Bossche Encyclopedie | Isaac van Cronström (1661-1751)

Isaac Kock, baron Cronström

Geboren 3 juli 1661 in het fort Avestad in Dalecarlië (Zweden), overleden 31 juli 1751 op de Nemelaar bij 's-Hertogenbosch. Isaac Kock, edele Cronström maakte als jongeling een studiereis naar Holland (te Leiden 21 october 1680 ingeschreven) en Frankrijk en bleef twee jaar te Parijs. Daarna trad hij in franschen krijgsdienst bij het regiment von Königsmarck, waarmede hij in 1684 den veldtocht in Catalonië medemaakte. Onder den maarschalk Catinat hielp hij in 1691 Nirra en enkele andere vestingen veroveren. Daar er in het fransche leger voor vreemde officieren, behalve voor Zwitsers, weinig kans op bevordering was, trad hij in 1692, tegelijk met baron Sparre, in dienst der Staten en werd belast met het bevel over een der zweedsche compagnieën in hollandschen dienst, onder den generaal von Dopff. Als majoor maakte hij den veldtocht in de zuidelijke

654

Nederlanden en den slag bij Landen mede; na het verlies van dezen slag door de Geallieerden zorgde hij voor een veiligen terugtocht voor de troepen, onder het onmiddellijk bevel van vorst Hendrik Casimir II van Nassau staande. In 1695 nam hij deel aan het beleg van Namen. Na een reis in Zweden keerde hij terug om den veldtocht van 1697 mede te maken, die op niets uitliep en eindigde met den vrede van Rijswijk. In dit jaar werd C. bevorderd tot luitenant-kolonel in het regiment Weede en herstelde daarin met vaste hand de schromelijk verslapte krijgstucht. Bij het begin van den Spaanschen Successieoorlog maakte C. deel uit van de troepen van den vorst van Nassau-Saarbrück, die Keizersweerd belegerden en op 15 juli 1702 innamen. Voorts was hij tegenwoordig bij het beleg van Quesnoy door Fagel; met het regiment van prins Willem en een bataillon der hollandsche Garde redde hij een batterij Coehoornmortieren, die door een uitval der belegerden hevig bedreigd werd. In 1703 hielp hij, onder Coehoorn, Luik innemen en werd tot kolonel bevorderd, tevens tot adjudant van den generaal Nassau-Ouwerkerk.
In maart 1704 werd C. benoemd tot commandant van Hoey. Toen deze vesting in 1705 door de Franschen belegerd werd, moest C. haar, na een beleg van drie weken, aan den franschen generaal de Gasse overgeven uit gebrek aan proviand (1 juni). Op 16 juni werd de vesting echter weer heroverd, na een 4-daagsch beleg. Na zijn uitwisseling als krijgsgevangene werd C. opnieuw tot commandant van Hoey benoemd en bleef dit tot 15 november 1715, op welken datum hij, in verband met het Barrière-tractaat, de vesting aan den bisschop van Luik moest overgeven. In 1709 was hij bevorderd tot brigadier der infanterie en nam deel aan den slag bij Malplaquet (11 september 1709), waarin hij gekwetst werd. In 1710 woonde hij de verovering van Douay, Béthune, St. Venant en Aire bij. In 1715 verloor hij het bevel over zijn regiment doch in 1720 kreeg hij het gouvernement van de vesting Veurne. In hetzelfde jaar (23 juni) werd hij door den koning van Zweden tot baron verheven. Op het eind van 1727 werd hij tot generaal-majoor, op 30 Jan. 1733 tot luitenant-generaal, in Oct. 1736 tot gouverneur van Yperen, op 1 januari 1742 tot generaal bevorderd; in dezen rang nam hij in 1745 deel aan den slag bij Fontenoy; hetzij door een misverstand, hetzij door een misplaatst initiatief, gaf hij hier aanleiding tot een minder voordeelige beslissing van den veldslag. C. had namelijk op den uitersten linkervleugel het dorp Antoing moeten aantasten, doch deed het eerst op herhaalde en persoonlijke lastgeving van den vorst van Waldeck. In het jaar 1747 (12 juli) werd hij door Willem IV benoemd tot opperbevelhebber van de geheele verdedigingslinie van de Schelde tot de Maas; op 14 Juli (86 jaar oud) aanvaardde hij het bevel over Bergen-op-Zoom, dat door de Franschen belegerd werd. De grijsaard gaf deze vesting al spoedig zonder ernstig verzet over (16 september) en, al moge dit zwak optreden ook niet uitsluitend aan C. te wijten zijn geweest, in elk geval werd hij in 1749 voor zijn gedrag ter verantwoording geroepen; zijn dood maakte echter, dat de zaak niet afgedaan werd. Sedert augustus 1747 was C. gouverneur van 's Hertogenbosch, doch de vice-gouverneur, generaal de Constant Rebecque, nam het bevel waar. C. was in het voorjaar van 1695 gehuwd met Trajectina Anna Elisabeth Tuyll van Serooskerken.

655

Bronnen
•	Wagenaar, Vaderlandsche historie XX, 5, 64, 67, 109, 113-115
•	Van Wijn, Aanm. en Bijv. op
•	Bilderdijk, Geschiedenis des vaderlands XI, 247
•	Bosscha, Neêrlands Heldendendaden te Land II, 523, 573, 619-654; Bijl. 20
•	Blok, Geschiedenis van het Nederlandsche volk VI, 208
•	C.C. Gjorwel, Levensbeschrijving van Cronström (1756)
•	Algemeen Nederlandsch familieblad 1883-84, no. 6, 7, 37, 84
•	Militaire Spectator (1840) 13.

P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek 1 (1911) 654-656

Isaac van Cronström

Avestadt (Zweden) 3 juli 1661 - Kasteel Nemerlaer 31 juli 1751 (90)

Isaac Kock, baron Cronström

Isaac van Cronström

Functies / gebeurtenissen / onderscheiding(en)

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Zie ook