Graafsebaan 166
Beschrijving
Algemeen:
Het pand uit 1934 heeft een rechthoekige, aan een lange zijde (de achtergevel, gericht op de Graafsebaan) getrapte plattegrond met aan één einde een onder grote hoek geplaatst bouwdeel dat vermoedelijk de functie had van dienstruimte. Het gebouw omvat een begane grond en een zolder. De gevels zijn gemetseld in een Noords verband met verdiept voegwerk en een plint in een harder gebakken stenen. Aan beide lange gevels is een meter hoge tuinmuur aanwezig. Kenmerkend voor het gebouw is de sterk horizontale geleding in combinatie met het dominerende samengestelde schilddak met kil-, hoekkepers en variërende nokhoogte. Hieruit spreekt een duidelijke invloed van het werk van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. Het dienstgebouw is vermoedelijk niet lang na de realisatie van het pand aan één zijde uitgebreid waarbij één van de dakschilden is doorgezet. Het bouwdeel wordt gedomineerd door de grote schoorsteen in de nok van het dak.
Voorgevel:
Opvallend aan de voorgevel die de hoogte van de begane grond beslaat is dat de oorspronkelijke voordeur zich rechts van het midden van de gevel bevindt. De entreepartij is geaccentueerd met een kleine trap en een luifel op vier hardstenen kolommen in Art Deco stijl. In het deurkozijn is aan weerszijde van de deur een glas-in-lood raam aanwezig, het bijbehorende bovenlicht is boven de luifel gesitueerd. Aan weerszijden wordt de entree geflankeerd door een T-venster met een twaalfruits bovenraam. Links van de entreepartij bevinden zich vijf identieke gevelopeningen met een kruiskozijn, een houten onderdorpel en buitenluiken ter plaatse van de onderramen. De bovenlichten hebben een negenruits roedenindeling. Het linkerdeel van de voorgevel springt enigszins terug en heeft twee samengestelde vensters met drie twaalfruits boven- en evenveel negenruits bovenramen. Rechts in de gevel is eenzelfde kruisvenster én een kloostervenster aanwezig. De dakvoet van de gevel heeft een uitstekende bakgoot. Het dakschild heeft een aantal dakkapellen, alle met negenruits draairamen en één met een gebogen fries, en enkele moderne dakramen. Uiterst rechts sluit met een flauwe hoek een zijvleugel onder een schilddak op de gevel aan. De gevels die zichtbaar zijn vanaf de voorzijde van het pand bevatten naast een opdek deur een vierruits-, een tweeruits- en een twee keer zesruits venster, de goot loopt over deze vleugel door. Aan de voorzijde heeft het dienstgebouw een gevel die in twee fasen tot stand is gekomen. Het linkerdeel is oorspronkelijke en bevat een opdekdeur en een twee keer zesruits venster. Het later toegevoegde rechterdeel van de gevel heeft
| 1 |
enkel een tweeruits venster.
Linkerzijgevel:
De linkerzijgevel van het gebouw omvat een zijingang, gevormd door een pui met rechts van de deur vier twaalfruits ramen. Onder de ramen is een houten onderdorpel aanwezig. Tegen de gevel is een geknikt afdak op bakstenen kolommen met een vierkante doorsnede geplaatst. Het platte dak heeft een enkelvoudige balklaag die in de pui is opgelegd. De linkerzijgevel van het dienstgebouw bevat twee vensters, één vierruits en één tweeruits. De tuinmuur sluit aan op deze gevel.
Rechterzijgevel:
De rechterzijgevel, de gevel behorende bij de uitbouw van het dienstgebouw, heeft in het midden een flauwe knik. Het linkerdeel heeft een opdekdeur met bovenlicht, een kelderlicht en een twee keer vierruits venster dat voorzien is van een bakstenen onderdorpel. Het rechterdeel van de gevel heeft een deur en een tweeruits vensters met eenzelfde onderdorpel.
Achtergevel:
De achtergevel is georiënteerd op de tuin (en de Graafsebaan) en heeft een representatief karakter. De gevel beslaat een deel van het zolderniveau en is symmetrisch van opzet. Aan weerszijden van het middendeel heeft de gevel drie terugspringende delen. Het middendeel heeft een erker die op de begane grond halfrond en op de zolder drie-zijdig is uitgevoerd. De erker heeft op de begane grond drie puien met openslaande deuren en een tweeruits bovenlicht, op de zolder zijn drie meerruits vensters aangebracht. De erker is afgesloten met een schilddak dat gekroond wordt door een klokkentoren. Aan weerszijden van de erker bevinden zich drie T-vensters met twaalfruits bovenraam op de begane grond en even zoveel vensters - met twee keer een achtruits raam - op de zol-derverdieping. Het eerste terugliggende vlak in de gevel heeft een lager gelegen dakvoet en twee kruisvensters die identiek zijn aan de kruisvensters in de
| 2 |
voorgevel, dus inclusief buitenluiken. Het tweede terugliggende vlak aan weerszijden van het midden van de gevel - de dakvoet is wederom lager - heeft een enkel T-venster met twaalfruits bovenlicht. Het laatste risalerende deel bevat een pui met openslaande deuren en bovenlichten. De achtergevel van het dienstgebouw is volledig blind.
Interieur:
Het interieur van dit gebouw behoort niet tot de context van het onderzoek.
Redengevende omschrijving
Het pand heeft monumentale waarde vanwege de gevels, de bouwmassa, de balklagen, de kapconstructie en de situering. Het pand heeft ensemble waarde, historische waarde en is representatief voor het bouwen in de jaren dertig van de twintigste eeuw.
| 3 |
Gemeente 's-Hertogenbosch
monumentnummer: SOM0063
kadastraalnummer: F-4789
datum verkenning: 20 januari 2004