2.2.2.2. Gielis Martens van Broechoven

Gielis Martens van Broechoven werd omstreeks 1440 geboren. Hij huwde met Elisabeth Melissen en samen kregen ze acht kinderen die de volwassen leeftijd bereikten.¹⁶³

Gielis was kannengieter, maar daarnaast was hij ook actief als zoutkoper.¹⁶⁹ Het belang van het beroep van zoutkoper kan worden afgemeten aan de positie die ’s-Hertogenbosch tot het eind van de vijftiende eeuw innam bij de verhandeling en doorvoer van verse haring en naderhand bokking.¹⁷⁰ De tolrekeningen, de ordonnanties omtrent het keuren en verpakken van vis, en het aanzien van het viskopersgilde bevestigen dit beeld. In die tijd vonden dan ook regelmatig dagvaarten plaats in de stad waaraan werd deelgenomen door de vistoeleverende steden, de stad zelf en de afnemende steden. Kort voor 1500 nam het belang van ’s-Hertogenbosch als doorvoer- en handelsplaats voor verse haring sterk af vanwege de opkomst van de Hollandse steden. Zij lagen strategischer ten opzichte van de jongere visgronden, en meer in de nabijheid van de voornaamste stapelplaats: Dordrecht. Zout en wellicht meer nog de kwaliteit ervan waren cruciaal voor de conservering van haring. Er bestonden dan ook gedetailleerde voorschriften dat geen twee soorten zout tegelijkertijd mochten worden vervoerd of in een huis mochten worden opgeslagen.¹⁷¹ De beslissing van Gielis om aan de Vismarkt te gaan wonen lijkt in samenhang met het beroep van zoutkoper bepaald logisch en doordacht.

De belastinglijsten verschaffen een betrouwbare indruk van het zakelijk succes van Gielis Martens van Broechoven.¹⁷² Zijn weduwe Elisabeth en naderhand haar kinderen worden daarin vermeld tussen 1497 en 1505. In de belastinglijst van 1497-1498 werd zijn weduwe aangeslagen voor 100 gulden. Zij behoorde daarmee tot het percentiel 97,87 en dus tot de twee tot drie procent rijkste Bosschenaars, al moet hierbij bedacht worden dat het om een gezinsinkomen ging waaraan ook inwonende kinderen bijdroegen. In 1502-1503 behoorde Elisabeth met een aanslag van 210 gulden wederom tot de twee tot drie procent grootste betalers. De aanslagen van de volgende jaren hadden - zoals in de aanslagen wordt aangegeven - nadrukkelijk betrekking op haar kinderen. In het jaar 1503-1504 bedroeg de aanslag 210 gulden, gelijk aan het jaarinkomen van ruim vier ambachtslieden samen, wederom hoog genoeg om tot de rijksten te behoren. Ook in de jaren daarna behoorden de kinderen van Gielis van Broechoven steeds tot de rijksten van de stad. In 1506-1507 werd Ewout Mallants - getrouwd met Richmoet Gielisdr. van Broechoven - als hoofdbewoner van het pand aan de Vismarkt vermeld.

De maatschappelijke positie van Gielis Martens van Broechoven en zijn vrouw Elisabeth kunnen we afleiden uit de huwelijken die hun kinderen sloten. Tabel 2.2 laat zien dat Gielis van Broechoven niet alleen financieel maar ook maatschappelijk een vooraanstaande positie had verworven. Gielis en Elisabeth konden voor hun kinderen