A.F.A.M. Wetzer, 13 juli 2009
Stationsplein 4
Kantoor
Achter de voorgevel
Ingenieur-architect-directeur
door Henny Molhuysen|
Het eerste gebouw dat bezoekers aan onze stad tegenkomen als zij het station verlaten, is een herenhuis uit het begin van de negentiende eeuw: Stationsplein 4. Het huis waarin in het begin van deze eeuw ingenieur-architect-directeur Julien Dony woonde. Julien Dony werd in 1865 in het Belgische Rummen geboren. Hij studeerde in Leuven aan de Polytechnische school, die hij verliet met een diploma ingenieur-architect op zak. Op het eind van de negentiende eeuw kwam hij naar 's-Hertogenbosch, waar hij in 1892 benoemd werd tot directeur aan de Koninklijke School voor Nuttige en Beeldende Kunsten. Hij kreeg twaalfhonderd gulden aan jaarwedde. De school was gevestigd in de St.-Jorisstraat. In 1899 trad Dony in het huwelijk met Maria van Lanschot. Voor zijn gezinnetje ontwierp hij enkele jaren later een huis. In 1904 verhuisde hij naar het Stationsplein 4. In die jaren rond de eeuwwisseling werd er druk gebouwd op Het Zand. En Dony deed daar driftig aan mee als architect. Dony speelde een belangrijke rol bij de tot standkoming van de bebouwing van deze wijk. Hij ontwierp steeds in neo-stijl, waarbij hij andere stijlen benaderde. De Leonarduskerk bijvoorbeeld tekende hij duidelijk als een neo-gotische kerk. Zijn huizen aan de Stationsweg zijn duidelijk geïnspireerd op hetgeen in de zeventiende eeuw in Holland werd gebouwd. Daarom wordt zijn bouwtrant hier 'Hollandse neo-renaissance stijl'. Als een soort afronding van de nieuwe stadswijk ontwierp Dony - nadat een van gemeentewege georganiseerde prijsvraag geen succes had gehad - een fontein waarvan de stichtingskosten door de oud-commissaris van de Koningin Bosch van Drakestein betaald werden. Populair heet de fontein nog steeds 'de draak'. Omstreeks 1914 daalde het aantal leerlingen aan de Koninklijke School sterk. Er werden geen toelichtingsexamnes meer afgenomen, lessen werden verzuimd, roosters zonder toestemming gewijzigd. Van gemeentewege werd een enquetecommissie ingesteld. Zowel deze commissie als de gemeenteraad en de inspecteur voor het middelbaar onderwijs pleiten voor een reorganisatie, voor een nieuwe directeur en een nieuw schoolgebouw. In januari 1917 vroeg Dony om gezondheidsredenen ontslag. dat werd hem door de gemeenteraad op eervolle wijze verleend. Vanaf 1917 bleef Dony in 's-Hertogenbosch werkzaam als architect. Tevens werd hij consul van België en later consul-generaal. Julien Dony overleed in 1949. In een overlijdensbericht werd hij ondermeer 'oud buitengewoon hoogleraar aan de universiteit van Leuven' genoemd. Vijf jaar later was de familie Dony na vijftig jaar uit het pand verdwenen. Rond het station is in de oktoberdagen van 1944 flink gevochten. Niet alleen het station zelf, maar ook één zijde van het Stationsplein werd geheel verwoest. De huizen met nummers 2 en 4 bleven gespaard. Nadat in 1954 de familie Dony nummer 4 had verlaten, verstigde er zich de RK Vereniging voor Kinderbescherming in het pand. Nu is er een uitzendbureau gevestigd. |
Brabants Dagblad vrijdag 4 februari 1994
Rijksmonument
Stationsplein 4
|
Uit ca.1897 daterend, in schoon metselwerk opgetrokken hoekpand met verdieping onder met leien gedekt omlopend schilddak; aan de westzijde een uitbouw met twee verdiepingen onder zadeldak tegen puntgevel en een uitspringend trappehuis onder lessenaardak in de hoek tussen pand en uitbouw; boven de oostzijde van de noordgevel een insteekkap tegen puntgevel. Gevels met hardstenen plint, lijstwerk en blokken in natuursteen, siermetselwerk in gele baksteen en afgesloten door gemetselde gootlijst. Boven de deur met rondboog-bovenlicht in de noordgevel een natuurstenen balcon met fraai, uitbuikend smeedijzeren hek; oostelijk van het balcon een uitspringende houten erker. Getoogde rond- en rechtgesloten vensters met schuiframen of 6-ruits indeling. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004
Artikelen
| 1994 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Ingenieur-architect-directeurBrabants Dagblad vrijdag 4 februari 1994 (foto) |
Adresboeken
Stationsplein 4
Stationsplein N 82 (????)
| 1908 | J.J. Dony (ing. architect direct. de kon. school en drirect. der ambachtschool) |
Stationsplein 4 (1909)
| 1910 | J.J. Dony (ing. architect direct. der kon. school voor nuttige en beeldende kunsten) |
| 1943 | ir. J.J. Dony (Consul-Generaal van België) |
Bossche Encyclopedie |