Sint Jorisstraat 125 : Huis van Bewaring

ontwerp: W.C. Metzelaar

Dit gebouw kwam op de plek waar in 1794, bij de inval van Pichegru, een aantal huizen werd vernield.
Bron: 's-Hertogenbosch binnen de Veste (2001) 44
~~~
De Penitentiaire Inrichting 'De Leuvense Poort' aan de Sint Joristraat 125, net om de hoek bij het oude Paleis van Justitie. Deze inrichting is in 1804 gebouwd als 'stedelijk verbeterhuis'. Later fungeerde het achtereenvolgens als tuchthuis, Huis van Arrest en Justitie, Huis van Reclusie en Tuchtiging, Huis van Burgelijke en Militaire Verzekering en Bewaring en, vanaf 1872, ook als strafgevangenis voor vrouwen. In 1884 werd het gebouw mede bestemd voor de opsluiting van veroordeelde jongens. Ook blijkt uit de annalen dat het nog een blauwe maandag, tijdens de 'Belgische troebelen', dienst heeft gedaan als militaire kazerne. De naam 'De Leuvense Poort' verwijst naar een oude gevangenpoort die van de dertiende tot de negentiende eeuw dienstdeed als gevangenis. Tegenwoordig is De Leuvense Poort uitsluitend een huis van bewaring; er 'zitten' maximaal 220 gedetineerden die wachten op hun veroordeling.
Bron: Arrondissement 's-Hertogenbosch (route langs Justitiegebouwen)
Bossche monumenten

Voormalig Huis van Bewaring

door Ed Hupkens

17
Stadsblad woensdag 16 januari 2019 | 17
Interview
SBS podcasting: maandag 14 januari 2008
Rijksmonument

Sint Jorisstraat 127

Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004
Verhalen en legenden I

Tucht- en werkhuis

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad donderdag 25 april 1991
Verhalen en legenden II

Gevangenis

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad donderdag 25 juni 1992
Artikelen
1991

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : Tucht- en werkhuis
Brabants Dagblad donderdag 25 april 1991 (foto)
 
1992

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : Gevangenis
Brabants Dagblad donderdag 25 juni 1992 (foto)
 
2004

Klaas de Graaff

Achter de tralies : Het nieuwe tucht- of werkhuis
Bossche Bladen 2 (2004) 38-41
2007

Klaas de Graaff

Schraalhans is keukenmeester : Eten in de gevangenis
Bossche Bladen 4 (2007) 114-120
2008

Ton Wagenaars

'Spannend hé', het Huis van Bewaring
Brabants Dagblad maandag 23 juni 2008
 
2008

Wim Hagemans

'Luchtige' historie van Huis van Bewaring
Brabants Dagblad dinsdag 5 augustus 2008
 
2008

Ron Magnée

'Huis van Bewaring was kalm en gemoedelijk'
Brabants Dagblad woensdag 10 september 2008
 
2009

Klaas de Graaff

Onoplettendheid en berekening
Bossche Bladen 2 (2009) 38-44
 
2010

Marc Brink

Dromen bedacht voor Huis van Bewaring
Brabants Dagblad vrijdag 19 november 2010
 
2013

Verkoop 'Paleis' is opgeschort

De verkoop van het voormalige Paleis van Justitie en Huis van Bewaring in Den Bosch is voorlopig opgeschort.
Ad Rijken en Robèrt van Lith | Brabants Dagblad woensdag 27 februari 2013 | 25
 
2013

Dromen van slapen in cellen

Een Bossche initiatiefgroep wenst een Kunsthotel aan de Spinhuiswal, blijft het daarbij?
Robèrt van Lith | Brabants Dagblad donderdag 18 april 2013 | 26-27
 
2022

Huis van Bewaring wordt hotel met minstens vier sterren

Overnachten in het oude Huis van Bewaring in Den Bosch? Dat kan over enkele jaren, want de plannen voor een boetiekhotel met ruim 90 kamers krijgen nu echt vorm. „Het krijgt de sfeer van de oude gevangenis, maar niet het gevoel.”
Robèrt van Lith | Brabants Dagblad donderdag 28 juli 2022 | Regio 1
 
Boeken
2007

Redactie

De Leuvense Poort. Twee eeuwen detentie in 's-Hertogenbosch (1807-2007)
PI Noord Brabant Noord | 's-Hertogenbosch 2007
 
2008

Klaas de Graaff

In 1807 werd in de Sint Jorisstraat in ’s-Hertogenbosch een tuchthuis gebouwd, omdat de oude Leuvense Poort al lang niet meer voldeed. Het stond er precies tweehonderd jaar en heeft dus een geschiedenis, die in kort bestek in dit boek vorm heeft gekregen. Wie waren de boeven, de bewaarders en de regenten? Wat deden ze daar? Eten en drinken, ziek worden en doodgaan, bidden en vloeken. Werken aan het spinnewiel of enveloppen plakken, leren lezen en schrijven. Wie waren zij? Bewaarders die dronken waren of ondeugende contacten legden met bewaarsters, stiekeme directeuren en strenge regenten. Dramatische verhalen over trieste figuren en over gewetenloze schurken. De lezer mag door het sleutelgat kijken en het vaak saaie, maar soms ook spannende leven achter die tralies gadeslaan. De geschiedenis is uit de honderden dozen van het Brabants Historisch Informatie Centrum gehaald.
De polsslag van het kwaad | Tilia Levis | Den Dungen 2008 | ISBN 90 7163 303 4
 
Open Monumentendag
2008 Van dit enigszins sinistere gebouwencomplex was aanvankelijk alleen het gebouw aan de Sint Jorisstraat beschermd als Rijksmonument, maar inmiddels zijn ook de achtergelegen, sobere vleugels met de cellenblokken beschermd als voorbeeld van jongere bouwkunst uit het begin van de 20ste eeuw. Het huis van Bewaring werd, aanvankelijk als Tucht- en Spinhuis, gebouwd in de Franse tijd (1804) naar ontwerp van stadstimmerman J. Verhellouw op de plaats waar tijdens het beleg van 1794 door de Franse legers van veldheer Pichegru enkele woonhuizen zwaar beschadigd waren en vervolgens gesloopt. Dit sobere, in classicistische architectuur vormgegeven bakstenen gebouw zou in 1813 worden herbestemd tot "depot de mendicité" (opvanghuis voor zwervers), maar na de bevrijding van Nederland op de Franse bezetting onder koning Willem I werden deze plannen herzien en werd het gebouw in 1821 in gebruik genomen als gevangenis. Als huis van bewaring heeft het complex tot voor kort gefunctioneerd en is het interieur voortdurend aangepast aan de meest recente beveiligingseisen.
Gemeente 's-Hertogenbosch 2008
 
2016

Voormalig Huis van Bewaring

In 1804 werd hier een ‘stedelijk verbeterhuis’ gebouwd op de plaats waar een aantal grote gebouwen had gestaan, onder andere de vestiging van de plaatselijke schutterij ‘de Oude Schuts’. Deze gebouwen waren vernield tijdens de beschietingen in 1794 door het Franse leger van generaal Pichegru. Het nieuwe, sober klassieke tuchthuis is een ontwerp van stadsarchitect J. Verhellouw. Sinds 1821 fungeerde het achtereenvolgens als Huis van Arrest en Justitie, Huis van Reclusie en Tuchtiging, Huis van Burgerlijke en Militaire Verzekering en Bewaring en, vanaf 1872, ook als strafgevangenis voor vrouwen. In 1884 werd het gebouw ook jeugdgevangenis. Als Huis van Bewaring heeft het gefunctioneerd tot bijna 10 jaar geleden. Van het oorspronkelijke tuchthuis is alleen de voorste vleugel bewaard gebleven, hierachter bevindt zich een cluster van cellenblokken, dienstgebouwen en binnenplaatsen, waarvan de voorbouw uit 1804 en het centrale cellenblok, daterend uit 1912, ontworpen door W. Metzelaar, beschermd zijn als rijksmonument.
Magazine Open Monumentendag (2016) 18
 
Adresboeken
Sint Jorisstraat 125
St. Jorisstraat G 137 (????)
1875G. Lutkie (wijnhandelaar)
St. Jorisstraat G 125 (1880)
1908Th. van Bessel (adj. directeur der gevangenissen) - Gevangenissen - J.A. Steenmeijer (directeur der gevangenissen)
Sint-Jorisstraat 31 (1909)
1910J.J. de Rooij (adj. directeur gevangenissen)
1923Joannes A. van Erp (bode gerechtshof)
1928J.A. van Erp - Rechter-Commissaris Burger- en Strafzaken
1943J.P. v.d. Braak (concierge a.h. gerechtshof)
Vervallen 1 feb 1968 (1968)
????Huis van Bewaring
Afbeeldingen
  • 21 juni 2008
  • 21 juni 2008
  • 21 juni 2008
  • 21 juni 2008