Kerkstraat 14, 14a, 14b
Beschrijving
Algemeen:
Het pand Kerkstraat 14, 14a, 14b is gelegen aan de noord-oostzijde van de Kerkstraat in het bouwblok dat wordt ingesloten door de Hinthamerstraat, de Gasselstraat aan de oostzijde en de Markt aan de westzijde. Het pand is gelegen ter plaatse van de eerste stadsommuring. De gesloten gevelrij aan de noordoostzijde van de Kerkstraat maakt een sprong, waarbij het rechtergedeelte (Kerkstraat 14a/14b) is teruggelegd.
Het diepe pand heeft een L-vormige plattegrond, bestaande uit een voorhuis en een breder dwarsgeplaatst achterhuis, dat gedeeltelijk achter het linker buurpand doorloopt. Beide bouwdelen omvatten drie niveau’s (een begane grond, een eerste verdieping en een zolder) onder een zadeldak met wolfseind aan de voorzijde. Het dak is gedekt met moderne golfpannen. Onder het achterhuis bevindt zich een 17de-eeuwse kelder met een tongewelf. Oorspronkelijk vormden het voor- en achterhuis twee afzonderlijke panden, waarbij het achterhuis zijn eigen toegang had, georiënteerd op de steeg die zich rechts van het pand bevond. Deze steeg is op het kadastrale minuutplan nog weergegeven, maar is in de eerste helft van de 20ste eeuw overbouwd en bij het pand getrokken. Dit smalle bouwdeel ter plaatse van de voormalige steeg is ten opzichte van de voorgevel met een sprong teruggelegd en telt twee niveaus, namelijk een begane grond en een eerste verdieping onder een plat dak. Aan de achterzijde grenst het pand aan twee kleine binnenplaatsen.
Voorgevel van het voorhuis:
De neo-classicisti-sche lijstgevel (XIX) met horizontale schijnvoegen is voorzien van een pui uit ca. 1900. Van deze pui zijn de penanten met blokmotief, de stalen onderslagbalk met rozetten en de geprofileerde kroonlijst behouden. De aluminium invulling, een etalageruit met aan de linkerzijde een deur en ter rechterzijde een driezijdige vulling dateert uit de late 20ste eeuw. Op de eerste verdieping bevinden zich in een geprofileerde stucomlijsting met kuif twee oorspronkelijke 6-ruits vensters met schuivend onderraam. Op de tweede verdieping bevinden zich in een eenvoudige omlijsting twee moderne vensters met draairamen. De gevel heeft een geprofileerde kroonlijst.
De voorgevel t.p.v. de voormalige steeg:
De vroeg 20ste-eeuwse dichtzetting van de steeg heeft een afwijkende vormgeving ten opzichte van de rest van de voorgevel. De witgeverfde gevel is uitgevoerd met machinale bakstenen in een staand verband. Op de begane grond bevindt zich, boven een hardstenen onderdorpel, een vernieuwde deur in een oorspronkelijk kozijn met een lichtgetoogd bovenlicht
| 1 |
onder een strekse boog. Het venster op de eerste verdieping is voorzien van een schuivend boven- en onderraam en is geplaatst op een hardstenen raamdorpel. Boven het venster bevindt zich een getoogde strek. De gevel eindigt met een bloktandfries onder een kroonlijst en een gootlijst van afgeschuinde bakstenen.
Linkerzijgevel:
De linker zijgevel vormt een gemeenschappelijke zijmuur met het buurpand Kerkstraat 12 en bevat mogelijk nog ouder muurwerk.
Rechterzijgevel:
De rechterzijmuur bestaat uit twee delen: het smalle deel van de gevel dat hoort bij het voorhuis en de rechterzijgevel van het bouwdeel ter plaatse van de voormalige steeg. De rechterzijgevel die hoort bij het voorhuis en die inpandig wordt voortgezet, bevat op de eerste verdieping een 3-ruits schuifvenster in een omlijsting als die van de vensters in de voorgevel. Deze omlijsting is eveneens voorzien van een kuif, die vermoedelijk verplaatst is na het dichtzetten van de steeg in de vroege 20ste eeuw. De gevel eindigt met een strakke bakgoot. In het dakvlak bevindt zich aan deze zijde een moderne dakkapel met plat dak. Deze zijgevel is gebouwd op het tracé van de oude stadsommuring waarvan bovengronds niets meer waarneembaar is. In de rechterzijgevel van het achterhuis bevindt zich nog laat-middeleeuws muurwerk, dat in verband is gemetseld met de achtergevel van het achterhuis. In de rechterzijgevel van de overbouwing van de steeg bevindt zich een schuifvenster met getoogde strek en een keramische raamdorpel. Naast dit venster is een dichtgezet venster onder een getoogde strek zichtbaar. De gevelbekroning aan de voorzijde van dit smalle bouwdeel is op de rechterzijgevel doorgezet.
Achtergevel:
De achtergevel van het achterhuis bevat laatmiddeleeuws muurwerk. Op de eerste verdieping is aan de binnenzijde een kaarsnis aanwezig.
Interieur
De kelder onder het achterhuis omvat de gehele grondslag van het achterhuis. Oorspronkelijk lijkt de overwelving van de kelder bestaan te hebben uit een vlak tongewelf van IJsselstenen (XVI / XVII) georiënteerd op de voormalige steeg, die ooit met twee gordelbogen in drie delen opsplitste. Hiervan is slechts één gordelboog behouden
| 2 |
gebleven. Eén van de ton-gewelven is thans vervangen door een moderne houten balklaag. In het voorhuis is boven de eerste verdieping een samengestelde balklaag van moer- en kinderbinten waargenomen, die de plattegrond in drie balkvakken verdeeld. Het is niet bekend of boven de begane grond nog de oorspronkelijke samengestelde balklaag nog aanwezig is. Het achterhuis heeft een diepte van twee balkvakken en bezit nog de laat-middeleeuwse samengestelde balklaag. Een van de moerbalken is uitgevoerd met een vast vijftiende- of zestiende-eeuws sleutelstuk met een dubbele peerkraal. Het pand is voorzien van een moderne Lvormige sporenkap (bouwjaar 1989) die over beide bouwdelen doorloopt. In het interieur bevinden zich verder weinig oorspronkelijke elementen.
Redengevende omschrijving Het pand heeft monumentale waarde vanwege de laat-middeleeuwse kern (muurwerk en samengestelde balklagen), de ligging van het pand op het trace van de oude stadsmuur, de overbouwde steeg waarvan de structuur als zodanig in de huidige bouwmassa nog herkenbaar is, de structuurbepalende kelder onder het achterhuis en de fraaie gevel met pui.
| 3 |
Gemeente 's-Hertogenbosch
monumentnummer: SOM0128
kadastrale aanduiding: HTG00H 05569G0000
datum verkenning: 16 juni 2003
datum aanwijzing: 10 maart 2005
veldwerk: M. Bimmel en S. Masselink
tekst rapportage: S. Masselink en A.K. Hemmes