Buitenwerken

door Ed Hupkens

De Halvemaanstraat is een verbindingsweg tussen de Havensingel en het Emmaplein. De term 'halve maan' is afkomstig van de vestingbouwkunde. De Bossche vestingwerken zoals we die heden ten dage nog kunnen zien, dateren voor het overgrote deel uit de 17e eeuw.

De in onze stad aangebrachte halve manen zijn in de 18e eeuw gebouwd. Een halve maan behoorde net als het ravelijn tot de buitenwerken van een vesting. Het was een in de hoofdgracht gelegen, ongeveer driehoekig verdedigingswerk, dienende tot dekking van de saillant - de punt - van een bastion of die van een ravelijn. De benaming is ontleend aan de naar binnen gebogen achterzijde, de keel. Een ravelijn was ook een driehoekig verdedigingswerk, maar diende ter dekking van vestingmuren en toegangspoorten. Een bastion is een vijfhoekige uitbouw van een vestingwerk. Tussen 1697 en 1701 kreeg de vestingbouwkundige Menno van Coehoorn opdracht van de Staten-Generaal een plan te maken voor de aanleg van verdedigingslinies in de meest bedreigde delen van het land. 's-Hertogenbosch werd opgenomen in het Zuidelijk Frontier, een waterlinie tussen Bergen op Zoom en Grave. Op advies van Van Coehoorn werd de stad voorzien van een groot aantal buitenwerken voor de Sint Janspoort, Vughterpoort, Hinthamerpoort en havenmond. Met de Vestingwet 1874 werd de vestingstatus opgeheven. Alle buitenwerken werden gesloopt, de funderingen verdwenen onder zandophopingen van de stadsuitbreidingen.
De stad kende ooit nog het Halve Maanstraatje, een voormalig steegje aan de Vughterdijk, thans Vughterstraat, tussen de huidige nummers 260 en 262. Na de oorlog werd het in de bebouwing opgenomen.

Stadsblad woensdag 3 augustus 2011

Halvemaanstraat 7-5

Halvemaanstraat 7

Halve Maanstraat O 156 (????)

1908	St. Leonarduskerk

Halve Maanstraat 7 (1909)

1910	Th. Goossens (kapelaan St. Leonarduskerk) - G.A.M. v.d. Kant (pastoor St. Leonarduskerk) - B. Verbakel (kapelaan St. Leonarduskerk)
1923	Gijsbertus A.M. van der Kant (pastoor)
1928	G.A.M. van der Kant - J.A.J. Paijmans - Pastorie St. Leonardus - J.F.W. Schuurmans - A. van de Ven
1936	Pastorie H. Leonardus
1943	G.W.A. Aarts (koster) - A.F.G.L. van de Bergh (kapelaan) - G.A.M. van der Kant (pastoor)
1965	Pastorie St. Leonardus

Halvemaanstraat O 156a

Halvemaanstraat O 156a (????)

1908	Th. Goossens (2e kapelaan) - G.A.M. v.d. Kant (pastoor) - B. Verbakel (1e kapelaan)

Halvemaanstraat 5

Halvemaanstraat O ongen. (????)

Halvemaanstraat 5 (1909)

1910	Th. Goossens (kapelaan St. Leonarduskerk) - G.A.M. v.d. Kant (pastoor St. Leonarduskerk) - B. Verbakel (kapelaan St. Leonarduskerk)

Halvemaanstraat 3

Halvemaanstraat O 155 (????)

1908	J.C. van Duren Duren (handelsagent in leder en schoenfournituren)

Halvemaanstraat 3 (1909)

1919	R. Goedvriendt - Jos.M.E.M. v.d. Meulen (handelsagent) - L. en A. Neukermans - E. J. van Vreckom
1923	Henricus A.J. van Duren (handelsagent) - Josephus Chr. van Duren (handelsagent)
1928	A.L. Mees
1943	P.L. van Mulbregt (metselaar)

Halvemaanstraat 1

Halvemaanstraat O 155a (????)

1908	A.J. van Loon (bouwkundige)

Halvemaanstraat 1 (1909)

1919	J. van Beeken (klerk) - J. Dragon (huisknecht)
1928	P.H.A. de Groot
1943	A.A.L. de Groot (kantoorbed.) - wed. J.M. de Groot-van der Eerden

  5211 VV  1..13

  1909 : rechts 1..7

Halvemaanstraat

Het Zand

Buitenwerken

Op deze pagina