afb.

Aloijsius Johannes (Louis) Swanenberg

's-Hertogenbosch 17 april 1917 - Helmond 11 april 2002 (84)

De vergeten kampioen

Louis Swanenberg

Populair als ‘Het Zwaantje’, maar na het vonnis van de KNVB is Louis Swanenberg snel weg uit Den Bosch

Marie-Louise en Louise-Marie, de tweelingdochtertjes van Louis Swanenberg, zijn een jaar oud als hun vader met ze mag pronken in het jubileumboek van BVV, dat in 1946 rond het 40-jarig bestaan verschijnt. Ria en Loes heten ze als ze met het vrouwenvoetbalteam van RKSV Braakhuizen (Geldrop) drie keer landskampioen worden.
De ‘golden girls’ worden ze genoemd. Linksbuiten en rechtsbuiten spelen ze. Harrie Swanenberg, hun broer, is hun trainer bij Braakhuizen. Als verdediger heeft hij betaald voetbal gespeeld, eerst bij Helmond Sport, later nog in het tweede elftal van PSV na een ‘ruiltransactie’ waarbij Coen Dillen op zijn 34ste naar Helmond komt.
Louis (Alois) Swanenberg, de rechtsbuiten van BVV, populair geworden met als bijnaam ‘Het Zwaantje’, is trots op de voetbalprestaties van zijn kinderen. ‘Pa was een hele grote fan van ons’, kijken ze terug in de tijd. Ze zijn in 1945 geboren in Den Bosch, de stad van hun vader en moeder, waar pa is opgegroeid in het gezin van een Bossche sigarenmaker met elf kinderen. Ze worden groot in Helmond nadat het gezin (met vier kinderen) in februari 1949 is weggegaan uit Den Bosch. Weg bij BVV, nadat de KNVB Louis Swanenberg een verbod heeft opgelegd om nog langer competitievoetbal te spelen.
De schorsing treft hem nota bene aan het begin van de kampioenscompetitie in 1948. Swanenberg (31 jaar dan) wordt bestraft omdat hij naast het spelen bij BVV actief is als trainer, een betaald baantje, wat verboden is volgens de amateurbepalingen van de KNVB. Louis Swanenberg en BVV leggen zich neer bij de sanctie zonder in beroep te gaan. De meeste kranten en tijdschriften nemen de uitsluiting voor kennisgeving aan, vaak wordt er niet eens melding van gemaakt. Of de supporters nog actie voeren, kan niet worden opgemaakt uit de kranten in 1948. Louis Swanenberg mag nog wel optrekken met BVV, hij deelt mee in de huldigingen en is van de partij op een trip naar Zwitserland.
Of zo’n wrang einde lang blijft blijven nazeuren bij Louis Swanenberg is nog maar de vraag. ’Als kinderen hebben wij daar nooit iets over gehoord. Wij denken dat hij er verder geen punt van heeft gemaakt’, zeggen zijn dochters.
Louis Swanenberg zit in 1948 niet lang bij de pakken neer. Hij geeft zijn trainerschap snel een formele status bij eersteklasser Helmondia, nog voordat BVV het landskampioenschap binnenhaalt. ‘Louis Swanenberg, de populaire ex-vleugelspeler van de aanstaande kampioen BVV en momenteel de kundige trainer van Helmondia, heeft onze representanten nog ‘ns danig onder handen genomen; eerst tijdens de buitentraining op Houtsdonk, later tijdens de mental-training in zaal Van Dijk’, schrijft de Helmondsche Courant op 11 juni 1948. Twee maanden later volgen in dezelfde krant nieuwe lofprijzingen: ‘Die Louis, zojuist gediplomeerd, verstaat het vak dat hij zo kort pas beoefent, verrassend goed: oefenstof en trainingsmethode beheerst hij ten volle, waarbij dan nog komt dat hij z’n kennis en kunde aan z’n pupillen weet over te brengen op ‘n wijze die hem stempelt tot ‘n geschikt leermeester, geschikt niet slechts als trainer maar óók als persoon!’
Met Louis Swanenberg als trainer maakt Helmondia in 1949 furore in het toernooi om de KNVB-beker. Daarin schakelt het achtereenvolgens Limburgia, NAC, MVV, Willem II. Pas bij de penalty-epiloog in de finale komt er een eind aan de successenreeks van Helmondia. Voor liefst 18.000 toeschouwers in het stadion van Eindhoven benut Quick Nijmegen na een 1-1 gelijkspel één strafschop meer. De betekenis van Swanenberg wordt nauwelijks belicht in de verslaggeving. Een uitzondering zijn enkele regels in de Helmondsche Courant: ‘Trainer Swanenberg heeft in luttele maanden tijds tot en met bewezen dat de keuze der beslissende lieden destijds ’n zeer verstandige was: de ex-BVV’er verstaat het vak.’
Het trainerswerk in Helmond en vervolgens in onder meer Panningen, Venray, Mierlo, Cuijk en Boxmeer doet Louis Swanenberg naast zijn beroep als gereedschapsmaker bij machinefabriek Begemann in Helmond. Eerder heeft hij in Den Bosch gewerkt bij de gemeentereiniging en houtververwerkingsbedrijf Appel.
De spelerscarričre van Louis Swanenberg begint bij DEVO in Hintham. Op zijn negentiende gaat hij over naar BVV, waar snel promotie naar het eerste elftal volgt. In augustus 1937 is Louis Swanenberg rechtsbuiten in het elftal van BVV dat voor een vriendschappelijke wedstrijd Royal Antwerp FC ontvangt. Dat is niet voor het eerst. BVV onderhoudt een warme band met de Belgische topclub, die in 2023 voor de vijfde keer kampioen van België zal worden. De wedstrijd tegen de Belgen wordt in 1937 omkleed met veel vertoon op de Markt, waarbij ook burgemeesters en wethouders aanwezig zijn en twee harmonieën voor de muziek zorgen. Louis Swanenberg maakt het allemaal mee, vanaf de eerste rij en op het veld waar BVV met 0-3 verliest.
Toch neemt hij een jaar later afscheid van BVV. Swanenberg is teruggezet naar het tweede elftal en kiest voor stadgenoot SVD, dat in de tweede klasse van de Rooms-Katholieke voetbalbond IVCB uitkomt. Als rechtsbuiten scoort Swanenberg volop waardoor SVD naar de hoogste klasse promoveert. Na vier jaar haalt BVV hem terug.
Bij BVV groeit hij uit tot een populaire speler. Met zijn humor is hij een gangmaker binnen de spelersgroep, de supporters liefkozen ‘Het Zwaantje’. Vooral het ’vleugelen’ met linksbuiten Toon van Beek oogst veel applaus, de twee flankspelers leven zich met hun traptechniek uit in breedetepassses van de ene naar de andere kant van het veld, ‘vleugelen’ wordt dat genoemd.
In 1944 wordt Louis Swanenberg het middelpunt van een spraakmakende affaire, die in vrijwel alle landelijke kranten breed wordt uitgemeten. ‘Elfhonderd gulden voor ... ‘n doelpunt!’, kopt de Limburger Koerier op 4 maart 1944. Daarin wordt gemeld dat Swanenberg tijdens de wedstrijd BVV - MVV de spelers van de Maastrichtse club honderd gulden zou hebben geboden voor het veroorzaken van een strafschop. De Limburgse krant beschrijft het voorval in smeuďge bewoordingen:
‘Het gebeurde tijdens BVV - MVV. Daar ging het hard tegen hard. De Bosschenaren vochten niet alleen om hun laatste kampioenskans, zij liepen, naar aanleiding van MVV - BVV bovendien met 'n portie boze wraakgevoelens rond. MVV zou volledig gevild worden, hadden destijds enige heetgebakerde Bosschenaren beloofd. En de wedstrijd was er naar. Scheidsrechter Twisterling moest tijdens de rust in de kleedkamers afdalen om de gemoederen wat te kalmeren. Intussen kreeg BVV in het uitdelen van rake tikken de leiding, doch niet in het maken van doelpunten. Toen veranderde men van tactiek. BVV-speler Swanenberg, die blijkbaar tamelijk grof In de contanten zit, trok tot tweemaal toe af op MVV-captain Van Bun en later ook op spil Tap en beloofde voor 'n klein onschuldig handsgevalletje in het strafschopgebied, waaruit BVV het winnende doelpunt zou kunnen maken, honderd gulden per speler. Elf honderd gulden voor 'n doelpunt!.... De heer Swanenberg moest tamelijk veel haast maken om onbeschadigd uit de buurt van het Maastrichtsche tweetal te komen. Het kostbare doelpunt is niét gemaakt. Het MVV-bestuur rapporteerde het schoons bij de NVB.’
Drie dagen later meldt de Limburger Koerier dat de voetbalbond een commissie van onderzoek heeft ingesteld. Drie spelers van MVV en het bestuur zullen hiervoor worden gehoord. Een dag daarna komt BVV-voorzitterWim Pöpplein met een lezing namens de Bossche club. Volgens hem is het bod vanuit het publiek gekomen, niét van Swanenberg, en bedoeld als aanmoediging voor de spelers van BVV. Hij suggereert zelfs dat de schuld wel eens kan liggen bij een bewoner van de psychiatrische inrichting Voorburg in Vught.
Pöpplein: ‘Dat er zich onder de duizenden toeschouwers een onevenwichtige bevindt, zal toch niet liggen aan BVV of aan het feit dat het bewuste terrein in Vught ligt. Het had ook ergens anders kunnen gebeuren. Welnu, bij een ingooi van Swanenberg roept een der toeschouwers, ‘t was nog ongeveer een kwartier te spelen en de stand 0-1: ‘Zwaan, honderd gulden voor alle elf , als je nóg wint. Swanenberg, die op dat moment vlak bij Van Bun stond, zegt: „Hoor je dat, Van Bun?” Dat is de eerste “aanbieding.” Toen het na enkele minuten gelijk werd, zal wel niet alleen Swanenberg, maar honderden met hem, geroepen hebben: “„’t kan nog.” Dit is de tweede “aanbieding.” Zeer gaarne laat ik het bij de opsomming der feiten en laat het oordeel aan anderen over.’
Van een onderzoek wordt daarna niets meer vernomen. Het verloop van de Tweede Wereldoorlog vraagt meer aandacht.
In zijn laatste seizoen valt Louis Swanenberg twee keer uit door blessures. In de laatste fase mist hij daardoor vier wedstrijden. Met zeven goals in 16 wedstrijden levert Swanenberg een belangrijke bijdrage aan prolongatie van de titel in het Brabants/Limburgse District IV. Als de kampioenscompetitie voor BVV begint tegen PSV, is Louis Swanenberg hersteld. Zes dagen later maakt het vonnis van de KNVB een abrupt einde aan zijn spelerscarričre.
Op 11 april 2002 overlijdt Louis Swanenberg vlak voor zijn 85ste verjaardag in zijn woonplaats Helmond.
206
Henk Mees, De vergeten kampioen : BVV in 1948 (2024) 206-208
Functies

Louis Swanenberg

Functies / gebeurtenissen / onderscheiding(en)

  • Houtbewerker, 1939 (pj)
  • Rechtsbuiten BVV
Voetbalcompetitie
Periode
Competitie
Opmerking
1947-1948
District IV
16 wedstrijden, 7 doelpunten
1948
Kampioenschap
1 wedstrijd
Artikelen
2024

Louis Swanenberg schreef voetbalhistorie in Helmond

Rampspoed treft voetballer Louis Swanenberg in 1948. De vedette van titelkandidaat BVV mag van de KNVB nooit meer in competitieverband spelen. Een jaar later haalt hij als trainer de nationale bekerfinale met Helmondia. Wie is deze vergeten held?
Frank van den Muijsenberg | Eindhovens Dagblad, woensdag 4 september 2024 | 7
 
Afbeeldingen
  • 7 maart 1948
Literatuur en bronnenpublicaties

Thys Burgerhof e.a., 75 jaar voetbal wel en wee van BVV (1981) 8, 9, 26

A.L. Mees e.a., Gedenkboek B.V.V. 1906-1946 (1946) 59, 103, 120, 122, 134, 165, 172

Henk Mees, De vergeten kampioen : BVV in 1948 (2024) 6-7, 28, 30, 32, 44, 52, 56, 61, 66, 88, 89 (afb. 5), 90, 91, 98, 109, 110, 114, 115, 120, 121, 122, 123, 124, 148, 205, 206-208, 209, 230, 242, 243

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Afbeeldingen
Artikelen
De vergeten kampioen
Functies
Literatuur
Voetbalcompetitie

Akten

Geboorte
Huwelijk

Erfgoed 's-Hertogenbosch

0039223
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |