afb. A.F.A.M. Wetzer, 31 augustus 2008
Duiker in Jachtsloot
Ter hoogte van de gebouwen van het Koning Willem I college
Cultuurhistorische inventarisatie
Duiker in Jachtsloot
door Bram Steketee|
De duiker ligt in de voormalige spoorlijn Lage Zwaluwe-'s-Hertogenbosch, ter hoogte van de gebouwen van het Koning Willem I college. Het object is kadastraal bekend als Gemeente 's-Hertogenbosch sectie G nr. 7918 ged. Eigenaar/beheerder/onderhoudsplichtige is De N.V. Nederlandse Spoorwegen te Utrecht. Oorspronkelijke functieDe duiker diende om water door te laten van het ene gedeelte van de polder Boschveld en Maij naar het andere.GeschiedenisDoor de aanleg van de spoordijk ten behoeve van de spoorlijn Lage Zwaluwe-'s-Hertogenbosch in 1890, werd de polder Boschveld en Maij doorsneden. Om de afwatering in stand te houden was ter plaatse van de Jachtsloot een duiker nodig. Het water uit de Jachtsloot werd via de Pomphoekse wetering op de Dieze geloosd. Het is niet uitgesloten dat er ook militaire belangen bij de duiker betrokken waren, zoals blijkt uit onderstaande 'Technische beschrijving'.Technische beschrijvingDe duiker is gemaakt volgens Bestek nr. 993, dienst 1888-1890 van de Staatsspoorwegen. De Jachtsloot is plaatselijk omgelegd om de duiker te kunnen bouwen. De gemetselde constructie is gefundeerd op houten palen. De lengte van de houten funderingsvloer is 37,10m. De kwelschermen moeten onder- | 81 |
|
loopsheid tegengaan. Het hoogste punt van de duiker ligt op 8,01m +AP. De twee doorstroomopeningen zijn elk 2,50m breed en de vloerhoogte is 0,61m + AP en zijn afsluitbaar door een tweetal schuiven per opening. De openingen kunnen ook worden afgesloten met een dubbele rij schotbalken waarvoor sponningen aanwezig zijn. De bestekomschrijving van de hijswerken ten behoeve van de schotbalken luidt: '4 stuks gesmeed ijzeren windwerken met remstoel, heugelstang, stalen assen en raderen, alles geschaafd en afgedraaid, en elk windwerk besloten in een uit plaat- en hoekijzer samengestelde kast, een en ander volgens de op de aanwijzing te verstrekken teekeningen'. In het metselwerk van een van de vleugelmuren moet een hardstenen peilschaal zijn opgenomen, ook schijnt er een peilmerksteen te zijn aangebracht. Beide zijn echter niet waargenomen. Volgens het bestek is de steen bewerkt naar de door de 'Eerstaanwezend Ingenieur' verstrekte tekening. Aangezien het hier gaat om een ingenieur van de Genie moet 'Defensie' belang hebben gehad bij de duiker. Mogelijk speelde de verdediging van het nabijgelegen fort Isabelle door middel van inundatie een rol. Huidige functieNa de sluiting van de Beerse overlaat in 1942 zouden inundaties voortaan tot het verleden behoren. Daarmee verviel de waterkerende en waterregelende functie van de duiker.MonumentwaardeOndanks een langdurig gebrek aan onderhoud, is het object nog redelijk gaaf. Alleen de schotbalken ontbreken. Er kan niet worden gesproken van een zeldzame constructie.Als onderdeel van een voormalige spoorwegverbinding en vanwege de vroegere rol in de waterhuishouding en defensie rond 's-Hertogenbosch, heeft de duiker cultuurhistorische betekenis. De duiker is door zijn afgelegen en moeilijk bereikbare plaats, waarschijnlijk over het hoofd gezien bij de inventarisatie ten behoeve van het MIP. | 82 |
Waterstaatkundige werken in 's-Hertogenbosch (Utrecht 2000) 81-82
Bossche Encyclopedie |