WaiboerGeen. "Vechels Lust". Zoo genoemd door Jacob v. Vechel, die hier in de 18e eeuw een koffiehuis had. | 73 |
No. 5 De oudst bekende eigenaars van dit huis kan men leeren kennen, behalve uit de omschrijvingen van het huis sub c, uit het navolgend request:
Aen mijn Eerw. Heeren Schepenen deser stadt
van 's Hertogenbossche.
Verthoonen met behoirlycke reverentie de erffgenaemen ende gesubstitueerden wylen Everaert Peterssen van de Water 1), hieronder geschreven, hoe dat in den jaere 1468 sexta die mensis Decembris Aerdt Stamelart, filius Henrici, voir Notaris ende getuygen heeft onder andere by synen testamente ende uyterste wille gelegateert Aleyden, sijn sustere, dochtere (moet zijn: huisvrouw) Gysberts Kempen, tot haerder tochte ende Coenraaden, hueren sone, ten erffrechte eene huyse, erffve en hoff met syne gerechticheyt, gelijck hy tselve bewoende, gelegen binnen deser stadt ter plaetssen genoempt den Syle, onder conditie dat de voirs. Aleyt ende Coenraert tselve huys, erffve ende hoff voirsr. nyet en moegen noch oyck en sullen vercopen, veralieneren noch oyck belasten dan dat nae de doodt van voirsr. Aerdt Stamelart, testateur ende oyck nae de doodt van Aleyden ende Coenrarden voirs. sal succederen ende devolveren op henne naeste erffgenamen alsdan levende, midts jaerlijck daeruyt betaelende eene aeme olie ende den armen mensen te distribueren, enz. Ende dat daernae in den jaere 1522
| 135 |
den 13 den dach der maent July Aleyt, dochter des voirs. Coenrarts Kempen, by haeren testamente heefft gemackt ende gelegateert 't voirs. huys, hoff ende erffenisse met synen toebehoirten als huysraet ende beroerlycken goederen, haer testateure toebehoirende, Beelken, dochtere Jans Kempen, huysvröuw Everarts van de Water, erffelijck te besitten, onder conditie, dat de voirsr. Everart ende Belia ende henne erffgenamen ende naecomelingen, als successeuren van den voirs. huyse ten eeuwigen toecomenden tyde gehouden sullen sijn alle jaer te doen backen vijff mudden roggen ende tselve distribueren den armen menschen voir die doere offte den huysarmen, daert wel bestaet mocht wesen, om Godts willen voir de salicheyt van de sielen van haer testatrice, haeren vaders ende moeders ende Jans, haer broeders, ende voirouderen 't voirs. huys beseten hebbende, daermede haer Belien ende Everaerden ende haeren erffgenaemen ende successeuren conscientieus belastende. Ende daernae in den jaere 1528 den 16 en Augusti Everaert van de Water voirsr. ende Belia, sijn huysvrouwe voirsr., makende hen testament, hebben geordineert enz. hennen uuytersten wille te sijn, dat men 't voirs. huys tot geenen daeghe en sal mogen vercopen, belasten off beswaren anders dan het belast is in heel offte in deel, in eeniger manieren, als te weten dat dieselve, 't huys hebbende, sal alle jaer schuldich ende verbonden sijn om Godts willen den armen uuyt te reycken als voirsr. is, daer noch by vuegende, dat in soe verre diegeene, dien 't huys gemaeckt sal wesen, tselve nyet en begeerde om alsulcken voirs. lasten uuyt te reycken, dat in dyen gevallen die ander kijnderen of kijnder kijnderen, in der werelt blyvende, tsamen sullen deylen metten lasten, sonder nochtans tselve nyet moegen vercopen noch meer beswaren als voir. Nu eest alsoe, dat de voirsr. huysinge by deylinge (soe 't schijnt) te deel gevallen Coenraden van de Water, soene Everardts ende Belien voirs., onder de voirs. lasten, diewelcke Coenraert op den 13 en dach der maend Junij in den jaere 1556 maekende sijn testament heefft onder meer andere puncten
| 136 |
gestatueert, dat nae sijns testateurs doodt 't voirs. huyssoude hebben ende besitten Gielis van Hedel, als man ende momboir van Geertruyde, sijnder huysvrouwe, dochtere Everaerdts van de Water ende Belie voirsr., sijns testateurs suster. En de nae de doodt Gielis van Hedel ende Geertruyden voirs. die voirs. huysinge is gesuccedeert ende gedevolveert op henne wittige kijnderen, te weten Catarina, Isabella, begijn opten Groten Bagijnhoff ende Maria, getroudt met Jannen van der Sluys ende ten lesten, soe by successie als oyck transpoirte der voirs. Beelken 2) ende kijnderen der voirs. Catarina, is gecommen op Jannen van der Sluys, soone des voirs. Jans van der Sluys ende Maria voirs., 't geheel huys erffve voirs. onder (nochtans) de conditien ende restrictien in de voirs. testamenten begrepen. Desen nyettegenstaende heefft die voirs. Jan van der Sluys, sone Jans van der Sluys voirs., proprietaris des huys, hem vervoirdert die voirsr. huysinge te vercope ende te vervreemden ende op den ... Sept. lestleden voir Schepenen deser stadt te transporteren Jannen Franssen, alles tegens den uytersten wille ende expresse prohibitie der voirs, testateuren. Enz. Zij, die voorschreven request indienden zullen grootendeels wel dezelfden geweest zijn als na te noemen personen, die in 1601 (Reg. n°. 266 f. 134) het huis de Rolwagen, staande in de Vughterstraat te den Bosch, verkochten; zij waren:
a. de kinderen van Everard, zoon van Everard Peterszoon van de Water en Josina van der Cammen, met namen:
1°. Beelken, huisvrouw van Symon, den zoon van Jan Goijartszn van Bethmeer;
2°. Catharina, huisvrouw van Mr. Jacob Becx;
3°. Josina, huisvrouw van Goeswijn van Achelen, zoon van mr. Wouter, raad van den Bosch;
4°. Franchoys van de Water.
| 137 |
b. de dochter en verdere afstammelingen van Gielis Jacobszn van Hedel en Geertruid, dochter van genoemden Everard Peterzoon van de Water, met namen:
1°. Isabella of Beelken, dochter van genoemde echtelieden;
2°. Jan, zoon van Jan van der Sluys en Mariken, de dochter van genoemde echtelieden;
3°. de kinderen van Catharina, dochter van genoemde echtelieden en Adriaan de Lincelle, met namen Françoise en Mariken;
4°. de kinderen van laatstgenoemde Catharina en Denys Denyssen, met namen Barbara, echtgenoote van Claudy Le Boucq en Christoffel.
Zij zullen, voor zooverre zij het request indienden, daarop zeker wel nul gekregen hebben, want 16 September 1611 (Reg. n°. 310 f. 634) verkocht Jan, zoon van wijlen Jan van der Sluys en Maria, de dochter van Gielis van Hedel en Geertruid, de dochter van Everard van de Water, voor Schepenen van den Bosch aan Remacle Robberti, raad en mr. ordinaris van de Rekenkamer in Brabant en provisor-generaal van de vivres van de legers van Zijne Majesteit, het hierbedoeld huis, dat nu omschreven werd als: huis, erf, tuin, plaats en achterhuis, staande Achter het Wild Varken tusschen het huis van Christina weduwe Gerit Coenen ex uno en dat der kinderen Aerd van Breugel, raad van den Bosch, ex alio en zich achterwaarts uitstrekkende tot aan de Dieze.
Genoemde Robberti verkocht het 30 Juli 1614 (Reg. n°. 252 f. 429) aan Antoinetta Bruyns huisvrouw van Michiel Benoit, commies van voorbedoelde vivres, ten behoeve van dien man. Den 21 November 1627 deed zij, die nu huisvrouw was van Johan Kennody, adjudant van Z. Kon. Majesteit, krachtens machtiging haar door dien echtgenoot ten overstaan van de Regeering van Groenlo verleend, afstand van den tocht van dit huis ten behoeve van de kinderen, die zij van haren voornoemden eersten man had, waarna de voogden over die kinderen, daartoe gemachtigd door de Regeering van Oldenzaal, het onmid-
| 138 |
delijk daarop verkochten aan Jor. Dierck van de Water, zijnde dat huis, zooals in de daarvan opgemaakte akte staat, alsnu eene huysinge, erve, hoff, plaetse, achterhuysen met eene poorte voor aen de straet, galerye opte plaetse, staande tusschen dat van Jor. Erasmus van Grevenbroeck, heer van Mierlo, ex uno en dat van Mr. Aelbrecht van Breugel, raad van den Bosch, ex alio. Genoemde Dierck van de Water was een zoon van Simon Janszn en Catharina Schellens 3) en stierf 15 December 1638; zijne vrouw was Adriana Buys, dochter van Huibert Claaszoon, die hem deze kinderen schonk: Simon; Helena; Claas; Judith en Catharina. Een dier kinderen, met name Helena, erfde dit huis; zij huwde met Johan de Corswarem, graaf van Niel; na haren dood werd dit huis ten laste van hare erfgenamen 23 September 1679 (Reg. n°. 497 f. 380) gerechtelijk verkocht aan Johan van Campen, heer van Bysterveld en notaris en procureur te den Bosch.
Deze was de natuurlijke doch gelegitimeerde zoon van Guiliam van Campen, heer van Bysterveld, ook notaris en procureur te den Bosch, die van zijne wettige vrouw alleen dochters had.
Johan van Campen voornoemd was gehuwd met Maria Boons Adamsdochter, die hem schonk een zoon Guiliam, welke vóór zijne zuster ongehuwd overleed en eene dochter Catharina, die van haren vader het hierbedoeld huis erfde, hetwelk zij aan hare na te noemen erfgenamen bij versterf naliet, terwijl zij bijna al het overige van haar vermogen vermaakte aan de negen Armenblokken, waarin des tijds de stad den Bosch verdeeld was; totdat vermogen behoorde o.a. het huis Bysterveld onder Oirschot, gewoonlijk Groot Bysterveld genaamd, dat de Blokmeesters van den Bosch in 1758 ver-
| 139 |
kochten aan Lodewijk Jan Baptist Sweerts de Landas, heer van Oirschot en Best (Reg. n°. 577 f. 79 vso). De erfgenamen ab intestato van Catharina van Campen waren de navolgende kleinkinderen van
hare tante Catharina Boons, (de dochter van haren grootvader Adam Boons), die met Gerard Gast huwde en hem deze kinderen schonk: a. Catharina Huygermans, huisvrouw van Mr. Adriaan Schoneus en dochter van Heribertus Huygermans en Geertruid Gast.
b. 1. Catharina Gast, huisvrouw van Jan Louis Verster, schepen van den Bosch en leenman van de Leen- en Tolkamer aldaar; 2. François Gast; 3. Johanna Maria Gast, echtgenoote van Leonard van Ceulen en 4. Gerrit Gast, allen kinderen van Jaspar Gast en Geertruid van Grinsven.
Genoemde kleinkinderen verkochten 20 October 1745 (Reg. n°. 563 f. 510 vso) het hierbedoeld huis, dat alsnu omschreven werd als: huysinge met sijn boven- en beneede camers, keuke, pomp, hoff en stallinge, aan Jacobus van Vechel, aannemer te den Bosch, naar wien het Vechelslust genaamd werd. Zijne weduwe en erfgename Maria Hulshout verkocht 30 April 1787 (Reg. n°. 596 f. 103 vso) dit huis aan mr. Bernardus Storm, advocaat te den Bosch 4), zoon van Willem, woonachtig te Oss en Elisabeth van Linden. Diens vrouw was Johanna Elisabeth van Meeuwen, dochter van Johan Petrus, erfgrifier van Maasland en bierbrouwer te den Bosch en Johanna Maria de Pottere (of Potters); hij verkocht dit huis 3 Juni 1796 aan Johannes Josephus van Veldriel, koopman te den Bosch, wiens vrouw was Isabella Maria Princen. Zij hadden eene dochter Elisabeth Maria van Veldriel, die huwde met mr. Gerardus Bernardus Verheyen, wethouder van den Bosch, overleden op het voormalig huis Groenendaal onder Esch 1 Juni 1835.
| 140 |
Noten | |
1. | Everard van de Water Peterszn., raad van 's Hertogenbosch, overleden 13 October 1558, huwde Beelken Kemp Jansdochter, die hem schonk: a. Jan, geh. met Jutken van den Wiel Jansdr.; b. Peter, kanonik der St. Janskerk te den Bosch; c. Coenraad; d. Everard, geh. met 1°. Josina van der Cammen, dochter van Frans Danielszoon en Catharina, de dochter van mr. Goyart Tengnagel en Catharina, de dochter van Dierick van Hedel Jacobszoon; 2°. Jenneken Monicx; e. Geertruida, gehuwd met Gielis van Hedel Jacobszn.; f. Aleida, gehuwd met Jan de Bercker Janszn. |
2. | Zij, wier eigenlijke voornaam Isabella was, had haar 1/3 in dit huis 28 Juli 1609 aan Jan Janszoon van der Sluys getransporteerd. (Reg. n°. 278 f. 240 vso) |
3. | Deze echtelieden hadden ook nog eene dochter Joanna van de Water, die huwde met mr. Jan van Breugel Arndszn, president-schepen van den Bosch, den broeder van Mr. Aelbrecht. |
4. | Hij was later raadsheer in het Gerechtshof van Brabant. |
1875 | A.M.J.T. van Rijckevorsel-Bounike (wijnhandelaar) |
1881 | A.M.J.T. van Rijckevorsel-Bonnike (wijnhandelaar en lid van den gemeenteraad) |
1908 | J.B. Waiboer (tandarts) |
1910 | J.B. Waiboer (tandarts) |
1919 | Ch.M.J. Witlox (advocaat-procureur) |
1928 | Gem. Werken Bur. Dir. |
1943 | A. van Battum (hopman N.A.D.) - Bouw- en Woningtoezicht |
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 71