afb. Fotopersbureau Het Zuiden, 30 september 1931

Kruisstraat

Binnenstad Centrum

De Dienst Bouwhistorie en Archeologie heeft tijdens de restauratie van het hoekpand Eerste Korenstraatje - Kruisstraat een gedeelte van de eerste stadsmuur met schietgaten en spaarbogen ontdekt.
Bron: Boschlogie
~~~
In de Kruisstraat zijn in de kelders van verschillende panden delen van de stadsmuur teruggevonden. Hier liep dus ook de gracht. Die zien wij dan ook bij het Guardianenhof. Een gesloten toog geeft aan dat de Binnendieze, toen stadsgracht, vroeger rechtdoor heeft gelopen. De aftakking die wij nu zien is na de stadsuitbreiding in de 15e eeuw verdwenen.
Bron: Vestingwandelingen
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1830
De Kruis Straat
Kaart J. B. Drossaers ca 1830
1866
Kruisstraat
Kaart J. Kuijper ca 1866
1890
Kruisstraat
Kaart Jos van Hagens ca 1890
1901
Kruis Str.
Adresboek 's-Hertogenbosch 1901
1909
Kruisstraat
Huisnummeromnummering 1909
1910
Kruisstraat
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911
1928
Kruisstraat
Adresboek voor 's-Hertogenbosch 1928
Bossche straatnamen I

Kruisende straten

door Ed Hupkens

Stadsblad woensdag 7 april 2010
Bossche straatnamen II

Belangrijke schakel

door Ed Hupkens

Stadsblad woensdag 14 april 2010
Bouwhistorie

Kruisstraat

439
Literatuur
AGB, 56; GAHt, Loketkast 2; ONB I 2, 675 en 676; THG R 277; vSvY I, 19.
A. van Drunen, 's-Hertogenbosch van straet tot stroom (Zwolle - Zeist 2006) 439
Roelands

Kruisstraat

79
Straat in Straat uit (1984) 79
Sasse van Ysselt

De Vischmarkt, Lepelstraat, Korenbrugstraat en Kruisstraat

Ging men van de Ruysche Poort Westwaarts dan kwam men in de Vischstraat; een gezicht op deze straat uit de 18e eeuw, genomen van uit de tegenwoordige Oude Vischmarkt, staat hier neven.
Hoewel laatstbedoelde straat de Oude Vischmarkt heet, was zij niet de oudste vischmarkt van den Bosch; die werd aanvankelijk gehouden nabij de Markt in het begin der Hinthamerstraat, even buiten de Gevangenpoort. 1) Naer de vergrootinghe van de stadt, zoo schreef Oudenhoven t.a.p., is de vischmerckt ghebrocht op het eynde van des stadtshaven ende tot gherief van deselve (de) brugghe over het water in den jaere 1522 vermaeckt ende vergroot ende gheven de by ligghende rivieren ende de wateren van de leeghe landen seer overvloedigh goeden riviervissche ende worden daer almede salmen ghevanghen, ghelijck in den jaere 1532 twee salmen metter handt luierden ghevanghen, den eenen achter de Weversplaets ende den anderen by S. Tennispoort, ghelijck wy dat vinden in de Memorien aengheteeckent ende staet daermede, dat in den jaere 1530 soo veel salmen hier te koop ghebrocht sijn, van Paesschen af tot Bamis toe, dat den uytroeper voor sijn uytroepen eenen gheheelen salm kreegh. Volgens van Heurn Historie III blz. 133 moet de Vischinarkt vanaf laatstbedoelde plaats, die thans de Oude Vischmarkt heet, overgebracht zijn ter plaatse waar thans de vischmarkt gehouden wordt, maar in het jaar 1664 werd die weder naar de Oude Vischmarkt overgebracht 2), alwaar die gehouden is geworden tot een veertig jaren geleden, als wanneer die naar de tegenwoordige Vischmarkt andermaal is overgebracht. 3)
Ten einde van de tegenwoordige Oude Vischmarkt, ter plaatse waar nu de voormalige Stationstraat, thans ook de Vischstraat geheeten, loopt, liep voorheen naast het huis de Zwarte Ruiter, dat in 1592 toebehoorde aan Henrick de Heusch Hemďckszn, eene steeg, genaamd het Bokking straatje of Haringgangske, die van af gezegde markt zich uitstrekte tot aan den stadswal en langs die steeg strekte aan de andere zijde van af de Oude Vischmarkt tot aan den stadswal een huis met erf zich uit, geheeten de Wildeman; dit huis behoorde in het laatst der 16e eeuw aan de familie de Raet, daar toch 20 Mei 1583 (Reg. n° 230 f. 61 vso) Arnd Henrickszn van Varick als man van Elisabeth, dochter van Albert de Eaet, aan den metselaar Reinier Cloot, zoon van Lambert Jacobszn, verkocht 2/3 in 1/3 in dit huis en 8 Augustus 1584 (Reg n° 239 f. 433) Antonius Dirckszn de Raet 2/3 in datzelfde huis aan genoemden metselaar verkocht; het werd alstoen gezegd te grenzen Zuidwaarts aan het huis den Engel, toebehoorende aan mr. Henrick Lambertszoon van Uden. Deze beide laatstbedoelde huizen, de Wildeman en de Engel n.l., zijn een 40-tal jaren geleden door de gemeente den Bosch aangekocht, die ze afbrak en van hunne erven alsmede van gezegde steeg een gedeelte van de tegenwoordige Vischstraat maakte en verder aldaar over de stadsgracht eene brug bouwde teneinde de stad een behoorlijken toegang tot den spoorweg zoude hebben.
Twee huizen verder dan deze beide huizen stond in de Lepelstraat een huis, genaamd de Groote Beer, dat 22 October 1592 (Reg. n° 257 f. 26) Gijsbertus Masius, bisschop van den Bosch en Roelof Leonardszn van Schijndel, in hunne hoedanigheid van testamentaire voogden over Jan, den onmondigen zoon van Jan, (den zoon van Jan Dirckszn van den Hovel), en Geertruid (de dochter van genoemden Leonard van Schijndel), voor de eene 1/2 en Jan, zoon van Petrus des Menschen, als man van Catharina (de dochter van Jan Dirckszn van den Hovel), voor de andere 1/2 verkochten aan Jan, den zoon van Arnold Peterszn; het werd toen gezegd te zijn: huis, erf en achterhuis en te staan ultra pontem bladi tusschen het huis van Jaspar van Balen Peterszn. ex uno en het huis der wed. van mr. Dominicus. den zoon van Goeswijn, den zoon van Henrick, den zoon van Jan Boyen, ex alio en zich achterwaarts uit te strekken tot aan het erf van Cornelis van der Molen. Genoemde mr. Dominicus had het 20 November 1556 verkocht aan Jan Dirckszn van den Hovel voornoemd en 5 September 1681 werd het bij gerechtelijke uitwinning (Reg. n° 476 f. 283 vso) weder verkocht aan Jan Henselmans. Binnen de poort van dit huis staat een Moedergodsbeeld, waarvoor de Katholieken plegen te bidden, als zij van af 7-15 Juli na het vallen van den avond den zoogenaamden omgang maken, d.w.z, in het donker al biddend den weg volgen, die vóór het jaar 1629 de processies plachten te volgen, welke vóór dien tijd in den Bosch in het openbaar gehouden werden en waren die van St. Jan Evangelist, van H. Sacramentsdag en van Zondag na O. L. V. Presentatie; van deze processies was die van St. Jan Evangelist de voornaamste, want daaraan namen deel de geheele regeering der stad, hare gilden en de inwoners van Orthen; toen den Bosch in 1629 in handen der Staatschen was gekomen en dientengevolge aldaar de uitoefening van den Katholieken godsdienst verboden was, mochten er geene processies meer plaats hebben, wat evenwel niet verhinderde, dat de Katholieken van die stad gedurende voorschreven tijdsverloop, zoodra het donker was geworden, al biddende denzelfden weg volgden, die eertijds de voormelde processies plachten te volgen; de omgang kwam evenwel niet in de plaats daarvan; die moet eenen anderen oorsprong hebben. 4)
Ultra pontem bladi, zooals van laatstbedoeld huis gezegd werd, m.a.w. over de Korenbrug 5), stond het op den stadswal uitkomend huis de Tamboer, waarvan het moeilijk is uit te maken waar het precies stond, omdat de namen van Lepel- en Molenstraat oudtijds niet bekend waren en van de huizen, die daaraan stonden, enkel en alleen werd vermeld, dat zij stonden over de Korenbrug. Het huis de Tamboer was de zeepziederij van Jacob Janszn van Lier, die in 1675 reeds was overleden en eigenaar was van het goed de Wamberg onder Berlicum.
Hij behoorde niet tot de adellijke familie van zijnen naam maar tot eene Bossche burgerfamilie; den 26 November 1643 was hij te den Bosch gehuwd met Allegonda van Empel, dochter van Jacob Lourijnszoon, die hem deze kinderen schonk: a. Willem, die huwde 1° Antonia Danckeloff 2° Jacoba van den Ancker; b. Jacob, die huwde met Catharina Margaretha Boulay; c. Johan, die huwde met Anna Maria de Pottere, ook wel Potters genaamd; deze laatste was koopman te den Bosch en erfde het huis de Tamboer, dat hij in 1680 verkocht, waarna hij den 24 Maart 1689 van den curator over de onbeheerde nalatenschappen van Cornelia van Orthen weduwe van Joost van Berckel en hunnen zoon Hendrick van Berckel kocht het huis de Engel, staande in de Vughterstraat te den Bosch naast het huis in de Drie Nobelen, dat toen toebehoorde aan Johan van der Meulen, koopman te den Bosch; den 15 Januari 1699 kocht hij ook nog het kasteeltje Leeuwenburg onder Vught; hij maakte echter slechte zaken, zoodat zijn inboedel onder het beheer van curators moest worden gesteld; dezen verkochten 9 Mei 1711 zijn huis de Engel aan Jacob van der Meulen, koopman te den Bosch en zijn kasteel Leeuwenburg, dat toen gezegd werd te zijn met twee grachten omwaetert, hoff, boomgaert ende eisen hegge rontsom de buytenste gracht, aan mr. Daniel de Lobell; d. Hendrik, die 17 Maart 1656 te den Bosch R.K. gedoopt werd en e. Anneken van Lier, die in 1674 huwde met Michiel Le Hardy.
Aan den Westelijken hoek van de Oude Vischmarkt en de straat, die thans de Kruisstraat heet, stond oudtijds het huis het Klaverblad, een merkwaardig type van eene oude Bossche burgerwoning, dat omstreeks het jaar 1867 heeft moeten plaats maken voor een geheel modern koffiehuis. Henrick, zoon Gerard van den Grave, had eene grondrente verleend uit dit huis aan Petronella en Heylwich, dochters van Peter Last en Geertruid Strybosch (de dochter van Peter Leonardszn), welke grondrente door hare voogden was verkocht aan Henrick Henrickszn van Oudenhoven, die ze in 1567 (Reg n° 215 f. 211) weder verkocht. De kleinkinderen en erfgenamen van Lambertus Princen, zijnde Melchior Lambertus van Gorcom; Isabella Princen huisvrouw van Johannes Josephus van Veldriel; Jacoba Princen en Martinus Josephus de Leeuw, weduwnaar en erfgenaam van Anna Catharina Princen, verkochten 23 October 1780 dit huis aan Willem Latour, woonachtig te den Bosch.
De Kruisstraat, waaraan dit huis met den voorgevel stond, heette oudtijds tot aan de Korenbrugstraat de Mandemakersstraat 6) en van daar tot aan de Postelstraat Achter de Minderbroeders of bij de Abtsbrug; de tegenwoordige Eerste Korenstraat en Korenbrugstraat werden oudtijds, omdat die de beide laatstgenoemde straten doorsneden, de Kruisstraat geheeten.
Noten
1.J. van Oudenhoven t.a.p. blz. 16.
2.Van Heurn Historie III blz. 132.
3.Over de sluis nabij die Markt zie men Resolutie van Schepenen van den Bosch A. 186 f. 214 vso.
4.G. van der Kant Handboekje voor de vereerders der Z. L. V. van den Bosch 2e dr. blz. 53.
5.Bij deze brug stond in 1706 het Gorenmeetershuysken.
6.De tegenwoordige Breede Haven heette oudtijds Achter de Mandenmakers.
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 161-165
Artikelen
1988

Redactie

Kruisstraat - Karrenstraat
KringNieuws 81 (1988) 63-65
 
1996

Wim Hagemans

Tracé eerste ommuring Den Bosch (1200-1225) krijgt verder vorm. Stadsmuur in Kakatoe staat nog recht overeind.
Brabants Dagblad vrijdag 22 november 1996 (foto)
 
2008

Marcel van der Heijden

De Straat : De Kruisstraat
Bossche Bladen 1 (2008) 24-25
Geschiedenis
1534 De Binnendieze wordt vergraven vanaf de Snellestraat dwars door de Kruisstraat. De oude loop (rechtreeks naar de haven) wordt gestopt.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
Kunstafbeeldingen
 

Huizen met houten gevels, z.j.

J. Jelgershuis ()
(gewassen pentekening, 30.5 x 24.0 cm)
Prentenkabinet Bibliotheek Provinciaal Genootschap, 's-Hertogenbosch

Huizen met houten gevels, in de tegenwoordige Kruisstraat -vroeger de Mandenmakerstraat geheten- met op de achtergrond de oude Vismarkt en de Haven in de toestand van de 18e eeuw. Het laatste pand links is het bekende huis "Het Klaverblad". Dit stadsdeel was eeuwenlang het centrum van scheepvaart en handelsverkeer.

"Het Klaverblad", 1860

G.J. Bos ()
(gekleurde litho, 14.5 x 19.0 cm)
Prentenkabinet Bibliotheek Provinciaal Genootschap, 's-Hertogenbosch

Hoek Kruisstraat-Visstraat, zoals het was tot 1876. Het behoorde tot de laatste vier huizen in onze stad die nog een houten voorgevel hadden en werd in 1867 wegens brandgevaar afgebroken.
Panden
Postelstraat
Kruisstraat 2-4
RijksmonumentM 581

Kruisstraat 2

Kruisstraat G 288 (1822)
1822Petrus Josephus van de Endepoel (Hout- en steenkooper)
Kruisstraat H 178 (????)
1865C.S. Vrensen (mr. huis- en rijtuigschilder)
1875J.C. Ubbens (kapitein onder-intendant)
Kruisstraat H 227 (1880)
1881C.S. Vrensen (partikulier)
1908C. Groenenweg (kuiperij en kistenfabriek) - Gez. Groenenweg (in modes)
Kruisstraat 2 (1909)
1910C. Groenenweg (kuiperij en kistenfabriek) - Gez. Groenenweg (in modes)
1928H.J.H. van de Haar - J. Voltijn
1943F. Wilmsen (kunsthandel) - F.W.H. Wilmsen (handelaar) - M.J.J.A. Wilmsen (kantoorbed. levensverz. mij.) - T.J.J.A. Wilmsen (handelaar in schilderijen)
1985Antoon van Rosmalen-van den Eerenbeemt (boekhandel Twaalfmorgen)
Kruisstraat 4

Kruisstraat H 227a (1880)
1908A. van Thiel
Kruisstraat 4 (1909)
1910L. van Herwijnen (koekbakker) - A.F. Schadde
1923Adrianus L. Beaudoux (onderwijzer) - Johannes A. Ph. Beaudoux (smid)
1928A.L. Beaudoux - J.A.Ph. Beaudoux
1943J.J. Richelle

Kruisstraat 6-8

Kruisstraat 6
RijksmonumentM 582

Kruisstraat G 286 (1822)
1822Petrus Lodewijk Oostermeijer (Kommies)
Kruisstraat H 176 (????)
1865M. Thorn (tapper)
1875P.H. van de Ven (koffiehuishouder)
Kruisstraat H 226 (1880)
1881P. Solaro (Italiaansche schoorsteenveger, rookverdrijver en metselaar) - B. Storni (Italiaansche schoorsteenveger, rookverdrijver en metselaar)
Kruisstraat 6 (1909)
1910G.J.J. Geertzen (mr. kleermaker)
1923Gijsbertus J.J. Geertzen (kleermaker)
1928G.J.J. Geertzen
1943G.J.J. Geertzen (kleermaker)
Kruisstraat 8
RijksmonumentM 583

Kruisstraat H 225 (1880)
1881H.T. Ubens (vendumeester)
1908H.H. Meiners ('s-Hertogenbossche Confectiefabriek)
Kruisstraat 8 (1909)
1910K. van de Ven (candidaat notaris) - J.P.M.J. Verhulst (veehandelaar)
1928J.P.M.J. Verhulst
1943H.F.J. Lemmens - G.A.M. Roggen (controleur N.V.C.) - J.P.M.J. Verhulst (grossier in vleesch)
1983J. Lelyveld en Zn. B.V. (schilders- en glazeniersbedrijf)
Kruisstraat 8a

Kruisstraat 8a (????)
2003Maarse & van Dinther (Quilterij)

Kruisstraat 10
RijksmonumentM 584

Kruisstraat H 175 (????)
1865F.M.E. van Thielen (E.r. kolonel kommandant van het 5e reg. infanterie)
1875J.R. Scheuer (directeur der verzekeking-maatschappij der nationale militaire 'Eendragt'.)
Kruisstraat H 224 (1880)
1881J.A. Scheuer (sigarenfabriekant) - J.B. Scheuer (directeur der verzekering-maatschappij der nationale militie ,,Eendracht'')
Kruisstraat 10 (1909)
1910S. Frank (in manufacturen)
1923Gerardus J.C. Duivenvoorde (winkelbediende)
1928W. Aalberts - mej. I. Coumans - W. Kuijpers - J.G. Wouters
1943A. Maij-van Litsenburg (koopvrouw) - J.J. Oosterhout (marktmeester)
1983J. Lelyveld en Zn. B.V. (schilders- en glazeniersbedrijf)

Kruisstraat 12-14
RijksmonumentM 585

Kruisstraat 12

Kruisstraat H ongen. (????)
Kruisstraat 12 (1909)
1910F.P.H. Hoenselaars (mr. timmerman, metselaar)
1983J. Lelyveld en Zn. B.V. (schilders- en glazeniersbedrijf)
Kruisstraat 14

Kruisstraat H 174 (????)
1865wed. P. Hoenselaars (mr. timmerman) - P.I. Vassij (kapit.-adjud. bij het 5e reg.inf.)
1875wed. P. Hoenselaars (mr. timmerman)
Kruisstraat H 223 (1880)
1881F.P.H. Hoenselaars (mr. timmerman) - wed. P. Hoenselaars (partikuliere)
1908F.P.H. Hoenselaars (mr. timmerman, metselaar) - C. de Leeuw (kantoorbediende)
Kruisstraat 14 (1909)
1910F.P.H. Hoenselaars (mr. timmerman, metselaar) - wed. C. de Leeuw
1928J.J.M. Lelijveld - J.M.C. Scheffers - wed. J.A. Scheffers
1943A.J.C. Kalberg (zilversmid en musicus) - A.W.J. Kalberg (kantoorbed.) - G.M.W. Lelijveld (kantoorbediende) - J.J.M. Lelijveld (schilder)
1960N.V. Lelyveld & Zn (schilders- en glazeniersbedrijf)

Kruisstraat 16
M 586

Kruisstraat H 173 (????)
1865G.P. Tombrink (koopman in koloniale waren, lid van den gemeenteraad)
1875G.P. Tombrink (partikulier) - gebr. Tombrink (koopman in kolonialewaren) - S. Tombrink (partikulier)
Kruisstraat H 222 (1880)
1881G.P. Tombrink (partikulier) - gebr. Tombrink (winkelier in kolonialewaren)
1908M.F. van Eck (zadelmakerij)
Kruisstraat 16 (1909)
1910M.F. van Eck (zadelmakerij, tuig- en koffermaker)
1928E. v.d. Sluis - L. van der Sluis
19??? (Jade woonaccessoires)

Kruisstraat 18-20
M 587

Kruisstraat 18

Kruisstraat H 172 (????)
1865A.P. de Leeuw (mr. broodbakker)
1875A. de Leeuw (mr. broodbakker)
Kruisstraat H 221 (1880)
1881A. de Leeuw (mr. broodbakker)
1908D.M. Gielen (brood-, beschuit- en kleingoedbakkerij)
Kruisstraat 18 (1909)
1910D.M. Gielen (brood-, beschuit- en kleingoedbakkerij)
1923Daniel M. Gielen (broodbakker)
1928D.M. Gielen - W.J.A.M. Gielen - H.C.M. van Helvoort
1943D.N.P.M. Gielen (bakker)
2003Hellen & Diana (Conceal jewelry)
Kruisstraat 20

Kruisstraat H 221a (????)
1908W.F.L. Thomas (boekhouder) - wed. J.C.F. Thomas
Kruisstraat 20 (1909)
1910N. Thomas - W.F.L. Thomas (boekhouder)
1928W.F.L. Thomas
1943A. van Heertum (pensionhoudster) - A. Snijder (kellner)

Kruisstraat 22
Gemeentelijk monumentM 588

De Vijghkorf (1603)
Kruisstraat H 171 (????)
1865Th. Roeffen (mr. kuiper en winkelier)
1875Th. Roeffen (mr. kuijper en winkelier)
Kruisstraat H 220 (1880)
1881W.J. Derriwachter (spekslager) - H. Nabbe (commies bij 's rijks belastingen) - J. Schellekens (mr. timmerman)
1908P.J. Huisman (spekslager)
Kruisstraat 22 (1909)
1910P.J. Huisman (spekslager)
1928J.A.J. van Ham - Th.A.M. van Ham - M. van de Ven
1943M. van de Ven (slager)
19??Wijnboetiek Le Robinet

Kruisstraat 24
M 589

Kruisstraat H 170 (????)
1865A. Steinel (mr. borstelmaker)
1875C.H.M. Houba (paarden-arts 1e klasse, 2e regement hussaren) - A. Steinel (mr. borstelmaker)
Kruisstraat H 219 (1880)
1881A. Steinel (partikulier) - M.P.L. Sterk (winkelier in borstelwerk)
1908M. de Rooij (garen en band)
Kruisstraat 24 (1909)
1910M. de Rooij (garen en band)
1923Elisabeth A. Coppens (winkeljuffrouw)
1928J. van Valkenburg
1943J. van Valkenburg (drogist)
2001Stephanie de Coo (kinderboekwinkel Nooitgenoeg)
2007

Kruisstraat 26

Kruisstraat H 218a (1880)
1908H. Beekwilder (winkelbediende) - W. Valk (candid. notaris)
Kruisstraat 26 (1909)
1910wed. H. Beekwilder - J. Hendrikx (hoofdagent van politie) - Parker Verboom (ambt posterijen) - J. Pijnenburg - J. van Riet
1928H.L. Nieser
1943F.H. Boetier - L.A. Burg (slagersknecht) - J.A. Chambone (apothekersknecht) - J.M. Chambone (pensionhoudster) - W. Dalmijn (huisschilder) - Th.C.M. van Liempt (concierge)

Korenbrugstraat. (tussen 26 en 28)
Kruisstraat 28
M 602

Kruisstraat H 159 (????)
1865J.A. Werthenbroek (firma J Waardenbroek) koopman in koloniale waren en tabakskerver
1875J.A. Wertenbroek (firma J Waardenbroek) koopman in kolonialewaren en tabakskerver
Kruisstraat H 208 (1880)
1881J.A. Wertenbroek (firma J. Waardenbroek, koopman in koloniale waren en tabakskerver)
1908J.J.M. en B.A.J.M. Wertenbroek (fa. I. Waardenbroek) in kol. waren - wed. Wertenbroek-Hohmann
Kruisstraat 28 (1909)
1928L.J. van de Westelaken
2007Jan van Kollenburg (brouwerij 't Kolleke)

Kruisstraat 30-32
M 603

Kruisstraat 30
Gemeentelijk monument

Kruisstraat H 207a (1880)
1881P. Mensert (opzichter bij 's Rijks waterst.)
1908A.G.J. Geijsen (hoofdcomm. posterijen) - J.P. Geijsen
Kruisstraat 30 (1909)
1910H. van Thiel-Cooijmans (agenturen)
1923Wilhelmina J.M. Bergé (zonder)
1928A.W.M. van Thiel - G.J.M. van Thiel
1943A.W.M. van Thiel (bankbeambte) - G.J.M. van Thiel (bankbeambte)
Kruisstraat 32
Gemeentelijk monument

Kruisstraat H 158 (????)
1865M.L. Warthenberg (vischhandelaar en poelier)
1875F.L. Wartenberg (poelier)
Kruisstraat H 207 (1880)
1881P.J. Bos (leraar aan de R.H.B.S.) - A. van Meer (koopman in manufacturen)
1908N.J.M.H. Boots (runds- en spekslagerij) - Fr. van Grinsven (klerk) - G. Heijn (remmer S.S.) - W. van Osch (timmerman)
Kruisstraat 32 (1909)
1910N.J.M.H. Boots (runds- en spekslagerij) - Fr. van Grinsven (klerk)
1928W. Hoskam - H.H.F. L'Herminez
1943W. Hoskam (schoenhandel, schoenmakerij) - W. Hoskam (schoenmaker) - H.A. Pijs (agent van politie) - J.W. van Schaik (agent van politie) - J.J.C.M. Schrijvers (winkeljuffr.)

Kruisstraat 34-36
RijksmonumentM 604

Kruisstraat 34

Kruisstraat H 206 (1880)
1881F. Rooijackkers (mr. meubelmaker)
1908L.J. van Stokkum (handel in rijw. en automobielen, verhuurinrichting)
Kruisstraat 34 (1909)
1910L.J. van Stokkum (handel in rijw. en automobielen, verhuurinrichting)
1928Lewenstein Naaimachinehandel
1943N.V. Amsterdamsche Naaimachinenhandel v/h A. Lewenstein
Kruisstraat 36

Kruisstraat H 156 (????)
Kruisstraat H 206a (1880)
1908A. Teulings
Kruisstraat 36 (1909)
1910A. Teulings
1923Johannes M. van Alphen (filiaalhouder naaimachinehandel)
1928J.M. van Alphen - mej. J.C.H.M. van Alphen
1943J.C.M.M. Alphen (onderwijzeres) - J.F.M. van Alphen (apoth.-assistent) - J.M. Alphen (filiaalh. naaim.)

Kruisstraat 38
M 605

Kruisstraat H 205 (????)
1908Firma Fr. Furster (mineraalwaterfabriek)
Kruisstraat 38 (1909)
1910Firma Fr. Furster (mineraalwaterfabriek)
1928fa. Frans Fürster - J. van Thiel
1943J. van Thiel - N.V. J.M. van Thiel (fa. Frans Fürster) bier- en limonadefabriek

Kruisstraat 40
M 606

Kruisstraat H 155 (????)
1865I.A. van Ham (mr. schoenmaker) - D. Morel (hofmeester op eene stoomb.)
1875J.A. van Ham (mr. schoenmaker)
Kruisstraat H 204 (1880)
1881J.A. van Ham (mr. schoenmaker)
1908wed. J.A. van Ham-Eras (schoenmakerij)
Kruisstraat 40 (1909)
1910wed. J.A. van Ham-Eras (schoenmakerij)
1923Johannes N. Driessen (ambtenaar Ned. Spoorwegen)
1928J.A.H.M. Vroemen
1943C. Latinga (hotelier)

Kruisstraat 42

Kruisstraat H 203a (1880)
1881mej. J. Molenaar (partikuliere)
1908J.H. Stuijver (leeraar aan een H.B. School)
Kruisstraat 42 (1909)
1910wed. N.J.W. Sluijter
1928H.J.C. François - Jos. Verlweven

Kruisstraat 44
M 788

Het Cleverblad (1603)
Kruisstraat H 154 (????)
1865wed. J. Latour (winkelierster in koloniale waren en tabakskerfster)
1875N.J. Crefcoeur (kantoorbediende en herbergier) - M.J. Koenen (hoofdonderwijzer)
Kruisstraat H 203 (1880)
1881N.J. Crefcoeur (kantoorbed. en koffiehuishouder)
1908A.L.J. Crefcoeur (café het Klaverblad)
Kruisstraat 44 (1909)
1910J. Crefcoeur (caféhouder)

Visstraat
 
Visstraat
Kruisstraat 49
M 607

Kruisstraat B 62 (????)
1893J.E. van der Schuijt
Kruisstraat 49 (1909)
1910Kantoor van Rijckevorsel en Zn.
1928Nationale Bankvereeniging

Kruisstraat 47-45

Kruisstraat 47
M 608

Mandenmakerstraat B 256a (????)
Mandenmakerstraat B 277a (????)
Kruisstraat B 277a (1880)
1881A. Werten (onderwijzer) - J. Werten (beeldhouwer)
1908Chr. van Beugen (slagersbediende)
Kruisstraat 47 (1909)
1910W. Damen (koetsier van G. en L.)
Kruisstraat 45
M 609

Wijk ? (????)
1832Mathijs Wattenberg (vischkoper)
Kruisstraat B 256 (????)
1865J.B. Marijnen (koopman in oude ramen en kozijnen)
1875W. Compter (koffijhuishouder) - M.B. Kennis (mr. kleermaker en winkelier) - J. Werten (beeldhouwer)
Kruisstraat B 277 (1880)
1881M.B. Kennis (mr. kleermaker en winkelier)
1908C. de Rooij (bakker)
Kruisstraat 45 (1909)
1910Chr. van Beugen (slagersbediende)

Kruisstraat 43
M 610

Kruisstraat B 257 (????)
1865J.M. van Beugen (mr. schoenmaker) - C. Hofmans (mr. mandenmaker) - Th. van Mierlo (reiziger)
1875wed. J. van Beugen (partikuliere) - wed. Jos. van Beugen (partikulier) - M.B. Smits (agent van politie)
Kruisstraat B 278 (1880)
1881wed. C. van Beugen (partikuliere) - wed. J. van Beugen (partikuliere)
1908J. van Asten (particulier) - A.C.G. Geenen (koopman) - wed. A. v.d. Runstraat (tailleuse)
Kruisstraat 43 (1909)
1910E. Amiot (kleermaker) - G. van der Loo (coiffeur) - wed. P. van de Runstraat (tailleuse)
1928J.F. Burg - H.M.C. van Dommelen - J.J. van Wijk - N.P. van Wijk
1943P.W. van Hal (spoorwegarbeider) - A.H. Halewijn (expeditiebedrijf) - H.A.M. Mathijsen (magazijnbediende)

Kruisstraat 41-39
M 611

Kruisstraat 41
Gemeentelijk monument

Kruisstraat B 279a (????)
1908Gez. v.d. Linden (modisten)
Kruisstraat 41 (1909)
1910Gez. van der Linden (modisten)
1923Robert Gerhards (bankwerker) - Dirk, G. de Geus (rijksklerk dir. belast.)
1928G. van den Berg - E. Mostert - L.G. van Veggel - J.A.H.H.F. Witting
1943W.A. van Nimwegen (koopman)
Kruisstraat 39
Gemeentelijk monument

Kruisstraat B 258 (????)
1865wed. M.J. van Bokhoven (winkelierster in koloniale waren en kaarsenfabrijkante)
1875F. Bodenstaff (klerk) - wed. M.J. van Bokhoven (winkelierster in koloniale waren en kaarsenfabriekante)
Kruisstraat B 279 (1880)
1881L. Murk (mr. timmerman)
1908L.J.C. van Weert (vleeschhouwer)
Kruisstraat 39 (1909)
1910L.J.C. van Weert (vleeschhouer)
1923Jacobus G. Boeijen (slagersknecht)
1928J. Jans - H.P.A. Latour - mej. F. Scherpenburg
1943J. Jans (slager)

Kruisstraat 37
RijksmonumentM 612

Kruisstraat B 280 (1880)
1908Th.A.C. van Ham (coiffeur)
Kruisstraat 37 (1909)
1910Waardenbroek Pakhuis van J. van
2005? (De Truffel) restaurant

Kruisstraat 35-33

Kruisstraat 35
M 613

Kruisstraat B 260 (????)
1865F. van Gestel (mr. timmerman en metselaar)
1875C.M. Bergé (commissionair in koloniale waren)
Kruisstraat B 281 (1880)
1881A. Quaatvliet (reiziger) - M. Quaatvliet (partikulier)
Kruisstraat 35 (1909)
1910Th.A.C. van Ham (coiffeur)
1928G.W.A. Schippers
1943L.A. Bongaards (bouwkundige)
1991K.K. en Tam, T.L. Ma (Indonesia)
Kruisstraat 33
M 614

Kruisstraat B 281a (????)
1908M. Ederooij-Thomas
Kruisstraat 33 (1909)
1910C. Koopman (off. der Inf.) - C. Kruse (handelsreiziger) - H. de Rooij (dames- en kinderconf.) - P. de Rooij (handelsreiziger)
1928C.J. Klompenhouwer
1943L.F.J. Körner (kantoorbediende) - A.A.M. Simons (badmeester)

Kruisstraat 31
Gemeentelijk monumentM 615 en 816

Kruisstraat 31

Kruisstraat B 261 (????)
1865J.C. Muller (offic. van gezondheid 2e klasse)
Kruisstraat B 282 (1880)
1881C. van der Kun (in effecten en inklasseringen)
1908A. Sprengers (handel in mineraalwateren)
Kruisstraat 31 (1909)
1910A. Sprengers (handel in mineraalwateren)
1928F. van Berge
1943F. van Berge (handel in suikerwerken) - J.H. van Berge (tijdelijk ambtenaar) - N.Th. Ruiter (financiering van automobielen) - N.Th. Ruiter (insp. verz. mij. de auto-onderl. Groningen, insp. N.V. bouwkas 'Rohyp' financiering van automobielen, alg. assurantie-kantoor)
1991K.K. en Tam, T.L. Ma (restaurant Het Oosten)
Kruisstraat 31a

Kruisstraat 31a (1909)
1943F. van Berge (grossier in suikerwerken) - H.J.H. Berge (onderwijzeres)

Eerste Korenstraatje. (tussen 31 en 29)
Kruisstraat 29
Gemeentelijk monumentM 616

Kruisstraat 29

Kruisstraat B 289a (????)
1908I.E. Monasch (Is. godsdienstleeraar)
Kruisstraat 29 (1909)
1910I.E. Monasch (Is. godsdienstleeraar)
1928I.E. Monasch - S. Monasch
1943W. Kennis (café's restaurants, hotels)
1961Hotel Kennis
Kruisstraat B 289

Kruisstraat B 289 (????)
1881H. de Groot (koffiehuishouder)

Kruisstraat 27
M 617

Kruisstraat G 299 (????)
1822Franciscus Reggers (schoenmaker/tapper)
1832Francis Reggers (schoenmaker)
Kruisstraat B 269 (????)
1865J.F. Reggers (fabrijkant in gouden en zilveren werken)
1875J.F.W. Reggers (fabriekant in goud en zilver)
Kruisstraat B 290 (1880)
1881J.Fr. Reggers (fabriek van goud en zilverwerken)
1908J.A. Reggers (goud- en zilversmid)
Kruisstraat 27 (1909)
1910J.A. Reggers (goudsmid)
1923wed. Francis van Dijk (zonder)
1928wed. F. van Dijk

Kruisstraat 25-23
M 618

Kruisstraat 25

Kruisstraat B 270 (????)
1865J.F. Willemsen (slijter in wijnen en gedistilleerd)
1869Ch. Biënbar (in meubels, bedden en matrassen)
1875Christ. Bienbar (fabriekant in meubelen) - L. van Os (kapitein depot) - W.J.J.C. de Rechteren van Hemert (1e luit. kwart. 2e regement hussaren) - M. Schellekens (mr. timmerman en winkelier)
Kruisstraat B 291 (1880)
1881J.M. Klardie (hoofdonderwijzer) - M. Schellekens (mr. timmerman en winkelier)
1908H.J. Kempen (boekbinder) - A. Naninck (smid en winkelier)
Kruisstraat 25 (1909)
1910A. Naninck (smid en winkelier)
Kruisstraat 23

Kruisstraat B 291b (????)
Kruisstraat 23 (1909)
1910H.J. van Kempen (boekbinder)
1928H. van Wordragen
1943wed. J.F. v.d. Veerdonk-Aquina
1991dhr. G. Gölbasi (café El Porto Rico)

Kruisstraat 21
RijksmonumentM 619

Kruisstraat 21a

Kruisstraat 21a (1909)
19??van Haaster (Frans Décor)
200559 Design
Kruisstraat 21

Kruisstraat B 270a (????)
Kruisstraat B 292 (1880)
1881H.M. Kersten (rijks ambtenaar)
1893F.J. Riepsaame
1908H.D. Heijmans - K. Heijmans (vleeschhouwerij en huidenhandelaar) - J. Joëls (reiziger)
Kruisstraat 21 (1909)
1910K. Heijmans (vleeschhouwerij en huidenhandelaar)
1928K. Heijmans

Kruisstraat 19-15
M 620

Kruisstraat 19

Kruisstraat B ongen. (????)
Kruisstraat 19 (1909)
Kruisstraat 17

Kruisstraat B 271 (????)
Kruisstraat B 293 (1880)
1908J. Dekkers (in galanteriën enz.)
Kruisstraat 17 (1909)
1910C. Seijffers (modiste)
1923Albertus J. Blom (rijwielhandelaar) - Lena van Dijk (rijkstelefoniste)
1928A.J. Blom
1991L. Doornkamp (bar-dancing Club Tropic)
Kruisstraat 15

Kruisstraat B 293a (????)
1908Timmermans H. (goudsmid)
Kruisstraat 15 (1909)
1910Timmermans H.J. (goudsmid)
1943H.W.M.N. van Wijk (chauffeur)

Kruisstraat 13
M 621

Kruisstraat B 272 (????)
1865L. Krijne (schoenmaker) - vrouw van F. Wartenbergh (winkelierster)
Kruisstraat B 294 (1880)
1881M. Joels (koopman in kalveren)
1908L. Eijsman (koopman)
Kruisstraat 13 (1909)
1910L. Eijsman (koopman)
1923wed. Levie Eijsman (koopvrouw in manufacturen)
1928wed. L. Eijsman

Kruisstraat 11-9
M 622

Kruisstraat 11

Kruisstraat B 273a (????)
Kruisstraat B 295a (1880)
1908K.J. Veenendaal (lijnw. telegraaf)
Kruisstraat 11 (1909)
1910A. de Visser (rijksklerk)
1923Petrus J. Boeren
1928Th. Beks
1943A. Maurise (opperman)
Kruisstraat 9

Kruisstraat B 273 (????)
1865G.I. Mettrop (winkelier in linten enz., boekhouder)
1875Gez. van Mackelenbergh (in modes)
Kruisstraat B 295 (1880)
1881gez. van Mackelenberg (in modes) - J.P. Verhulst (koopman in steenkolen)
1908J.Th. Blans (schoenenmagazijn)
Kruisstraat 9 (1909)
1910J.Th. Blans (schoenenmagazijn)
1923Johannes A. Berge van Henegouwen (electricien) - Adrianus G.J. Cornelissen (barbier)
1928J.A. Broeders - A.G.J. Cornelissen
1943J. van Ieperen (slager)

Kruisstraat 7
M 623

Kruisstraat 7

Kruisstraat B 274 (????)
1865A.F. van Ertrijck (boekhouder en assuradeur)
1875L. Krijnen (mr. huisschilder) - K. Kunen (commies) - C.W. Snelders (boekhouder)
Kruisstraat B 296 (1880)
1881L. Krijnen (mr. huisschilder)
1908A. van de Ven (tailleuse) - wed. P. v.d. Ven (depôth. 'Korenbloem')
Kruisstraat 7 (1909)
1910A. van de Ven (tailleuse) - wed. P. van de Ven (depôth. 'Korenbloem')
1928P.N.J. Gussenhoven - mej. A.M. van de Ven
Kruisstraat B 296a

Breede Haven B 296a (????)
1875A.H.C. Kip (klerk op den burgerlijken stand) - H.J. Kip (comm. ter stads secretarie en agent van inkwartiering)

Kruisstraat 5
M 624

Kruisstraat B 275 (????)
1865wed. J. Dalessi (schoorsteenveegster en winkelierster)
1875wed. J. Dalessi (bakker) - wed. M.W. Janssen (winkelierster)
1877wed. J. Delessi (bakker)
Kruisstraat B 297 (1880)
1881wed. J. Dalessi (baker)
1908H. Heiligers (bode Gouvernement)
Kruisstraat 5 (1909)
1910H. Heiligers (bode gouvernement)
1928J.J. van Well

Kruisstraat 3-1
RijksmonumentM 625

Kruisstraat 3

Kruisstraat B 276 (????)
1865L. Krijnen (mr. huisschilder) - J. Maissan (adjunct-commies ter provinciale griffie van Noordbrabant)
1875P.J. Verschueren (stadsbode)
Kruisstraat B 298 (1880)
1881P.J. Verschueren (stadsbode)
1908A.J. Offermans (stadsbode)
Kruisstraat 3 (1909)
1910A.J. Offermans (stadsbode)
1928J.H.M. Hendrix
Kruisstraat 1

Kruisstraat B 277 (????)
1865C. baron van der Duijn van Maasdam (generaal-majoor, buitengewoon adjudant van Z.M. den koning L.r., kommandeur der Dannebrugsorde, bevelhebber in de 1e militaire afdeeling)
1875A.J.A. van Lanschot (agent der nederl. bank)
Kruisstraat B 299 (1880)
1881A.J.A. van Lanschot (agent der nederl. bank)
1908A.J.A. van Lanschot (agent Nederlandsche Bank)
Kruisstraat 1 (1909)
1910A.J.A. van Lanschot
1928F.W.J. Ligtenberg
1948Centraal Magazijn

Kruisstraat (vervallen)
M 626

Neven dit huis is een uitbouw in de diest, vroeger met zware houtconstructie betimmerd; wellicht het knekel-, pesthuisje of iets dergelijks, in den voormaligen tuin der Minderbroeders gelegen.

Snellestraat
Postcodes
  5211 DT  1..47
  5211 DV  2..38
Straatindeling
  1906 : 581..589 (Mosmans: Westzijde lans "De Poort van Diepen")
  1906 : 590..601 (Mosmans: Westelijke arm bij Uilenburg en Vischmarkt)
  1906 : 602..615 (Mosmans: Noordelijke arm naar de Vischstraat toe)
  1906 : 661..626 (Mosmans: Oostzijde, langs De Nederl. Bank)
  1909 : rechts 1..49, links 2..44
  1995 : rechts 1..47, links 2..44 (Huisnummerkaart H16)
Volkstelling 1822
No 35 Wijk G (komend van de Vischmarkt)
Kruisstraat
261 7 Lutke, Wilhelmus Christoffel Schoenmaker en Winkelier 40 Rooms Den Bosch
263 4 Someren, Johannes van Timmerman 56 Rooms Den Bosch
Mandemakers
Kruisstraat
265 2 Waardenbroek, Joannes Winkelier 69 Rooms Asbach in 't Keu1s
266 8 Leeuw, Antonius de Bakker 32 Rooms Den Bosch
267 9 Littert, Johannes Josephus van Verwer - glazenmaker 41 Rooms Den Bosch
268 - - - - - -
269 4 Schaijk, Isabella van Smederij 74 Rooms Oss
270 7 Scheffers, Cornelis Winkelier 36 Rooms Den Bosch
Aan de Korenbrug
Kruisstraat
272 2 Machielsse, Joahnna geen 70 Rooms Den Bosch
273 7 Verheijden, Theodorus Fabrikant 38 Rooms Vught
274 - - - - - -
275 7 Mackelenberg, Nicolaas van Leerkoper 43 Rooms Den Bosch
276 7 Majolée, Hendricus Arnoldus Grutter 37 Rooms Stevenswaard
278 6 Nuijts, Johannes Antonius Koopman 67 Rooms Den Bosch
279 3 Vincent, Johannes Kledermaker 37 Rooms Den Bosch
280 6 Cantor, Bendix geen 84 Israëlitisch -
281 5 Gulick, Willem van geen 76 Rooms Den Bosch
282 6 Oyenz, Jan van Winkelier 47 Rooms Haarsteeg
283 6 Son, Franciscus Johannes Schilder 53 Rooms Den Bosch
284 6 Kuijpers, Hendrikus Smit 33 Rooms Westerhoven
285 3 Loo, Hendrikus van der Koperslager 71 Rooms Den Bosch
286 2 Oostermeijer, Petrus Lodewijk Kommies 48 Rooms Brussel
288 3 Endepoel, Petrus Josephus van de Hout- en steenkooper 63 Rooms Den Bosch
289 6 Rijckevorsel, Victor Andreas van Koopman 39 Rooms Den Bosch
290 2 Tilman, Toussaint Joseph Commissionair 33 Rooms Visé
291 6 Dartel, Leonardus van Koorenmeeter 64 Rooms Den Bosch
292 5 Vollaars, Antonius Gep. Lt. der Art. 57 Rooms Den Bosch
293 3 Frencke, Josina geen 81 Rooms Den Bosch
294 7 Ham, Willem van Knecht in de hal 38 Rooms Den Bosch
295 6 Schieke, Johan Daniel Goudsmid 32 Gereformeerd Schoonhoven
296 1 Raap, Maria Theresia Religieuze 66 Rooms Bergeijk
298 9 Smits, Gerardus Cornelis - 65 Rooms Den Bosch
299 10 Reggers, Franciscus Schoenmaker/tapper 36 Rooms Briele
300 3 Potters, Johanna Koffiehoudster 56 Rooms Den Bosch
301 2 Waardenbroek, Hendrikus Koopman 29 Rooms Den Bosch
Mandemaker
Kruisstraat
305 6 Bokhoven, van Jan Francis Koopman 56 Rooms Engelen
306 9 Aa, Nicolaas van der geen 53 Gereformeerd Den Haag
307 8 Wartenbergh, Matheus Leonardus Vischkooper 25 Rooms Den Bosch
Korenstraatje
Literatuur en bronnenpublicaties

H.F.J.M. van den Eerenbeemt en L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch op de drempel van een nieuwe tijd (1960) 103, 142

J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII/XXXIV (1976) I. 71, 195; II. 581, 605, 609, 611-614

F.G.G. Govers, Het geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901 XXV (1989) 227, 262

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 12, 13, 14, 59

F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 105, 107, 375

Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 19, 20

Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 13, 14, 15

Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 130

Th. A. Wouters, Van verheffing naar begeleiding XII (1968) 203

n: vermelding in een voetnoot