afb.
De Geerlingsebrug is genoemd naar ridder Geerling van den Bossche, die rond 1300 in de Hinthamerstraat op het huidige nummer 141 een stadskasteel bewoonde. Na zijn dood kwam het grote pand in eigendom van zijn broer Willem, heer van Erp. Die bestemde de woning met toebehoren op 28 augustus 1335 bij testament tot een klooster. Diens executeur, Theo van Horne, richtte in 1344 het kasteel in tot een clarissenklooster; de toegangspoort stond in de Hinthamerstraat. Daarbij liet hij een kapel bouwen, ongeveer tegenover de Choorstraat, de ingang daarvan was in de Clarastraat. September 1359 kwamen de eerste zusters, afkomstig uit Brussel, in 's-Hertogenbosch aan. De clarissen werden ook wel urbanisten genoemd, omdat ze volgens de verzachting leefden die paus Urbanus IV had bekrachtigd. Volgens deze mildere regel was het bezit van (vaste) goederen toegestaan. Dit oudste urbanistenklooster in Nederland was een groot klooster; het liep tot op de Papenhulst door en had een uitgestrekte tuin langs de Binnendieze (Groote Stroom). Ze hadden het visrecht op dit water. De zusters hielden een brouwerij, en in de Clarastraat stond een rosmolen. Door de vele schenkingen werden ze Rijke Claren genoemd. Ze hadden zelfs een eigen rentmeester, die zijn huis aan de Clarastraat 14-16 had. De oorspronkelijke straatnaam Wevershuls werd veranderd in Clarastraat. De clarissen verlieten in 1650 's-Hertogenbosch en vestigden zich in Mechelen. In 1686 waren er nog twee in leven. Ruim 200 jaar later vestigden de zusters karmelietessen zich op een gedeelte van het voormalige kloosterterrein aan de Clarastraat. |
De Clarastraat herinnert ons aan de middeleeuwse zusters clarissen, die bijna 300 jaar op deze plek hebben geleefd (1359 - 1650). Het hoofdgebouw was gevestigd in de Hinthamerstraat op het huidige nummer 141, de kloosterkapel had haar ingang aan de Clarastraat. Ruim 200 jaar later vestigden de zusters ongeschoeide karmelitessen van O.L. Vrouw van de berg Karmel zich op een gedeelte van het voormalige clarissenklooster aan de Clarastraat. Midden 19e eeuw wilden de karmelitessen een klooster in Nederland stichten, omdat er in die tijd geen meer was. 's-Hertogenbosch werd uitgekozen, omdat deze orde vóór 1629 hier al gevestigd was geweest. In 1624 trokken twee zusters en vijf novicen vanuit Antwerpen naar onze stad. Ze huurden een huis op de Papenhulst, daarna betrokken ze het refugiehuis van de franciscanessen in de St. Jorisstraat, dat sinds 1609 leegstond. In 1629 vertrokken ze weer naar België. Augustus 1872 vestigde de orde van de karmelitessen zich in het klooster aan de Clarastraat. De Theresiaantjes, zoals de Bosschenaren hen noemden, trokken zich geheel uit de wereld terug. Ze leefden letterlijk achter slot en grendel. De cellen waren volgens Karmelgebruik gemeubileerd: drie verstelbare planken voor het bed, een strozak, een strooien kussen, een eenvoudig houten stoeltje, een boekenkast/tafel, een kruisbeeld en enkele devote platen. De dag werd voornamelijk met gebed doorgebracht. Contact met de buitenwereld was er vrijwel niet. Bijna een eeuw kende de stad weer een karmel. In 1971 verlieten de laatst overgebleven karmelitessen de stad. Het Claraklooster werd niet gesloopt, maar verbouwd tot wooneenheden. |
? |
Redactie48 appartementen Clarissenhof nabij Clarastraat te 's-Hertogenbosch-CentrumWilma (Tilburg z.j.) |
|
1995 |
RedactieArcheologisch onderzoek Clarastraat in Den Bosch. Tuinmuur blijkt deel 16e-eeuwse kapelBrabants Dagblad maandag 17 juli 1995 (foto) |
1570 |
Het hoekhuis Clarastraat - Choorstraat wordt ingericht tot verpleging van vondelingen. Na 1629 zullen zij in het Weeshuis opgevoed worden. Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch |
1908 | J.C. Poulus (smid) |
1910 | J.C. Poulus (smid) |
1919 | J.C. Poulus (smid) |
1943 | J. Carels (schilder) |
1865 | J.H. van Munster (schoenmaker en winkelier in kaas) |
1875 | J. Vervoordeldonck (winkelier en tapper) |
1881 | R. van Oijen (spekslager) |
1908 | M.A. van Beek (spekslager) |
1910 | M.A. van Beek (spekslager) |
1919 | M.A. van Beek (spekslager) |
1928 | Th.J. Rovers |
1943 | H. Hanegraaf (arb. gem. werken) - C.G.W. Linschoten (slager) |
1910 | wed. W. Riel-Sarton |
1919 | wed. W. Riel-Sarton |
1928 | A Riel - wed. W. Riel |
1943 | wed. E.W. van de Kamp-Riel |
1908 | H. Bouckaert (zandvormer) - wed. W. Riel-Sarton |
1910 | H. Bouckaert (zandvormer) |
1919 | wed. M. Gevers |
1923 | Bernardus van Dongen (sigarenmaker) |
1928 | B. van Dongen |
1943 | H. Bouckaert (bedrijfsleider) |
1865 | J. van den Dungen (winkelier in kruidenierswaren en tapper) - J.C. Schellekens (mr. timmerman) |
1875 | J.T. Dirks (meubelmaker) |
1881 | A. Puls (mr. schoenmaker en koopman in leer) |
1908 | wed. A. Puls-Spijkers (leder- en fournituurhandel) |
1910 | A.J. van der Kallen (mr. smid) |
1919 | W. v.d. Kallen (schoenwinkelier) |
1928 | J.F. v.d. Groenendaal |
1943 | M.P.J. Abels (kleermaker) |
1881 | J.T. Dirks (meubelmaker) |
1908 | J.Th. Dirks (meubelmaker) |
1910 | J.Th. Dirks (meubelmaker) |
1919 | W.D. Enthoven (adj. stationschef S.S.) |
1923 | Willem D. Enthoven (zonder) |
1928 | W. van de Ven |
1943 | J.J.A. Kitslaar (schilder) - P.W.L. Kitslaar (schoenmaker) |
1919 | Ant. Lokenberg (behanger, stoffeerder) - H.W. van Rooij (coiffeur) - H.J. Smit (kassier Chicago-bioscope) |
1928 | H.W. van Rooij |
1943 | J.W. Neuhaus (amanuensis) - H.W. van Rooij (barbier) |
1908 | wed. van Leeuwarden - M. van Rooij (letterzetter) - A.L. Vaas (kleermaker) |
1910 | M. van Rooij (letterzetter) - wed. Thijssen - M. van Vught (schoenmaker) |
1919 | L. Dommerik (meubelmaker) - J. Finkers (fitter waterleiding) - W. van Zandvoort (sigarensorteerder) |
1923 | Ludovicus C. Doomernik (meubelmaker) |
1928 | C.K. Verhelst - W.H. Vogel |
1943 | F. de Garde (monteur) - S. de Garde (bakker) - R.A. Schulz (koopman) |
1881 | wed. J. Kennis (partikuliere) - H. Schimmel (mr. kamerbehanger) |
1908 | J. van Buel (kleermaker) - F. van Dijk (behanger en stoffeerder) |
1910 | F. van Dijk (behanger en stoffeerder) - J. van Rossum (letterzetter) |
1919 | F. van Dijk (behanger en stoffeerder) |
1923 | Franciscus W.A. van Dijk (zonder) |
1928 | C.M.A.H. Scheffers |
1943 | Scheffersm C.M.A.H. (bleeker) |
1908 | J. Verberne (smid) |
1910 | wed. van Daalen - J. Verberne (smid) |
1919 | P. Ruijters (timmerman) - wed. van der Ven |
1923 | Petrus de Bekker (loodpletter) |
1928 | P. de Bekker |
1943 | H.M. Ekels |
1908 | M. Govers (letterzetter) |
1908 | J. van der Burgt (slager) - wed. H. van Oorschot |
1910 | J. van der Burgt (slager) - wed. H. van Oorschot |
1919 | wed. M. Rijkers |
1928 | wed. M. Rijkers |
1943 | A. van Loon |
1908 | M.J.G. Boelen (overste) - Klooster E.E. Z.Z. Theresianen |
1910 | Klooster E.E. Z.Z. Theresianen - M. Smit (overste) |
1919 | Klooster E.E. Z.Z. Theresianen |
1928 | Klooster Teresianen |
1943 | E.C. Vallenga (onderwijzeres) |
1948 | Klooster Theresianen |
1965 | Klooster Zusters Karmelietessen |
1881 | A. Kuijper (med. doctor) |
1908 | J.C.M. Wouters (r.c. pr. rector) |
1910 | J.C.M. Wouters (r.c. priester, rector) |
1919 | J.C.M. Wouters (r.c. priester, rector) |
1928 | J.C.M. Wouters - mej. G.Th.M. Wouters |
1865 | L.M.H. Vermeulen (firma P J Vermeulen) zoutzieder en handelaar in zachte zeep, president van het collegie van opperbrandmeesters en mede-directeur der 's Hertogenbossche brandverzekering-maatschappij |
1875 | F. Lewin (industrieel) |
1881 | F. Lewin (industrieel) |
1908 | H. Lewin (fabrikant) |
1910 | H. Lewin (fabrikant) |
1919 | H. Lewin (fabrikant) |
1928 | H. Lewin |
1943 | G.W. van den Brink en Zn. (sigarenfabriek) |
1919 | G. Steenbekkers (winkelier) |
1928 | L.C. Doomernik |
1908 | G. Steenbekkers (koetsier) |
1910 | G. Steenbekkers (koetsier) |
1919 | G. Steenbekkers (winkelier) |
1928 | L.C. Doomernik |
1943 | S.T. Nulkes (koopman) - Vermeulen (transportarb.) |
1908 | wed. C. Walschots |
1910 | G. Steenbekkers (koetsier) |
1919 | H. Rovers (voerman) |
1928 | H. Rovers |
1943 | L.A. van de Laar (wagenknecht) |
1899 | G. Smits (mr. broodbakker) |
1908 | P.N. Spijkers (mr. schoenmaker) |
1910 | P.N. Spijkers (mr. schoenmaker) |
1919 | B.W. Bolman (kellner) |
1923 | Bernardus W. Bolman (sigarenmaker) |
1928 | B.W. Bolman |
1910 | G. de Kort |
1919 | wed. H. van Oorschot |
1943 | N.J.A. de Gier (grondwerker) - wed. G. Stevens |
1881 | J.C. Kwakernaat (brievenbesteller) |
1908 | P.J. Boudoin (koperslager) - H. v.d. Wielen (bakker) |
1910 | P.J. Baudoin (koperslager) - H. v.d. Wielen (bakker) |
1919 | P.J. Baudoin (koperslager) - H. v.d. Wielen (bakker) |
1923 | wed. Paulus J. Baudoin (zonder) |
1928 | wed. W.A. Neefs |
1943 | G. Kooijman (los arbeider) - C.T. Straatman (transportarbeider) |
1865 | J. Vervoordeldonk (winkel., broodsl. en tapper) |
1875 | L. Peiffer (mr. goud en zilversmid) |
1881 | L. Peiffer (mr. goud en zilversmid) - J.W. Saladin (mr. kleermaker) |
1908 | wed. L. Peiffer (fabriek van gouden- en zilverwerken) |
1910 | wed. L. Peiffer (fabriek van gouden- en zilveren werken) - L. Stal |
1919 | wed. L. Peiffer (fabriek van gouden en zilveren werken) |
1923 | Theodorus C. Bakx (goudsmid) - Ludovicus J. Dumoulin (reiziger) - wed. Nicolaas G. Francken (zonder) |
1928 | J.F.M. Willems |
1865 | A. van der Hammen (tuinier) |
1892 | L. Peiffer |
1908 | J.M. Leijgraaff (glazenmaker) - J. Verhagen (reiziger) |
1910 | C. Beaudoux (sigarensorteerder) - H.J. de Bruijn (goudsmid) |
1919 | G. van Lamoen (schrijnwerker) - W.J.L. Spermon (sigarenmaker) |
1928 | K.J.M. Eerhart |
1865 | J.W. van Opstal (stoffenverwer) |
1875 | J.W. van Opstal (stoffenverwer) |
1881 | wed. J.W. van Opstal (stoffenververij) |
1908 | J. de Moes (goudsmid) - C.P. Zegers (vernikkelaar) |
1910 | J. de Moes (goudsmid) |
1919 | Adr.J. de Mougen (goudsmid) - H. Tiebosch (sigarenmaker) |
1928 | J.P. Versluis - wed. W.J. Versluis |
1943 | D.J. Versluijs - J.P. Versluijs (agent levensverz.) |
1865 | J.H. Kipping (winkelier, broodslijter en tapper) |
1875 | J.T. van Roosmalen (mr. schoenmaker) |
1901 | A. van der Kallen (mr. smid) |
1908 | A.J. van der Kallen (smederij) |
1910 | A.J. van der Kallen (smederij) |
1919 | A.J. van der Kallen (smederij) |
1928 | G. Steenbekkers |
1943 | J. van Opdorp (varensgezel) |
1865 | H. Steins (barbier) |
1875 | H. Steins (barbier) |
1908 | W.A. Meuwese (reiziger) |
1910 | W. van der Kallen (schoenwinkelier) |
1919 | A. Lokenberg (behanger en stoffeerder) |
1923 | Lambertus Beckers (sigarenmaker) |
1943 | A.T.J. Ubert (koopman) |
1865 | J.A. Puls (schoenmaker) |
1881 | J. Vervoordeldonk (winkelier en tapper) |
1908 | H.W. van Rooij (barbier) |
1910 | H.W. van Rooij (coiffeur) |
1919 | wed. J.L. Janssen - L. van Mauw (boekhouder) |
1928 | G.A.M.M. Schellekens |
1943 | wed. P.M. van Beek-Vollegraaf (huishoudster) - N.V. Kaashandel v/h G. Schellekens - G. Schellekens (agenturen en commissiehandel) - G.A.M.M. Schellekens (kaashandelaar) |
1908 | J. v.d. Kamp (sigarenmaker) |
5211 LB 1.. 25 5211 LB 2..166
1909 : rechts 1..25, links 2..24 1995 : rechts 1..?, links 2..? (Huisnummerkaart H16) 2004 : 1..25, 2..166 (postcodes)
No 12 Wijk C (komend van de Hinthamerstraat) | ||||||
Clarastraat | ||||||
229 | 4 | Alivorst, Geertruj | Schoonmaakster | 42 | Gereformeerd | Bommel |
230 | 2 | Stooven, Wilhelmus Hendrikus | Garentwinder | 45 | Rooms | Den Bosch |
231 | 14 | Heertum, Petrus Jacobus van | Goudsmid | 39 | Rooms | Den Bosch |
232 | 3 | Cappen, Meggelina | Breister | 63 | Rooms | Den Bosch |
233 | 5 | Knoop, Ernie | - | 88 | Gereformeerd | Vlagwedde |
234 | 1 | Eschauzier, Charles Albert August | - | 17 | Gereformeerd | Den Haag |
Papenhulst | ||||||
Clarastraat | ||||||
265 | 14 | Hartogensis, Herodis | Commissionair | 56 | Israëlitisch | Planich in Duitsland |
266 | 5 | Boselie, Maria | - | 60 | Rooms | Zwoll |
No 13 Wijk C | ||||||
267 | 2 | Driesens, Dariana | Klein kinderschool | 46 | Rooms | Fort St. Andries |
268 | 6 | Laat, Maria de | - | 64 | Rooms | Berlicum |
269 | 9 | Coose, Johannes | Schoenmaker | 48 | Rooms | Den Bosch |
270 | 9 | Doop, Hubertus den | Timmerman | 54 | Rooms | Bokhoven |
271 | 2 | Maas, Johannes | Vleeschouwer | 34 | Rooms | Den Bosch |
272 | 2 | Berlo, Maria van | Naaister | 49 | Rooms | Gemert |
273 | 12 | Sachet, Johanna Maria | Particulier | 36 | Gereformeerd | Helvoetsluis |
Hinthamerstraat |
F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 234
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 10
Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 225