afb. Jan-Clemens Lampe
Over de herkomst van de straatnaam Oude Dieze schrijft de geschiedschrijver Van Sasse van Ysselt in 1910: 'zij zal alzoo haren naam gekregen hebben toen de Dieze, die achter haar loopt, met eenen nieuwen tak vermeerderd werd'. Er bevinden zich hier meerdere patriciërshuizen. Een daarvan is het hoekhuis op nummer 12. In de voorgevel staat in Romeinse cijfers in natuursteen het jaartal 1888 gebeiteld, met ervoor de letter S en erachter de letter V. Deze verwijzen naar de bouwers en eerste bewoners van het kapitale huis, jhr. Theodore Serraris en diens vrouw Marie Vogelvanger. Begin 1924 werd het gebouw door de Keuringsdienst van Waren in gebruik genomen. Na vertrek van deze dienst in 1982 vond tien jaar later de plaatselijke afdeling van het Rode Kruis er onderdak. De bekende Bossche beeldhouwer en schrijnwerker Hendrik van der Geld, had zijn woning op nummer 6 en zijn atelier op nummer 4. Diverse beelden in de Sint-Jan komen uit zijn werkplaats, de restauratie in 1877 van de middeleeuwse koorbanken was van zijn hand. Boven de getoogde voordeur van zijn woonhuis liet hij in natuursteen eikenloof zetten met daar onder de tekst: Arbeyd sere voert tot eere. De afbeeldingen in hoogreliëf boven de ramen en deur wijzen op zijn ambacht (steenhouwer, beeldhouwer, ornamentsnijder). Rond 1883 was op nummer 1 de Amalia-bewaarschool gevestigd, in hoofdzaak bestemd voor kinderen van protestanten 'uit den arbeidenden stand'. In 1993 kwam het Amadeirohuis van de Oeteldonkse Club erin, na verbouwing heeft het nu een woonbestemming. |
I. De Zuidzijde Zooals ik in het Ie Dl. blz. 12 en vlgd. hoop te hebben aangetoond is deze straat niet die, waarvan in de wordingsgeschiedenis van den Bosch sprake is en zal zij alzoo haren naam gekregen hebben toen de Dieze, die achter haar loopt, met eenen nieuwen tak vermeerderd werd.
De Zuidzijde dezer straat is gelegen tusschen het Volderstraatje, oorspronkelijk dat enge straetken genaamd en den Grooten Hekel, aanvankelijk het Voldersgat geheeten, tot welk gat oudtijds toegang gaf eene trap, welke in eene Bossche Schepenakte van 1526 genoemd wordt: gradus, dictus Volretrap; zij bevond zich bij het huis, dat staat aan den hoek der Oude Dieze en het Voldersgat en in laatstgezegd jaar toebehoorde aan mr. Goyart van Eyck als man van Mechteld Hals.
De benamingen Voldersstraatje en Voldersgat duiden aan, dat aan dat straatje en gat oudtijds de lakenvollers woonden, terwijl voorheen woonden, de lakenwevers aan de Weversplaats en de lakenververs, zooals wij reeds zagen, in de Ververstraat.
| 250 |
II. De Noordzijde Volgens van Heurn Beschrijving stond aan deze zijde der straat de Oude Dieze en wel aan den hoek van die straat en de Triniteitstraat, een groot heerenhuis, dat hij noemde het huis der familie van Eyck; het was volgens hem eene poort, waardoor men van de Oude Dieze kwam op eene vierkante binnenplaats, ter weerszijden waarvan verscheidene gebouwen stonden, van welken de rechts van die poort staande aan eene en de links daarvan staande aan eene andere familie verhuurd werden. Uit de geschiedenis van dat ten slotte de lakmoesfabriek der firma W.D. Bosch geworden zijnd heerenhuis, die hierna onder A zal worden medegedeeld, zal echter blijken, dat van Heurn zich vergiste, toen hij dit huis dat der familie van Eyck noemde.
Naast dat huis stonden oudtijds in de richting der Peperstraat nog twee heerenhuizen, die hieronder zullen worden beschreven sub B en C en daarop volgde ten slotte het aan den hoek der Oude Dieze en Peperstraat staand huis met tuin, genaamd de Berenbijt.
| 277 |
1910 | Kantoor mr. Baron van Hugenpoth |
1928 | Advocatenkantoor mr. Hugenpoth |
1910 | H. van der Geld (beeldhouwer) |
1919 | H. van der Geld & Zoon (atelier voor kerkelijke kunst) |
1943 | W.H. van Rijmenam en Co. (rijwielhandel) |
1908 | H. van der Geld (beeldhouwer) |
1910 | H. van der Geld (beeldhouwer) |
1919 | H. van der Geld & Zoon (atelier voor kerkelijke kunst) |
1928 | M. van Straten - N. van Zwanenbergh |
1943 | J.A.M. Pijnenburg (beëedigd makelaar) - M.A.M. Pijnenburg (ambt. distrib. dienst) |
1908 | G.J. Vermeulen - Jacq. Vermeulen (meubelmagazijn Brabantia) |
1910 | G.J. Vermeulen - Jacg. Vermeulen |
1928 | W.P.J. Hoogveld |
1908 | dr. J.C. v.d. Hagen (Inspecteur van de Volksgezondh.) |
1910 | dr. J.C. v.d. Hagen (Inspecteur van de volksgezondh.) |
1923 | mr. Laurentius A.J.J.M. van Heijst (advocaat en procureur) |
1928 | mr. L.A.J.J.M. van Heijst |
1943 | mr. F.C.A.M. Tilman (pres. arr. rechtbank) |
1908 | jhr. mr. Th. Serraris (procureur-generaal Gerechtshof voorz. v.h. college v. regenten over de gevangenissen f? Directeur van politie) |
1910 | jhr. mr. Th. Serraris (procureur-generaal gerechtshof f? directeur van politie voor N.-Brabant en Limburg) |
1928 | Keuringsdienst van waren - J.H. Vos |
1943 | Keuringsdienst van waren - J.H. Vos (amanuensis keuringsdienst) |
1948 | Keuringsdienst van Waren |
1865 | J. Hosang (tapper) - W. Hosang (opzigter in een fabriek van lakmoes en ultramarijn) |
1875 | A.G. Scholte (koffiehuishouder) |
1881 | A.G. Scholte (koffiehuishouder) |
1894 | F. Hoenselaars |
1910 | N. de Rooij (koffiehuishouder) |
1923 | Maria Agnes Boermans (winkeljuffrouw) |
1928 | Café 'De Rooden Leeuw' |
1991 | Tiny Hermse (café De Roode Leeuw) |
???? | ? (Het Diezehuys) |
1908 | N. de Rooij (koffiehuishouder) |
1910 | N. de Rooij (koffiehuishouder) |
1928 | H. van Roosmalen |
1943 | G.M.A.H.C. Beltz (kantoorbed.) - L.A. Landmeter (caféhouder) |
1865 | J.T. Zetten (firma J T van Zetten & Co.) cigarenfabrijkant |
1875 | A. Hezenmans (partikulier) - J.C.A. Hezenmans (plaatsvervangend agent bij de nederlandsche bank) |
1881 | H. Raaf (onderwijzer aan 's rijks kweekschool) |
1908 | J. Brugmans |
1910 | J. Brugmans (boekhouder) |
1923 | Isaak Brugmans (zonder) - Louis J.T. Brugmans (adj. commies Prov. Griffie) |
1928 | I. Brugmans - L.J.F. Brugmans |
1943 | L.J.F. Brugmans (commies Prov. Griffie) |
1908 | B.W.M. Lutkie (industrieel) |
1910 | B.W.M. Lutkie (industrieel) |
1865 | H.W. Bosch (firma W.D. Bosch, fabrijkant van lakmoes en ultramarijn) - mr. W.D. Bosch (advokaat) |
1881 | G. Bosch (majoor kommandant der dienstdoende schutterij en fabriekant) |
1908 | B.W.M. Lutkie (industrieel) |
1910 | B.W.M. Lutkie (industrieel) |
1928 | wed. mr. dr. H.J. Leeuwen |
1936 | dr. J.F. Nuboer (chirurg) |
1943 | E.C. Nuboer-Immink |
1865 | G. Bosch (particulier) |
1875 | G. Bosch (maj. kommand. der dd.schutt. en fabriek.) - D.G.M. Roldanus (predikant bij de nederduitsche hervormde gemeente) |
1881 | H.C. ter Laag (predikant bij de lut. gemeente) |
1910 | J.H. Duijsings (ambtenaar rijks archief) |
1928 | L.A. Krijbolder - wed. M. Pennings - C.H.P. van der Velden |
1943 | M.H.J. Habets (kantoorbediende) - J.A. van den Heuvel (grossier) |
1599 | Peter Joriszoon van Gulick (schoenmaker) |
1751 | Cornelus Beijnen (leerlooierij) |
1785 | Eugene van Meeuwen (gepens. majoor cavalerie) |
1865 | jhr. W. van Citters (gepensionneerd majoor der marechaussee) |
1875 | G.E. Drenth (vader in het Nederd. Herv. weeshuis) - jonkh. mr. L.C.J.A. van Meeuwen (rechter in de arronissements-rechtbank) |
1881 | jonkh. mr. L.C.J.A. van Meeuwen (rechter in de arrondissements-rechtbank en lid van den gemeenteraad) |
1908 | jhr. mr. L.C.J.A. van Meeuwen (pres. arrond. rechtbank) |
1910 | jhr. mr. L.C.J.A. van Meeuwen (pres. van het gerechtshof) |
1928 | jhr. mr. E.A.E. van Meeuwen - Ph. van de Ven |
1943 | mr. E.A.E. jonkhr. van Meeuwen (Vice-Pres. Gerechtshof) - N.V. 'De Bossche Bouw-Mij.' |
19?? | Croonen en van Lent bv |
1908 | jhr. J.C.P.E. van Meeuwen |
1910 | jhr. J.C.P.E. van Meeuwen (gep. majoor der cavalerie) |
1928 | dr. L.J.J. van Ginneken |
1936 | L. van Ginneken (huidarts) |
1943 | D.J.H. Bour (arts) - dr. L.J.J. van Ginneken (arts) |
1865 | J. Geloudemans (stads arbeider) |
1881 | P. de Groot (brievenbesteller) |
1875 | Hz. mr. W.D. Bosch (president der arrondissements-rechtbank) |
1881 | E. de Jong (onderwijzer in de gymnastie aan 's rijks kweekschool voor onderwijzers) - C. Köhler (gep. adjud. v. h. O.I. leger) |
1865 | W.J. Bennekom (mr. huis en rijtuigschilder) |
1875 | J.W. Wendel (leeraar der 's Rijks H.B. school) |
1908 | G.E.F.M. Geijsen (directeur 's Hert Bank) |
1910 | A. Hurkens (particulier) - H. Hurkens (fa A. Hurkens en Zn.) schilder |
1923 | Johannes P. Ebben (boekhouder) |
1928 | J.P. Ebben |
1943 | H.M. van der Plas (loodgieter) |
1960 | H.M. v.d. Plas (sanitair en centrale verwarming) |
1865 | P.F. van Cooth (griffier der staten van Noordbrabant E.r.) |
1875 | jonkh. mr. C.R.E. van Rijckevorsel (griffier bij het provinciaal gerechtshof van Noordbrabant) |
1881 | mr. J.P.H. la Grappe Dominicus (substituut-griffier bij het gerechtshof) |
1908 | Gez. Vroemen (costumières) |
1910 | H.V. Strijbosch (handelsagent) - Gez. Vroemen (costumières) |
1928 | jhr. E.M. van Rijckevorsel |
1943 | H.C. v.d. Bouwhuijsen (assuradeur) - Lambert van den Bouwhuijsen (woning- en assurantiekantoor) - M.A. v.d. Bouwhuijsen |
1881 | douairr. mr. C.R.E. van Rijckevorsel (partikuliere) |
1908 | jhr. E. van Rijckevorsel (assuradeur) - A. van Rijckevorsel-van Heijst (douairière) |
1910 | jhr. E. van Rijckevorsel (assuradeur) - A. van Rijckevorsel-van Heijst (douairière) |
1923 | Henricus A.M. Grasso (machinefabrikant) |
1928 | H.A.M. Grasso |
1943 | A.M. Smits |
1865 | J.F.L. Verster (gepensionneerd inspecteur der registratie) |
1881 | J.C.A. Hezenmans (plaatsvervangend agent der Nederlandsche bank, archivaris dezer stad) - L.C. Hezenmans (bouwkundige) |
1908 | A.A.M. Krijbolder (mr. timmerman en metselaar) - A.D. Putman-Cramer (1e luitenant veldartillerie) |
1910 | J. Bos (candidaat-notaris) - A.A.M. Krijbolder (mr. timmerman en metselaar) - A.D. Putman-Cramer (1e luitenant veldartillerie) |
1923 | Wilhelmus H.S. Dirks (mr. meubelmaker) - Adrianus G. Duijn (magazijnbediende) |
1928 | W.H.S. Dirks - A.G. Duijn |
1943 | J.H.J.M. Dirks (meubelenmaker) - H.P.H. van den Heuvel - wed. C. Neefs-Pennings - T.L.J. Stenmans (rijksambt. hypoth. en kadaster) |
1881 | G. Portheine (onderwijzeres) - wed. J. Portheine (partikuliere) - H.A. Witlokx (barbier) |
1908 | J.G. Gerritsen - G. Portheine (directrice Amalia-bewaarschool) - wed. H. Portheine-Gerritsen |
1910 | G. Portheine (directrice Amalia-bewaarschool) - wed. H. Portheine-Gerritsen |
1928 | wed. H.J. van der Horst - wed. M.H. van der Horst |
5211 KT 1..25 5211 KT 2..16
1909 : rechts 1..25, links 2..12 2004 : 1..25, 2..16 (postcodes)
No 24 Wijk E (komend van de Peperstraat) | ||||||
Oude Dieze | ||||||
175 | 6 | Sterk, Hendrikus | Winkelier | 31 | Rooms | Den Bosch |
176 | - | - | - | - | - | - |
177 | - | - | - | - | - | - |
178 | - | - | - | - | - | - |
Triniteitstraat |
J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIII (1976) 220
J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 30
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 12, 32
Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 93, 137, 225
M.H.M. Spierings, Het Schepenprotocol van 's-Hertogenbosch 1367-1400 LIX (1984) 51
Varia Historica Brabantica III (1969) 245
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 266