Vughterstraat 219 : De swarte Kater
bouwjaar: 1907, linker zijmuur en kelder deel uitmakend van ouder oorspronkelijk pand (15e eeuw?)
verbouwingen: 1907, 1916, 1917, 1955, 1980, 1987
huidige functie: woonhuis
oorspronkelijke functie: woon-werkhuis
Gemeentelijk monument
Redengevende omschrijving Vughterstraat 219
Context(Bouw)historie:Het pand Vughterstraat 219 is als woning herbouwd in 1907 in opdracht van L.H. Frencken ter vervanging van een bestaand pand dat onderdeel vormde van de laatmiddeleeuwse huisverkaveling ter plaatse. Van dit oorspronkelijke pand zijn alleen nog een (achter-) kelder en de linkerzijmuur resterend. Het in Art Nouveau- architectuur herbouwde huis stond aanvankelijk in verbinding met het linker buurpand, Vughterstraat 221. Deze situatie werd al weer gewijzigd in 1917 waarbij de beide voormalige buurpanden opnieuw van elkaar werden afgescheiden en een tweelaags hoge aanbouw met trappenhuis werd gerealiseerd aan de achterzijde van het pand ter plaatse van een voormalig uitgebouwd privaat (voorheen bezat het pand geen eigen opgang naar het bovenhuis maar was deze in het linker buurpand gesitueerd). Bij deze verbouwing werd tevens een nieuw achterhuis gebouwd behorend bij het linker buurpand. Eveneens werden de in 1907 gerealiseerde doorbraken in de tussenmuur tussen Vughterstraat 219 en 221 dichtgezet.Ligging:Het pand is gesitueerd aan de noordwestelijke zijde van de Vughterstraat (voormalige Vughterdijk), een uitloper van de hoofduitvalsweg van de stad in zuidwestelijke richting. Dit stadsdeel werd aan het eind van de 14e eeuw binnen de stadsversterkingen opgenomen. De smalle strookverkaveling loodrecht op straat heeft geleid tot een gesloten gevelwand, de bebouwing oorspronkelijk onderling gescheiden door drupstroken (osendroppen) of regelmatig onderbroken door smalle stegen, zoals de steeg aan rechterzijde van het pand Vughterstraat 219 ("Katerstraatje"). De smalle verkaveling heeft geleid tot een kappenstructuur met nokrichting loodrecht op de straat.BeschrijvingAlgemeen (hoofdvorm, kap):De bebouwing zoals die in respectievelijk in 1907 en 1917 tot stand is gekomen bestaat uit een hoofdhuis aan de straat, een open plaats met daaraan grenzend, een uitbouw met trappenhuis (tweelaags) en achter op het erf een keukenaanbouw (éénlaags). Het hoofdhuis heeft een rechthoekige plattegrond bestaande uit een deels onderkelderde begane grond, verdieping en zolder onder een afgeplat zadeldak. De kelder, oorspronkelijk gelegen onder het (vaste) achterhuis van het vroegere huis is bij de herbouw van het pand in 1907 deels gesitueerd binnen, deels op de binnenplaats achter het huis.Voorgevel:De top van de voorgevel is voor 1957 gesloopt, mogelijk als gevolg van oorlogsschade. De vormgeving was gebaseerd op een verhoogde halsgevel, afgesloten door een gebroken fronton. De twee vensterassen brede voorgevel vertoont de kenmerken van de Art Nouveau-architectuur en is opgetrokken in witte verblendsteen, gemetseld in kruisverband boven een hardstenen plint. Het metselwerk is voorzien van speklagen , ter hoogte van de wisseldorpels op de begane grond en het vensterkalf op de verdieping, bestaande uit oranje verblendsteen, geflankeerd door geel- kleurige Bricorna ("Brique en ornament")-stenen. De vensters in de gevel bezitten hardstenen dorpels met afgeronde hoeken waarin een geometrische versiering is aangebracht. Boven de vensters met afgeronde bovenhoeken zijn zware hardstenen lateien aangebracht die eveneens zijn voorzien zijn van soortgelijke ornamenten. Op de begane grond is links de entreedeur gesitueerd met een gedeeld bovenlicht gevat in een hardstenen kader voorzien van een geometrische versiering. Rechts in de gevel een breed samengesteld venster met afgeronde bovenhoeken en een schuivend onderraam. De rechter gevelhoek, grenzend aan het steegje "het Katerstraatje" is afgeschuind met als boven beëindiging een hardstenen console. Op de verdieping twee T-vensters met stolpramen en een en drie- ruits bovenlicht. De zolderverdieping bezit een driedelig venster met middenin een stolpvenster met bovenlicht met aan weerszijde een lager gekoppeld venster gevat onder een doorlopende latei. | 2 |
De vensters op de verdieping en begane grond zijn voorzien van houten rolluiken die geïntegreerd zijn in de vensters en gevel. Zijgevels:De blinde rechter zijgevel aan het Katerstraatje is een bakstenen gevel in schoon metselwerk beëindigd door een gootlijst.Achtergevel:De bakstenen achtergevel heeft op de verdieping een breed driedelig venster met bovenlichten, op de zolderverdieping een T- venster met stolpramen en drie- ruits bovenlicht.Ruimtelijke indeling:De indeling van het huis kenmerkt zich door een zijgang, links in het pand (oorspronkelijk een centrale gang toen het linker buurpand deel uitmaakte van het huis), met rechts een kamer en suite. Achterin het pand is in het verlengde van de gang een in 1917 toegevoegd trappenhuis gesitueerd met toilet. Op de eerste verdieping biedt de overloop toegang tot twee grote slaapkamers met daartussen een steektrap naar de zolderverdieping. De woning wordt betreden via een tochtportaal met achterliggende gang. Rechts naast de gang de kamer en suite. De kelder, die samen met de linker zijmuur nog resteert van een ouder huis, bevindt zich deels onder de open plaats en deels onder het achterste gedeelte van het huis. De ruimte wordt overwelfd door een tongewelf met de kruin haaks op de voorgevel. Onder de binnenplaats bevindt zicht, volgens tekening, een beerput, daterend uit de verbouwing van 1917. De trappartij, gesitueerd samen met de toilet en keukenruimte in de in 1917 toegevoegde aanbouw, is qua detaillering en uitvoering afgestemd op het bestaande huis. Ook de verdieping is in zijn oorspronkelijke opzet bewaard gebleven. De balklagen in het pand zijn enkelvoudig en bestaan uit grenen (eerste verdiepingsbalklaag) en vuren (zolderbalklaag). De beschoten kap wordt gedragen door schaarspanten.Interieurelementen:Het gehele interieur en -afwerking van het pand is ongewijzigd sinds de totstandkoming in respectievelijk 1907 en 1917. Tussen de gang en portaal is de tochtdeur voorzien van geëtst glas en een bovenlicht met glas in lood. In de gang een vloer met veelkleurige plavuizen met geometrische motieven en een geornamenteerd en beschilderd stucplafond. De kamers en suite hebben ook een oorspronkelijke interieurafwerking waaronder suitedeuren, een geornamenteerd en veelkleurig beschilderd stucplafond met ornamenten in Art Nouveau stijl, stookplaatsen en paneeldeuren met lijstwerk. Op de verdieping twee slaapkamers met oorspronkelijke deuren en lijstwerk.Erf, bijgebouwen, diversen:De keuken op het achtererf is voorzien van de oorspronkelijke vloer met geometrische vloertegels en keukenbetimmering. | 3 |
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst1. Architectonische en stedenbouwkundige waardenHet pand Vughterstraat 219 heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de samenhang met de historische gebouwde omgeving en de historische perceelsstructuur. De gevelwanden van de Vughterstraat straat vormen een fraai historisch ensemble. Aanvullende stedenbouwkundige waarde is gelegen in de steeg ("Katerstraatje") aan rechterzijde van het huis. Daarnaast heeft het pand individueel architectonische waarde omdat het in zijn vorm en architectuur een relatief sober, maar zuiver voorbeeld is van de kenmerkende Art- Nouveau architectuur uit het begin van de 20ste eeuw en daardoor een schakel vormt in het historische scala aan architectuurvormen in de binnenstad van 's-Hertogenbosch.2. Bouw- en/of architectuur- c.q. kunsthistorische waardenHet pand heeft bouwhistorische waarde vanwege de oude kelder en zijmuur. Voorts is het gehele pand, in- en uitwendig een gaaf voorbeeld van Art-Nouveau architectuur met de daarvoor geëigende materiaal- en kleurtoepassingen en interieurafwerkingen.3. Cultuurhistorische waardenHet gebouw heeft cultuurhistorische waarde als zijnde een gaaf kenmerkend woonhuis van de gegoede middenstand uit de beginperiode van de 20ste eeuw, gebouwd op een smal diep perceel, deel uitmakend van het middeleeuwse verkavelingspatroon van 's-Hertohgenbosch.Het object Vughterstraat 219, bestaande uit een huis dat in kern uit waarschijnlijk uit het eind van de 15e of 16de eeuw dateert, grotendeels herbouwd in 1907 - 1917 in Art - Nouveau architectuur, is op basis van bovenstaande criteria beschermenswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente 's-Hertogenbosch. | 4 |
Gemeente 's-HertogenboschMosmans
Vuchterstraat - Vuchterdijk
de Vriese992. "De swarte Kater". 't Straatje moest een naam hebben: De swarte Kater was er goed voor! | 58 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Artikelen
| 2013 |
Aanwijzing Vughterstraat 219 als gemeentelijk MonumentHet college heeft op 25 september 2013, op grond van de Monumentenverordening 's-Hertogenbosch 2002, herziening 2013, besloten om Vughterstraat 219 aan te wijzen als gemeentelijk monument.
Bossche Omroep zondag 6 oktober 2013 | 18
|
Open Monumentendag
| 2016 |
WoonhuisVughterstraat 219 is als woning gebouwd in 1907 op de plaats van een middeleeuws pand. Van dit oorspronkelijke pand bestaat nu alleen nog een kelder en linkerzijmuur. Het nieuwe pand is een voorbeeld van de voor die tijd modieuze art-nouveaustijl. Deze stijl is afkomstig uit Frankrijk en België en wordt in Duitsland en Oostenrijk jugendstil genoemd. De geveltop is voor 1957 gesloopt, mogelijk als gevolg van oorlogsschade. De voorgevel is opgetrokken in witte verblendsteen met speklagen in oranje verblendsteen, gelankeerd door gele Bricorna (Brique en ornament)-stenen. De vensters in de gevel hebben hardstenen dorpels met afgeronde hoeken waarin een geometrische versiering is aangebracht. Boven de vensters zijn zware hardstenen lateien aangebracht die zijn voorzien van soortgelijke ornamenten. Het gehele interieur van het pand is ongewijzigd sinds 1907 en een verbouwing van 1917. In de gang is de tochtdeur voorzien van geëtst glas en een bovenlicht met glas-in-lood. De gangvloer heeft veelkleurige plavuizen met geometrische motieven. De ruimtes op de begane grond hebben beschilderde stuukplafonds, stookplaatsen en paneeldeuren met lijstwerk.
Magazine Open Monumentendag (2016) 16
|
Adresboeken
Vughterstraat 219
M 992
Vughterdijk I 31 (????)
| 1865 | B. Gouka (mouter) - wed. J.A. van Oort (gepens.) - A.H. van Wel (schoenmaker) - F.A. van Welij (wieldraaijer) |
| 1875 | A.H. van Well (mr. schoenmaker) |
Vughterdijk I 30 (1880)
Vughterdijk 83 (1909)
| 1910 | L.H. Frenken (in wijnen en gedistilleerd) |
| 1928 | wed. P.A.M.M. de Leeuw |
| 1943 | wed. M.J.W. Elands-van Sas |
Vughterstraat 219 (1947)
Afbeeldingen
-
1961
-
2018
/vughterstraat 219.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Zonder titel<br><b>Fotograaf:</b> © Ad de Leeuw<br><b>Datering:</b> 2018<br><b>Nummer:</b> 44880507835]")
Bossche Encyclopedie |