A.F.A.M. Wetzer, 2 januari 2008
Choorstraat 5-3
Kosterswoning
Bossche monumenten
Kosterswoning
door Ed Hupkens
Het pand Choorstraat 3-5 is de kosterswoning van de Sint-Janskathedraal. Het sluit aan op de plebanie (pastoorswoning) van de Sint-Jan op de hoek Choorstraat - Parade. Aan de oostelijke zijde grenst de kosterswoning aan het klooster van de Zusters van de Choorstraat. De kosterswoning dateert uit dezelfde bouwtijd als de pastoorswoning, omstreeks 1855. De kosterswoning is via enkele tussendeuren vanuit de plebanie toegankelijk. De architect is de Bosschenaar J.H.H. Bolsius. Sinds mei 2001 staat het geregistreerd als rijksmonument. Het pand Choorstraat 3-5 is een rijksmonument en tevens de kosterswoning van de Sint-Janskathedraal. Foto: Josephine Peren.De achtergevel heeft aan de achterzijde, rechts, een éénlaagse aanbouw onder plat dak, van een latere bouwdatum. Links hiervan is een achteringang met bovenlicht en een hardstenen stoep. De achtergevel is voorzien van rechtgesloten vensters met strek, met daarin T-ramen. In het interieur is de oorspronkelijke indeling van de kosterswoning in hoofdlijnen gehandhaafd. Op de begane grond geheel links is een smalle gang, die toegang geeft tot een voor- en achterkamer. Hiertussen is het trappenhuis en een tussenruimte: deze werd later aan de zijde van de voorkamer geopend. Ten zuiden van de achterkamer is een open plaats, geheel tegen de achtergevel is de keuken. Deze indeling wordt op de bovenverdieping herhaald. Rechts in de kosterswoning op de begane grond is een voormalige koetsremise. Aan de achterzijde ervan is een grote ruimte, die oorspronkelijk dienst deed als wasruimte (nu keuken). Op de verdieping hierboven waren vroeger aan de voorzijde een schatkamer en aan de achterzijde een logeerkamer ondergebracht. Later in gebruik genomen als bovenwoning. Op de zolderverdieping werden in de naoorlogse periode enkele tussenwanden geplaatst voor slaapkamers. In enkele vertrekken zijn nog de originele paneeldeuren en deuromlijstingen bewaard gebleven. De kelder heeft een tongewelf en wijnnissen. |
'n Lutske Brabants, zondag 21 mei 2023
Rijksmonument
Choorstraat 3
InleidingDe kosterswoning van de Sint Janskathedraal is gelegen aan de zuidelijke zijde van de Choorstraat en sluit aan op de plebanie van de Sint Jan op de hoek Choorstraat - Parade (Rijksmonument, mon. no. 21592). Aan de oostelijke zijde grenst de kosterswoning aan het klooster van de Zusters van de Choorstraat. De kosterswoning dateert uit dezelfde bouwtijd als de plebanie, omstreeks 1855. Het pand werd opgetrokken in een sobere Eclectische vormentaal, naar ontwerp van architect J.H.H. Bolsius, die eveneens de plebanie ontwierp. De kosterswoning is via een aantal tussendeuren vanuit de plebanie toegankelijk. In de na-oorlogse periode heeft het pand enige wijzigingen ondergaan, onder meer kreeg de kosterswoning een eenlaags aanbouw aan de achterzijde en werden enige nieuwe tussenwanden geplaatst op de eerste verdieping en zolderverdieping.OmschrijvingHet gedeeltelijk onderkelderde pand heeft een globaal rechthoekige plattegrond. Het pand telt twee bouwlagen, aan de voorzijde onder een schilddak, gedekt met verbeterde Hollandse pannen. Achtergedeelte onder plat. Hierin een kleine open binnenplaats. Gevels opgetrokken in handvorm baksteen, met hardstenen plint, dorpels en stoep. Bakgoot. De voorgevel wordt afgesloten door een kroonlijst. Geheel links de ingangspartij van de kosterswoning, gevormd door een houten paneeldeur met tweeruits bovenlicht en stoep. Geheel rechts de ingang van een voormalige remise, met dubbele paneeldeur. Bovenlicht met een geometrische roedenverdeling met honingraatvormen. De vertrekken zijn voorzien van openslaande zesruits ramen.De sober uitgevoerde achtergevel heeft aan de achterzijde, rechts een éénlaags aanbouw onder plat van latere bouwdatum. Links hiervan een achteringang met bovenlicht. Hardstenen stoep. De achtergevel is voorzien van rechtgesloten vensters met strek, waarin T-ramen. In het interieur is de oorspronkelijke indeling van de kosterswoning in hoofdlijnen gehandhaafd. Op de begane grond geheel links een smalle gang, die toegang geeft tot een voor- en achterkamer. Hiertussen het trappenhuis en een tussenruimte: deze werd later aan de zijde van de voorkamer geopend. Ten zuiden van de achterkamer een open plaats, geheel tegen de achtergevel de keuken. Deze indeling wordt op de bovenverdieping herhaald. Rechts in de kosterswoning op de begane grond een koetsremise met aan de achterzijde een grote ruimte, die oorspronkelijk dienst deed als wasruimte (nu keuken). Op de verdieping hierboven waren oorspronkelijk aan de voorzijde een schatkamer, aan de achterzijde een logeerkamer ondergebracht. Later in gebruik genomen als bovenwoning. Op de zolderverdieping werden in de na-oorlogse periode enige tussenwanden geplaatst voor slaapkamers. Van het oorspronkelijke interieur resteert nog een klein aantal elementen. Hiervan zijn onder meer van belang: in enkele vertrekken nog de originele paneeldeuren en deuromlijstingen, eenvoudige lijststucplafonds in de voor- en achterkamers op begane grond en verdieping. Kelder met tongewelf en wijnnissen. WaarderingDe kosterswoning, behorend bij de Sint Janskathedraal, is van algemeen belang. De woning bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling: de kosterswoning bij de Sint Janskathedraal illustreert het toegenomen belang van de Sint Jansparochie sinds 's-Hertogenbosch in 1853 tot bisschopszetel werd uitgeroepen. Voorts is het pand als kosterswoning van belang als uitdrukking van een typologische ontwikkeling. De woning is van architectuurhistorisch belang vanwege de plaats die het inneemt binnen het werk van architect J.H.H. Bolsius. De kosterswoning bezit ensemblewaarde als essentieel onderdeel van het gebouwencomplex van de Sint Jansparochie in de Choorstraat dat cultuurhistorisch van nationaal belang is. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004
Adresboeken
Choorstraat 5
Choorstraat F 117 (????)
| 1865 | A. van Alphen (koster der cathedrale kerk St. Jan) |
| 1875 | A.D. van Dijk (koster in de cathedrale van St. Jan) |
Choorstraat F 118 (1880)
| 1881 | Alph. van Dijk (koster der cathedraal van St.-Jan) |
| 1908 | A.M.A. van Dijck (koster van St. Jan) |
Choorstraat 5 (1909)
| 1910 | A. van Beijnen (kapelaan St. Jan) - H.A. Brouwers (deken en plebaan St. Jan) - A.M.A. van Dijck (koster van St. Jan) - Arn.Jos. Lange (kapelaan St. Jan) - E.C.L.M. van Waesberghe (kapelaan St. Jan) |
| 1919 | L.J. Ubert (koster St. Jan) |
| 1928 | J.L. Ubert |
| 1943 | J.H. Jordens (koster) |
Choorstraat 3
Choorstraat F 118a (????)
Choorstraat 3 (1909)
| 1910 | Pastorie van St. Jan |
| 1919 | Pastorie van St. Jan |
Afbeeldingen
-
2 juli 2021
Bossche Encyclopedie |