Julianaplein 13-11 : Herenhuis
architect: J. Dony
bouwjaar: 1908
Bossche monumenten
Gaafheid van interieur en exterieur
door Ed Hupkens
Het dubbele herenhuis Julianaplein 11-13 is gelegen aan de westelijke zijde van een belangrijke hoofdas in de laat 19de-eeuwse uitbreidingswijk Het Zand. Het pand vormt een onderdeel van een bouwblok met een kenmerkende gebogen, gesloten gevelwand. Het werd in 1908 gebouwd, in opdracht van mejuffrouw van Rijckevorsel, en werd ontworpen door de architect J. Dony. Sinds mei 2001 staat het dubbele herenhuis geregistreerd als rijksmonument. Het dubbele herenhuis Julianaplein 11-13 is van algemeen monumentaal belang vanwege de gaafheid van interieur en exterieur. Foto: Josephine Peren.Inwendig tonen beide herenhuizen in hoofdlijnen nog de oorspronkelijke indeling. Beide woonhuizen hebben in het midden een lange gang, met aan de ene zijde woonkamers en suite met schuifdeur. En aan de andere zijde achtereenvolgens een voorkamer, een ruim trappenhuis en de keuken. In het interieur resteert nog een groot aantal oorspronkelijke elementen. Onder meer zijn van belang: in de gangen marmeren vloertegels, paneellambriseringen, tochtdeuren. In de salon en woonkamer een roodmarmeren schouw, eenvoudig stucplafond, schuifdeur met kasten. De herenhuizen hebben onderling verschillende trappenhuizen: Julianaplein 11 heeft een zeer ruim trappenhuis met bordestrap, voorzien van een houten balustrade en rijk bewerkte trappaal. Julianaplein 13 heeft een smaller, maar dieper trappenhuis, eveneens met houten balustrade en rijk bewerkte trappalen. Beide trappenhuizen zijn voorzien van een lantaarn. |
'n Lutske Brabants, zondag 13 augustus 2023
Rijksmonument
Julianaplein 11
InleidingHet dubbele herenhuis is gelegen aan de westelijke zijde van een belangrijke hoofdas in de laat 19de-eeuwse uitbreidingswijk Het Zand. Het pand vormt onderdeel van een bouwblok met een karakteristieke gebogen, gesloten gevelwand. Het dubbel herenhuis werd in 1908 gebouwd, in opdracht van mejuffrouw E.H.L.E. van Rijckevorsel. De panden, die elementen van de Hollandse Neo-Renaissance vertonen, werden ontworpen door architect J. Dony. Anno 1999 had het pand Julianaplein 11 nog een woonfunctie, Julianaplein 13 huisvestte kantoren.OmschrijvingDe tweelaags, gedeeltelijk onderkelderde woonhuizen hebben een globaal rechthoekige plattegrond met een aanbouw voor een berghok en toilet aan de achterzijde. De huizen bezitten ten opzichte van elkaar gespiegelde plattegronden, die onderling licht verschillen. De panden hebben een plat dak met dakschild, gedekt met oud-Hollandse pannen. Dakkapellen boven de voorgevel. Houten gootlijst, rustend op consoles. De gevels zijn opgetrokken in machinale baksteen met speklagen. Sierankers. Korfbogige ontlastingsbogen boven de vensters in de voorgevel.De voorgevels van beide huizen zijn ten opzichte van elkaar gespiegeld en tellen vier traveeën: een door een trapgevel afgesloten gevelpartij van twee traveeën, met daarnaast een recht gesloten gevelpartij. De ingangspartijen bestaan uit een brede paneeldeur onder rondboog. De bovenlichten tonen verschillen: Julianaplein 13 heeft een tweelichtsvenster met rondbogen, Julianaplein 11 een recht gesloten tweelichtsvenster, bekroond door een fronton. De huizen hebben op begane grond en eerste verdieping kruisvensters, bij Julianaplein 13 deels gewijzigd. Op de bovenverdieping onderluiken. Ter hoogte van de zolder in de trapgevels twee smalle vensters met kloosterkozijnen. Hierboven een ronde nis. De sober uitgevoerde achtergevels worden aan de bovenzijde afgesloten door een tandlijst en hebben rechtgesloten vensteropeningen. T-ramen op de bovenverdieping. De achtergevel van Julianaplein 11 toont nog grotendeels de oorspronkelijke opzet. Geheel links de keukendeur met zij- en bovenlicht, waarin een kleine roedenverdeling. Direct rechts hiervan een uitbouw onder plat voor toilet en berghok. Hierin een op de gang uitkomende achteringang met zesruits bovenlicht. Rechts ter plaatse van de woonkamer openslaande tuindeuren met zij- en bovenlichten. In de bovenlichten een kleine roedenverdeling. De achtergevel van Julianaplein 13 gaat op begane grondniveau geheel schuil achter een éénlaags aanbouw onder plat. Hierin links, ter plaatse van de voormalige woonkamer openslaande moderne tuindeuren, waarboven een oorspronkelijk bovenlicht met kleine roedenverdeling. Rechts hiervan, achter de gang een gewijzigde ingang met moderne beglaasde deur en raam. Boven de deur nog een authentiek drieruits bovenlicht. Geheel rechts, achter de keuken, een diepere, moderne uitbouw onder plat met dakvenster. Inwendig tonen beide herenhuizen in hoofdlijnen nog de oorspronkelijke indeling. Beide woonhuizen hebben in het midden een lange gang, met aan de ene zijde woonkamers en suite met schuifdeur, aan de andere zijde achtereenvolgens een voorkamer, een ruim trappenhuis en de keuken. In het interieur resteert nog een groot aantal oorspronkelijke elementen. Onder meer zijn van belang: in de gangen marmeren vloertegels, paneellambriseringen, tochtdeuren, in de salon en woonkamer een roodmarmeren schouw, eenvoudig stucplafond, schuifdeur met kasten. De herenhuizen hebben onderling verschillende trappenhuizen: Julianastraat 11 heeft een zeer ruim trappenhuis met bordestrap, voorzien van een houten balustrade en rijk bewerkte trappaal. Julianastraat heeft een smaller, maar dieper trappenhuis, eveneens met houten balustrade en rijk bewerkte trappalen. Beide trappenhuizen zijn voorzien van een lantaarn. WaarderingHet dubbele herenhuis is van algemeen belang. Het object bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, namelijk de bouw van luxueuze woonhuizen aan de hoofdwegen in de wijk Het Zand, de eerste Bossche stadsuitbreiding na de slechting van de vestingwallen. Het object is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het woonhuis. Het object is van architectuurhistorisch belang door Neo-Renaissancestijl, met name teruggrijpend op vormen van de Hollandse Renaissance. Voorts is het dubbele herenhuis van belang vanwege de plaats die het inneemt binnen het oeuvre van de architect J. Dony, die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de architectonische invulling van de wijk Het Zand. Het object heeft ensemblewaarde als essentieel onderdeel van de uitbreidingswijk 't Zand, die cultuurhistorisch en architectuurhistorisch van nationaal belang is. Het dubbele herenhuis is tot slot van belang vanwege de gaafheid van interieur en exterieur. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Gemeentelijk monument
| 1977 |
Ontwerp -aanvullende - monumentenlijstTwee woonhuizen onder een kap met nok evenwijdig aan de straat met bakstenen trap- en lijstgevels met kruiskozijnen met korfboogvormige ontlastingsbogen met natuurstenen sluitsteen, fries van siermetselwerk, natuurstenen trapafdekking en topstuk met tympaan, sierankers. Enkelvoudige balklagen. Bouwjaar 1908. Arch. J. Dony.Fraai gebouw van eenvoudige doch harmonische architectuur en van oudheidkundige waarde.
Gemeente 's-Hertogenbosch 1977
|
Adresboeken
Julianaplein 13
Oranje Nassauplein N ongen. (????)
Julianaplein 13 (1909)
| 1910 | P. Verhulst-Kluijtmans (grossier) |
| 1928 | J. Bauwens |
Julianaplein 11
Oranje Nassauplein N ongen. (????)
Julianaplein 11 (1909)
| 1910 | B.A.E.J.M. van Rijckevorsel - E.M.L.E. van Rijckevorsel |
| 1928 | B.A.E.J.M. Rijckevorsel - mej. E.M.L.E. van Rijckevorsel |
Prins Mauritsplein 11 (1942)
| 1943 | E.M.L.E. van Rijckevorsel (secretaresse 'Pro Juventute') |
Julianaplein 11 (1944)
Afbeeldingen
-
2019
Bossche Encyclopedie |