markt 38a (1909)

Markt 40-42
Rijksmonument

Markt 40
M 1461

Markt B 8a (????)
1908A.W.J. Keukenschrijver (koopman)
Markt 40 (1909)
1910A.W.J. Keukenschrijver (koopman)
1923Jan J. Goldsmitz (administrateur dagblad 'Het Huisgezin')
1928A. Scholten
1943B.C.J. Moorsel (reclame-chef-adviseur) - A.B.G.M. Thier (leerares solozang)
Markt 42
M 1460

De Gulden Poort (1566)
1790Keukenschrijvers bron
Markt A 222 (1820)
1822Arie Keukenschrijver (koopman) bron
Markt B 8 (????)
1865N.C. Keukenschrijver (koopman in koloniale waren en opperbrandmeester)
1875N.C. Keukenschrijver (koopman in koloniale waren)
Markt B 8 (1880)
1881A. Keukenschrijver (koopman in kolonialewaren) - N. Keukenschrijver (partikulier)
1908fa. N.C. Keukenschrijver (in koloniale waren, comestibles)
Markt 42 (1909)
1910fa. N.C. Keukenschrijver (in koloniale waren, comestibles)
1928Britisch-American Tobacco Cij. - Kantoor Dagblad 'Het Huisgezin'

Markt 44
M 1485

Pensmarkt B 7 (????)
1865J.F. van Bokhoven (opperbrandmeester) - A.J. Offermans (winkelier in kruidenierswaren)
1875A.J. Offermans (partikulier)
Markt B 7 (1880)
1881A.J. Offermans (partikulier)
Markt 44 (1909)
1910J.P.A. Offermans (fa. Gebr. Hartogensis) kassier en commissionnair in effecten - wed. A.J. Offermans-van Bokhoven
1928mej. Chr.J.G. Offermans - wed. Ph.M. van Osch

Markt M1486
M 1486


Pensmarkt
Postcodes
  5211 JV   1.. 33
  5211 JW  35.. 65
  5211 JX  67..105
  5211 JX   2.. 44

Raadsbesluiten
2001

Aanwijzing

De Markt en de Pensmarkt zijn door het college aangewezen tot gemeentelijk archeologisch monument.
B&W Besluitenlijst 30 oktober 2001
 
2002

Verkenning hergebruik kelders Markt

Het college geeft in een brief aan Hartje 's-Hertogenbosch aan dat het de moeite waard is om te onderzoeken of de historische kelders onder de Markt in de toekomst voor het publiek toegankelijk kunnen worden gemaakt.
B&W Besluitenlijst 27 augustus 2002
 
2009

Afronding herinrichting Markt

Het college neemt kennis van de afronding van de herinrichting van de Markt en de Pensmarkt: het plaatsen van de lichtmasten, het zichtbaar maken van de put en het aanlichten van het Stadhuis en de Moriaan. Er wordt ingestemd met het herplaatsen van de oude sokkel voor het beeld van Jeroen Bosch.
B&W Besluitenlijst 27 januari 2009
 
Stadsrekeningen
1519

Kapittel 23

  • Onderzoek naar de regten der stad 's Hertogenbosch, om des Zaturdags ter markt den stapel van ossen te houden, waartegen de stad Lier zich verzette.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 347, 348
 
1627

Kapittel 22

  • Model voor het heiligen huisje op de Markt.
  • Het Lieve Vrouwe huisje op de Markt te 's Hertogenbosch gemaakt en geplaatst.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1342
 
Straatindeling
  1822 :
  1906 :  144.. 255 (Mosmans)
  1906 : 1460..1486 (Mosmans: Blok op de Markt)
  1909 : rechts 1..105, links 2..44
  1995 : rechts 1..105, links 8..42 (Huisnummerkaart H16)
Volkstelling 1822
No 1 Wijk A (komend van de Hooge Steenweg)
Groote Markt
28 3 Fonnon, Johannes Smidsknecht 31 Rooms Breda
30 9 Burght, Pieter van de Timmerman 56 Rooms Den Bosch
31 - - - - - -
32 2 Zutphen, Maria Cath. van Winkelierster 51 Rooms Den Bosch
34 21 Jansen, Hendrikus Corn. Horlogerepareerder 36 Rooms Den Bosch
36 19 Grinsven, Jacobus van Goudsmid 50 Rooms Den Bosch
37 6 Poulus, Christian Winkelier 55 Rooms Deventer
38 4 Slypen, Ida Winkelierster 33 Rooms Maastricht
39 14 Damen, Godefridus Tapper 31 Rooms Den Bosch
40 5 Loneux, Johanna Rentenierster 69 Rooms Den Bosch
41 10 Heeren, Hermanus Josephus Brouwer 63 Rooms Den Bosch
43 7 Schouten, Jan ? 48 Gereformeerd Den Bosch
44 8 Meurs, Philippus Martinus van Chef der divisie van financiën bij het prov. bestuur van Noord-Nrabant 40 Gereformeerd Tilburg
45 12 Thooy, Elisabeth Fruitverkoopster 64 Rooms Den Bosch
46 2 Mijs, Jacob Opperman 65 Rooms Den Bosch
47 3 Mivelo, Johanna Gertruda Huisvrouw 29 Rooms Den Bosch
48 12 Pas, Wouter van der Ontvanger van Armfondsen 49 Rooms Den Bosch
49 11 Houtman, Leonardus Koffiehuishouder 50 Rooms Delft
50 10 Coppens, Adrianus Jeneverstoker en koopman 68 Rooms Den Bosch
51 11 Arkesteyn, Jacobus Josephus Boekdrukker en boekverkoper 29 Rooms Den Bosch
52 6 Habraken, Wouterus Joseph Koopman en loodgieter 73 Rooms Den Bosch
53 10 Watrin, Johannes Apotheker 30 Rooms Den Bosch
54 7 Marggraff, Johan. Kristoffel Vrederechter in het kanton Den Bosch 54 Luthers Den Bosch
55 14 Suys, Johannus Anton Koekbakker 27 Rooms Den Bosch
56 14 Osch, Luurentus Kaarsemaker 63 Rooms Den Bosch
57 3 Lauwers, Anna Catharina Winkelierster 55 Rooms Turnhout
58 5 Gerris, Johannes Frederikus Winkelier en Timmerman 56 Rooms Den Bosch
59 5 Beugen, Perilus - 77 Rooms Den Bosch
61 4 Dickmans, Franciscus Verver en Glazen 56 Rooms Den Bosch
62 1 Berkelmans, Wouter Bakker en Winkelier 44 Rooms Helvoirt
63 - - - - - -
64 10 Saueressie, Johan Jacob Arbeider en Pottenwinkelier 55 Gereformeerd Pfalzdorp bij Cleef
65 4 Sitskoorn, Maria Joseph Koopvrouw 59 Rooms Den Bosch
66 3 Guyens, Nicolas Mandenmaker 58 Rooms Stockum bij Maastricht
67 9 Eynden, Josephus F.J. Apotheker 39 Rooms Wart
68 6 Muldors, Maria Anna Rentenierster 59 Rooms Orthen
69 5 Armi, Magdalena Poelierster 68 Gereformeerd Den Bosch
70 3 Musch, Guilielmus Ant. Koopman 43 Rooms Maastricht
71 7 Piebraden, Arnoldus Franc. Ant. Koopman 62 Rooms Reinberg
72 13 Lanschot, Augustinus Koopman 54 Rooms Den Bosch
75 6 Lorvus, Johannus Jacobus Koffiehuishouder 45 Rooms Diest
Kolperstraat
No 2 Wijk A
Groote Markt
102 6 Palier, Hendrik Boekdrukker 37 Gereformeerd Den Bosch
103 9 Roovers, Aart Commissaris der Voerlieden 58 Gereformeerd Den Bosch
105 3 Meurs, Jacob - 70 Gereformeerd Den Bosch
106 3 Oever, Hendrik Heronimus ten Emeritus Predikant Profesjor 76 Gereformeerd Amsterdam
107 8 Dibbets, Gerrit Jan Ingenieur waterstaat 34 Gereformeerd Arnhem
108 5 Horman, Franciscus Martinus Koffiehuishouder 27 Rooms Den Bosch
110 12 Hurts, Wilhelmus Tapper 31 Rooms Den Bosch
111 11 Bodenstaff, Henrikus Apotheker 36 Rooms Den Bosch
112 15 Halewijn, Johannes Ernestus Logementhouder 38 Rooms Den Bosch
115 5 Strijbosch, Arnoldus Bakker 28 Rooms Boxtel
Schapemarkt
Groote Markt
142 2 Gilles, Cornelia Winkelier 20 Rooms Den Bosch
141 7 Straatman, Hendrik Winkelier 39 Rooms Alphen
143 6 Hansen, Gerardus Koopman 58 Rooms Oirschot
Minderbroederstraat
No 3 Wijk A
Groote Markt (komend van de Hooge Steenweg)
222 6 Keukenschrijver, Arie Koopman 45 Gereformeerd Engelen
223 6 Dodemont, Antonius Dominicus Koopman 31 Rooms Den Bosch
224 9 Moonen, Frederik Bakker 50 Rooms Veghel
225 8 Retra, Catharina Herbergierster 60 Rooms Den Bosch
226 - - - - - -
227 7 Groenendaal, Simon Koopman 47 Israëlitisch Amsterdam
228 - - - - - -
229 11 Bach, Nicolaas Oude klederen verkoper 41 Rooms Den Bosch
230 5 Vissers, Johannes Tapper 37 Rooms Den Bosch
232 12 Debaar, Elisabeth Tapster 66 Rooms Driel
233 - - - - - -
234 - - - - - -
235 13 Klerkx, Johannes Tapper 32 Rooms Den Bosch
236 4 Dubois, Wilhelmus Metselaar 50 Rooms Laanakker
237 11 Gilian, Philippus Timmermansknecht 50 Rooms Den Bosch
238 5 Dusornos, Johanna Elisabeth Winkelierster 70 Rooms Den Bosch
239 8 Uden, Cornelis van Lakenverkoper 51 Rooms Den Bosch
240 5 Halewijn, Henricus Winkelier / boekhouder 33 Rooms Den Bosch
241 9 Korthout, Johannes Koffiehuis-houder 34 Rooms Waalwijk
242 5 Dijk, Joan Antoon van Hoedemaker 45 Rooms Uden
243 - - - - - -
244 7 Rorn, Martinus Inlandsche kramer 31 Rooms Den Bosch
244 4 Kerstel, Johannes Garentwindersknecht 30 Rooms Den Bosch
Penschmarkt
Groote Markt
252 8 Ven, Adrianus van de Vleeschouwer Winkelier 70 Rooms Den Bosch
253 9 Jonkergouw, Arnoldus Kraammeester 46 Rooms Orthen
Marktstraat
Literatuur en bronnenpublicaties

B. Blondé, De sociale structuren en economische dynamiek van 's-Hertogenbosch 1500-1550 LXXIV (1987) 18n, 20, 21, 82, 84, 85, 86, 87, 88, 92, 205-209, 221

H.F.J.M. van den Eerenbeemt, Bankieren in Brabant in de loop der eeuwen LXXIII (1987) 104

H.F.J.M. van den Eerenbeemt en L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch op de drempel van een nieuwe tijd (1960) 60, 189

J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII/XXXIV (1976) I. 27, 212; II. 334, 335

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 11

J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 12, 21-25, 45, 75, 79, 80, 89, 91, 115, 116, 133, 167-170, 174, 178, 181, 221

F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 54, 60, 61, 108, 123, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 134, 189, 190, 195, 196, 197, 199, 200, 201, 202, 224, 247, 249, 251, 255, 256, 286, 287, 290, 294, 295, 296, 297, 303, 305, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 315, 320, 360, 362, 372, 373, 380, 389, 390, 391, 394, 396, 397, 389, 399, 405, 407, 410, 411, 414, 419, 423

Larousse, La Hollande Illustrée (1910) 165

Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 9, 14, 22, 44, 71, 75

L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 51, 56, 60, 90n, 117n, 226

Geertrui Van Synghel, De stedelijke secretarie van 's-Hertogenbosch tot ca. 1450 (2007) 16, 80, 87, 135, 268, 269, 344n

Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 17, 73, 85, 87, 93, 109, 191, 195, 217, 223, 251, 261, 339, 345

Kees Spierings, 's-Hertogenbosch in oude ansichten deel 1 (1970) 6, 13, 16, 17, 19, 21, 27, 28, 30, 31

Kees Spierings, 's-Hertogenbosch in oude ansichten deel 2 (1975) 54, 56, 57, 58, 59, 144, 145, 146, 147

Kees Spierings, Wij waren nog stadje (1966) XIII, XVI, XVII

M.H.M. Spierings, Het Schepenprotocol van 's-Hertogenbosch 1367-1400 LIX (1984) 58, 61, 146, 192, 193, tabel 5

Varia Historica Brabantica III (1969) 264

Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 46, 48, 49, 52, 57, 59, 61, 64, 68, 69, 80, 90, 120, 137, 152, 173, 176, 181, 232, 241, 263, 266, 280, 287, 366, 367, 400, 413, 416

Th. A. Wouters, Van bedeling naar verheffing XI (1968) 163n, 347

Th. A. Wouters, Van verheffing naar begeleiding XII (1968) 181

H.J. Zomerdijk, Het muziekleven in Noord-Brabant 1770-1850 LI (1981) 233, 262-263, 273

H.J. Zomerdijk, Het muziekleven in Noord-Brabant 1850-1914 LV (1982) 53, 54, 239-240, 247

n: vermelding in een voetnoot