|
Dit huis, zijnde het hoekhuis, dat naar deszelfs latere eigenaren gezegden naam kreeg, behoorde oudtijds toe aan de familie van Amerzoyen 1), ook wel van Amelroye geheeten; daarvan was de oudst bekende Henrick van Amerzoyen Janszoen, die van Jan Dicbier het goed Ten Houte onder St. Oedenrode 2) kocht en die door den Hertog van Brabant werd beleend met: dat ambacht van de verckenen te besien 3) overal in de stat ende meyerien van den Bossche, om dat te bedienen oft van synen weghen te doen bedienen; hij huwde met Elisabeth van Dordrecht, die hem deze kinderen schonk:
| a. | Jan van Amerzoyen, na doode zijns vaders in 1454 beleend met het goed Ten Houte en voorschreven ambacht; zijne kinderen waren:
| 1° | Anthonijs van Amerzoyen, 1489 bij doode zijns vaders met het goed Ten Houte en voorschreven ambacht beleend. |
2° | Lucas van Amerzoyen, 1536 bij doode van zijnen genoemden broeder met het voorschrevene beleend. |
3° | mr. Everard van Amerzoyen, 1536 bij doode van laatstgenoemde met het voorschrevene beleend. |
|
| 179 |
| |
| | Zijne kinderen, onder welke Agnese, werden in 1549 na zijnen dood met het voorschrevene beleend 4). |
4° | Jan van Amerzoyen. |
|
| b. | Margriet van Amerzoyen, die huwde met Everard van Doerne Everardszoon of Gevardszoon en hem deze kinderen schonk:
1. Henrick van Doerne; 2. mr. Jan van Doerne, eerst kanonik te den Bosch, daarna te Luik; 3. Catharina van Doerne, huisvrouw van N. van Helmich; 4. Margarethe van Doerne, religieuse te Binderen; 5. Dierick van Doerne, die omstreeks het jaar 1529 stierf en van N. van Beesde, wier moeder eene van Berckel was, twee zonen had: Anthonis en Philips van Doerne, welke laatste omstreeks het jaar 1586 overleed en eenen zoon Jan van Doerne naliet, die het praedikaat van Jonker voerde 5); Everard van Doerne, gesneuveld in den slag van Montigny en Philips van Doerne.
|
Van de voornoemde kinderen van Everard van Doerne en Margriet van Amerzoyen werd de kanonik van Doerne eigenaar van het hier onder 1° bedoeld huis, zooals blijkt uit eene Schepenakte van den Bosch van 11 Augustus 1529 6), daar toch daarin vermeld staat, dat vermits Domicella Margaretha, weduwe van Everard van Doerne, al haar recht in domo, area, orto ac domo posteriori, olim Domicellae Elisabeth de Ammerzoyen, suae matris, sitis in Buscoducis ad vicum Hynthamerensem in opposito cimitherii Ecclesiae Sancti Evangelistae inter quondam vicidum, quo itur versus mansionem Patris confessoris Sororiim de Orthen ex uno et inter herediiatem Bartholdi Back, domini temporalis de Asten, ex alio, tendentes a communi vico usque ad communem aquam ibidem fluentem, hereditarie supportasset Franconi
| 180 |
|
de Langel ad opus Magistri Johannis de Doerne, canonici in Buscoducis, filii domicellae Margarethae et quondam Everardi de Doerne predictorum; en dat vermits vervolgens Lucas, Everard en Jan gebroeders, zonen van Jan van Amerzoyen, voor zich en voor hunne andere broeders en zusters, al hun recht op voorschreven huis, erf en achterhuis hadden verkocht aan Mr. Henrick Pelgrom ten behoeve van voornoemden kanonik mr. Jan van Doerne, derhalve voor hen, schepenen, verschenen is genoemde Heer en Meester Jan van Doerne, zoon van Everard en Margaretha voornoemd, die daarop voorschreven huis, erf en achterhuis verkocht heeft aan Godefridus Grootaert van Os ten behoeve van Domicellae Margarethae, relictae quondam Everardi de Doerne, filii quondam Henrici de Doerne, quoad ejus ususfructum et ad opus liberorum quondam Everardi de Doerne et domicellae Margarethae predictorum quoad eorum jus hereditarium.
Laatstgenoemde Everard van Doerne en diens echtgenoote Margaretha, wier kinderen, zooals in gezegde akte staat, het hierbedoeld huis kochten, waren Everard van Doerne, zoon van Henrick voornoemd en heer van Deurne en Liessel, alsmede hoogschout der stad en Meierij van den Bosch, die woonde te Deurne en stierf 1526 en zijne huisvrouw Margaretha van Vladeracken, erfdochter van het Hof te Tongelre 7), dochter van mr. Johan, heer van Geffen en Anna van der Aa.
Hunne kinderen waren:
| a. | Henrick, 27 November 1527 met Deurne beleend, kanonik te Tongeren, stierf te Maeseyck omstreeks 1545; |
b. | Jan van Doerne, heer van Deurne en Bakel, waarmede hij 23 November 1545 werd beleend; hij huwde Josina van Erp, dochter van Walraaf, heer van Erp en Vechel en Johanna van Erp. Hunne dochter Margriet van Doerne huwde met Walraaf van Wittenhorst, en schonk hem een zoon Wolfert |
| 181 |
| | Evert van Wittenhorst, die krachtens testament van zijnen grootvader Jan van Deerne 11 April 1606 met Deurne en Bakel werd beleend; |
c. | Margaretha, huwde met Reinier van Brederode, heer van Cloetingen, Asten, Reeuwijk en Voshol, zoon van Wolfard en Adriana Bacx, vrouwe van Asten; |
d. | Maria, huwde met Jan Monicx, heer van Beek 8), zoon van Jan en Sophia Berewout Rutgersdr; |
e. | Henrick, heer van Liessel, stierf 1604, huwde Maria van Eyck, gestorven 1594, dochter van Roelof, heer van Blaarthem en Heylwich van Berckel; |
f. | Everard, kanonik te Luik; |
g. | Anna van Doerne. |
Jan van Doerne, heer van Deurne en Bakel, hiervoren onder b genoemd, verkocht 17 Maart 1598 (Reg. n° 248 f. 245), het Huis van Doerne dat alstoen gezegd werd te zijn: huis, erf, plaats, achterhuis en stal, staande in de Hinthamerstraat tusschen een straatje, waardoor men gaat naar het Klooster der Zusters van Orthen en de Boerenmouwe geheeten, ex uno en het huis van den Bisschop van 's Hertogenbosch ex alio en zich achterwaarts uitstrekkende tot aan de Dieze, - aan Gijsbert Masius, bisschop van den Bosch. Deze kocht het blijkbaar voor zich zelf, zooals blijkt uit den navolgenden inhoud eener schepenakte van gezegde stad van 11 Juli 1615 (Reg. n° 315 f. 429): „Alzoo d'eerweerdichste heere, heer Nicolaas Zoes, bischop der stadt van 's Hertogenbossche, op de presentatie by mynen eerwerdigen heere, heeren ende mr. Johan Hermanni, deken van den Capittele binnen derselver stadt, uut den naeme van de erffgenaeme van mijn Eerweerdichsten heere za. mr. Ghisbertus Masius, oick bischop (als hy leeffden) den voirs. stadt,
| 182 |
gedaen van aen het voirs. Bisdom te laeten de huysinge ende erffenisse, genoempt het huys van Doirn, by zyne Eerw. zal. tegens den Heere van Doirne inne gecocht, - dezelve huysinge mitten toebehoorten van dyen tot behoeff van denselven Bisdomme hadde aengenoemen ende geaccepteert, midts by zyne Eerw. boven de lasten daerop uutgaende, daervoir betaelende de somme van 1800 carol. guld. etc. ende alsoo daernae tusschen mynen eerwerdichsten heere voirs. ende mijn eerw. heere den Deken uut den naeme van de voirs. erffgenaeme des overleden heere Biscop Masius za. ter andere zyden is veraccordeert (over de betaling daarvan enz.) Soo eest, dat om denzelven accoirde voirts te voldoen is gestaen ende gecompareert geweest voir Scepenen ondergeschreven Joffr. Hester Maes, dochter wylen Jans Maes, als eenige geinstitueerde erffgenaeme van wylen Ghisberden Masius voornd, (en heeft) het voirs. huys, erve, hoff, achterhuys ende stallinghe, mit zyne poirten ende andere rechten ende toebehoirten van dyen, gemeynlijck genoempt het huys van Doirn, gestaen ende gelegen in de Hinthamerstraet tegensover den kerckhoff van St. Jan Ev. kercke tusschen huys ende erffenisse des voirs. Bisdomps ex uno ende tusschen een straetken aldaer, streckende naar den Convente van de Susteren van Orthen, gemeynlijck genoempt den Boerenmouw, ex alio, streckende voir van de voirs. gemeyn Hinthamerstraet totten water aldaar vlietende" (door mr. Thomas Pauli Regis als gemachtigde van jonker Johan van Doirne, heer van Deurne en Bakel, 17 Maart 1598 verkocht geweest aan Ghysbert Masius, bisschop van den Bosch) verkocht aan Nicolaes Zoes, bisschop van den Bosch, ten behoeve van dat Bisdom, zijnde dit daartoe geoctroyeerd door de Aartshertogen Albert en Isabella.
| 183 |
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch III (1910) 179-183