afb. André Schreurs, 1936
De Karrenstraat was in eerste aanleg een secundaire of achterstraat ter ontsluiting van de achtererven van de grote percelen aan de Hooge Steenweg. Bouwhistorisch onderzoek van de hoekpanden aan de Visstraat wijst op een versmalling van de Karrenstraat. Deze versmalling moet al vóór de 16e eeuw hebben plaatsgevonden. Het gedeelte vanaf de Visstraat tot het Loodgieterstraatje was oorspronkelijk even breed als de rest van de Karrenstraat. Voor een achterstraat was dit opvallend breed. Volgens bouwhistoricus Ad van Drunen kan de verklaring hiervoor gezocht worden in de handelsactiviteiten in en op de nabijgelegen Binnenhaven en Vismarkt. Handelskarren moesten door de straat getrokken en erop gestald kunnen worden. De Karrenstraat heeft er haar naam aan te danken. Oorspronkelijk had de straat geen roepnaam, zij werd omschreven als 'in vico tendente de pomerio fratrum minorum dicti loci de Buscho ducis versus forum Piscium' (de straat die loopt van de boomgaard van de minderbroeders gelegen in Den Bosch naar de Vismarkt). Pas later krijgt zij een naam, 'Schreynemakersstraet'. Daarna komt in 1289 in een archiefstuk de naam 'Kerstraet' voor. In 1442 blijkt ook het aangrenzende Tweede Korenstraatje als 'Kerstraet' te worden aangeduid. Er komen veel beroepen voor die op directe of indirecte wijze met handel, transport en kleine ambacht en nijverheid te maken hebben. In de Karrenstraat waren meerdere kleinere herbergen, waarvan er één tevens een bierbrouwerij bezat. Aan het einde van de Karrenstraat bevond zich een toegangspoort naar het terrein van het daar sinds 1228 gevestigde klooster van de franciscaner minderbroeders. |
De bouwgeschiedenis van de hiervoor beschreven panden op de hoek met de Visstraat wijst op een versmalling van de Karrenstraat. Deze versmalling moet al voor de 16de eeuw hebben plaatsgevonden. Het gedeelte tot het Loodgieterstraatje zal oorspronkelijk even breed geweest zijn als de rest van de Karrenstraat. Voor een achterstraat is dit opvallend breed. Een verklaring hiervoor kan gezocht worden in de handelsactiviteiten die er zullen hebben plaatsgevonden in verband met de Vismarkt en de Haven. De straat zal er ook zijn naam aan te danken hebben. Oorspronkelijk werd de straat omschreven als 'in vico tendente de pomerio fratrum minorum dicti loci de Buscho ducis versus forum Piscium' (de straat die loopt van de boomgaard van de Minderbroeders gelegen in Den Bosch naar de Vismarkt). Pas later krijgt zij een naam: 'Screynemakersstrate' en daarna 'Kerstraet', zoals in een dorsale aantekening later is toegevoegd op een archiefstuk uit 1289, waarin de straat kennelijk nog geen naam had. In 1442 blijkt ook het aangrenzende Tweede Korenstraatje als 'Kerstraet' te worden aangeduid. In de straat waren meerdere hoefsmeden en een gareelmaker gevestigd. Er was ook een stal. Dat de straat oorspronkelijk geen uitgesproken naam had, versterkt het vermoeden dat het in eerste aanleg een achterstraat was achter de hoofderven van de Hooge Steenweg. De percelen aan deze achterstraat waren niet belast met een hertogcijns, hetgeen bij achterstraten gebruikelijk was. De personen die in de 16de-eeuwse fiscale bronnen genoemd worden kunnen we daarom niet precies lokaliseren. Voor het gedeelte dat tussen de Visstraat en het Loodgieterstraatje ligt | 227 |
worden in de fiscale registers meestal vier personen vermeld. Zij moeten geplaatst worden op het later verdeelde grote perceel, dat in de 15de eeuw aan Philip Hinckart en daarvoor aan Willem Vranken behoorde. Dit deel van het grote perceel zal in vier kleinere percelen verdeeld zijn. De huidige kelders laten echter een driedeling zien, waarbij het pand op de hoek van het Loodgieterstraatje opvallend breed was. De fiscale registers vermelden er in de loop van de 16de eeuw drie hoefsmeden, drie kuipers, twee snijders, een viskoper en een timmerman. Verder zijn genoteerd een bakker, een ketellapper en een schoenmaker. | 228 |
1976 |
RedactieWordt hotel 'De Postzegel' in oude glorie hersteld?Brabants Dagblad maandag 16 augustus 1976 |
|
1977 |
RedactieHotel krijgt veel van oude glorie terug. Frans restaurant in Hotel De Postzegel.Brabants Dagblad zaterdag 23 juli 1977 |
|
1988 |
RedactieKruisstraat - KarrenstraatKringNieuws 81 (1988) 63-65 |
|
2014 |
Karrenstraat is het gevaarlijkstDe Parade was jarenlang de meest riskante uitgaanslocatie in Den Bosch. Sinds kort is dat de Karrenstraat.
Marc Brink | Brabants Dagblad vrijdag 25 april 2014 | 25
|
1865 | A. Oomen (vleeschhouwer) - wed. A.J.P. Retterich (gepensionneerde) |
1875 | E.W. Hildebrant (commies der posterijen) - A. Oomen (vleeschhouwer) |
1881 | A. Oomen (vleeschhouwer) |
1908 | H. Bex (bierhandel) - C.W.M. Trimbosch (biljartfabrikant) |
1910 | H. Bex (bierhandel) - C.W.M. Trimbos (biljartfabrikant) |
1928 | H. Glaudemans |
1908 | L.H. v.d. Heuvel (gasfitter) |
1910 | F. Backers (goudsmid) - A. van Geffen (agenturen) - L.H. v.d. Heuvel (gasfitter en koperslager) - A. Hoedemaker (kapper) |
1923 | Joannes, L.H. Bergmans (goudsmid) |
1928 | W. Kennis - J.P.A. Neijman - J.G.W. van Weert - G.M. van der Wielen |
1832 | Jan Gerard van Oijen (koopman) |
1865 | P. Boots (vleeschhouwer) |
1875 | J. Boomaarts (mr. schoen- en laarzenmaker) |
1881 | J. Boomaarts (mr. schoen- en laarzenmaker) |
1908 | J. Hofman (manufacturier) |
1910 | J. Hofman (manufacturier) |
1923 | Hermanus van Delft (barbier) |
1928 | H. van Delft |
1943 | P. Reuser (koopman) |
1865 | J. van Bavel (orgelmaker) - A.F. de Veerdonk (timmerman) |
1875 | W.A. Bettonville (mr. kleermaker) |
1881 | W.A. Bettonville (mr. kleermaker) |
1908 | Th. van Langen (klerk) |
1910 | Th. van Langen (klerk) |
1928 | De Lelie Glazenwasscherij - wed. M. van Heertum - A. van Lieshout |
1943 | J.A. Heeren (kantoorbed.) - J.L.H. Heeren (metselaar) |
1822 | Hendrikus Goossens (varkenslager) |
1832 | Hendrik Goossens (spekslagter) |
1865 | P. Leijgraaff (winkelierster in varkensvleesch) |
1875 | P. Leijgraaf (winkelierster in spek) - J.C. Wilbrennick (ritmeester 2e regement hussaren) |
1881 | Th. van Delft (vleeschhouwer) - F. de Rooij (klerk op het parket) |
1908 | Th. van Delft (runds- kalfs- en varkensslagerij) |
1910 | wed. Th. van Delft (runds- kalfs- en varkensslagerij) |
1928 | P.J. Huisman - wed. H. Potters |
1943 | A.H. Schippers (slager) - G.M.A.A. Schippers (kantoorbed.) - L.H.M.A. Schippers (kantoorbed.) |
2005 | ? (Caprice) café bar |
1910 | F. Masseling (meubelmaker) |
1928 | C. Doomernik - J. van Vugt - L. van Vugt |
1943 | A. van Lieshout (glazenwasscher) - J.M.A. van Lieshout (kantoorbediende) |
1865 | A.J. Siepkens (voerman) |
1875 | wed. J.G. Schull (partikulier) |
1881 | H.A. Dirks (mr. timmerman) |
1908 | H.A. Dirks |
1910 | Trimbos (werkplaats) |
1928 | L.P.Z. Gielisse |
1865 | W. Hendriks (mr. huisschilder) |
1875 | W. Hendriks (mr. huisschilder) |
1881 | W. Hendriks (huisschilder) |
1908 | Gebrs. Verhees (werkplaats) |
1910 | Gebrs. Verhees (werkplaats) |
1908 | C. van Baardwijk (inspect. levensverz.) - W. Wingender (kellner) |
1910 | J. Lepelaars (schilder) |
1928 | J.F. van Rooij |
1943 | J.F. van Rooij (metselaar) |
1832 | Aldegonda en Maria Theunissen (renteniersters)(eigenaar) |
1865 | A. van Gehugten (mr. kuiper) |
1875 | gebr. J.A. van Gehugten (mr. kuiper) |
1881 | gebr. J.A. van Gehugten (mr. kuiper) |
1908 | J.A. van Gehugten (kuiper) - A. Leenders (goudsmid) |
1910 | wed. Aangenendt - J.A. van Gehugten (kuiper) |
1928 | C.P.L. Janssens |
1943 | G.H.H. Mosmüller (sigarenmaker) |
1865 | P.R.T. van der Heijden (postillon en herberg) - J. Rothschild (koopman in manufacturen) - G.L.P. Wildschut (pandbewaarder in de bank van leening) |
1875 | P.R.T. van der Heijden (postillon en tapper) |
1875 | A.L.F. Coelen (gep. gemeente ambtenaar) - W. Nathan (koopman in manufacturen) - B.A. van der Zoo de Jong (2e luit. vierde bataillon) |
1881 | J. Kappen (tapper) |
1908 | P.C. van Bokhoven (tapper) |
1910 | P.C. van Bokhoven (tapper) |
1928 | G.A. Raijmakers |
1943 | G.A. Raijmakers (caféhouder) |
1991 | Maria Palmen (Rockcafé) |
1865 | F. van Nunen (herbergier en timmerman) |
1875 | J.H. Grasso (tapper) |
1881 | P. Wartenberg (tapper) |
1908 | A. Arts - J.J. van Elswijck (tapper) |
1910 | J.J. van Elswijck (tapper) |
1923 | Hubertus H.G. Albers (boekhouder) - wed. Engelbertus R.A.Th. Albers (zonder) |
1928 | H.H.G. Albers - wed. E.R.A.Th. Albers |
1943 | wed. A.M.H. Albers-Lukkenaer |
1865 | P. Beunis (metselaar) |
1881 | P. Peetsol (knecht der stoombooten en tapper) |
1894 | Gezusters Peetsol |
1908 | W. Peetsolt (tapperij en bestelhuis) |
1910 | W. Peetsolt (tapperij en bestelhuis) |
1928 | J.J. Blom - mej. L. Peetsol |
1943 | J.J. Blom (koffiehuishouder) |
1991 | Hans Houben (café de Spotvogel) |
1865 | J.H. Kosters (winkelier in komeneischwaren) - P. Peetsol (goederenbesteller) |
1875 | J.H. Kosters (winkelier in komeneischwaren) - P. Peetsol (knecht der stoomboten, tapper) |
1881 | H.J. Kosters (winkelier in komeneischwaren) |
1908 | W. v.d. Heuvel (sigarenmaker) - J. Verhoekx-Hildebrand (winkelier) |
1910 | W. v.d. Heuvel (sigarenmaker) - J. Verhoekx-Hildebrand (winkelier) |
1928 | G.M.F. Verhoeckx - H. Verhoeckx |
1943 | H. Verhoeckx - H.W.A. Verhoeckx (cheffin, P. de Gruijter) |
1832 | wed. Pieter Latour |
1881 | B. van Gestel (in kruidenierswaren) |
1908 | G. van Gestel (winkel. en caféhouder) |
1910 | G. van Gestel (winkel. en tapper) |
1928 | C. van Loon |
19?? | E. de Wit (café Anders) |
1943 | P. Ackermans (koopman in varkens) |
1972 | A. de Raad (antiquiteiten) |
1981 | Sociëteit 'Janus en Bet' |
1910 | G. van Gestel (winkel. en tapper) |
1832 | Jan Baptist Goijarts (medisch doctor) |
1881 | W.T. Smit (koopman in bedden enz.) |
2005 | ? (De Truffel) restaurant |
1908 | W.Th. Claessen (mr. timmerman en metsel.) |
1910 | W.Th. Claessen (mr. timmerman en metsel.) timmerw. |
1910 | W.Th. Claessen (mr. timmerman en metsel.) timmerw. |
1908 | A. Kuijpers (kleermaker) - wed. v.d. Laar |
1910 | A. Kuijpers (kleermaker) - J. Michels (schilder) |
1923 | Johannes M. van Diem (schilder) |
1928 | A. Kuijpers |
1943 | A. Kuijpers (kleermaker) - J.H.P. Verkoeijen (monteur) |
1893 | Jos. Joh. Lambermont |
1908 | P.A. Bovens (chef de bureau bij de godshuizen) |
1910 | P.A. Bovens (chef de bureau bij de godshuizen) |
1928 | J.H.F.C. Staal |
1943 | C.M. Gruijters (kantoorjuffr.) - J.G.M. Gruijters (kantoorbed.) - P. Gruijters (huisschilder) - P. Gruyters (schilder) |
1908 | wed. M. Spaarhare-Fursters |
1910 | wed. M. Spaargaren |
1928 | L.J.H. de Leijer |
1943 | H. Peters (behanger, schilder) - H.M. Peters (schilder) - wed. H. Tibosch-van Gilst |
1923 | Wilhelm van Beek (reiziger) - Matheus H.N. Dorenbosch (reiziger) - wed. Marcellus A.M. Dorenbosch (pensioenhoudster) - Willem C.Fr. Farber (zonder) |
1928 | M.H.N. Dorenbosch - wed. M.A.M. Dorenbosch - echtg. W.M. Hendriks - H.C.A. van de Veerdonk |
1943 | F.J.M. Cooymans - J.H. Jansen (koopman confectie goederen) - H.J.M. Mulder (inkoopster) |
1910 | W. Gerritse (stoomgrutterij) |
1910 | W. Gerritse (stoomgrutterij) |
1936 | Boschtax |
1943 | Boschtax ('s-Hertogenbossche taxi-onderneming 'Boschtax') |
1953 | De Postzegel (hotel, café-restaurant) |
1865 | J. Waardhuijzen (firma Waardhuijzen en van Andel, koopman in granen en mouter) |
1875 | wed. J. van Waardhuijzen (firma Waardhuijzen en van Andel, koopman in granen en mouter) |
1881 | Chr. Bienbar (fabriekant in meubelen) - jhr. W.M. van der Does de Willebois (partikulier) |
1908 | L.H. Lievers (huis- en decoratieschilder) |
1923 | wed. Joannes van den Besselaar (baker) - wed. Cornelis van Buul (zonder) |
1928 | P. Ackermans - wed. J. v.d. Besselaar - J.Chr.A. Hendriks - M.J. Marechal - A.A. van de Voort |
1943 | A.A. v.d. Voort (Het Postzegeltje) - L. v.d. Voort (koffiehuishouder) - wed. J. van de Voort-de Jong |
1953 | De Postzegel (hotel, café-restaurant) |
1961 | De Postzegel (hotel) |
1985 | Discotheek Galaxy |
1908 | A. v.d. Biggelaar (timmerman) - G.P. Hagemans (conducteur S.S.) |
1910 | M. Thiesen (arbeider S.S.) - A. v.d. Wal (wagenmaker) |
1928 | L.M.Chr. Naninck - T. van den Steenhoven |
1865 | J.F. Beks (winkelier, mr. metselaar en brandmeester) - J. Janssen (particulier) - N.J. Janssen (Roomsch-Catholijk priester) |
1875 | G.F.C. Kahle (prov. opzichter bij de waterstaat) - A. Murk (mr. goud en zilversmid) |
1881 | wed. C.F. Bilker (partikuliere) - A. Murk (mr. goud- en zilversmid) |
1894 | M. Muller (winkelier in schoenen en laarzen) |
1908 | J.C. Kappe (kapper) |
1910 | J.C. Kappe (kapper) |
1923 | Johannes Kappe (schoenmaker) - Johannes L. Kappe (barbier) |
1928 | wed. J. Kappe |
1865 | W.C. van Werkhoven (militairen apotheker der 2e klasse) |
1875 | B.A. Egter van Wissekerke (kapt. kwartierm. 3e regement vesting-artillerie) |
1881 | Ch. Nederveen (boekh., oude en nieuwe boekh.) |
1892 | G. Spruijt (kapper) |
1908 | G.W. Clerx (coiffeur) |
1910 | G.W. Clerx (coiffeur) - W. Wingerden (kellner) |
1923 | Gerardus W. Clerx (barbier) |
1928 | H.E.C. Diks - J.H.M. Wouters |
1865 | L.J. Verhagen (passementfabrijkant) |
1875 | wed. C. Panhuijzen (partikulier) |
1908 | P. Hoynck van Papendrecht (boekhouder) |
1910 | P. Hoynck van Papendrecht (boekhouder) |
1928 | Voormanns |
1943 | J.F.P. van Oorschot (bakker) - C.J. Swaans (sigarenmaker) |
1908 | L. Ruttiger (tailleuse) - M.A. en K.F. Ruttiger (tailleurs) |
1865 | J.H.A. Michelsen (predikant bij de Evang. Luthersche gemeente) - wed. J. Schut (logementhoudster) |
1875 | wed. J. Schut (logementhouder) |
1881 | wed. J. Schut (hotelhoudster) - J.P. de Vassij (bewaarder der hypotheken en van het kadaster) |
1908 | A.A. van den Berghe (rijksambtenaar) - W.H.J. Metselaar (mr. smid en rijwielherst.) |
1910 | W. Dubbeld (kleermaker) |
1928 | J.M.A. Foppele |
1943 | H. Marcolina (terrazzowerker) |
1923 | Leonardus H. de Groot (steenhouwer) |
1928 | H.C. Pouw |
1943 | J.F. van Bers (kantoorbed. bedrijfsorg.) - H.L. Delmee (sigarenmaker) - H.A. van d. Pennen - A. Zoetekouw (sigarenmaker) |
1910 | W.H.J. Metselaar (mr. smid, rijwielherst. huis. art.) |
1865 | P. Moonen (mr. broodbakker) |
1875 | P. Moonen (mr. broodbakker) - P.J. de Vegelin van Claerbergen (industrieel) |
1881 | L.F. van Genk (mr. boek- en steendrukker) - P. Moonen (mr. broodbakker) |
1908 | H. Eekels (mr. tingieter) - wed. Krijbolder (stadsaanplakster) |
1910 | H. Eekels (mr. tingieter) - L. Vos (koffiebrander) |
1923 | Leonardus J. Cornet (koopman) - Henricus C. Ekels (tingieter) |
1928 | L.J. Cornet - C.L. Meijvaert |
1943 | A.M.E. de Groot - H.W.J. de Groot (schoenmaker) |
1908 | J. Dikmans (timmerman) |
1910 | P.E. Latour |
1943 | A. Buitenkamp (transportarbeider) |
1910 | J.J. de Groot (reiziger) |
1923 | Adriaan Buijs (overleersnijder) |
1928 | W.F. Kreté - W. de Wijs |
1943 | F. v.d. Sluijs (metselaar) |
1822 | Anthonie van de Ven (factoor) |
1832 | Antonij van de Ven (factoor) |
1865 | A. van Mill (mr. metselaar) |
1875 | J. van den Berg (tapper en logementhouder) |
1881 | J. van den Berg (tapper en logementhouder) |
1908 | J. v.d. Berg (winkelier en tapperij) |
1910 | J. v.d. Berg (winkelier en tapperij) |
1928 | H.A.J. van Duren - J.C. van Hoppe - P.J. Pennings - J.H. Schoenmacher |
5211 EH 1..81 5211 EH 2..44
1906 : 792..842 (Mosmans: Beide zijden, beginnend op den hoek der Lange Korenstraat, met inbegrip der beide Korenstraatjes) 1909 : rechts 1..35, links 2..52 1995 : rechts 1..81, links 6..44 (Huisnummerkaart H16) 2004 : rechts 1..81, links 2..44 (postcodes)
No 35 Wijk G (komend van het Korenstraatje) | ||||||
Karrenstraat | ||||||
316 | 6 | Hartogensis, Jacob | Splitter der Kon. Ned. Loterij | 64 | Israëlitisch | Planich (Duitsland) |
317 | 6 | Ooms, Johannes | Kuijper | 52 | Rooms | As (Maastricht) |
320 | 6 | Goossens, Hendrikus | Varkenslager | 52 | Rooms | Vlierde |
322 | 3 | Miner, Wilhelmus | Koekbakker | 42 | Rooms | Den Bosch |
323 | 13 | Koenen, Johannes | Voerman | 42 | Rooms | Grevenbicht |
Eerste Korenstraatje | ||||||
No 36 Wijk G | ||||||
Karrenstraat | ||||||
339 | 10 | Moonen, Petrus | Broodbakker/tapper | 42 | Rooms | St. Oedenrode |
340 | 7 | Bogaerts, Clasina Maria | Logementhoudster | 69 | Rooms | Den Bosch |
342 | 3 | Kuijpers, Hermanus Antonius | Factoor | 53 | Rooms | Den Bosch |
345 | 6 | Goyaarts, Jan Mathijs | Logementhouder Factoor en Commissionair | 43 | Rooms | Budel |
346 | 4 | Goyaerts, Johanna Maria | - | 73 | Rooms | Den Bosch |
354 | 12 | Ven, Anthonie van de | Factoor | 44 | Rooms | Den Bosch |
356 | 5 | Osch, Godefridus van | Koopman | 24 | Rooms | Den Bosch |
357 | 5 | Kerkhoff, Maria | Winkelierster in vis | 40 | Rooms | Den Bosch |
358 | 8 | Heijden, Wilhelmus van der | Kledermaker | 34 | Rooms | Den Bosch |
359 | 4 | Collet, Wouterus | Bode | 32 | Rooms | Vught |
363 | 2 | Leeuw, Maria de | Naaister | 70 | Rooms | Engelen |
364 | 4 | Snijders, Johannes | Schoenmaker | 26 | Rooms | Breda |
365 | 6 | Makkelenberg, Petrus | Zadelmaker | 38 | Rooms | Den Bosch |
367 | 7 | Rutten, Johannes | Knecht aan de kraan | 53 | Rooms | Dongen |
368 | 7 | Wamel, van Barthelomeus | Koopman | 61 | Rooms | Den Bosch |
Vischstraat |
J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII (1976) 27
F.G.G. Govers, Het geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901 XXV (1989) 62
F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 294
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 21
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 132