Dageraadsweg

Hinthamerpoort

Jaar

Naam

Bron

1921

Dageraadsweg

RB 28-02-1921. GB 1921 no 131.

Bij het krieken van de dag

door Ed Hupkens

Op 28 januari 1921 kiest de Commissie voor het Geven van Straatnamen ervoor in het nieuwe uitbreidingsplan Langs den Hinthammerweg een straat de naam Dageraadsweg te geven.

Gevelwand van huizen in betonwoningbouw aan de Dageraadsweg. Datering: 1924. Foto: Stadsarchief.

De commissie motiveert haar keuze als volgt: “Het Ooster-talud, aansluitende aan het reeds van naam voorziene Z.O. Front, zou getypeerd kunnen worden met den naam Dageraadsweg, en wel, omdat deze straat met een hoek van 90 graden gericht is op het punt van zonsopgang, en derhalve over zijn heele lengte vrij over de velden door de eerste dageraadstralen beschenen wordt”. De dageraad of ochtendgloren is de periode van schemering, direct voorafgaand aan zonsopkomst. Het wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van licht, zonder de aanwezigheid van de zon. Dageraad moet dus niet verward worden met zonsopgang, of juister zonsopkomst, het moment waarop de zon in het oosten boven de horizon verschijnt. De duur van de dageraad wordt bepaald door de ligging op aarde; hoe dichter bij de polen, hoe langer de dageraad duurt. Bij bepaalde weersomstandigheden komt soms het verschijnsel voor dat het laatste uur vóór zonsopgang de lucht en de omgeving een blauwe kleur aanneemt, het blauwe uur genoemd. In sommige gebieden met een zeer droge lucht, is het mogelijk een zich uitbreidende lichtkoepel te zien in het oosten, terwijl in het westen nog sterren zichtbaar zijn.

Een synoniem van dageraad is 'krieken', voorkomend in de uitdrukking 'bij het krieken van de dag' die 'bij het aanbreken van de dag' betekent. Volgens het Etymologisch Woordenboek van Marlies Philippa (2003) is 'krieken' verwant aan de Middelnederlandse werkwoorden 'grieken' en 'graken' die beide 'grijs worden' betekenen. Ook deze woorden werden gebruikt in relatie met het eerste daglicht: 'Morgen vroe, alst sal graken, sal hi hem betide wech maken' (1340, Middelnederlands Woordenboek). In hedendaags Nederlands: 'Morgenochtend vroeg, als het grijs gaat worden, zal hij op tijd weggaan'. Een andere uitdrukking: 'Dagheraet, morghenstonde, int griekingen van den daghe' (1483, MNW). In modern Nederlands: 'Dageraad, ochtendstond, bij het krieken van de dag'. Een oud boerengezegde luidt: 'Ochtendrood, water in de sloot' (een rode zonsopgang is een teken dat er neerslag op komst is). En: 'De morgenstond heeft goud in de mond' (vroeg opstaan is veel waard). Van oudsher kennen verscheidene godsdiensten goden of godinnen van de dageraad. De Oudgriekse godin wordt Eos genoemd, de Oud-Romeinse godin heet Aurora.

Stadsblad woensdag 26 maart 2014 | 5

Dageraadsweg 2

Dageraadsweg 2 (1921)

1923	Hendrik Briek (arbeider)
1928	Th. Hölzken
1943	P.J. Timmermans (arbeider)

Dageraadsweg 4

Dageraadsweg 4 (1921)

1928	H.A. v.d. Boogaard
1943	F.H. Vink (los arbeider)

Dageraadsweg 6

Dageraadsweg 6 (1921)

1928	J. van der Put
1943	M.N. Claassen (grondwerker)

Dageraadsweg 8

Dageraadsweg 8 (1921)

1943	M. Damen (machinist)

Dageraadsweg 10

Dageraadsweg 10 (1921)

1928	G. van Wanrooij
1943	C.L.Th. van Engelen (motor schipper)

Dageraadsweg 12

Dageraadsweg 12 (1921)

1928	echtg. J. van Doorn - G.H.J. Vermeulen

Dageraadsweg 14

Dageraadsweg 14 (1921)

1928	J.W. Bouwman
1943	L.P. van Geene (smid)

Dageraadsweg 16

Dageraadsweg 16 (1921)

1923	Josephus J.C. Faber (sigarenmaker)
1928	F. Kohler
1943	P.C.M. Disco (terrazowerker)

Dageraadsweg 18

Dageraadsweg 18 (1921)

1928	Ph.J. Loosveld
1943	J.W. Delleman (crasseur)

Dageraadsweg 20

Dageraadsweg 20 (1921)

1928	L.H. Meijer
1943	J.H. Suiskens (sigarenmaker)

Dageraadsweg 22

Dageraadsweg 22 (1921)

1928	H. van Liempt
1943	A. Korse (arbeider)

Dageraadsweg 24

Dageraadsweg 24 (1921)

1923	Henricus Cornelis (linieerder)
1928	echtg. W.J. van den Oort
1943	H.J. van Cruijsen (plakker)

Dageraadsweg 26

Dageraadsweg 26 (1921)

1928	G. Grandia - W.Th. Nijholt
1943	N.K. v.d. Bosch (sigarenmaker)

Dageraadsweg 28

Dageraadsweg 28 (1921)

1928	L. van Asten
1943	F.G. van de Oetelaar (opperman)

Dageraadsweg 30

Dageraadsweg 30 (1921)

1928	A. Hoevenaars - A.J. Willems
1943	W.M. Franssen (los arbeider)

Dageraadsweg 32

Dageraadsweg 32 (1921)

1928	H. Pijnenburg
1943	C. de Groot (houtbewerker)

Dageraadsweg 34

Dageraadsweg 34 (1921)

1923	Fredericus Claasen (schipper)
1928	L.J. v.d. Heijden
1943	F. Vos (arbeider)

Dageraadsweg 36

Dageraadsweg 36 (1921)

1928	J. Bossong
1943	M. Hoos (grondwerker)

Dageraadsweg 38

Dageraadsweg 38 (1921)

1923	Franciscus A. Cornet (sigarenmaker)
1928	A. van Zon
1943	M.A. Koks (chauffeur)

Dageraadsweg 40

Dageraadsweg 40 (1921)

1928	M.F. van Hoek
1943	J. van Gulick (stucadoor)

Dageraadsweg 42

Dageraadsweg 42 (1921)

1943	L. Heesakkers (grondwerker)

Dageraadsweg 44

Dageraadsweg 44 (1921)

1943	H.D.C. Uzeel (los werkman)

Dageraadsweg 46

Dageraadsweg 46 (1921)

1943	A.M. Meulenberg - J.J. Meulenberg (passementwerker)

Dageraadsweg 48

Dageraadsweg 48 (1921)

1943	H.A. Spijkers (sigarenmaker)

Dageraadsweg 50

Dageraadsweg 50 (1921)

1943	A.H. van Hassel (typograaf)

Dageraadsweg 52

Dageraadsweg 52 (1921)

1943	W.J.F. Sluijter (los arbeider)

Dageraadsweg 54

Dageraadsweg 54 (1921)

1943	H.J. de Rooij (grondwerker)

Dageraadsweg 56

Dageraadsweg 56 (1921)

1943	J. Mieres (arbeider)

Dageraadsweg 58

Dageraadsweg 58 (1921)

1943	H.M. Damen (sigarenmaker)

Dageraadsweg 60

Dageraadsweg 60 (1921)

1943	F.J. Coraij (los arbeider)

Dageraadsweg 62

Dageraadsweg 62 (1921)

1943	G.A.A. Kuijpers (koopman)

Dageraadsweg 64

Dageraadsweg 64 (1921)

1943	W.J. Venmans (grondwerker)

Dageraadsweg 66

Dageraadsweg 66 (1921)

1943	H.F. Kuijpers (koopman)

Dageraadsweg 68

Dageraadsweg 68 (1921)

1943	M.W. Brok (sigarensorteerder) - H.W. van der Elst (schoenmaker)

Dageraadsweg 70

Dageraadsweg 70 (1921)

1943	Fr.W.M. la Haye (sigarenmaker)

Dageraadsweg 72

Dageraadsweg 72 (1921)

1943	P.A. Stuiver (sigarenmaker)

Dageraadsweg 74

Dageraadsweg 74 (1921)

1943	M. Leermans (huisschilder)

Dageraadsweg 76

Dageraadsweg 76 (1921)

1943	A. van Zon (sigarenmaker)

Dageraadsweg 78

Dageraadsweg 78 (1921)

1943	J.H. Ubert (sigarenmaker)

Dageraadsweg 80

Dageraadsweg 80 (1921)

1943	N. Doomernik (huisschilder)

Dageraadsweg 49

Dageraadsweg 49 (1921)

1943	C.J. Kerssens (sigarenmaker)

Dageraadsweg 47

Dageraadsweg 47 (1921)

1943	A.W.J. Vermeulen (remmer N.S.)

Dageraadsweg 45

Dageraadsweg 45 (1921)

1943	L. Verel (chemigraaf)

Dageraadsweg 43

Dageraadsweg 43 (1921)

1943	P.P. Hendrikx (sigarenmaker)

Dageraadsweg 41

Dageraadsweg 41 (1921)

1943	P.J.J. Opstraat (caféhouder) - P.J.J. Stroink (timmerman)

Dageraadsweg 39

Dageraadsweg 39 (1921)

1928	C.H. Hoppenbrouwers
1943	A.C. van Echtveld (caféhouder)

Dageraadsweg 37

Dageraadsweg 37 (1921)

1928	P.J.F.C. Eerhart
1943	H.F. Passon (koopman)

Dageraadsweg 35

Dageraadsweg 35 (1921)

1923	Johannes L. Ackermans (veekoopman)
1928	J.L. Ackermans
1943	C.A. Suiskens (sigarenmaker)

Dageraadsweg 33

Dageraadsweg 33 (1921)

1923	Henricus W. van der Elst (schoenmaker)
1928	H.W. van der Elst
1943	W.A.P. van der Putten (opperman)

Dageraadsweg 31

Dageraadsweg 31 (1921)

1928	J. van Wijk
1943	C.J.G. van Esch (slager) - G.P. Knuvers (sigarenmaker)

Dageraadsweg 29

Dageraadsweg 29 (1921)

1928	F.J. Becks
1943	L.J. Denis (timmerman)

Dageraadsweg 27

Dageraadsweg 27 (1921)

1923	Petrus van Es (koopman)
1928	M. van Hoof
1943	P.J. Wilsens (arbeider) - T.A. Wilsens (schilder)

Dageraadsweg 25

Dageraadsweg 25 (1921)

1928	J.A. Dona
1943	J.F.M. Melis (sigarenmaker)

Dageraadsweg 23

Dageraadsweg 23 (1921)

1923	Franciscus J.G. van den Bergh (sigarenmaker)
1928	A. de Laat
1943	H.J. Kerssens (sigarenmaker)

Dageraadsweg 21

Dageraadsweg 21 (1921)

1928	P.A.J. van Strijp
1943	A. van den Heuvel (stucadoor)

Dageraadsweg 19

Dageraadsweg 19 (1921)

1923	Wilhelmus J. de Graaf (sigarenmaker)
1928	W.J. de Graaf
1943	H. van Schijndel (opperman)

Dageraadsweg 17

Dageraadsweg 17 (1921)

1928	J. van Kaathoven
1943	A. Hobbelen (stucadoorsknecht)

Dageraadsweg 15

Dageraadsweg 15 (1921)

1928	G.W. Cremers
1943	J.J. van Lent (los arbeider) - G. Vos (schipper)

Dageraadsweg 13

Dageraadsweg 13 (1921)

1928	A.J. van Wijngaarde
1943	Fr. M. Boll (arbeider)

Dageraadsweg 11

Dageraadsweg 11 (1921)

1928	F.C.M. Marechal
1943	A.P.A. Vaan (arbeider)

Dageraadsweg 9

Dageraadsweg 9 (1921)

1928	L.P. van Geene
1943	H. van der Lee (bakker)

Dageraadsweg 7

Dageraadsweg 7 (1921)

1923	Johannes W. Bouwman (grondwerker)
1928	L.L. van Dalen
1943	G. Straatman (ketelmaker)

Dageraadsweg 5

Dageraadsweg 5 (1921)

1928	J.M. Martens
1943	K. Beekwilder

Dageraadsweg 3-1

Dageraadsweg 3

Dageraadsweg 3 (1921)

1923	Hendrikus A. van den Boogaard (grondwerker)
1928	C. Wittens
1936	R.K. Bewaar- en Kleuterschool

Dageraadsweg 1

Dageraadsweg 1 (1921)

1928	J.H. Schellekens
1936	R.K. Kookcursus - R.K. Naaicursus

  5213 TM   1..49
  5213 TK   2..46
  5213 TL  48..56

Th. A. Wouters, Van verheffing naar begeleiding XII (1968) 220

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |

Dageraadsweg

Hinthamerpoort

Bij het krieken van de dag

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina