C. A. Terwindt (1826-1910)

Christianus Antonius Terwindt werd geboren te ´s-Hertogenbosch in de Visstraat op 19 juli 1826. Zijn vader was Hendricus Terwindt, opzichter bij Waterstaat, geboren in Pannerden op 4 juli 1789 en overleden in ´s-Hertogenbosch op 13 oktober 1852. Zijn moeder was Catharina Adriana van Roosmalen die op 14 februari 1795 te ´s-Hertogenbosch was geboren. Ze overleed in deze stad op 96-jarige leeftijd op 26 november 1891. De grootouders van vaders kant kwamen uit Pannerden, grootvader Theodorus (*1734) overleed daar op 10 januari 1795 en grootmoeder Johanna Leenders, (*1749) overleed op 4 juni 1803. De grootouders van moeders kant waren Antonius van Roosmalen en Elisabeth Lamboy. Christianus Terwindt had drie broers. Theodorus (1824-1884), Arnoldus (1829-1906) en Henricus (1832-1853), allen geboren en overleden in ´s-Hertogenbosch.

Op 14 juni 1851 werd Christianus Terwindt priester gewijd, enkele maanden later, op 27 oktober, werd hij benoemd tot leraar aan het ´Instituut voor Doofstommen´ in Sint-Michielsgestel. Dat was in het kasteel Nieuw-Herlaer, waar dit instituut elf jaar tevoren, vanuit Gemert, gehuisvest was: internaat, werkplaatsen (o.a. een drukkerij) en scholen. Hij zou er acht en vijftig jaar werkzaam zijn, eerst als leraar, en vanaf 1876 als directeur. Hij handhaafde de gecombineerde onderwijsmethode van gebarentaal en vingerspelling; het leren spreken kwam op de tweede plaats en werd alleen geoefend als de pupil daartoe in staat was.

Pas kort voor zijn dood liet hij zich overtuigen om in het onderwijs aan doofstommen meer nadruk te leggen op het leren spreken en spraakafzien (liplezen). Zijn collega-leraar die in 1902 was aangesteld, de priester A. Hermus, behaalde met zijn leerlingen daarmee onweerlegbare resultaten.

Bijzondere aandacht van Terwindt ging uit naar het geven van godsdienstles. Ook toen hij op hoge leeftijd veel van zijn taken niet meer kon verrichten, bleef hij persoonlijk deze lessen geven. Hij leidde vanaf 1883 jaarlijks de bezinningsdagen die voor mannen/oud-leerlingen rond de Pinksterdagen werden gegeven.

Hij ontving voor zijn verdiensten hoge onderscheidingen, zowel van de kerkelijke als burgerlijke overheid. In 1888 benoemde de bisschop (Mgr. Adrianus Godschalk) hem tot kanunnik van het Kathedraal Kapittel. In hetzelfde jaar werd hij door Paus Leo XIII benoemd tot Geheim-Kamerheer. Vanaf dat moment mocht hij zich ´Monseigneur´ (Mgr.) noemen, een titel die ook door bisschoppen wordt gevoerd. Bij gelegenheid van het bezoek aan Nieuw-Herlaer van de Koningin in 1895 ontving hij het ridderkruis van de orde van Oranje-Nassau, bij zijn gouden priesterfeest in 1901 dat van de Nederlandse Leeuw.

In het jaar 1901 was hij 50 jaar priester en 50 jaar werkzaam op het Instituut, 25 jaar als directeur. Door zijn grote zuinigheid en beleidvolle administratie heeft hij grote verdiensten gehad op het gebied van de financiën. Hij hield ook de administratie van de drukkerij en van de hostiebakkerij bij. De voorbereidingen voor de bouw van een nieuw instituut aan de Theerestraat van het ´Instituut voor Doofstommen´ zijn aan onderdirecteur A. Hermus te danken, maar Terwindt legde de eerste steen van het complex op 23 november 1908. Honderdduizenden bakstenen werden aangevoerd, afkomstig van de steenfabriek van de familie Terwindt, die gevestigd was in het gebied van Maas en Waal. De architect J.H.H. (Hubert) van Groenendael tekende voor het ontwerp. In 1910 werden de internaats- en schoolgebouwen betrokken. Dat heeft de onvermoeibare priester-directeur Terwindt niet meer meegemaakt.

Een jaar tevoren, in 1909, deed Terwindt afstand van zijn functie en toen hij het jaar daarop in Sint-Michielsgestel overleed, had hij bijna 59 jaar op het instituut gewoond: 25 jaar als leraar, 33 jaar als directeur en één jaar rustend.

In 1966 werd de Mgr. Terwindtstichting opgericht. Die stichting had ten doel om meervoudig gestoorde, slechthorende kinderen op te voeden en onderwijs te geven. Het Instituut voor Doven uit Sint-Michielsgestel en de Congregatie van de Zusters van de Choorstraat waren nauw betrokken bij de realisatie van deze doelstellingen, naast prof. Brinkman van de KNO-afdeling van het Radboudziekenhuis. De MTW, de Mgr. Terwindtstichting, is natuurlijk vernoemd naar één van de bekendste directeuren van het Instituut voor Doofstommen in Sint-Michielsgestel. Beide instellingen zijn intussen gefuseerd.

Bronnen
•	Mgr. A. Hermus, "Gedenkboek bevattende de geschiedenis van het instituut voor doofstommen Sint Michielsgestel 1840-1940" (Sint-Michielsgestel 1940)
•	N. Smulders pr., "150 jaar Instituut voor Doven Sint-Michielsgestel 1830-1980" (Sint-Michielsgestel 1980)
•	Sergio Derks, "Doorbroken Stilte, 175 jaar zorg en onderwijs voor mensen met beperkingen in horen, zien en communicatie" (Eindhoven 2004)

Ton Vogel, juni 2014

Christianus Antonius Terwindt

Functies / gebeurtenissen / onderscheiding(en)

Priester gewijd, 14 juni 1851
Leraar aan het Instituut voor Doofstommen te St. Michielsgestel, 26 oktober 1851
Directeur van het Instituut, 2 juli 1876
Kanunnik van het Kathedraal Kapittel benoemd, 29 januari 1888
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, 16 mei 1895
Provisor van het Seminarie in Spir., 19 mei 1895
Geheim kamerheer s.n. van Z.H., 23 november 1897
Ridder in de Orde van de Nederlandschen Leeuw, 27 oktober 1901

9 augustus 1910

Christianus Antonius Terwindt

's-Hertogenbosch 18 juli 1826 - Sint-Michielsgestel 9 augustus 1910 (84)

C. A. Terwindt (1826-1910)

Christianus Antonius Terwindt

Functies / gebeurtenissen / onderscheiding(en)

Op deze pagina