Het eerste dezer huizen, n.l. dat hetwelk het meest in de richting der St. Janskerk stond, behoorde in 1541 voor de helft aan Henrick, zoon van Willem Hels Willemszn; in dat jaar kocht deze 1) van zijne zuster Mechteld, huisvrouw van Willem, zoon van Christiaan Lucaszn, de wederhelft daarvan,
| 380 |
als wanneer dit huis werd gezegd te staan tusschen dat van de kinderen van Mechteld weduwe van Albert van Maren 2) in de richting van het St. Janskerkhof ex uno en dat van Jan van Turnhout Marktwaarts ex alio en zich achterwaarts uit te strekken tot aan het erf van Sophia weduwe van Raese Raessenszn (wier huis blijkens Reg. no. 159 f. 279 vso aan de Peperstraat stond). Genoemde Henrick Hels verkocht dit geheele huis 20 Januari 1549 (Reg. n°. 178 f. 337) aan den boekdrukker mr. Jan van Turnhout, zoon van mr. Jan van Lantfort van Turnhout. Van hem erfden dit huis diens zonen mr. Jan Lantfort van Turnhout en Thomas van Turnhout. Jan van Turnhout, de zoon van Thomas laatstgenoemd en Catharina van Turnhout, de dochter van diens broeder mr. Jan en weduwe van Huybrecht van den Leemputte, verkochten 20 December 1611 (Reg. n°. 283 f. 165 vso) dit huis, dat nu gezegd wordt te staan tusschen dat van mr. Jan Denen Kerkhofwaarts en dat van mr. Henrick Laureynszn van Munsterbilsen Marktwaarts, aan mr. Peter Janszn Smits, woonachtig te Son. Diens dochter Henrixken huwde met den kleermaker Christoffel Janszn van St. Truyden, die het daarop den 18 Mei 1617 (Reg. n°. 342 f. 334 vso) van zijnen schoonvader kocht, waarna hij het 2 December 1619 (Reg. n°. 321 f. 39 vso) weder verkocht aan Catharina Entenfuesz 3), weduwe van Diego de la Portilio, commissaris van de monstering ten dienste van de Aartshertogen Albert en Isabella; het heette toen de gulden spaenschen kasack. Jor. Wolphard Entenfuesz, in diens hoedanigheid van momboir over de vier onmondige kinderen van wijlen de echtelieden de la Portilio-Entenfuesz voornoemd, verkocht 10 Juni 1628 (Reg. n°. 364 f. 381 vso) dit huis, dat alstoen gezegd werd te staan tusschen dat der erfgenamen van Gijsbert Daniels, tingieter ex uno en dat der erfgenamen van
| 381 |
mr. Henrick Laureynszn van Munsterbilsen ex alio en zich achterwaarts uit te strekken tot aan het erf, eertijds van heer Anthonis Nauwen, priester, nu van Catharina van der Dootleggen, aan Peter Zyberts, koopman in zijden lakens, zoon van Jan Willemszn Zyberts, raad van den Bosch. In lateren tijd heette dit huis de Witte Arend.
Op dit huis volgde het huis, dat in 1517, als wanneer het werd gezegd te staan tusschen dat van Willem Hels ex uno en dat van Dirck Screynmakers ex alio, - door IJda, dochter van Jacob Meeuszn, verkocht werd aan „Jan genaamd van Turnhout, zoon van mr. Jan Lantvoirt” (Reg. n°. 114 f. 47), zijnde hij alzoo dezelfde als de in de beschrijving van het vorig huis "genoemde boekdrukker mr. Jan van Turnhout. Dit huis zal het eerste geweest zijn, dat hij in den Bosch bezat, want eerst in het jaar 1510 werd hij poorter van die stad 4). Hij oefende er het bedrijf van boekdrukker in uit, daar toch onder den titel van een door hem in 1545 gedrukt boek staat: Sylvaeducis, tertiis a Schola aedibus, ex officina Joannis a Turnhout 5). Nadat hij weduwnaar was geworden van zijne vrouw Gooswina, dochter van Gooswijn Stempels, deed hij in 1545 (Reg. n°. 169 f. 264) afstand van zijn recht van vruchtgebruik op een derde in dit huis (dat nu gezegd werd te zijn: huis, erf en ledige plaats, staande tusschen het huis der erven van Willem Hels ex uno en dat van Dirck Scellens ex alio) ten behoeve zijner dochter Elisabeth, de huisvrouw van Adriaan, zoon van Pauwel Arndszoon; haar man verleende daarop 2 Maart 1545 (Reg. n°. 386 f. 181) eene grondrente uit dit huis: aan mr. Jan van Turnhout voornoemd in vruchtgebruik en aan de zonen, die deze had van Elisabeth, dochter van Willem Janszn van Herpt, zijnde Jan junior, Thomas en Jacob van Turnhout, in eigendom; de notaris Thomas van Turnhout, zoon van Jan, den zoon van voornoemden Thomas, verkocht deze grondrente in 1642 aan Jan Janszn Zeberts (Reg. n°. 386 f. 181).
| 382 |
Meergenoemde mr. Jan van Turnhout, die ook in 1541 (Reg. no 161 f. 16) afstand van tocht had gedaan van een vierde in dit huis, deed 16 Januari 1564 (Reg. n°. 211 f. 147 vso) afstand van zijn tochtrecht op het geheele huis (dat nu gezegd werd te staan tusschen dat van Willem Hels ex uno en dat van Dirck Schreymaeckers ex alio en zich achterwaarts uit te strekken tot aan het erf van Barbara en Cornelia, dochters van Willem van Oerle) ten behoeve zijner kinderen: Jan senior, geboren uit zijn huwelijk met Gooswina Stempels; Jan junior en Thomas, geboren uit zijn 2e huwelijk met Elisabeth, dochter van Willem Janszn van Herpt, alsmede ten behoeve van Catharina, onmondige dochter van zijnen zoon Cornelis, geboren uit zijn eerste huwelijk, waarop die kinderen en de voogden van genoemde kleindochter dat huis verkochen aan Johannes van Herpen. In 1611 behoorde het toe aan mr. Henrick Laureynszn van Munsterbilsen. Thans vormen deze beide huizen een huis.
| 383 |
Noten | |
1. | Reg;. no. 160 f. 414 vso. |
2. | Alethen Tuelincx Eymbertsdochter, weduwe van Dominicus Petitpas, c.s. verkochten in 1598 de helft van dit huis (Reg. no. 234 f. 75). |
3. | Zij kocht den laatsten Maart 1618 (Reg. no. 354 f. 326) van Johan Pelgrom, zoon van Peter Willemszn, een huis in de Peperstraat, dat hij gekocht had van Arnd van Breugel, den zoon van mr. Jan. |
4. | Taxandria XII p. 22. |
5. | Id. p. 25. |
1910 | G.C. van Weert (vleeschhouwer) |
1928 | N.V. Bank voor Onroer. zaken |
1943 | P.J. van de Akker (beeldenmaker) religieuse artikelen |
1991 | Gregor (restaurant Rhodos) |
1910 | W.D. Mandos-Ruijs |
1928 | Advocatenkantoor mr. van Heijst en v.d. Kun - W.H.A. van den Dungen |
1943 | G.F. van Gool (textieltechnicus) - H.G. Wijtmans (belastingconsulent) |