Hinthamerstraat 67
bouwjaar: oude kern, voorgevel ca. 1870
verbouwingen: 1913, 1921, 1935, 1960, 1994
huidige functie: winkel-woning
oorspronkelijke functie: woon-werkhuis
Gemeentelijk monument
Redengevende omschrijving Hinthamerstraat 67
Context(Bouw)historie:Het pand Hinthamerstraat 67 is vanouds genaamd "de Witte Leer"(1611) en "de Blompot" (1659). Het pand bestaat uit een diep voorhuis met een oude kern en een vast achterhuis dat uit de 19de eeuw dateert (voor 1823 stond er een smaller achterhuis). De samengestelde balklagen in het voorhuis getuigen nog van de ouderdom van de bouwkundige kern. Rond 1870 werd de voorgevel verbouwd tot een gepleisterde lijstgevel. In de late 19de eeuw werd een winkelpui gebouwd. Ongeveer in dezelfde periode werd achterop het perceel een los achterhuis gebouwd. De pui werd in de 20ste eeuw verschillende malen vernieuwd. In 1935 is de indeling van de begane grond licht gewijzigd. In het laatste kwart van de 20ste eeuw werd de tuin bebouwd met een eenlaags bouwdeel met plat dak en na 2001 is het achterhuis verbouwd, maar hiervan zijn geen nadere gegevens voorhanden.Ligging:Het pand is gelegen aan de zuidzijde van de Hinthamerstraat. De Hinthamerstraat is al sinds de late 12de eeuw een van de drie belangrijke straten die het centrum van de stad (de Markt) met het omliggende gebied verbinden. Het onderhavige gedeelte van de Hinthamerstraat ligt niet ver buiten de oudste omwalling van de stad, die uit de eerste helft van de 13de eeuw dateert. Met de stadsuitbreiding in de eerste helft van de 14de eeuw werd ook het meer oostelijke gedeelte van de straat, waaraan het betreffende pand ligt, binnen de stadsmuren getrokken.Het gebouw beslaat samen met de jongere bijgebouwen aan de achterzijde het hele perceel. Het gebouw wordt aan beide zijden begrensd door buurpanden. Het langgerekte perceel ligt aan de achterzijde tegen een ruime binnenplaats behorend bij de bebouwing aan de Kerkstraat. BeschrijvingAlgemeen (hoofdvorm, kap):Het pand heeft een langwerpige rechthoekige plattegrond. Het achterhuis is echter een fractie smaller dan het voorhuis, waarbij de linker zijmuur een kleine sprong naar binnen maakt. Het diepe voorhuis bevat een hoge begane grond, verdieping en zolder met hoge borstweringen. Het dak is een zadeldak met een wolfseinde aan de voorzijde, dat is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen. Aan de rechterzijde heeft de kap onderaan het dakschild een uitbouw met een plat dak dat aansluit op het platte dak van het buurpand.Het achterhuis bevat kelder, begane grond, verdieping en zolder met borstwering. Het dak is een zadeldak met voordakschild. Waarschijnlijk is dit zo gemaakt om licht toe te laten tot een venster op de zolder in de achtergevel van het hoofdhuis. In het voordakschild is een doorgang gemaakt met een gang die de zolders van voor- en achterhuis verbindt. Het dak is gedekt met rode Hollandse pannen. Het losse achterhuis achterop het perceel bevat een begane grond, een verdieping en een zolder. Het dak is plat, met steile schilden rondom, die zijn gedekt met gesmoorde pannen. Voorgevel:De voorgevel is een symmetrische gepleisterde lijstgevel van twee vensterassen breed, daterend uit omstreeks 1870. Op de hoge begane grond is er tussen penanten een grote gevelopening met een pui uit 1994. De gevelopening heeft een recente houten | 2 |
omlijsting. Hierboven is er een vlak gepleisterd gedeelte met langs de bovenzijde een gepleisterde cordonlijst. Boven deze lijst is de gevel voorzien van horizontale schijnvoegen in het pleisterwerk. Op de verdieping staan er op de lijst twee vensters met gepleisterde profileringen eromheen met afgeronde bovenhoeken en kleine kuifelementen met krulwerk. De kozijnen hebben een duivenjager-profiel en hebben eveneens afgeronde bovenhoeken. Dat laatste geldt ook voor de bovenramen van de T-draairamen. Op de tweede verdieping is er eveneens een cordonlijst met twee vensters erboven. Deze zijn beduidend lager dan die op de eerste verdieping (min of meer vierkant) maar hebben dezelfde gepleisterde omlijstingen. De ramen zijn T-schuiframen met afgeronde bovenhoeken in de onder- en de bovenramen. De gevel wordt afgesloten door een classicistisch hoofdgestel met een gepleisterde architraaf en fries en een geprofileerde houten kroonlijst. Zijgevels:Het pand wordt aan beide zijden begrensd door bebouwing.Achtergevel:De achtergevel van het pand is vanuit de openbare ruimte niet zichtbaar. Een foto uit 2001 geeft een beeld van de achtergevel van het voorhuis. De bakstenen gevel was gecementeerd. Het betreft een tuitgevel met een forse schoorsteen in de top en kleine schouders. Op de zolder is er rechts een venster, en links bovenin is er een zeer klein venster dat vermoedelijk was bedoeld om een vliering te verlichten. Balkankers geven het niveau aan van een (voormalige?) vliering.Ruimtelijke indeling:De begane grond wordt ingenomen door een grote winkelruimte, met een boogdoorgang in de achtergevel die toegang geeft tot de eenlaags aanbouw achter het hoofdhuis. Volgens een bouwtekening uit 1959 is de indeling verder als volgt. Onder het achterhuis ligt een kelder met een trap aan de voorzijde. Op de verdieping loopt een gang langs de rechter zijmuur, tussen een voor- en een achterkamer, met ertussen enkele kleinere ruimtes. In de voor- en achterkamer zijn er stookplaatsen tegen de linker zijmuur. Een bordestrap ligt aan de voorzijde tegen de brandmuur. De zolder in het voorhuis bevat aan de voorzijde twee achter elkaar gelegen kamers en daarachter een grote ruimte. De zolder van het achterhuis is niet onderverdeeld. De verdiepingsvloeren in het achterhuis liggen iets lager dan die in het voorhuis.Constructies:Volgens de bouwtekening uit 1959 zijn de volgende constructies in het pand aanwezig. De kelder onder het achterhuis heeft een tongewelf in de lengterichting van het pand. De begane grond is in het voorhuis tamelijk hoog. De verdiepingsbalklagen in het voorhuis bestaan uit moer- en kinderbalken, terwijl die in het achterhuis enkelvoudig zijn uitgevoerd. De kappen op het voor- en het achterhuis hebben gebinten en gordingen. Waarschijnlijk betreft het oude kappen.Over de zijmuren zijn geen nadere gegevens bekend. Waarschijnlijk heeft het pand gemeenschappelijke zijmuren met de buurpanden. Interieurelementen:Volgens de bouwtekening uit 1959 is er op de begane grond in het voorhuis een stucplafond, en zijn er op de verdieping in de voor- en de achterkamer tegen de linker zijmuur stookplaatsen met schoorsteenmantels.Erf, bijgebouwen, diversen:Het perceel is geheel bebouwd. | 3 |
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst1. Architectonische en stedenbouwkundige waardenHet pand Hinthamerstraat 67 heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de samenhang met de historische gebouwde omgeving en de historische perceelsstructuur. De gevelwanden van de Hinthamerstraat vormen een fraai historisch ensemble. Daarnaast heeft het gebouw aanmerkelijke architectonische waarde omdat het duidelijk herkenbaar is als historisch winkel/woonhuis, met een gepleisterde lijstgevel van rond 1870.2. Bouw- en/of kunsthistorische waardenHet pand heeft bouwhistorische waarde als zijnde historisch huis met een oude bouwkundige kern, herkenbaar aan het tongewelf van de kelder en de samengestelde balklagen, waarin bij diverse verbouwingen moderniseringen zijn doorgevoerd. De lijstgevel van rond 1870 en het in de 19de eeuw vernieuwde achterhuis zijn daarvan de meest duidelijke uitingen.3. Cultuurhistorische waardenHet gebouw heeft cultuurhistorische waarde als zijnde een woon-werkhuis met een oude kern waarin diverse vernieuwingen herkenbaar zijn uit verschillende historische perioden.Het object Hinthamerstraat 67, bestaande uit een voorhuis met een oude kern en een lijstgevel van rond 1870 en een 19de-eeuws achterhuis, is op basis van bovenstaande criteria beschermenswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente 's-Hertogenbosch. | 4 |
Gemeente 's-HertogenboschMosmans
Hinthamerstraat
firma Lamers en Indemans342. "De witte Leer" anno 1611. "De Blompot" anno 1659. In het laatst der 18e eeuw Pastorie der Hervormde gemeente. | 37 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Adresboeken
Hinthamerstraat 67
Hinthamerstraat A 41 (????)
| 1865 | J.C.A.T. van Oskeuls (apotheker) - J.M. Sistermans (leeraar aan het gymnasium) |
| 1875 | J.C.A.T. van Os Keuls (apotheker) - mej. P.E. van Pellekom (partikuliere) |
Hinthamerstraat A 41 (1880)
| 1881 | J.C.A.T. van Os-Keuls (apotheker) |
| 1908 | dr. W.G.A. Indemans (firma van Os-Keuls) apotheker |
Hinthamerstraat 67 (1909)
| 1910 | dr. W.G.A. Indemans (firma van Os-Keuls) apotheker |
| 1923 | Josephus H.M. Crebolder meergen. Krijbolder (zonder) - Jacobus J.J.A.M. Crebolder (koopman in meubels en pelterijen) |
| 1928 | J.C.A.M. Crebolder |
| 1943 | L.J.M. Hanssen (schrijver 2e kl. Griffie Kantongerecht) - A.A.M. Roeffen (banketbakker) |
Hinthamerstraat A 41a
Hinthamerstraat A 41a (1908)
Vervallen (1909)
Bossche Encyclopedie |