Meelfabriek

door Ed Hupkens

De straatnamen Buitendijk en Buitendijkstraat verwijzen naar een vroegere dijk die aan de noordkant van een wat lager, aan de Dieze gelegen gebied lag. Dat gebied werd eind 19e eeuw met zand opgehoogd, en werd als bedrijventerrein in gebruik genomen.

De Buitendijkstraat anno 1944 met op de achtergrond meelfabriek Koudijs. Foto: Stadsarchief

In 1864 vestigde de uit Frankrijk afkomstige meelmolenaar Hippolyte Bruyelle zich in Tilburg. In dat jaar startte hij daar een stoommeelfabriek. Vanwege aan- en afvoerproblemen werd in 1909 een nieuwe meelfabriek gebouwd aan de Bossche Buitendijkstraat. De fabriek, een ontwerp van de architect Frans de Beer in traditioneel-ambachtelijke stijl, is via de Dieze voor grote schepen bereikbaar. In 1916 werd de Tilburgse vestiging ontbonden, de Bossche fabriek werd overgenomen door de Eerste Nederlandsche Coöperatieve Meelfabrieken. Sinds 1948 maakt de meelfabriek onderdeel uit van het mengvoederbedrijf Koudijs (Rotterdam 1927), die op de Kop van 't Zand omvangrijke uitbreidingen heeft gerealiseerd. Daarbij is de voormalige insteekhaven aan de Dieze gedempt, de maalderij en magazijnen herbestemd voor opslag, en de wasserij voor kantoorruimte. De omvangrijke graansilo's zijn buiten bedrijf gesteld. De oude kern van de fabriek werd gevormd door een U-vormig gebouw met een trappenhuis en een waterreservoir voor de sprinklerinstallatie dat boven het dak uitsteekt. Later is de binnenplaats bebouwd, waardoor het geheel een vierkante plattegrond heeft gekregen. Een tegeltableau uit 1950 in het trappenhuis verschaft informatie over omvang en aanzien van het oorspronkelijk complex. Sinds 2001 is het een rijksmonument, met cultuur- en bouwhistorische waarde. De gemeente heeft het aangekocht, waarmee een stap gezet is richting herontwikkeling van het oude bedrijventerrein.

Stadsblad woensdag 21 september 2011

Buitendijkstraat 2

Oorspronkelijke functie: fabriekshal. Bouwperiode: ca 1901. Architect: L. Frankefurt
Bron: BHIC (HT052-002090)

Buitendijkstraat 25

Rijksmonument

Buitendijkstraat

Het Zand

Meelfabriek

Op deze pagina