Kerkstraat 48-50
functie: winkel/woonhuis
Achter de voorgevel
Stallen en stallekes bij de vleet
door Henny Molhuysen|
De Bossche binnenstad is zo langzamerhand helemaal doortrokken van de kerstfeer: bomen, lichtjes en allerlei versieringen. Maar waar draait het eigenlijk om? Vandaag nemen we daarom een kijkje in de straat die leidt naar de grootste kerstal van onze stad. We kijken achter de voorgevel van: Kerkstraat 48-50. Het karakter van de Kerkstraat is in de loop der eeuwen veranderd. Vóór 1629 was er de Latijnse School gevestigd en woonden er boekenhandelaren. Ook de eerste Bossche drukkers vestigden zich op het eind van de vijftiende eeuw in deze straat. De laatste drukkerij, de krantendrukkerij van Arkesteyn, verdween tijdens de Tweede Wereldoorlog toen de twee in Den Bosch verschijnende regionale kranten fuseerden. Ook had ooit de Rederijkerskamer Moyses' Bosch hier een schouwburg. In het begin van deze eeuw bestond het achterste gedeelte van de Kerkstraat uit gesloten woonhuizen. Zo ook het pand Kerkstraat 48-50, 'den Knijnenberg' genaamd. De handel in de binnenstad breidde zich echter uit. Op de benedenverdieping kwamen meestal winkels en groothandels; op de etage werd gewoond. Na de Tweede Wereldoorlog was op nummer 48 een speelgoedgroothandel gevestigd. Diens opvolger was de textielgroothandel Boelens, die later elders in de Kerkstraat nieuwe huisvesting vond. Als we naar de kroonlijst van Kerkstraat 48-50 kijken, zien we daar het jaartal 1970 geschilderd, hoewel het toch een negentiende-eeuwse gevel lijkt. De gevel is inderdaad zo oud, maar in 1970 restaureerde de toenmalige eigenaar Guus Olderaan (vandaar de in de kroonlijst geschilderde initialen van hem en zijn vrouw: GO en AH) het pand en liet het grondig verbouwen. Op de benedenverdieping (nr. 48) had het echtpaar een parfumeriewinkel. De bovenverdieping (nr. 50) bleef en is nog altijd in gebruik als woonhuis. Na de parfumerie werd er de Primafoon-winkel van PTT-Telecom op de begane grond gevestigd. Deze kreeg enige jaren later een nieuwe huisvesting in het postkantoor aan de overzijde. De winkel kwam leeg te staan. In de Torenstraat was een winkel in religieuze artikelen gevestigd. De eigenaar van het pand wilde er een andere bestemming aan geven. Eén van de medewerksters, Jenny van Wijk, wilde de zaak echter voortzetten. Onder dezelfde naam, Kunsthandel St.-Jansbasiliek, betrok zij toen Kerkstraat 48. In deze tijd van het jaar staat de etalage vol met kerststallen in verschillende stijlen. Het zichtbaar maken van het verhaal van Christus' geboorte dateert uit de Middeleeuwen en wel van St.-Franciscus (1182-1226), de stichter van de Minderbroeders. Deze dierenvriend introduceerde ook de os en de ezel. In 1228 vestigden de Minderbroeders zich in 's-Hertogenbosch. Brachten zij toen ook al de kerststal mee? In ieder geval is er na zoveel eeuwen nog steeds belangstelling voor kerststallen. Er bestaat een landelijke vereniging 'De Kerststal' en het komend weekeinde is er in de Sacramentskerk een tentoonstelling van kerstgroepen en in de Sint-Jan zijn vrijwilligers druk bezig om ook dit jaar van deze bijzondere kerststal iets gweldigs te maken. (redactie: in tegenstelling tot bovenvermelde is de heer Olderaan nog steeds eigenaar van het pand) |
Brabants Dagblad donderdag 14 december 1995
Alink
Hogere kracht
|
Jenny zit in het magazijntje van haar religieuze kunsthandel aan de Kerkstraat. De hitte is hels, maar de voorraad hemels: madonna’s, beschermengelen, kaarsen en iconen. Er staan ook joodse chanukah-kandelaars en dozen met prenten. Op een plank wachten kamelen op wintertijd. De kribjes zijn nog leeg. In 1995 opende Jenny haar zaak onder de naam Sint Jansbasiliek. Ze verkoopt aan particulieren, kloosters, kerken en scholen. Tot de klanten behoren ook artiesten die in Theater aan de Parade optreden. Dankzij een heiligenbeeldje overwon Carry Tefsen opkomende nervositeit; een rozenkrans genas Danny de Munk van zijn depressie. Er zijn al meer wonderen opgetekend: zwangerschap na mislukte IVF. Dankzij hogere kracht. Ook homo’s houden van de Heer en zijn heiligen. Favoriet is het beeld van Sebastiaan, de martelaar die met pijlen is doorboord. Hij is hoeder van de herenliefde. Verder is Jenny’s devotiepaleisje in trek bij jonge moslims. Velen kopen een rozenkrans. Niet voor gebed, maar als sieraad. Dat is in. Thuis houden ze het kralensnoer vaak verborgen, weet Jenny. Tring! Een klant. Een woonwagenkampbewoner neust rond en koopt een Wonderdadige Maria. Straks in de rechtbank wil hij proberen om het beeldje te overhandigen. Zijn familielid wordt er voorgeleid. Liever bijstand van boven dan de bajes. In de begintijd is driemaal bij haar ingebroken. Nadat plebaan Van de Camp in de winkel was komen bidden bleef nachtelijk bezoek verder uit. Toch rekenen niet alle klanten netjes af. Te vaak kijkt het beeld van Gervasius, beschermheilige tegen diefstal, net de verkeerde kant op. Om die reden heeft Jenny maar bewakingscamera’s geïnstalleerd. Het Alziend Oog 2.0. Met het bisdom staat ze op goede voet. Elke Kerstmis bezorgt Jenny een pakket bij bisschop Hurkmans. Inhoud: een theologieboek, iets uit haar winkel en bonbons – houdt ie van. Haar omzet? Jenny zucht. Landelijk is haar heiligenbeeldenwinkel zowat de laatste. Er zit de klad in. Oorzaak: de ontkerkelijking, maar ook de rapporten over misbruik. Priesters die niet alleen kruisen slaan maar ook strelen, bevorderen de verkoop niet. Veelzeggend is de geduikelde omzet in Onze Lieve Vrouwe-beelden. Vroeger verkocht ze er in de meimaand minstens 125. Nu? Jenny zwijgt bedrukt. Nul. Als ze carte blanche van Rome zou krijgen om het kerkbezoek te bevorderen, zou ze meer muziek, verhalen en theatraliteit toelaten. Ze gelooft in levendigheid. Zo is ze zelf ook. Achter haar rode designbril gloeien haar ogen op. Om de zaak levensvatbaar te houden verkoopt ze voortaan ook wereldse kunst. Populair zijn de zogeheten handenvleiers, bronzen amuletten waar woorden als ‘geluk’ en ‘droom’ op staan. Jenny’s favorieten zijn ‘kracht’ en ‘carpe diem’. Wat nooit verandert, is haar biechtmoederschap. In het magazijntje hebben al veel klanten hun hart gelucht. Over huwelijksleed, geldzorgen, ziekte of wankelmoedig geloof. Jenny hoort, ziet, zwijgt. Oordelen doet ze niet. Dat is aan Hem. Tring! Klant. Mayke uit Middelrode wil een Sint Joseph-beeldje plus kaars. Voor haar broer uit Rijen, die zijn huis maar niet verkocht krijgt. Het helpt, weet Mayke uit eigen ervaring. Ook makelaars en hypotheekverstrekkers zijn dol op Sint Joseph. Over zeven jaar wil Jenny stoppen. Ze hoopt vurig dat haar dochter Manuela de santenkraam overneemt. Juli 2022: dat zijn nog 2.555 dagen oftewel 284 noveenkaarsen. Op de magazijntafel ligt al een doosje lucifers klaar. |  |
Eric Alink | Brabants Dagblad woensdag 8 juli 2015
Artikelen
| 1995 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Stallen en stallekes bij de vleetBrabants Dagblad donderdag 14 december 1995 (foto) |
|
| 2016 |
Pui van kunsthandel ziet er in 2017 uit zoals in 1903 de bedoeling wasDe bouwtekeningen uit 1903 zijn teruggevonden en daarmee konden Guus en Els Olderaan aan de slag. Want de onderpui van hun pand in de Kerkstraat, waar Kunsthandel St. Jans Basiliek is gevestigd, wordt begin volgend jaar teruggebracht in oude stijl.
Bart Gotink | Brabants Dagblad woensdag 26 oktober 2016 | Regio 5
|
Adresboeken
Kerkstraat 48
Kerkstraat A 58a (????)
| 1908 | H. van der Laar |
Kerkstraat 48 (1909)
| 1910 | Jos. Jonkergouw (leeraar kon. school, kunstdrijver) - H. van der Laar - A. v.d. Sijp (winkelbediende) - J. Spratte (chef winkelbediende) |
Kerkstraat 50
Kerkstraat A 62 (????)
| 1865 | J. Wilbers (mr. timmermans, bouwmeester en brandmeester) |
| 1875 | J.M. Hartogensis (partikulier) - J. Wilbers (mr. timmermans, en bouwkundige) |
Kerkstraat A 58 (1880)
| 1881 | J.M. Hartogensis (particulier) - wed. J. Wilbers (mr. timmerman) |
| 1908 | A. Hulsman (in modes) - P.G. Hulsman (kunstdraaier) |
Kerkstraat 50 (1909)
| 1910 | A. Hulsman (modes) - P.G. Hulsman (kunstdraaier) |
| 1928 | mej. P.J. Hulsman - mej. Th.P.M. Hulsman - P.G. Hulsman |
| 1943 | P. Floris (huishoudelijke artikelen, handel in speelgoederen) |
Bossche Encyclopedie |