geboren: 29 december 1880
De heer J.R. Pels, zoon van de secretaris van de gemeente Den Bosch kwam op 35-jarige leeftijd in ons bedrijf, na eerst een eigen galanterie-zaak op de Markt te hebben geexploiteerd. Door het introduceren van de heer Pels direct in de leiding van het winkelapparaat, heeft de heer Jacq. de Gruyter bepaald de bedoeling gehad iemand naar voren te brengen van grotere ervaring, met veel mensenkennis en betere maatschappelijke vorming, die aleen door zijn persoonlijkheid gemakkelijk boven ieder ander zou kunnen staan en door zijn karakter-eigenschappen het vertrouwen zou gaan winnen van het personeel. De heer de Gruyter heeft iemand aan de winkelleiding willen brengen, die hem zelf zou verlichten in de snel groeiende taak van de velerlei contacten niet alleen met de winkelleiding doch vooral met het groeiend aantal personeel. In deze bedoeling is de heer de Gruyter zeer zeker geslaagd. De heer Pels had de juiste hoedanigheden om het personeel individueel te benaderen en daarbij zo nodig in de huiselijke kring van de betrokkene door te dringen. Hij genoot het vertrouwen van velen. Hij wist naast de belangen van de zaak ook de belangen van personeel in moeilijkheden te behartigen en daardoor de mensen nog beter aan de zaak te binden. | 49 |
waren in kleinere sprongen verdeeld, waardoor tot het optrekken der ontvangsten werd gestimuleerd. Voor de praktische toepassing van het systeem kon met hogere en lagere loonschalen worden gemanipuleerd. Dit loonsysteem was vele jaren een groot succes in de winkels. De thermometer van de heer Claes (d.i. het staaltje met de ontvangst-planning per balans, dat in elke winkel hing) was algemeen bekend en gevolgd - maar vooral was het een tastbare basis voor regelmatige besprekingen tussen inspectie en winkelpersoneel, waarbij ter plaatse en per dag de afwijkingen tussen geplande en werkelijke ontvangsten konden worden geanaliseerd. De heer Pels kreeg steeds meer vat op zijn uitgebreid personeel en wist vooral steeds meer goodwill te kweken door het bestuderen en het verzorgen der menselijke verhoudingen. In dit contact lag zijn sterkte en dus ook het persoonlijk succes van zijn betrekking. In zijn privé-omstandigheden was hij een tijd lang minder gelukkig. Midden in zijn ambtstijd werd hij nogal ernstig ziek - een long - aandoening. Hij ging hiervoor enkele jaren achter elkaar kuren in Davos in Zwitserland met gelukkig een algeheel herstel.
Persoonlijk heb ik zeer prettig met de heer Pels samengewerkt. Ik was vele jaren chef van de winkeladministratie toen hij het beheer had van de inspectie. We hadden wel eens meningsverschillen, waarbij ik in die jaren noagal eens fel kon zijn. Maar dan won het toch meestal zijn kalmte en correctheid en kwamen we toch steeds tot elkaar. Ik mocht zijn bijzondere sympathie ervaren doordat hij op mijn zilveren ambtsjubileum optrad als ceremoniemeester, wat, vooral tijdens het uitbundige en onvergetelijke avondfeest in de Lohengrin met directie en vele collega's een hele opgave was. In nog latere jaren werden we huisvrienden van elkaar (met bridge-avonden) tot aan de dood van zijn lieve en hartelijke 2e vrouw in 1944.
Toen de heer Pels naar de 60 liep, nam zijn werk-energie af en moest hij met zijn activiteit langzamerhand achter blijven bij de stteds aanhoudende expansie van de zaak. Hij ging 1 januari 1940 op voorlopig en 1 maart 1943 op definitief pensioen. Per 1 maart 1940 vierde hij in zeer intieme kring zijn zilveren jubileum. Hij heeft nog 19 jaren mogen genieten van wel verdiende rust. Het grootste gedeelte daarvan was hij pensiongast in 'De Kempen' te Heeze, waar hij, gezellig causeur als hij was, deel uitmaakte van de 'notabelen',die 'De Kempen' als stamgasten bezochten. Dat was voor hem een mooie tijd. Toen hij de ouderdom meer begon te voelen, betrok hij zijn laatste woning bij de Zusters te Heeze. Hoe hij zich hier voelde, lezen we per 21 juli 1959 (hij was toen 79 jaar oud) als zijn laatste gedachte: 'Wat ben ik blij mij tijdig aan de goede zorgen van de zusters te hebben toevertrouwd. Moge Onze Lieve Vrouw haar alles vergelden.'
| 50 |
Paul Kriele, De Gruijter's Snoepje van de Week (1992) 15, 69
J.A.L. van de Sanden, Bedrijfsgeschiedenis I-V (1912-1968) II. 19, 20, 47, 49-50, 55, 58; III. 54; V. 1