M. Bimmel en A.G. Oldenmenger

Engelen, Graaf van Solmsweg 79a

bouwjaar: 1859
huidige functie: woning
oorspronkelijke functie: woning

Bossche monumenten

Gebouwd na grote brand in 1858

door Ed Hupkens

Het huidige pand aan de Graaf van Solmsweg 79a te Engelen is een jaar na een brand op 20 september 1858 van de toenmalige bebouwing opgericht. De statige woning omvat vier niveaus: kelder, begane grond, eerste verdieping en zolder. Het met oud-Hollandse pannen gedekte schilddak is met de nok haaks op de straat georiënteerd. Voor het woonhuis is een natuurstenen stoep aangelegd. Sinds oktober 2003 staat het complex geregistreerd als gemeentelijk monument.

Het woonhuis aan de Graaf van Solmsweg 79a uit 1859 is een statig pand met vier bouwniveaus. Foto: Josephine Peren.
De voorgevel (lijstgevel) is met vijf vensterassen geleed. De vernieuwde voordeur (circa 1950) en het glas-in-lood bovenlicht worden geaccentueerd door een brede, houten omlijsting. De gevel heeft aan de bovenzijde een kroonlijst met daarop geschilderd de naam ‘De Pelikaan’. Aan de rechterzijde van de entreepartij bevindt zich een waterpeilsteen en een lichtkolk met twee tweeruits draaiende kelderramen. Aan de linkerzijde van de deur is een gevelsteen met daarop het jaartal 1859 ingemetseld.
Alle vensteropeningen zijn voorzien van anderhalfsteens strekse boog en een hardstyenen onderdorpel. De vier kozijnen op de begane grond hebben vernieuwde, dubbele, drieruits draairamen met een tweeruits glas-in-lood bovenlicht. Voor de draaiende delen zijn zesruits voorzetramen geplaatst. De vijf vensters op de eerste verdieping hebben oorspronkelijke kwartrond geprofileerde kozijnen. Deze hebben vernieuwde, dubbele, tweeruits draaiende onderramen en vast tweeruits glas-in-lood bovenlicht. Aan de rechterzijde van de voorgevel is een strook muurwerk van een verdwenen buurpand zichtbaar. De gevel is aan de bovenzijde afgesloten met een stucwerk lijst en een geprofileerde bakgoot. Het dakschild heeft een klein daklicht.
De linkerzijgevel is met kwalitatief minder goede bakstenen gemetseld. Op de eerste verdieping is de gevel geleed met een enkel vroeg twintigste-eeuws venster met vast tweeruits bovenlicht en draaiende onderramen. Ter plaatse van de eerste en zolderverdieping zijn zes gevelankers in het zicht. Aan de bovenzijde wordt de linkerzijgevel afgesloten met een eenvoudige, moderne bakgoot.
De begane grond van de rechterzijgevel is over de gehele hoogte voorzien van gecementeerd metselwerk, een restant van een gesloopt buurpand uit de negentiende eeuw. De rechterzijgevel is op de eerste verdieping geleed met twee moderne vensteropeningen onder een steens rollaag. Ter hoogte van de zoldervloer zijn enkele gevelankers zichtbaar. De gevel is aan de bovenzijde afgesloten met een eenvoudige, moderne bakgoot. Het dakschild heeft een modern zolderraam. De achtergevel van het pand is vanaf de openbar weg niet zichtbaar.
In de woning zijn nog fraaie interieurafwerkingen en -elementen, oude balklagen en een negentiende-eeuwse kapconstructie aanwezig.
7
Stadsblad woensdag 31 juli 2019 | 7
Gemeentelijk monument

Graaf van Solmsweg 79a

Beschrijving

Algemeen:
Dit pand met rechthoekig grondplan is gelegen in een gesloten bouwblok aan de westzijde van de Graaf van Solmsweg. Het statige pand omvat vier niveau’s: kelder, begane grond, eerste verdieping en zolder. Het met gesmoorde oud-Hollandse pannen gedekte schilddak is met de nok haaks op de straat georiënteerd. Voor het pand is een natuurstenen stoep aangelegd. De voorgevel vertoont sporen van oorlogsschade uit de Tweede Wereldoorlog. De bebouwing die voorafging aan het huidige pand is, samen met een vijftal buurpanden, tijdens een brand op 20 september 1858 in de as gelegd.

Voorgevel:
De in kruisverband gemetselde lijstgevel met het oorspronkelijke lichtgesneden voegwerk is met vijf vensterassen geleed. Het deurkozijn op hardstenen neuten bevindt zich rechts uit het midden van de nagenoeg symmetrisch opgezette gevel. De vernieuwde voordeur (circa 1950) en het glas-in-lood bovenlicht worden geaccentueerd door een brede houten omlijsting, aan de bovenzijde afgesloten met een kroonlijst met daarop geschilderd de naam “De Pellikaan”. Ter rechterzijde van de entreepartij bevindt zich een waterpeilsteen en een lichtkolk met twee tweeruits draaiende kelderramen. Ter linkerzijde van de deur is een gevelsteen met daarop het jaartal 1859 ingemetseld. Alle vensteropeningen zijn voorzien van anderhalfsteens strekse boog en hardstenen onderdorpel. De vier oorspronkelijke, kwartrond geprofileerde kozijnen op begane grond niveau zijn voorzien van vernieuwde dubbele drieruits draairamen (XXa) en een tweeruits glas-in-lood bovenlicht. Voor de draaiende delen zijn zesruits voorzetramen geplaatst. De vijf vensters op eerste verdiepingsniveau hebben oorspronkelijke kwartrond geprofileerde kozijnen met vernieuwde dubbele tweeruits draaiende onderramen (XXa) en vast tweeruits glas-in-lood bovenlicht. Van oorsprong bevonden zich zowel op de begane grond als op de eerste verdieping schuiframen. Ter rechterzijde van de gevel is een strook muurwerk van een verdwenen buurpand zichtbaar. De gevel is aan de bovenzijde afgesloten met een stucwerk lijst en een geprofileerde bakgoot. Het dakschild is voorzien van een klein daklicht.

Linkerzijgevel:
Een deel van deze zijgevel, die net als de voorgevel in kruisverband is gemetseld, gaat schuil achter het pand Graaf van Solmsweg 81. Ter rechterzijde is een koude naad te zien tussen de buitenschillen van beide gevels. De zijgevel is met kwalitatief minder goede bakstenen gemetseld. Op eerste verdiepingsniveau is de gevel geleed met een enkel vroeg twintigste-eeuws venster met vast tweeruits bovenlicht en draaiende onderramen. Verder is een zestal gevelan-
1
kers ter plaatse van de eerste- en zolderverdiepingvloer in het zicht. Aan de bovenzijde wordt de gevel afgesloten met een eenvoudige, moderne bakgoot.

Rechterzijgevel:
De rechterzijgevel is in kruisverband gemetseld. Het begane-grondniveau is over de gehele hoogte voorzien van gecementeerd metselwerk, een restant van een gesloopt buurpand. Ter rechterzijde van de gevel sluit het huidige buurpand nummer 79 aan op de gevel. De gevel is op de eerste verdieping geleed met twee moderne vensteropeningen onder een steens rollaag. Ter hoogte van de zoldervloer is een aantal gevelankers zichtbaar. De gevel is aan de bovenzijde afgesloten met een eenvoudige, moderne bakgoot. Het dakschild is voorzien van een modern zolderraam.

Achtergevel:
De achtergevel van het pand is vanaf de openbare weg niet zichtbaar.

Interieur:
Het interieur behoorde niet tot deze verkenning. Uit de door de gemeente ‘s-Hertogenbosch, afdeling BAM, aangeleverde gegevens is op te maken dat in het pand naast belangwekkende interieurafwerkingen en interieurelementen, oude balklagen en een oude kapconstructie aanwezig zijn.

Redengevende omschrijving

Het pand heeft monumentale waarde vanwege de gevels, de bouwmassa en de situering. Het gebouw heeft historische waarde omdat het gebouwd is net na de brand van 1858. De interieurelementen, de balklagen en de kapconstructie hebben bouwhistorische waarde.
2
Gemeente 's-Hertogenbosch
Artikelen
2023

Een bijzondere gevelsteen

Gevelstenen komen voor sinds de tweede helft van de zestiende eeuw. Tot de achttiende eeuw werden zij gebruikt als een ‘huisteken’, omdat er destijds geen huisnummering bestond. Sommige gevelstenen konden betrekking hebben op het beroep van de eigenaar of bewoner van het pand. Andere vormen van gevelstenen zijn die met een jaartal met of zonder een naam.
Bertie Geerts | HeemWee 1 (2023) 4-8

Nummeraanduiding

Nummer:79 A
Postcode:5221 BM
BAG-ID:0796100000249899
Perceel:HTG00-R-2371

Monument

Soort:Gemeentelijk monument
Nummer:SOM0060

Locatie

Google Maps
Monumentenkaart
OpenStreetMap

Op deze pagina

Artikelen
Bossche monumenten
Gemeentelijk monument
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |