Cler. Kamerijk, I. 1429-1461 (1429-1466) Antwerpen, Den Bosch Heer Danel vanden Steenacker, heer Danyel vanden Steenecker, woonde omstreeks 1429 als clericus te Antwerpen waar hij in 1429 en 1431 respectievelijk vermeld wordt als vicaris en kapelaan van de O.L.V.-kerk. In beide gevallen zal bedoeld zijn dat hij er een beneficie bezat. In 1429 en 1430 stelde hij te Antwerpen tevens een vijftal notariële akten op die hij ondertekende als Daniel de Steenacker. In 1438 werd hij door de O.L.V.-broederschap naar Den Bosch gehaald om er als tenorist te dienen. Als zodanig ontving hij in 1438/39 het royale salaris van 84 pond terwijl de organist en de koster bijvoorbeeld slechts 12 en 10 pond ontvingen. In 1438/39 werd heer Danel tot priester gewijd en in 1439/40 werd hij gezworen lid van de broederschap. Van 1439 tot zijn dood in 1466 kreeg hij als senger van de broederschap jaarlijks nog slechts een salaris van 20 pond en een stuk laken ter waarde van 3 pond. Zijn salaris wordt in de broederschapsrekeningen ook wel omschreven als een rente die verbonden was aan zijn kapelanie in de St.Jan. Blijkbaar bezat de broederschap dus het collatierecht van één of meer kapelanieën in de St.Jan die gereserveerd waren voor zangers van de broederschap. Vanaf 1445 wordt heer Danel ook buiten de broederschapsrekeningen vermeld als beneficiant van de St.Jan. 1) Heer Danels professionele leven stond bijna volledig in het teken van de broederschap. Krachtens het bezit van zijn kapelanie moest hij jaarlijks een aantal missen verzorgen en als zanger optreden. Daarnaast verrichtte hij nog diverse andere werkzaamheden voor de broederschap. Zo reisde hij in 1440/41 in haar opdracht naar Antwerpen om daar een nieuwe zanger te halen. Op 21 juni 1445 vergaderde de broederschap bij heer Danel thuis "in synen nuwen huusraet" en moest hij ook de maaltijd verzorgen. In 1462/63 las hij namens de broederschap 50 psalmen (sauteren) voor de ziel van Gerit van Berck tegen betaling van 1 stuiver per psalm. Verder maakte hij tussen 1444 en 1466 vele tientallen afschriften van bullen waarin aflaten werden toegezegd aan eenieder die zich als lid van de broederschap zou opgeven. Een enkele keer vertaalde hij deze bullen ook in het Middelnederlands. Zijn afschriften werden toegezonden aan de provisoren of ledenwervers van de broederschap in onder meer Gouda, Delft, Leiden, Rotterdam, Utrecht, Grave en Keulen. Ook schreef hij tal van volmachten voor provisoren en deed de broederschap regelmatig een beroep op hem als notaris. Voor de verschillende soorten geschriften bestonden blijkens de rekeningen min of meer vaste tarieven: 3 cromstaart en 3 plak voor een volmacht, 5 cromstaart en 1 plak voor een copie van een bul en 11½ cromstaart en 2½ plak voor een notariële akte. Dit laatste bedrag ontving hij in 1466 ook voor het ingrosseren van een akte van heer Jan van Andel (nr.7). Heer Danel, die de notariële akten uit zijn Bossche periode steeds ondertekende als Daniel vanden Steenacker, overleed op 19 juli 1466. Zijn protocollen werden door de officiaal van Luik op 23 oktober 1466 toegewezen aan heer Jan Amelrijcx (nr.5) en op 4 januari 1467 tevens aan heer Dirck van Hall (nr.162). Heer Danels kapelanie werd aanvankelijk overgenomen door een zekere her Jan, den tenorist van Andwerpen, maar deze maakte al snel weer plaats voor een bovensengher uit Mechelen geheten Albertus. In 1467/68 zag de broederschap zich opnieuw genoodzaakt naar een zanger uit te zien "alzo Albertus sonder oirloff van hier toech". Ze beproefde haar geluk ditmaal met een tenorist uit Leuven "die welke hier geerne gewoendt wode hebben als hy te voeren enigen te kennen had gegeven" (zie nr.11). Ook deze lijkt echter al weer snel vertrokken te zijn. 2)
Heer Danel had een natuurlijke zoon Jan die tussen 1455 en 1468 overleed. Op 10 oktober 1455 wordt Jan vermeld als man van Heylwich, dochter van Jan Houbraken en van Ermgart, dochter van Peter Goutsmyt, zoon van meester Jan Goutsmyt. Jan vanden Steenacker droeg toen ten overstaan van schepenen van Den Bosch een erfcijns over uit een huis aan de Markt en uit een hoeve te Berlicum. Zijn vrouw had deze cijns geërfd van Henric van Arkel, zoon van voornoemde meester Jan Goutsmyt (vgl. nr.7). Heylwich, die na Jans dood hertrouwde met Jan Jans Houtappel, had uit haar eerste huwelijk twee kinderen: Jan en Jenneken. Jan Jans vanden Steenacker leefde nog in 1486 terwijl zijn zuster Jenneken in 1482 wordt vermeld als vrouw van Henrick Jan Aert Lodewichs. 3)
|
Noten | |
1. | Oosterbosch, "Het openbare notariaat in Antwerpen", II 36 nr.28, III nrs.281, 282, 285, 286, 288; Bousse, "Het notariaat", 151; Bijlage II 372.1; OLVB 52, band 2, fo.89r, fo.89v (1438/39), fo.103v, fo.106r, fo.107r (1439/40) t/m band 3, fo.271r, fo.272v (1465/66), fo.295v (1466/67); Bijlage II 5.2, 5.3, 60.7.3, 60.19.1. |
2. | OLVB 52, band 2, fo.145v (1440/41), fo.186r (1444/45), fo.198r (21 juni 1445), fo.200v, fo.201r (1445/46), fo.217v, fo.220v (1446/47), band 3, fo.48v (1451/52), fo.118v (1456/57), fo.133v (1457/58), fo.145v, fo.146r, fo.147v (1458/59), fo.162r (1459/60), fo.186r (1460/61), fo.200r, fo.201r (1461/62), fo.219v, fo.220r, fo.220v, fo.222r, fo.222v (1462/63), fo.235v, fo.237r (1463/64), fo.251v (1464/65), fo.267v, fo.268r (1465/66), fo.290r, fo.291v, fo.292r, fo.295v (1466/67); Bijlage II 372.2 t/m 372.7; APB, St.Jan II, Obituarium, p.213; OLVB 49, fo.31r; Tabel 3.2, nrs.37 en 38; Verwijzingen naar notariële akten: GAH, RVA 4 (rekening van het Zinnelooshuis, 1439-1445), 706, p.35 (regest 46) (7 juli 1442); OLVB 52, band 2, fo.201r (1445/46), fo.217v (1446/47), fo.231r (1447/48), band 3, fo.26v (1449/50), fo.61v (1452/53), fo.200v (1461/62), fo.269v (1465/66); Bijlage II 85.2, 365.4; RANB, HCMM 120 nr.241 (regest 973) (20 en 30 mei 1456). |
3. | GAH, RA 1226, fo.4v (10 okt.1455), RA 1237, fo.106v (24 sept.1468), RA 1246, fo.145v (1477), RA 1251, fo.197v (1482), RA 1256, fo.122v (1486). |
Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'HertogenboschHr. Danielvan den Steenacker | 61v |
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 718