Henk van de Langenberg

‘Van de Langenberg aan de kant gezet toen bleek dat hij niet langer volbloed BVV’er was’

Nog altijd raadselachtig is waarom Henk van de Langenberg begin 1949 plotseling uit de opstelling van BVV verdwijnt. Anderhalf jaar lang is hij dé middenvoor van BVV. In 37 wedstrijden scoort de spits uit Sint-Michielsgestel 24 keer. In het seizoen dat BVV landskampioen wordt, maakt alleen Piet van Overbeek méér doelpunten (21) dan Van de Langenberg met 19.

Vanaf begin 1949 wordt hij in de kranten nog maar sporadisch genoemd als speler van BVV. Wél wordt gemeld dat hij net voor de vereiste 1 januari overschrijving naar PSV heeft aangevraagd, een opmerkelijke ‘transfer’ in het amateurvoetbal. Als de procedure geen vertraging loopt, mag Van de Langenberg vanaf 1 augustus bij zijn nieuwe club competitievoetbal gaan spelen. Een week ná zijn overschrijvingsverzoek meldt Het Huisgezin dat Henk van de Langenberg zich heeft bedacht en van plan is naar NAC te gaan. ‘Voor BVV zal Van de Langenberg niet meer uitkomen’, bericht Het Huisgezin op 2 februari 1949. Verdere toelichting blijft uit.

Pas eind maart 1949 licht Frits van Griensven in het sportweekblad Marathon de sluier ietwat op: ‘Bij BVV heeft men quick-starter Van de Langenberg zelfverzekerd doch niettemin met pijn in het hart aan de kant gezet toen bleek dat hij niet langer volbloed BVV’er was.’ Het blijft gissen wat hem heeft bewogen BVV te verlaten.

In de tientallen jaren nadien komt Henk van de Langenberg nauwelijks nog aan bod bij het ophalen van herinneringen aan de gloriejaren van BVV. Onder oudere BVV-supporters leeft de gedachte voort dat Henk van de Langeberg als niet-Bosschenaar moeite had om te aarden tussen de ‘stadsjongens’ uit de volkswijken van Den Bosch. ‘Langenberg kwam uit Gestel. We hebben er een boer bij, werd er gezegd. Ja, die heeft het moeilijk gehad bij ons’, vertelt Thijs Sluiter als ik hem in 2004 om duiding vraag. Méér laat hij niet los.

Bij NAC voelt Henk van de Langenberg zich wel thuis, en welkom. Met international Kees Rijvers klikt het goed in de aanval van de Bredase club. Vanaf maart 1949 speelt hij regelmatig mee in oefenwedstrijden van NAC, maar op 9 juni lukt het BVV toch om hem te verbieden om mee te spelen tegen het Oostenrijkse Wiener SK. Later blijkt dat Van de Langenberg tot 1 januari 1950 moet wachten voordat de KNVB hem toestaat in de competitie voor NAC uit te komen. Waarom hij een jaar op non-actief móet staan, blijft onopgehelderd.

De nieuwe midvoor is intussen geworteld in Breda. ‘Hij had een bevoorrechte positie doordat NAC hem kon onderbrengen in hotel Van Ham. Hij werd ook onderhouden door de club totdat ze bij AZBO, het ziekenfonds, een baantje voor hem hadden gevonden’, herinnert Kees Rijvers zich.

Kees Rijvers is al profvoetballer in Frankrijk als Henk van de Langenberg eind 1951 toch afscheid van NAC én van de eerste klasse. Hij vraagt overschrijving aan naar stadgenoot Baronie, dat in de tweede klasse speelt. Ook ditmaal blijft onduidelijk waarom hij die stap zet, die tevens zijn perspectief als kandidaat-international ondermijnt. Ook in dit geval komt via de kranten nauwelijks iets naar buiten. Wél blijkt dat zijn medespelers Van de Langenberg na zijn overschrijvingsverzoek niet meer pruimen als hij zich andermaal bedenkt en alsnog bij NAC verder wil spelen.

Alleen de Volkskrant schrijft hierover. ‘Na enkele dagen werd deze overschrijving ingetrokken en werd bekend dat Van de Langenberg voor NAC zou blijven spelen. De eerste-elftalspelers van NAC namen daar echter geen genoegen mee met als gevolg dat de overschrijving naar Baronie toch weer doorging. Er wordt nu een onderzoek ingesteld of bij dit opzienbarende stuivertje wisselen de amateursbepalingen in het gedrang zijn gekomen’, meldt de Volkskrant op 5 augustus 1952.

Of het onderzoek iets bloot legt, blijft onbekend. Een maand later kan Henk van de Langeberg ‘gewoon’ zijn competitiedebuut maken voor Baronie. Op 10 februari 1955 komt daar plotseling een dramatisch einde aan zijn voetbalcarrière. Henk van de Langenberg overlijdt op 30-jarige leeftijd aan hartfalen. Hoofdpijnen hebben hem zodanig gekweld dat hij vooraf aan zijn sterfdag twee weken niet heeft getraind. Terug op het trainingsveld komt de pijn weer op en moet hij vervroegd naar de kleedkamer. Zijn teamgenoot Theo Heeren gaat mee. Heeren ziet dat Henk van de Langenberg het bewustzijn verliest, een snel ingeschakelde arts laat een ambulance komen. Nog voordat Van de Langenberg het ziekenhuis bereikt, overlijdt hij.

De dood van Henk van de Langenberg maakt veel indruk. Kees Rijvers, zijn vroegere ploeggenoot bij NAC en dan profspeler bij Stade Français in Parijs, komt over voor de begrafenis en regelt twee benefietwedstrijden tussen Baronie en BVV waarin hij meespeelt met de club uit Breda. Bij de begrafenis verschijnt naast bestuurslid Kools slechts een enkele speler van NAC Het is de weerslag van een bittere breuk, na drie jaar al.

Bij zijn overlijden worden de kwaliteiten van Henk van de Langenberg nog eens uitgemeten. Sommige kranten wijzen erop dat hij ‘de topscorer van het gehele Nederlandse voetbal’ is - zonder dat dan al de later bekend geraakte topscorerslijsten verschijnen. ‘Toon Graaumans, zijn voetbalmaatje bij NAC én bij Baronie, heeft mij wel eens verteld dat mijn vader net zo hard kon koppen als-ie schoot’, vertelt Henk van de Langenberg junior.

Het tijdschrift Week in Beeld stelt in september 1951 dat Van de Langenberg zijn belofte (nog) niet heeft ingelost: ‘Van de Langenberg behoort met Van Melis, Van ‘t Hoofd en Van Roessel tot de beste midvoors van het zuiden. Hij beschikt over een dodelijk schot en hij kan het in de sprint van bijna elke tegenstander winnen. Toch heeft Van de Langenberg een grote belofte niet geheel en al ingelost. Deze speler bereikte zjjn hoogtepunt in BVV, waar hij als midvoor een ontdekking was. Trainer Jackson was juist bezig zijn techniek bij te schaven toen hij naar NAC overging. In dit nieuwe milieu was hji vorig seizoen de beste man van de voorhoede. Verwacht mag worden dat Van de Langenberg zich thans geheel heeft aangepast.’

Vanwege zijn doeltreffendheid bij derdeklasser Sint-Michielsgestel is Van de Langenberg eind 1946 door BVV benaderd om twee klassen hogerop te komen spelen. Vanaf het seizoen 1947-1948 mag hij voor de Bossche club uitkomen. Hij raakt zijn plaats niet meer kwijt, hoe geringschattend ook zijn ploeggenoten de draak steken met ‘die boer uit Gestel’.

Met die bijnaam wijzen ze bij BVV ook naar het dagelijkse werk van Henk van de Langenberg. Samen met zijn vader brengt hij rauwe melk van de boerderijen naar de melkfabriek in Den Bosch. Vandaar trekken ze door de stad om hun dagverse melk vanuit de melkbussen deur aan deur te slijten.

Met Henk van de Langenberg beschikt BVV sinds lange tijd weer over een uitgesproken midvoor, een spits met de schotvaardigheid die herinnert aan de door ernstige oorlogsverwondingen getroffen Jo Krijgh. Na een semi-interland in het Zuid-Nederlands Elftal tegen Luxemburg wordt hij genoemd als kandidaat voor Oranje. Hij wordt opgeroepen voor een wedstrijd met De Zwaluwen op tweede kerstdag in Amsterdam. BVV krijgt evenwel geen uitstel voor een competitiewedstrijd op diezelfde dag en Van de Langenberg moet zich, met zijn clubgenoten Dré Saris en Kees Krijgh, afmelden. Extra zuur voor het trio is dat vorst op tweede kerstdag een streep haalt door de competitiewedstrijd tegen TSC. In de week die daarop volgt, vraagt Henk van de Langenberg overschrijving aan naar NAC.

De lange wachttijd voordat Van de Langenberg speelgerechtigd wordt voor de club uit Breda, ondermijnt zijn kandidatuur voor Oranje en andere selectieteams. Na pleidooien voor hem als Oranje-kandidaat in 1948 komt hij pas in 1951 in beeld als midvoor van het Bondselftal. Na wedstrijden tegen het Zweedse Degerfors, het Engelse Derby County en het Bondselftal van Finland wordt hij onder meer ‘onbevangen, schietgraag, attent, bedrijvig, productief en verrassend in aangename zin’ genoemd.

Twee maanden later kiest Henk van de Langenberg op 27-jarige leeftijd voor Baronie en de tweede klasse. Daarmee verdwijnt zijn naam in de bespiegelingen over de meest geschikte midvoor voor Oranje.

195

Henk Mees, De vergeten kampioen : BVV in 1948 (2024) 195-197