Adelheidstraat
Orthen-Links
Genoemd naar Adelheid van Orthen. Was eigenaresse van het landgoed Orthen. Dochter van graaf Everard, gehuwd met Hendrik II, graaf van Leuven.
Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch
Naamgeving
Namen en aanduidingen - vaststelling van straatnamenBesluit 27 november 1950
 Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH) |
Namen en aanduidingen - vaststelling van straatnamenVoorstel 13 januari 2016
SamenvattingIn Orthen links is één nieuwe naam nodig. Voorgesteld wordt om een in de jaren 1916-1938 zeer bekend veldwachter in Orthen te vernoemen en de nieuwe straat de naam van Wandelenstraat te geven.Daarnaast zal het huidige plein vergroot worden, voorgesteld wordt om voor dit plein de naam Orthensedonk te handhaven. Tot slot wordt voorgesteld om de naam Van Batenburgstraat te laten vervallen en de overige namen (Hertog Godfriedstraat, Margarethalaan, Conraadstraat, Adelheidstraat en St. Salvatorstraat) in deze buurt te handhaven. Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH) |
Straat en naam
Adelheidstraat
door Henny Molhuysen|
's-Hertogenbosch heeft uitbundig haar achthonderdjarig bestaan gevierd; Orthen op en iets bescheidener wijze zijn 1170e verjaardag. In 850 komt de naam Orthen al voor in een geschenkenakte van grond aan een abdij. Iets duidelijker wordt de situatie in de tweede helft van de elfde eeuw. Hendrik II, graaf van Leuven, treedt in het huwelijk met Adelheid, de dochter van ene graaf Everard. Adelheid bezat het landgoed Orthen als een persoonlijk domein. Het werd toen omschreven als "het landgoed Orthen met daaraan verbonden personeel, erven, gebouwen en wieden, in cultuur gebrachte en woeste gronden en de daarbij behorende jachtrechten, wateren en viswaters; alsmede de opbrengsten van dit alles". Toch nogal groot, lijkt het uit deze beschrijving.
Adelheid zal met deze aan de Sint-Maartenskerk in Utrecht schenken en aan de Utrechtse bisschop Koenraad, maar zij krijgt het - naar middeleeuws gebruik - direct weer in leen terug. Zij had dit gedaan voor haar eigen zieleheil en dat van haar echtgenoot.
Door dit huwelijk van Adelheid met graaf Hendrik II van Leuven, die tussen 1076 en 1099 regeerde, kwam het landgoed in het bezit van een familie die later - toen deze het gebied rond Antwerpen in bezit kreeg - de titel "hertog van Brabant" ging voeren.
Al een eeuw vóór de stichting van 's-Hertogenbosch bestond de gemeenschap van Orthen. Vanuit dit dorp werd dan ook in hertog Hendrik I de nieuwe stad gesticht. Een stad die waarschijnlijk op het landgoed Orthen zelf werd gesticht, en waarvoor in het begin zelfs geen eigen naam was. "De nieuwe stad Orthen" of "Orthen dat nu Bosch heet"; op die wijze werd de nieuwe nederzetting en vestingstad aangeduid.
Uit Orthen is 's-Hertogenbosch ontstaan, maar het kind heeft de ouder volledig overvleugeld. Een zelfstandig dorp is Orthen zelfs niet meer gebleven; het ligt nu temidden van de Bossche bebouwing.
Aan de periode van vóór 1185 herinneren ons in Orthen nog een aantal straatnamen. Op de eerste plaats is dat de Adelheidstraat, genoemd naar de vrouw die negenhonderd jaar geleden ervoor zorgde dat Orthen uit zou kunnen groeien tot het noordelijkste deel van het hertogdom Brabant.
Daarnaast is er in Orthen de Conraadstraat, genoemd naar de Utrechtse bisschop. Hertog Godfried is de vader van de stichting van Den Bosch; Margaretha van Limburg was diens moeder. Vandaar dat u er ook een Margarethalaan en een Hertog Godfriedstraat kunt aantreffen. Voor de straatnaam naar Hertog Hendrik moeten we echter naar 's-Hertogenbosch zelf toe.
De hierboven genoemde Orthense straatnamen zijn in 1950 aan deze straten gegeven, met uitzondering van de Margarethalaan, die pas bij de straatnaamwijziging in 1971 naar deze Brabantse hertogin werd genoemd.
|
Brabants Dagblad donderdag 2 januari 1986
Artikelen
| 1986 |
Henny MolhuysenStraat en naam : AdelheidstraatBrabants Dagblad donderdag 2 januari 1986 (foto) |
Postcodes
5231 VA 1..21 5231 VB 23..41 5231 VC 43..65 5231 VA 2..20 5231 VB 22..42
Bossche Encyclopedie |