Aan de overzijde van het Keizershof stond oudtijds langs de Keizerstraat het Hof van Zevenbergen, welk huis aldus genaamd werd, omdat de eerste eigenaars daarvan Heeren van Zevenbergen waren. Het omvatte de erven, waarop thans het grootste gedeelte van het Roomsch Weeshuis en de stalhouderij met woning van Mooiman staan en had tot tuinen de ho venier stuinen, welke tusschen de Mortelstraat, Weversplaats en St. Jorisstraat liggen; het besloeg alzoo met zijne erven eene zeer groote uitgestrektheid. Ik heb tevergeefs, zoo schreef van Heurn in zijne Beschrijving, gezogt naar de rede, waarom de Heeren van Sevenbergen alhier zo een groot huis hadden, alsmede door wien (hunner?) het gesticht en bewoond is geweest.

Den eersten Heer van Zevenbergen, dien ik als eigenaar van het Hof van Zevenbergen in de Bossche Schepenregisters aantrof, was Cornelis de Glymes, heer van Melyn, die door zijn huwelijk met Maria Magdalena van Strijen, dochter van Arend, heer van Zevenbergen en Maria van Vianen, heer van Zevenbergen was geworden; hij was bovendien in 1499 door koop heer van Heeswijk en Dinther geworden, terwijl hij ook nog was heer van Grevenbroeck, zooals blijkt uit eene Bossche Schepenakte van 19 December 1501 (Reg n°. 96 f. 237),

Verder was Cornelis de Glymes nog ambtman der stad Grave en den Lande van Cuyk, en den 2 Mei 1500 werd hij opgenomen onder de ridders van het Gulden Vlies.

Behalve uit voormelde passage uit Cuperinus, blijkt nog uit diens navolgende mededeeling in zijne Kronijk t.a.p. bladz. 69, dat hij ook een man van groot aanzien was, want aldaar staat toch geschreven: „In den jaere ons Heeren 1496 opten derthiensten dach van December quam ten Bosch, die nieuwe prinche hartoge Philips, daer hij minnelijck ende vrindelycke mit grooter

Nog wordt van Cornelis de Glymes melding gemaakt in eene Bossche Schepenakte van het jaar 1501, waarbij hij als: Cornelis, heer van Melijn, Zevenbergen, Heeswijk en Dinther, volmacht gaf ter zake van de inbeslagneming zijner heerlijkheden Heeswijk en Dinther, die ten verzoeke van Henrich van Doerne was gedaan.

Hij overleed in of omstreeks het jaar 1508. Na zijnen dood kwamen zijne bezittingen aan zijne drie zonen 3), de Jonkers Maximiliaan, Leonard en Cornelis van Bergen, zooals zij in eene Bossche Schepenakte van 6 April 1510 (Reg. no. 104 f. 393) genoemd worden 4). Maximiliaan bekwam alstoen de heerlijkheden Heeswijk, Dinther, Schijndel en Berlicum, zooals blijkt uit eene Bossche Schepenakte van 1512, waarbij deze, die daarin genoemd wordt heer van Zevenbergen, Mellijn, Heeswijk, Dinther, Schijndel en Berlicum, uit de vier laatstgenoemde heerlijkheden alsmede uit zijn kasteel Heeswijk aan Arnd de Borchgrave Dirkszoon eene grondrente, groot fl. 125 verleende.

Zijn broeder Cornelis, die prins-bisschop van Luik werd, en zwanebroeder der Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te den Bosch was, werd, althans voor een deel, eigenaar van het Hof van Zevenbergen (misschien wel tengevolge van het kinderloos overlijden zijner voornoemde broeders), zooals blijkt uit eene Bossche Schepenakte van 1525, waarbij hij, zoo voor zich en als gemachtigde zijner moeder Marie van Bergen verbond twee hoeven, gelegen bij het Slot te Heeswijk, alsmede huysen, erven ende hooven, geheiten den Hoff van Bergen, gelegen in der Stat van 's Hertogenbosch by de Lombaertsche brugge ende hun toebehoorende.

Tijdens dat hij of een zijner genoemde broeders eigenaar van het Hof van Zevenbergen was, viel hem de eer te beurt, dat Keizer Karel V daarin zijnen intrek nam, zooals Cuperinus t.a.p. blz. 78 5) dit volgender wijze mededeelt: „In dit jaer 1515 quam die jonge nieuwe prinche, hartoch Karel, ten Bosch ende hy werdt seer feestelijck ingehaelt van den geestelicken staet ende van den werlicken staet ende hy wert gelogeert in Cornelis van Sevenberghen's huys by Sint Joris Capel ende vrou Mergriet, sijn moeye, werdt gelogeert in heer Jan Bacx huys, dat nu is dat hoff van d'abdie van Tongerloe”.

Den 6 Maart 1561 werd het Hof van Zevenbergen gerechtelijk uitgewonnen; het blijkt niet waarom en ten laste van wien; kooper is toen daarvan geworden Dirck Aertssen Junior, die waarschijnlijk dezelfde was als de in Dl I op blz. 238 genoemde Dirck, den zoon van Dirck Aerdszn. Hij verkocht, 4 Mei 1563 (Reg. no. 207 f. 557) het Hof van Zevenbergen aan de kinderen van Henrick Kemp, raad van den Bosch, (den zoon van Jan, den zoon van mr. Arnd), en diens laatste vrouw Elisabeth, dochter van Gerard Roelofszn, zijnde: Jan, pannicida (gewandsnijder), Nycolaus, Ambrosius, Cornelius, Elisabeth, huisvrouw van mr. Henrick Oliviers van Berchuysen en Johanna Kemp, huisvrouw Lambert, den zoon van Mathys Stooters Lambertszn 6).

De weduwe van laatstgenoemden Jan Kemp, zijnde Elisabeth 7), dochter van Mathys Stooters Lambertszn; Nycolaus, Ambrosius en Cornelius Kemp en Lambert Stooters als man van Johanna Kemp, allen hiervoren genoemd, verkochten 12 Mei 1561 (Reg. no. 211 f. 208) 5/6 onverdeeld in het Hof van Zevenbergen, waarvan toen een deel in huur was bij Zeger van Groesbeeck, heer van Groesbeeck, den man van Hadewich van Brecht, terwijl het ander in huur was bij de Wed. van Henrick Gysselen, aan hunne zuster en behuwdzuster Elisabeth Kemp, echtgenoote van mr. Henrick Oliviers van Berchuysen, die, als gezegd, het overige 1/6 daarin reeds bezat.

Genoemde Henrick O. v. B., die, toen hij met Elisabeth Kemp huwde, weduwnaar was van Catharina (dochter van den zooeven op blz. 10 genoemden Boudewijn Janszn.), van wie hij geene kinderen had, was een zoon van Willem Oliviers van Berchhuysen 8), den zoon van mr. Henrick, raad van den Bosch 9). Hij was notaris te en rentmeester van den Bosch, alsmede een der stichters van het Stadsweeshuis aldaar, thans het Gereformeerd burgerweeshuis. Den 17 September 1580 overleed hij, terwijl zijne tweede vrouw Elisabeth Kemp den 29 November 1592 stierf; beiden werden begraven in de St. Janskerk te den Bosch. Hunne kinderen waren:

I. Willem Oliviers van Berchuysen, schepen en kapitein van eene compagnie Schutterij te den Bosch, stierf 24 Juli 1615; zijne vrouw was Anna van den Berghe, dochter van Dierick en Weyndelmoet van Auwen 10); zij overleed 1 Januari 1604

a. Anna, huwde met Jacques Domis, woonachtig te Deurne bij Antwerpen.

b. Henrick, in 1631 koopman te Parijs 11).

c. Dirck, stierf kinderloos.

d. Jan, gedoopt in St. Catharina te Den Bosch 23 Apr. 1594, Capucijn.

e. Arnold of Artus, huwde Elisabeth de Cocquiel, van wie twee kinderen.

f. Weyndelmodis. gestorven 3 Nov. 1616, huwde met Albrecht van Breugel.

g. Elisabeth, gedoopt in St. Catharina te den Bosch 15 Augustus 1598, huwde met mr. Gerard van Someren, heer van Berkel, den bekenden Bosschen rechtsgeleerde, wiens tweede vrouw zij was.

h. Frederick, stierf 9 December 1622.

II. Elisabeth Oliviers van Berchuysen, huwde met 1°. Artus Aerts Roelofszoon, van wien zij in 1598 reeds weduwe was; 2°. Jacques Darbant Anthonyzoon, koopman te Antwerpen.

III. Catharina Oliviers van Berchuysen, huwde met Wouter van Kessel, die 4 Maart 1613 overleed; (hunne kinderen waren Jacob, Johan Baptist, Henrick, Elisabeth, Melchior en Willem van Kessel, welke laatste koopman was te Antwerpen).

IV. Jan Oliviers van Berchuysen, gestorven 18 April 1579.

Na doode hunner ouders verdeelden de sub. I-III genoemde kinderen 29 Januari 1593 het Hof van Zevenbergen, zooals blijkt uit eene Schepenakte van 9 Maart 1593, staande in Reg. no. 232, f. 512, waarbij zij hunne wederzijdsche rechten en verplichtingen als geburen regelden. Hoe dat huis toen en vroeger was samengesteld kan men zien uit den navolgenden inhoud van eene Bossche Schepenakte van 1598 (Reg. no. 234 f. 73),

Omdat het Hof van Zevenbergen in 1593 in drie parten gescheiden werd en die deelen sedert dien van elkander gescheiden zijn gebleven, zal ik nu verder elk dier parten afzonderlijk behandelen.

Dit part, dat het meest Westelijke was, stond tusschen het huis van Elisabeth van Boemel, de zoogenaamde weduwe van Everard van de Water Peterszn en het volgend part. Het werd in de akte van 9 Maart 1593 (Reg. no. 232 f. 512) en in de na te melden akte van 1623 aldus omschreven: eene steenen huysing, te dwers staende, zijnde een dwers groot lanck huys, genoempt het dwers huys, poirte, voorplaetse ende hoff achter dezelve ende alnoch een zydelhuyse, daernaest staende voir aen de straet, daerin de machden 13) van Gerwen zijn wonende, comende op de plaetsche van de middelhuyse.

Catharina Oliviers van Berchuysen, de echtgenoote van Wouter van Kessel, kreeg dit part voor haar deel. Hunne kinderen Jacob en Willem van Kessel, die het van hen erfden,

a. een schoon en welgelegen huis met tuin en plaatsen, staande en gelegen in de Waterstraat over het Loeffsbrugje, door mr. Gijsbert van Hamel, zijnen mede-executeur-testamentair, bewoond; en b. een huis met tuin, staande daarnaast, door den Heer van Amerzode bewoond, staende het eerstgemelde huys neffens huyssinge ende erffenisse van den notaris Guiliam van Campen ende andere, achterwaerts met een houtte heyninge gesepareert, ende het tweede huys neffens huys en erve der erffgenamen van Juffr. Elisabeth Oliviers, streckende beyden achterwaerts tot op erve der erffgenamen van Juffr. Oliviers voorsr., aan genoemden van Hamel; deze, die raad van den Bosch was, verkocht 22 Augustus 1693 (Reg. no. 508 f. 163 en 164) de zooeven sub a en b omschreven huizen, (waarvan alstoen gezegd werd, dat het Westelijk staande grensde aan het huis met erf, (dat eertijds toebehoorde aan wijlen den notaris

Willem van Bree voornoemd verbouwde de beide hiervoren vermelde huizen tot een groot dubbel heerenhuis, wat hem wel 50 à 60.000 gulden kostte. De kinderen, geboren uit zijn huwelijk met Geertruid of Anna Geertruid van Walt, erfden van zijnen broeder Ignatius van Bree diens deel in dat huis; zij waren: Guillaume of Pieter Guillelmo van Bree, die in 1731 huwde met Theodora of Dorothea de Laure; Johan Theodoor van Bree; Maria Elisabeth en Johanna Maria van Bree; Johan Herman van Bree en Johan Pieter van Bree 18), beiden kooplieden te Amsterdam. Johan Herman van Bree overleed 14 Juni 1776 te Mechelen, alwaar in 1761 ook woonden zijn broeder Johan Theodoor en zijne zuster Johanna Maria van Bree; deze laatste erfde van haren genoemden broeder Johan Herman van Bree het 13/30 in gemeld heerenhuis, dat zij October 1776 (Reg. no. 584 f. 423 vso) schonk aan haren neef Jonkheer Guielmus van Bree, toen ook wonende te, Mechelen. Dat huis werd toen omschreven als volgt: a. huis en tuin, staande naast dat van den heer Zorreth ex uno en dat sub b ex alio; b. huis en tuin, staande naast dat sub a ex uno en dat van Jacobus van Wurmont ex alio; c. huis en bleekveld, staande en gelegen

Jonkheer Guielmus van Bree, die als gezegd met 13/30 in dat huis begiftigd werd, was de zoon van Guillaume of Pieter Guillelmo van Bree en Theodora of Dorothea de Laure voornoemd, (wier overige kinderen waren: mr. Amandus van Bree, rijksridder en erflanddrost van de stad en den Lande van Ravestein en Hermanus van Bree, wonende te Keulen.

Den 19 November 1779 deed Theodora of Dorothea de Laure douairière van Guillaume, of, zooals hij nu genoemd werd, Pieter Guiellmus van Bree, alstoen wonende te Uden, ten behoeve van hare genoemde zonen afstand van den tocht op 17/30 in meerbedoeld dubbel heerenhuis, waarvan, als meer gezegd, haar zoon Guielmus reeds het 13/30 had. Het werd nu gezegd te zijn een gebouw in de Keizerstraat, staande tegen over het Statenlogement en bewoond wordende in twee gedeelten, waarvan het een door den generaal-majoor Douglas, het ander door den oud-schepen Ackersdyck, zijnde het begrensd ex uno door het erf van Mevr. de Wed. Zorreth, ex alio door dat van den voerman van Wurmont en zich uitstrekkende tot aan den Mortelhof. Onmiddelijk na dien afstand van recht verkochten (Reg no. 585 f. 389 en vlgd.) hare meergenoemde zonen voor fl. 10000 dat gebouw met erf aan Petrus van Rijn, Michiel Loutermans en andere burgers van den Bosch, zijnde deze by Resolutie van H.H. Mog. van 12 Febr. i778 geoctroyeerd tot de erectie van het Roomsche Arm-Weeshuys binnen deeze stad; dezen konden het koopen voor slechts fl. 10000, zijnde als gezegd de prijs waarvoor de huizen van het eerste part van het Hof van Zevenbergen in 1693 door Willem en Ignatius van Bree waren aangekocht, ofschoon het daarvoor in de plaats gekomen dubbel heerenhuis veel meer waard was; Willem van Bree had toch, zooals ook reeds is gemeld, er wel 50 à f 60000 voor besteed; maar omdat de verkoopers vurige Katholieken

Zooals Hezenmans uitvoerig vermeld in zijn 's-Hertogenbosch p. 403 en vlgd. had het heel wat in gehad voor dat de Staten-Generaal er toe overgingen om octrooi te verleenen tot de oprichting in den Bosch van een Roomsch Armen weeshuis; het was toch een veel te goed middel om zieltjes voor de Hervormde Kerk te winnen, dat de onverzorgde Katholieke weezen van den Bosch aldaar in het Gereformeerd Burgerweeshuis moesten verpleegd worden dan dat de Staten-Generaal dat maar zoo voetstoots zouden prijsgeven! Tegenwerking van de R.K. geestelijkheid uit gebrek aan goed inzicht en van een deel der Magistraat van den Bosch uit onverdraagzaamheid was ook oorzaak geweest, dat het verleenen van dat octrooi zooveel voeten in de aarde had. Doch eindelijk was de meerderheid der Staten-Generaal vrijzinnig en verdraagzaam jegens andersdenkenden geworden en zoo werd ten slotte door hen op 12 Februari 1778 het octrooi tot oprichting verleend. Willem van Bree voornoemd, die uit eigen middelen een Roomsch Weeshuis in den Bosch had willen oprichten, had te vergeefs om zoodanig octrooi verzocht.

Met den aankoop van dit part van het Hof van Zevenbergen was echter het Comité van oprichting er met het Roomsche Weeshuis nog niet; er waren daarvoor ook nog inboedel en kapitaal tot onderhoud der weezen noodig; het Comité moest daarom daartoe nog inzamelingen van gelden houden. Slechts enkele jaren had het dit te doen, want het had weldra zooveel geld opgehaald, dat het reeds op 12 Februari 1783 het westelijk gedeelte van het dubbel heerenhuis kon openen voor een weeshuis en daarin negen Katholieke weesjongens en zes Katholieke weesmeisjes ter verpleging opnemen. Dit geschiedde met eenige plechtigheid en wel op de volgende wijze: den 12 Februari 1783, des morgens ten 7 uren trokken deze weezen twee aan twee,

Het tweede part van het Hof van Zevenbergen, zijnde het middel- of stalhuis en eene bleek 20), kwam bij de voormelde verdeeling van 1593 aan Elisabeth Oliviers van Berehuysen, alstoen echtgenoote van Jacques Darbant Antonyzoon, koopman te Antwerpen. Van haar erfden dit part verschillende van Kessel's en du Bois's, die te Antwerpen woonden, o.a.: a. Jacob van Kessel, gehuwd met Catharina van Craesbeeck, wier kinderen waren Maria Catharina Francisca van Kessel, echtgenoote van Jor. Carel de Witte, schepen van Antwerpen en Pero Jacomo van Kessel, aalmoezenier van Antwerpen; b. Louis du Bois, ridder, bannei heer van Aissche, echtgenoot van Anna Maria van Horenbeeck, wier kind was Arnoldo Louis du Bois, ook bannerheer van Aissche; laatstgenoemde, alsmede Maria Catharina Francisca van Kessel, echtgenoote de Witte en Pero Jacomo van Kessel verkochten 17 Juni 1727 (Reg. no. 542 f. 407 vso) van dit part: 1°. het alstoen een huis met tuin zijnd stalhuis, staande aan de Keizerstraat tusschen het erf der erfgenamen van Guilelmo van Bree ex uno en dat van den Heer van Baarschot (Jacob Lodewijk Sweerts de Landas, president-schepen van den Bosch) ex alio en zich uitstrekkende tot aan den koop sub 2°, aan Petrus van Grinsven, wonende te den Bosch; 2°. (Reg. no. 542 f. 404 vso) een grooten moestuin met twee hoveniers- en vier andere woningen 21), (gelegen aan de Mortel tusschen de Dieze en het huis en erf van genoemden Jacob Lodewijk Sweerts de Landas, het sub 1° vermeld huis met erf en het erf der erf-

Het zooeven sub 1° omschreven huis met tuin werd van genoemden Petrus van Grinsven geërfd door Anna Catharina van Grinsven, die het ten huwelijk bracht aan haren echtgenoot Rudolph van Rijn, woonachtig te Vught; hij verkocht het als haar erfgenaam 21 Maart 1771 (Reg. no. 591 f. 205 vso) aan Antonius Servaas Welsch. Deze was R.K. gedoopt in het bedehuis van St. Jan van den Bosch 18 Februari 1742 als zoon van Frans Lodewijk Welsch, die te Trier geboren werd en als sergeant in den Bosch in garnizoen was gekomen en Elisabeth Verstein 22); toen zijne ouders bij hun overlijden hem als een onverzorgden wees achterlieten, werd hij door de Stedelijke regeering van den Bosch in het Gereformeerd Burgerweeshuis aldaar onder gebracht en zoodoende van Katholiek Protestant gemaakt. Zijne vrouw was Geertruy Soetens, geboren te Oirschot, met wie hij in 1766 gehuwd was 23); zij schonk hem eenen zoon Frans Lodewijk Welsch, die 26 Juli 1767 te den Bosch Protestant gedoopt werd en de stamvader is van de thans aldaar nog bloeiende familie Welsch.

Na Antonius Servaas Welsch werd eigenaar van het sub 1° omschreven huis met tuin de voerman Jacobus van Wurmont.

Van Heurn vermeldde er van in zijne Beschrijving: liet is in eene deftige heerenhuizinge verbouwd, hoewel men er den ouden bouwtrant in den spitsen voorgevel nog aan kan zien.

De hiervoren sub 2° omschreven moestuin met aanhoorigheden werd 29 Juni 1740 (Reg. no. 560 f. 122) door Johanna

Thans behooren zoowel de moestuin met aanhoorigheden als het huis met tuin ingevolge koop ook aan voormeld Roomsch Armen Weeshuis, zoodat de beide eerste parten van het Hof van Zevenbergen nu weder in één hand zijn; het huis van het tweede part dient sedert eenige jaren eveneens tot weeshuis, nadat het vroeger ten bate daarvan, evenals de moestuin met aanhoorigheden, aan particulieren was verhuurd geweest. Van dit huis en het eerst door het Weeshuis aangekocht huis zijn reeds sedert lang de spitse voorgevels, die zij vroeger hadden, afgebroken.

Aan de Westzijde breidde het Weeshuis zijne tot weeshuis dienende gebouwen nog uit door er bij aan te trekken een huis met erf enz., dat het 5 October 1795 had gekocht.

Everard van de Water Peterszn had dit laatste huis met erf enz. gekocht van de uitvoerders van den uitersten wil van Elisabeth wed. van Bernard van Eerde; in het jaar 1550, (Reg. no. 181 f. 189 vso) als wanneer het gezegd werd te zijn: huis, erf; plaats en gang, staande tusschen het Huys van Sevenbergen ex uno en dat van de Wed. van Mathijs van den Wiel en hare kinderen ex alio, stond hij het met de daarin zich bevindende mobilia af in tocht aan zijne bijzit 24) Elisabeth, dochter van Willem van Boemel (Bommel) en in eigendom aan hunne natuurlijke dochter Johanna. Deze laatste trouwde met Lambert, den zoon van Peter Stooters Mathyszoon 25), wien zij schonk eene dochter Elisabeth, die dit huis erfde en huwde met: 1° Adam Wachtelaar 26); 2° Jan Huybertszoon van Campen: uit dezen laatsten echt werd geboren een zoon, Guiliam van Campen, heer van Bijsterveld en notaris en procureur te den

Dit part van het Hof van Zevenbergen werd bij de verdeeling van 1593 toegescheiden aan Willem Oliviers van Berchuysen. In de na te melden akte van 1632 werd het aldus omschreven: eene huysinge, poirte, voirplaetse, hoff, achterhoff, backoven, achterhuys ende putte, gestaen ende gelegen tassen d'water, genoempt de Diese, aen d'een syde ende den huys ende erve, genoempt het middelhuys oft stalhuys met een voirplaetse ende poirte (dat ten deel gevallen was aan zijne zuster Elisabeth) ter ander zyde, streckende van de gemeyn straet achterwaerts tot aen een bleyckbeempt, genoempt den Mortel, oyck der voirs Elisabeth (ten deel gevallen).

Van Willem Oliviers van Berchuysen erfde het zijne dochter Anna, de echtgenoote van Jacques Domis. woonachtig te Deurne bij Antwerpen. Den 23 Augustus 1628, als wanneer het genaamd werd het huis naast de Dieze, verkocht zij het (Reg. no. 325 f. 331) aan mr. Jan van den Velde, eerst raad en pensionaris van de stad den Bosch, later raadordinaris in den Raad van Brabant 29), zoon van Gijsbert, secretaris en griffier der stad den Bosch 30).

Van zijne familie, die later geheeten werd van de Velde van Melroy en in haar wapen voerde eenen boom van sabel op een gouden veld, hingen volgens eene Bossche Schepenakte van 21 Januari 1785 (Reg.no. 599 fol. 89) verscheidene rouwborden in de Bossche St. Janskerk, o.a. een met deze kwartieren:

Genoemde mr. Jan van den Velde had tot echtgenoote

Haar man en de kinderen, die hij van haar had, zijnde David, raad en rentmeester-generaal van de Staten van Brabant in het Kwartier van Brussel 32). Mechteld en Maria van den Velde verkochten den 7 September van het jaar 1632 (Reg. no. 371 f. 573) het derde part van het Hof van Zevenbergen aan Jacob Zuerius. eigenlijk genaamd Sweerts, raad en rentmeestergeneraal over de beden van Brabant vanwege de Staten-Generaal der Vereenigde Nederlanden; zijne echtgenoote was Johanna Lopes de Villanova; zij schonk hem eenen zoon Frederik Hendrik Sweerts de Landas, die in 1639 te den Bosch gedoopt werd en heer van Baarschot 33) was. Van dezen erfde dit part zijn zoon, geboren uit zijnen tweeden echt met Johanna Margaretha van Raesfeld, zijnde meergenoemde Jacob Lodewijk Sweerts de Landas, heer van Baarschot en president-schepen van den Bosch, geboren 14 Febr. 1671 en overleden 4 Juni 1732; deze huwde met 1°. Henrietta Sophia Coenen van Zegenwerp 34); 2°. Maria Sophia, gravin van Byland-

Cornelis de Glymes bouwde voor zijn vrouw Maria in de machtigste stad in het noorden van het hertogdom een huis, een stadspaleis. Het werd naar haar genoemd: De Hof van Zevenbergen. De gevels herinnerden sterk aan het Markiezenhof in Bergen op Zoom (waar de Glymes van afkomstig waren) en is misschien door dezelfde bouwmeester gebouwd: Anthonis Keldermans.

Hier zal het echtpaar grote feesten gehouden hebben; in het paleis zelf of in de erachter gelegen grote tuin. Cornelis de Glymes was in ieder geval in 's-Hertogenbosch aanwezig in 1496 toen Philips de Schone zijn Blijde Inkomste hield in tegenwoordigheid van zijn vader Maximiliaan. Hij was er ook toen in 1504 Philips voorbereidingen trof voor een aanval op Gelderland. Cornelis overleed in 1508. Ook daarna kwamen belangrijke gasten in de Hof van Zevenbergen op bezoek.

Eén van de gasten was Karel, de latere keizer. De kroniekschrijver Cuperinus - die deze gebeurtenis waarschijnlijk zelf nog heeft meegemaakt - beschrijft dit: „In dit jaar quam die jonge prinche, hartoch Karel ten Bosch ende hij werdt seer feestelijck ingehaelt van den geestelicken staet ende hij wert logeert bij Cornelis van Sevenberghen's huys bij Sint-Joris Capel.”

In 1561 werd het Hof van Zevenbergen verkocht.

Het lijkt dat de Keizerstraat genoemd is naar dit bezoek van Karel in 1515. Dat is echter niet zo: in 1545 logeerde Karel bij Hendrik van Deventher in het tegenover het Hof van Zevenbergen gelegen pand. Aan deze logeerpartij dankt de straat haar naam.

In 1970 werd de gemeente eigenaar van het pand. Het plan was toen dit stadspaleis te restaureren. Plannen waren er dus wel, maar de realisering daarvan heeft lang op zich laten wachten. Aanstaande zaterdag, tijdens de Monumentendag, kan iedereen het Hof van Zevenbergen bezoeken en kennisnemen van de restauratieplannen. Als de werkzaamheden gereed zijn, kunnen we zelf constateren wat er over gebleven is van dit middeleeuwse stadspaleis.