Visstraat 19
Dit kleine pand was volgens de cijnsboeken onderdeel van een 67½ voet (= 19,41 m) breed kavel dat ook de drie ter rechterzijde gelegen percelen omvatte. Omgerekend naar de afzonderlijke geldbedragen in het cijnsboek van 1520 was dit pand 6,05 m
| 462 |
breed. Dit is breder dan het huidige pand. De linker perceelsgrens liep echter circa 1,40 m voorbij de linker zijmuur van het pand. Tellen we deze maat erbij op dan komen we op de breedtemaat van ruim 6 m. De huidige perceelsgrens laat op het achtererf aan de linkerzijde een verspringing zien, die niets van doen lijkt te hebben met voornoemde grenzen. Er hebben hier enige wijzigingen in de percelering plaatsgevonden. Het cijnsboek van 1573 bevestigt dit, aangezien er een lager geldbedrag wordt vermeld. Ook bij het linker buurpand is het cijnsbedrag in dezelfde periode veranderd. De linker zijmuur en de bijbehorende kelder lijken gezien het baksteenwerk echter ouder dan de 16de eeuw. Duidelijker is de perceelswijziging aan de rechterzijde van het pand waar het later tegen het grote pand Visstraat 17 is aangebouwd. Gezien de omvang van beide huizen lijkt het erop dat het onderhavige pand het poorthuis geweest is van het grote buurhuis nummer 17 of mogelijk van het gehele 67½ voet brede perceel. Het ziet ernaar uit dat beide panden in de 14de eeuw als één breed pand gebouwd zijn.
De hertogcijnzen worden in de 16de eeuw door verschillende personen betaald. Het pandje was gedurende een groot deel van deze eeuw in het bezit van de familie Van Liebergen. In het cijnsboek van 1573 wordt Jacob Donck aangeslagen. Hij wordt ook vermeld bij Visstraat 1, daar met de toevoeging 'inden rinck', het pand Visstraat 27/29 met het grote achterterrein. Jacob had dus veel bezittingen in dit deel van de straat. Achter deze bezittingen liep volgens 15de-eeuwse akten een steegje van de achtererven van de Orthenstraat tot aan de stadsmuur bij de Smalle Haven.
Van het huidige pandje zijn alleen de zijmuren en de kelder nog oud. De kelder is vanaf de straat toegankelijk. Op de tekening uit 1928 in het archief van BAM staat een voorkelder onder de straat aangegeven, maar deze is niet meer aantoonbaar.
| 463 |
Literatuur
ANJ 4 (1432); CB 1520 f 5; CB 1573 f 1v; M 769.
A. van Drunen, 's-Hertogenbosch van straet tot stroom (Zwolle - Zeist 2006) 462-463