afb.

Nicolaas van Broekhoven

ca 1580'90 - 's-Hertogenbosch 1668

Geboren omstreeks 1580 of 90 behoorde tot de bossche familie van Broekhoven, waarvan velen voorkomen als schepen van 's Hertogenbosch, rentmeester, lid der Lieve-Vrouwe-broederschap der Staten van Brabant en waarvan de tegenwoordige graven van Bergeyk afstammen. Hij had den graad van licentiaat in de beide rechten en bezat in de kapel te Cromvoirt bij 's Hertogenbosch eene beneficie aan het St. Hubertus altaar, dat hij in 1614 of december 1613 verwisselde tegen de gegradueerde kanunnikdij van Balt. de Bont. Bij de visitatie van het kap. 1617 door Bisschop Zoesius (Schutjes IV, 279) was hij 27 jaar; in de lijst van 1629 in Taxandria circiter 49 jaar. Na de inneming van 's Hertogenbosch verkreeg hij zeker zijne jaarlijksche toelage als kanunnik. Hij komt voor als peter bij den doop van kinderen zijner familie in de St. Janskerk 1622 en 1625. Toen na den dood van den vicaris-capitularis H. van Leemputte 1657 het bisdom van 's Hertogenbosch bleef openstaan, kozen de 5 leden van 't kapittel, die nog in leven waren, uit hun midden Nicolaas van Broekhoven in diens plaats. Het volgend jaar reeds werd 2 augustus 1658 het bestuur aan jeugdiger krachten overgelaten, omdat van Broekhoven reeds aan geesteszwakheid leed. Hij stichtte te Maaseyk een gasthuis voor acht katholieke oude mannen uit zijn naaste bloedverwanten boven de 60 jaar, waarvan vier uit de Meyerij en vier uit de omstreken van Maaseyck,

211

door den pastoor, burgemeester en schepenen van Maaseyk moesten geplaatst worden. 28 Juni 1668 keurde de gemeenteraad en juli 1668 de prinsbisschop van Luik de stichting goed. Waarschijnlijk was B. toen reeds overleden.

212

Literatuur

Daris, Hist. du dioc. et princip. de Ličge au XVIIe sičcle II, 198; Schutjes, Gesch. Bisdom den Bosch II, 134, IV, 279, 283; Taxandria IV, 268, XV (1908), 37; v.d. Velde, Synopsis Monumentorum Concil. Archiepisc. Mechl. III (Gand 1822), 849.

Fruytier | Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek (NNBW) 6 (1924) 211-212

4.2.3. Nicolaas van Broechoven Rzn. (ca. 1590-1668)

Nicolaas van Broechoven is de tweede zoon van Rogier van Broechoven en Elisabeth van Jabeeck. Hij werd geboren in of kort voor 1590.⁴⁶⁹ In september 1611 vestigde zijn vader een jaarlijkse en erfelijke cijns van veertig gulden te zijnen gunste, opdat hij spoedig tot priester kon worden gewijd.⁴⁷⁰ Hij behaalde in of voor 1614 de titel licentiaat in de beide rechten.⁴⁷¹ Hij was priester en bezat het beneficie van de Sint-Hubertuskapel in Cromvoirt.⁴⁷² Dit beneficie gaf hij in mei 1614 op om kanunnik te worden van de Sint-Jan in ’s-Hertogenbosch. In 1617 was hij met zijn 27 jaar de jongste kanunnik. Als kanunnik mocht hij na de reductie in ’s-Hertogenbosch blijven en zijn prebende blijven genieten. Het uitoefenen van de katholieke religie was ook aan de kanunniken verboden. Tussen 1629 en 1657 woonde hij zeker gedurende langere tijd in Maaseik. In 1657 werd hij door de vijf dan nog levende kanunniken gekozen tot kanunnik-graduaal en vicarius-capitularis van de Sint-Jan, en administrator van het bisdom ’s-Hertogenbosch. Anderhalf jaar later reeds - in 1658 - moest

91

hij die functie opgeven. Schutjes meldt: ‘De grijsaard verkeerde weldra in zulken staat van kindschheid, dat de kanunniken het volgend jaar besloten om de jurisdictie aan jeugdiger handen op te dragen.’⁴⁷³ Hij testeerde op 21 april 1668, waarbij van hem wordt gezegd: kranck te bedde liggende, nochtans sijn verstant, memorie ende andere sinnen machtig.⁴⁷⁴ Van kindsheid blijkt uit de voorgaande formulering niets, en het testament is ook van zijn handtekening voorzien. Een nader onderzoek van het kapittelarchief uit die periode zou wellicht meer informatie over de geestelijke gesteldheid van Nicolaas kunnen geven. Hij woonde aan de Markt in de Leeuwenborch. Testamentair legateerde hij dit imposante huis aan zijn neef Rogier en diens kinderen, en aan de kinderen van de dochter van zijn zuster.⁴⁷⁵

Kort voor zijn dood stichtte Nicolaas van Broechoven te Maaseik een huis voor acht katholieke oude mannen uit zijn naaste verwanten ouder dan zestig jaar, waarvan vier uit de Meierij en vier uit de omgeving van Maaseik.⁴⁷⁶ Op 1 mei 1668 werd hij begraven in de kerk van het klooster van de Kruisbroeders op de Uilenburg.

92

Noten
469.	SAH, N 2688, f282, 5 augustus 1642.
470.	sH, R1457, f297v, 22 september 1611.
471.	Bots, Matthey en Meyer, Noordbrabantse studenten, 236 (nummer 902).
472.	Schutjes, Geschiedenis van het bisdom, IV, 279.
473.	Schutjes, Geschiedenis van het bisdom, II, 133-134.
474.	SAH, N 2702, f34, 21 april 1668.
475.	VanSasse van Ysselt, De voorname huizen, III, 311 en 336.
476.	Boonen, M., ‘De Maaseiker liefdadigheidsinstellingen’, 53-54.

Proefschrift Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 91-92

902. BROECKHOVEN, Nicolaas van

's-Bosch. Behaalde in of vóór 1614 de titel I.U.L. (vermoedelijk te Leuven). Geboren ca. 1588; zoon van Rogier (905). Priester. Werd in 1614 kanunnik te 's-Bosch. Vicarius capitularis (1657-1658).

NNBW, VI, 213; Schutjes, II 134, IV 279; vSvY, II 567, III 340; BB (1963/1964) 112

236

H. Bots, J. Matthey, M. Meyer, Noordbrabantse studenten (1979) 236

1948	G. Daniels Maaseiker Epigraphie Overdruk uit Miscellanea Gessleriana, Antwerpen (1948) 359
1994	Daemen, Boonen, Derkoningen, Remans en Colsoul Bejaardenzorg door de eeuwen heen O.C.M.W.-Maaseik (1994) 54

V.A.M. Beermann, Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch van 1648 tot 1672 (1946) 127

H. Bots, J. Matthey, M. Meyer, Noordbrabantse studenten XLIV (1979) 236

Wim Cöp, Het spel van de macht (2014) 91-92

J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 293, 304

J.W.M. Peijnenburg, Van Roomsche Zegeningen en Paapsche Stoutigheden (2009) 105, 161

Nicolaas van Broekhoven

ca 1580'90 - 's-Hertogenbosch 1668

4.2.3. Nicolaas van Broechoven Rzn. (ca. 1590-1668)

902. BROECKHOVEN, Nicolaas van

NNBW, VI, 213; Schutjes, II 134, IV 279; vSvY, II 567, III 340; BB (1963/1964) 112

G. Daniels

Daemen, Boonen, Derkoningen, Remans en Colsoul

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Alternatieve namen