Gerard Monté, 14 september 2002

Hinthamerstraat 224 : Dit is in kassteel Van Helmont

bouwjaar: rond 1900
verbouwingen: XXd
huidige functie: winkel, magazijn en bovenwoning
oorspronkelijke functie: woning, magazijn en winkel

Bossche monumenten

Monumentale gevelarchitectuur

door Ed Hupkens

Het gebouw aan de Hinthamerstraat 224, hoek Zuid-Willemsvaart 253-255, is omstreeks 1900 gerealiseerd. Het pand omvat drie niveaus: begane grond, eerste verdieping en een zolder onder een met kruispannen gedekt schilddak. Aan het einde van de twintigste eeuw is het ingrijpend verbouwd. Daarbij zijn nagenoeg alle oorspronkelijke vensters vervangen en is veel muurwerk vernieuwd. Sinds maart 2005 staat het aangewezen als gemeentelijk monument.

Het hoekpand Hinthamerstraat 224 / Zuid-Willemsvaart 253-255 heeft monumentale waarde vanwege de architectuur van de gevels. Foto: Josephine Peren.
De gevel aan de Hinthamerstraat is een symmetrische lijstgevel met een middenrisaliet, die eindigt in een Vlaamse gevel (= stenen dakkapel) met een tuit en schouderstukken die afgedekt zijn met hardstenen dekstenen. De gevel en de risaliet hebben hoekpilasters met een hardstenen basement en kapiteel, de pilasters van de risaliet gaan over in een rondboog. Boven de deur is een gevelsteen ingemetseld die afkomstig is uit het middeleeuwse huis ‘Het Kasteel van Helmond’ dat op dit perceel gestaan heeft. Het overige muurwerk in de gevel is grotendeels vernieuwd. Op de begane grond bevinden zich aan weerszijden van de risaliet een modern drieruits etalagevenster. Ter hoogte van de balklaag boven de begane grond bevinden zich acht gesmede balkankers. De gevel is aan de bovenzijde met een lijst van siermetselwerk en een vernieuwde, geprofileerde bakgoot.
De voorgevel aan de Zuid-Willemsvaart is symmetrisch van opzet en bestaat uit zeven traveeën, elk met één vensteras en van elkaar gescheiden door een gemetselde pilaster. De middelste travee is uitgevoerd als Vlaamse gevel in de vorm van een tuitgevel met schouderstukken, afgedekt met hardstenen dekstenen. In de middenas bevindt zich een dubbele deur in een kozijn met halfrond bovenlicht. Het vernieuwde venster op de eerste verdieping bevindt zich onder een steens segmentboog. De top van de gevel heeft een kleiner, tweeruits venster, een voormalig hijsluik. De delen links en rechts van deze middelste travee zijn stilistisch identiek aan de gevel aan de Hinthamerstraat. Veel van het muurwerk is vernieuwd, net als nagenoeg alle vensteropeningen. Enkel de getoogde vensters met een draaiend deel zijn oorspronkelijk. Het met kruispannen gedekte dakschild is aan de zijde van de Zuid-Willemsvaart voorzien van twee dakkapellen, die gesierd zijn met een timpaan. De kapellen hebben een tweeruits stolpvenster.
'n Lutske Brabants zondag 14 maart 2020
Gemeentelijk monument

Hinthamerstraat 224 / Zuid-Willemsvaart 255-257

Beschrijving

Algemeen:
Het eclectische gebouw is omstreeks 1900 gerealiseerd op een trapeziumvormig perceel op de hoek van de Hinthamerstraat en de Zuid-Willemsvaart. Het pand omvat drie niveau's te weten een begane grond, een eerste verdieping en een zolder onder een met gesmoorde kruispannen gedekt schilddak. De gevels van het pand zijn in kruisverband gemetseld. Het pand is aan het einde van de twintigste eeuw stevig verbouwd waarbij nagenoeg alle oorspronkelijke vensters in de gevels zijn vervangen en veel muurwerk is vernieuwd.

Gevel Hinthamerstraat:
De gevel aan de Hinthamerstraat is een symmetrische lijstgevel met een middenrisaliet dat wordt voorzien is van een Vlaamse gevel met een tuit en schouderstukken die zijn afgedekt met hardstenen dekstenen. De gevel en het risaliet hebben hoekpilasters met een hardstenen basement en kapiteel, de pilasters van het risaliet gaan over in een rondboog. De gehele gevel is voorzien van een bakstenen plint. Het middenrisaliet is op de begane grond en op de eerste verdieping voorzien van een gevelopening onder een steens segmentboog. Op de begane grond bevindt zich een vernieuwde deur in een kozijn op hardstenen neuten, op de eerste verdieping bevindt zich een vernieuwd venster met een tweeruits vensterindeling. Boven de deur is een (mogelijk vernieuwde) gevelsteen ingemetseld die afkomstig is uit het middeleeuwse huis ‘Het kasteel van Helmond' dat op dit perceel heeft gestaan. Het overige muurwerk in de gevel is grotendeels vernieuwd. Op de begane grond bevinden zich aan weerszijden van het risaliet een modern, 3-ruits etalagevenster onder een steens rollaag. De vernieuwde vensters op de eerste verdieping bevatten twee draaiende delen. Ter hoogte van de balklaag boven de begane grond bevinden zich een acht gesmede balkankers. Deze ankers zijn geplaatst in een (oorspronkelijke) lijst van siermetselwerk, bestaande uit drie rechtop geplaatst stenen, gevolgd door drie stenen op hun plat. De gevel is aan de bovenzijde afgesloten met een lijst van siermetselwerk en een vernieuwde, geprofileerde bakgoot.

Gevel Zuid-Willemsvaart:
De voorgevel aan de Zuid/Willemsvaart is symmetrisch van opzet en bestaat uit zeven traveeën, elk met één venster as en van elkaar gescheiden door een gemetselde pilaster. De middelste travee is uitgevoerd als Vlaamse gevel in de vorm van een tuitgevel met schouderstukken, afgedekt met hardstenen dekstenen. In de middenas bevindt zich een dubbele deur in een kozijn met halfrond bovenlicht. Het vernieuwde venster op de eerste verdieping
1
bevindt zich onder een steens segmentboog. De top van de gevel heeft een kleiner, tweeruits venster, een voormalig hijsluik. De delen rechts en links van deze middelste travee zijn stilistisch identiek aan de gevel aan de Hinthamerstraat. Veel van het muurwerk is vernieuwd alsmede nagenoeg alle vensteropeningen. Enkel de getoogde vensters met een draaiend deel zijn oorspronkelijk. Het met kruispannen gedekte dakschild is aan de zijde van de Zuid-Willemsvaart voorzien van twee dakkapellen die gesierd zijn met een timpaan. De kapellen hebben een tweeruits stolpvenster.

Rechterzijmuur:
De rechtermuur grenst aan het pand Zuid-Willemsvaart 257.

Achtergevel:
De achtergevel was tijdens het onderzoek niet zichtbaar.

Interieur
De balklagen uit de bouwtijd zijn enkelvoudig en uitgevoerd in grenen. Het pand bezit een kap met een hoge nok, parallel gelegen aan de Zuid-Willemsvaart. Het is niet bekend of het pand is onderkelderd of dat er belangwekkende interieurelementen aanwezig zijn.

Redengevende omschrijving

Ondanks diverse moderniseringen, heeft het pand monumentale waarde vanwege de architectuur van de gevels. Het hoekpand Hinthamerstraat 224 / Zuid-Willemsvaart 253-255 vormt een markante en afwisselende bebouwing en heeft derhalve een hoge stedenbouwkundige en een hoge ensemblewaarde.
2
Gemeente 's-Hertogenbosch
Mosmans

Hinthamereind

Coppens, winkel en branderij

406. ”t Kasteel van Helmont'. Mooie vernieuwde gevelsteen met jaartal 1625.
40
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1907) 40
Oe gotte kèk daor

Kasteel

door Henny Molhuysen

„Dit is in het kassteel Van Helmont”. Op de gevelsteen van het pand Hinthamerstraat 224 (hoek Zuid-Willemsvaart) staat een kasteel afgebeeld. Het kasteel is dat van Helmond, volgens het onderschrift, waarin het kasteel met twee s'en wordt geschreven. De steen dateert uit 1625.
Hoe het gebouw er toen uitzag weten we niet. Wel weten we dat er in de zeventiende eeuw Theodorus Potters woonde, die in wijnen handelde. Ook andere handelaren hebben het pand bewoond. Rond 1700 was korenkoper Smits er bijvoorbeeld gehuisvest. Zijn stadgenoten verdachten hem ervan dat hij veel graan opkocht om de graanprijzen op te drijven.
De Bosschenaren namen dat niet en gooiden bij hem tot tweemaal toe de ruiten in. Het Bossche stadsbestuur greep in beide gevallen in.
Het pand, waarin nu de oudere gevelsteen zit, werd omstreeks 1890 gebouwd door de firma Coppens, handelaren in wijnen en destillateurs. In het hoekpand was de destilleerderij gevestigd. In 1922 kwam de familie Grimm in de gebouwen. Nog steeds handelt men er in wijnen en gedestilleerde drank. Er worden verschillende soorten bier verkocht. De Bossche Opkikker vindt er zijn oorsprong.
Hoe komt het pand nu aan de naam 'Dit is het kassteel van Helmont'? Namen van huizen werden in het verleden dikwijls ontleend aan het bedrijf dat er werd uitgeoefend. Ook fantasienamen werden gebruikt.
Het is niet meer na te gaan waaraan het pand juist deze naam draagt. Een Helmonder die zich in de hoofdstad van de Meierij vestigde onder het motto 'My home is my castle'? In ieder geval begon hier, bij de stadsmuur tussen de Hekellaan en de Oostwal de weg naar Helmond. Ook de Zuid-Willemsvaart leidt er naar toe.
Ooit heeft men op deze plek een kasteel proberen te bouwen. Waar nu Sluis 0 ligt, begon hertog Anton in het begin van de vijftiende eeuw met de bouw van een kasteel. Anton regeerde slechts kort (1406-1415) en bij zijn dood was het kasteel nog niet gereed. Het werd niet afgebouwd en raakte in verval. Honderd jaar later, in 1515 kreeg de stad toestemming de restanten te slopen. De daarbij vrijgekomen stenen werden gebruikt voor de verdedigingswerken van de vestingsstad. Daarmee verdween het Bossche kasteel. De gevelsteen van het Helmondse kasteel zou er voor in de plaats komen.
Brabants Dagblad donderdag 17 mei 1984
Artikelen
1984

Henny Molhuysen

Oe gotte kèk daor : Kasteel
Brabants Dagblad donderdag 17 mei 1984 (foto) 		 
Adresboeken
Hinthamerstraat 224
M 406

Het Casteel van Helmondt (????)
1710Hendrik Smits bron
Hinthamerstraat 224 (1909)
1999Anton en Rikie Belgers (Wijnhuis Belgers)
Afbeeldingen
  • vóór 1940

Nummeraanduiding

Nummer:224
Postcode:5211 MX
BAG-ID:0796200000325589
Perceel:HTG00-H-6038

Monument

Soort:Gemeentelijk monument
Nummer:SOM0103

Locatie

Google Maps
Monumentenkaart
OpenStreetMap

Op deze pagina

Adresboeken
Afbeeldingen
Artikelen
Bossche monumenten
Gemeentelijk monument
Mosmans
Oe gotte kèk daor

Rijksdienst Cultureel Erfgoed

200.013
200.014
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |