afb.
De Luijbenstraat verbindt de Van der Does de Willeboissingel met de Oranje Nassaulaan. De straat is genoemd naar de Bossche burgemeester Aloysius Franciscus Xaverius Luijben (1818-1902). Hij was burgervader van november 1874 tot en met juni 1880. De straatnaam werd vastgesteld op 27 januari 1897. Luijben was eerder kantonrechter, Tweede Kamerlid en zelfs een half jaar minister van de R.K. Eeredienst. Na 1880 werd hij rechter bij de arrondissementsrechtbank en drie jaar later raadsheer bij het gerechtshof in 's-Hertogenbosch. Aanvankelijk zou de Luijbenstraat Dommelstraat gaan heten. Raadslid Bogaerts stelde echter voor om de naam te wijzigen in Luijbenstraat, 'als een bewijs van hulde en dankbaarheid aan den oud-burgemeester Mr. A.F.X. Luijben, al was het maar alléén voor diens aandeel in het werk der vrijmaking van de stad'. Luijben trad als burgemeester aan in het zelfde jaar waarin ook de Vestingwet aangenomen werd. De stad kon vanaf dat jaar eindelijk uitbreiden buiten de vestingmuren. Zijn ambtsperiode kenmerkt zich echter vooral door zijn pogingen om de stad en haar omgeving te bevrijden van de jaarlijks terugkerende wateroverlast door overstromingen. Ook werd tijdens zijn bewind - in 1878 - de laatste houten voorgevel in de binnenstad afgebroken (Kerkstraat 75). Op 19 augustus 1909 besloot de gemeenteraad de korte straat in het verlengde van de Luijbenstraat (aan de andere kant van de Oranje Nassaulaan) eveneens naar de voormalige burgemeester te vernoemen: de Verlengde Luijbenstraat. Het gebeurt niet vaak, dat twee straten in een stad naar eenzelfde persoon genoemd worden. |
Er zijn burgemeesters geweest in 's-Hertogenbosch die géén straatnaam hebben gekregen in hun gemeente. Er is één burgemeester, naar wie twee straatnamen genoemd zijn: mr. A.F.X. Luyben. Aloysius Franciscus Xaverius Luyben werd in 's-Hertogenbosch geboren op 26 januari 1818 als zoon van de Bossche advocaat en raadsheer aan het gerechtshof J.L.A. Luyben. Evenals bij zijn vader zou de rechterlijke macht ook zijn belangstelling krijgen. Luyben overleed, op 84-jarigen leeftijd, op 9 juni 1902 in zijn geboortestad.
Aloysius Luyben studeerde rechten in Leiden, waar hij op 9 oktober 1843 doctor werd. In september 1843 werd hij benoemd tot kantonrechter-plaatsvervanger in Den Bosch; dertig jaar later, in 1873, werd hij kantonrechter. Eerder al, vanaf 1859, was hij lid van de Tweede Kamer. Een half jaar is hij zelfs minister geweest: op 4 januari 1868 werd hij door koning Willem III tot minister van de R.K. Eeredienst benoemd, welke functie hij tot 4 juni van dat jaar behield.
Van november 1874 tot en met juni 1880 was hij burgemeester van 's-Hertogenbosch. Kennelijk trok de rechterlijke macht hem toch meer, want na 1880 werd hij rechter bij de arrondissements-rechtbank en drie jaar later zou hij - evenals zijn vader was - raadsheer aan het gerechtshof worden. Deze laatste functie zou hij tien jaar bekleden; hij was toen 75 jaar en ging met pensioen.
Mr. Luyben werd burgemeester, juist toen de Vestingwet door de Kamer was aangenomen. De stad kon zich nu buiten de oorspronkelijke vestingmuren uitbreiden. De ambtsperiode wordt bovendien gekarakteriseerd door de pogingen die ondernomen werden om 's-Hertogenbosch te bevrijden van de jaarlijkse wateroverlast die steeds weer de gehele omgeving onder water deed zetten. Ook werd tijdens zijn bewind het laatste houten huis in de Bossche binnenstad afgebroken.
Op 11 juni 1880 is de burgemeester niet aanwezig bij de gemeenteraadsvergadering. De 21e van die maand schrijft hij een brief aan de raad, waarin hij melding maakt van zijn benoeming tot rechter en de gemeenteraad zijn afscheidsgroet brengt. De brief wordt 'voor kennisgeving' aangenomen en de fungerend voorzitter - F.J. Pompe als oudste wethouder - wijdt er zelfs enkele zinnen aan.
Op 9 juni 1902 overlijdt mr. Luyben. Hij wordt in Orthen ten grave gedragen. Slippendragers zijn de kinderen uit het R.K. Weeshuis, waarvan Luyben regent was. Tevens was hij bestuurslid van de zogenaamde Beurzenstichting. Diverse eretekenen heeft hij tijdens zijn leven gekregen. Commandeur in de Orde van de H. Stoel, ridder van de Eikenkroon en van de Nederlandse Leeuw. Bij zijn overlijden waren zijn vrouw en zijn kinderen (waaronder een dochter op 16-jarige leeftijd) hem al voorgegaan.
Op 27 januari 1897 (dus nog tijdens zijn leven) noemde de gemeenteraad in het nieuwe stadsdeel Het Zand een straat naar de oud-burgemeester. Op 19 augustus 1909 besloot de raad de kleine straat in het verlengde van de Luybenstraat eveneens naar de voormalige burgemeester te noemen. Daarom heeft 's-Hertogenbosch momenteel een Luybenstraat en een Verlengde Luybenstraat.
|
1985 |
Henny MolhuysenStraat en naam : Luybenstraat.Brabants Dagblad donderdag 12 december 1985 (foto) |
1908 | wed. A. van Maaren |
1910 | G. van Maaren |
1923 | Jacobus Dikmans (zonder) - Johanna A.J. Dikmans (kantoorbediende) |
1928 | A.A. Stehmann |
1908 | J.C.M. van Rooij (boekhouder) |
1910 | J.C.M. van Rooij (boekhouder) |
1928 | J. Dikmans |
1943 | P.A.A.J.M. Oomen (agent Raad van Arbeid) |
1908 | L. Custers (onderw. a/d gevangenissen) |
1910 | J.L.J. Custers (onderwijzer) |
1923 | Arthur P. de Bock (boekhouder) |
1928 | J.A. van den Dungen |
1943 | B.J. van Santvoort (steno-typiste) - J.H.M. van Santvoort (boekdrukker) - J.L.J. van Santvoort (bloemist) |
1910 | J. van Herwaarden (exped. en vrachtr.) |
1928 | J.B.A. Bonnemaijers |
1943 | J.J. van Wijk (musicus) |
1908 | J.C. Balhuijzen (pensionhouder) - G.J. Hartgens (ambtenaar S.S.) - Smits (1e luit. inf.) |
1910 | J.C. Balhuijzen - J. Bootsma (chef melkinr. 'St. Jan') - J. Bosselaar (boekhouder) - J. Verhage (onderwijzer) - M. Zijlstra (gymnasiast) |
1928 | F. van Loon |
1943 | A.M. Vermeeren (bouwk. uitvoerder) |
1908 | F. Willems (mr. bakker) |
1910 | F. Willems (mr. bakker) |
1923 | Johannes A.M. Didde (winkelbediende) |
1928 | J.A.M. Didde |
1943 | A.M. Valentijn (koopman) |
1908 | A.G. van Mourik (chef de bureau S.S.) |
1923 | Anne J.I. van Asten (pensionhoudster) - Gerrit Diepenheim (kantoorbediende) - wed. Johannes W. Donckers (zonder) |
1928 | mej. A.J.I. van Asten - G. Diepenheim - wed. J.W. Donckers - F.A. van den Heuvel - H.J.F. Lambriex - A.J.M. Sprengers - A. van de Wiel |
1943 | A.J.I. Asten (pensionhoudster) - G. Diepenheim (kantoorbed.) |
1908 | N. de Rooij (handelsreiziger) |
1910 | N.A.J. de Rooij (handelsreiziger) |
1923 | Pieter J. Doumen (zonder) |
1928 | C.J.M. Noppen - mej. Chr.F.C. Noppen |
1943 | Th.J. van Liempt (monteur L. en W. bedrijf) |
1908 | H.A.V. ten Dijk (comm. der posterijen en telegr.) |
1910 | P. Meijer (handelsagent) |
1928 | L. van Wouden |
1943 | J.A.M. van Kollenburg (reiziger) |
1908 | J.H. Klinkum (vert. der Remington typewriter company) |
1910 | J.J.V. Stevens (rijksklerk belast.) |
1928 | J.H. Hoogendoorn |
1943 | K.G. Schreiner (kellner) |
1908 | L. Damen (adjudant schrijver) |
1910 | L. Damen (adjudant-onderoff. schrijver) |
1928 | J.F. Frissen |
1908 | Inspectie posterijen en telegrafie - K.G. Maters (postbode) |
1910 | Inspectie posterijen en telegrafie - K.G. Maters (postbode) |
1928 | Kantoor Insp. Post en Tel. |
1943 | H.H.W.M. Scholts (ambt. R.V.I.) |
1908 | J. van de Veerdonk |
1910 | J. van de Veerdonk |
1928 | A.p. de Bock |
1943 | J.T.C. van Weert |
1908 | wed. L.Th. Pompe-Halewijn |
1910 | G. Dobbe (architect) |
1923 | Adriana Ambrosius (leerares heil-gymnastiek) - Antonius A.C. Wetzer (kantoorknecht posterijen) |
1928 | mej. A. Ambrosius - A.A.C. Wetzer (kantoorknecht posterijen) |
1943 | A.J. Backer van Ommeren (onderwijzeres) - G.R.M. van Dinther (kleermaker) |
1908 | M.F. Plankeel (rijks- en prov. veearts) |
1910 | M.F. Plankeel (rijks- en prov. veearts) |
1923 | Johannes H.F. Deckers (rijkslandbouw consulent) |
1928 | A.J.J. Sterk |
1943 | J. Boumans (kantoorbediende) - J.A. 's Gravendijk (deurwaarder) |
1908 | L.I.J. v.d. Steen (ontvanger godshuizen) |
1910 | L.I.J. v.d. Steen (ontvanger godshuizen) |
1928 | F.W.E. Neefs |
1943 | J.H. Quekel (behanger) |
1908 | F.W.J. Tethof (comm. der telegr.) |
1910 | F.W.J. Tethof (comm. der telegr.) |
1923 | Maria C.T. Brion (bontwerkster) |
1928 | F.J.C. de Bruijn |
1943 | J. van de Beek (handelsreiziger bijoutrieën) - wed. A.C. Bruijn-v.d. Putten - W. Knapp (Regierungsoberinspektor) |
1908 | Fr. Le Cornu (Waalsch predikant) |
1910 | D. Postma (kapitein infant.) |
1928 | B.W. Schute |
1943 | mr. C.C.J.M. van Hoof (surn. reg. en dom.) |
1908 | J. Kooreman (opz. waterstaat) |
1910 | J. Aerden (agent in tabak) |
1928 | J.L. Vennix |
1908 | H.J. Ebeling (handelsreiziger) |
1910 | H.J. Ebeling (handelsreiziger) |
1923 | Wilhelmus M.J. Achterbergh (commies tit. posterijen) |
1928 | W.M.J. Achterbergh |
1908 | A. Robert (administrateur) |
1910 | H.H. Vinkenburg (boterhandel) |
1928 | P.H. de Bruin |
1908 | A.C. v.d. Sluijs (controleur S.S.) |
1928 | mej. E.J.C. Oeder - mej. C.M. Oerder |
1943 | M. van Meurs (koopman) |
1908 | mej. C. Grasso |
1910 | J.D.F. Eekma (1e luit. infant.) - A.C. van der Sluijs (controleur S.S.) |
1928 | J.A.Th. Verhoeven |
1943 | H.H.J. Plasmans (adj. commies ter secr.) |
1910 | C.L. Verhagen van Oorschot (koek- en biscuitfabrikant) |
1928 | mej. Th.W.M. Gruijters - P.J. van Liempt |
1908 | C.L. Verhagen van Oorschot (koek- en biscuitfabrikant) |
1910 | C.L. Verhagen van Oorschot (koek- en biscuitfabrikant) |
1928 | mej. Th.W.M. Gruijters - P.J. van Liempt |
1943 | A.R. van Liempt (leeraar M.T.S.) |
1943 | W.C. van Liempt (fabrikant in sigaren) - wed. P.J. van Liempt-Gruijters |
1908 | J.C. Clabbers (makelaar in granen) |
1910 | J.C. Clabbers (makelaar in granen) |
1928 | J. Pritz |
1943 | A.V. van Esch (meelhandelaar) - drs J.H.W.J.M. van Esch (leeraar M.O. Gesch. en Staatswetensch.) - H.E. van Esch (vertegenwoordiger) |
1908 | F.J.P.M. Meuwese (koopman) |
1910 | J. van den Berge (ambt. rijkswaterstaat) - wed. C. Bogaerts - F.J.P.M. Meuwese (koopman) |
1928 | A.J.H. Lemmens |
1943 | A.J.H. Lemmens (winkelchef) |
1908 | F. Allen (leeraar R.H.B. School) |
1910 | F. Allen (leeraar R.H.B. School) |
1928 | A. Koppens - mej. A. Koppens |
1943 | J.F. van Opstal (kantoorbed.) - W.A.C. van Opstal |
1908 | J.H. Lamour (1e luit. der inf.) |
1910 | mr. E.F.M. Hanlo (auditeur militair) |
1923 | mr. Johannes S.L. Aghina (auditeur militair) |
1928 | mr. J.S.L. Aghina |
1943 | mr. J.S.L. Aghina |
1908 | J. Gostelie (landmeter) |
1910 | J. Gostelie (landmeter) |
1923 | Jan Gostelie (landmeter bij het kadaster) |
1928 | F.J.R. Gostelie - J. Gostelie |
1943 | Fr.J.R. Gostelie (cand. notaris) - J. Gostelie |
1908 | H.J. Silvergieter-Hoogstad (adj. insp. der S.S.) |
1910 | H.J. Silvergieter-Hoogstad (adj. insp. der S.S.) |
1928 | J.Ch.M. Lammers |
1943 | J.C.M. Lammers (koopman in zijden stoffen) |
1908 | C.D. Kniepstra (1e luit. infant.) |
1910 | wed. H.J.B. Berger-Keijzer |
1928 | Ir. J.B.M. Trimbos |
1943 | J. Rijken |
1908 | E.M. Verbruggen (dir. der stoomw. steenf. 'De Rijkswaard') |
1910 | W. Ringnalda (adj. insp. post en telegr.) |
1928 | A.J. Jansen - J. Jansen - mej. A.J.W.A. Jansen - mej. E.A.J. Jansen |
1943 | H.J.M. Couwenberg (verzekeringsinsp.) - J.C.M. Staats (onderwijzeres) |
1908 | mr. A. Tak (adv. gen. gerechtshof) |
1910 | mr. A. Tak (adv. gen. gerechtshof) |
1923 | Eie Gans (veehandelaar) |
1928 | E. Gans |
1943 | wed. T.M. van Dormalen-de Blank - J.G.W. de Dormolen - W.H. van Meteren (kantoorjuffrouw levensmiddelenbedrijf) |
1908 | J.F. Kuppens (handelsreiziger) - J.N. Visschers (leeraar R.H.B. School) |
1910 | J.F. Kuppens (handelsreiziger) - J.N. Vissers (leeraar R.H.B. School) |
1923 | Martinus Berck (ijker) |
1928 | J.P.Q. van Leeuwen |
1943 | A.F.M. Disch (vertegenw. wijn en gedistilleerd) - J.H.C.A.M. Disch (adm. ambtenaar) |
1908 | dr. J. Herderscheê (Ned. Herv. predikant) |
1910 | dr. J. Herderscheê (Ned. Herv. predikant) |
1928 | L.M.J. Scheefhals |
1943 | T.G. Bie (kantoorbed.) - J.A. Bijlaart (monteur) - B. van de Bos (metaaldraaier) - H.A. van Helvert (monteur) |
1908 | F.W.K. de Klerk (opz. v. d. rijkswaterstaat) |
1910 | F.W.K. de Klerk (opz. van den rijkswaterstaat) |
1923 | Marianne Andriesse (winkelierster) |
1928 | mej. M. Andriesse - A. van Vlijmen |
1943 | F.J.M. van Hoof (cand. notaris) - P. Popelier |
1908 | W.E. Quarck (ambt. S.S.) |
1910 | F. Le Cornu (Waalsch predikant) |
1923 | Johannes S. Ansems (exportslager) |
1928 | H. Korting |
1943 | H. Korting (deurwaarder Rechtbank) - H.J.J. Korting (zaadhandelaar) |
5211 BR 1..17 5211 BS 19..25 5211 BT 2..50
1897 |
27 januari 1897No. 29. Namen van straten... De straat tusschen het bouwblok van de Maatschappij „Stationsweg” en de huizen Stornebrink, te noemen: Luybenstraat ...
Stadsarchief | GAHt Notulen gemeenteraad 1897 nr. 1(27.01) p. 1-47 | 43
|
1909 : rechts 1..25, links 2..50
J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII (1976) 58, 224
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 233