afb. Onbekend, 3 mei 1888
Soms zie je ze nog wel eens. Kleine kinderen die op een fiets proberen te rijden. Meestal niet geholpen door vader of moeder, zoals vroeger gebruikelijk was. Nu krijgt de jeugd over het algemeen assistentie van een oudere broer of zus, vriendje of vriendinnetje. Na een aantal keren vallen lukt het wel om te blijven rijden. Stoppen en veilig afstappen blijkt dan toch het moeilijkst te zijn.
Ruim honderd jaar geleden raakte de fiets bekend. In het begin als een kermisatrractie. In 1891 treedt Herr. P. Lepoldi op de Bossche kermis op als 'champingon of bicycle and monocycle'. Maar er reden ook Bosschenaren, want in 1890 bestond de Bossche Wielrijdersvereniging al.
Er moest toen ook door volwassenen geleerd worden hoe dit rijwiel te berijden was. Jos van de Well gaf in het gebouw van de Sociëteit Casino aan de Papenhulst dagelijks een 'rijwielcursus'. B.A. Jansen deed hetzelfde in de Liedertafel aa de Jan Heinstraat. Later zou Jansen zelfs een eigen fietsschool bouwen aan de Zuid-Willemsvaart, op de hoek van het Kardinaal Van Rossumplein. Het was een grote ruimte waarin rondjes gereden konden worden. Aan de zijkanten waren stootkussens bevestigd die de aspirant-rijwieler behoedden voor een flinke val. Tevens bood Jansen de mogelijkheid om privé-les te ontvangen. Zowel Van de Well als Jansen handelden ook in fietsen, hadden een eigen reparatie-inrichting, verhuurden rijwielen en boden stalling ervan aan.
Zeker in de jaren tachtig van de vorige eeuw was het rijwiel een statussymbool bij uitstek. Het voertuig werd niet gebruikt als het regende; dan zou het immers nat worden! De fiets werd 's nachts in de voorkamer neergezet; op die ereplaats hoorde hij thuis. En toen iemand uit Groningen die een fiets bij Jansen had gekocht een lekke band kreeg, zette hij de fiets op de trein naar het zuiden. In 's-Hertogenbosch werd de band geplakt en per stoomlocomotief werd het rijwiel weer naar het Noorden vervoerd!
Rond de eeuwwisseling nam het gebruik van de fiets sterk toe. De exclusiviteit ervan verdween. Geen wonder dat er daarom in 1899 fietsenbelasting werd ingevoerd! Iedereen kon fietsen en de straten werden gevuld met rijwielen. De fietsscholen verdwenen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden er in de fietsschool van Jansen aan de Zuid-Willemsvaart paarden gestald. Die hadden blijkbaar honger en hebben de met hooi gevulde stootkussens geheel opgegeten. Daarna is de fietsschool nooit meer heringericht voor dit doel.
Veel fietsers zijn tegenwoordig in 's-Hertogenbosch actief. Van gemeentewege mogen zij zelfs binnenkort over het voetgangersgebied fietsen. Modegevoelig is de fiets eveneens. Schaften enkele jaren geleden automobilisten vele vouwfietsen aan; thans is de mountainbike of atb (all terrain bike) met zijn veelkleurige en fluorescerende kleuren populair.
|
Vóór de Tweede Wereldoorlog was de fiets reeds enorm populair. Het toen ruim vijftig jaar oude vervoermiddel werd eveneens ontdekt om te recreëren. In 1939 werden in 's-Hertogenbosch voor het eerst Driedaagse Fietstochten georganiseerd. Het waren negenendertig sportievelingen die het in dat jaar waagden. Het volgend jaar, het eerste oorlogsjaar 1940, werd in augustus ook nog gefietst. Daarna niet meer. Na de Tweede Wereldoorlog, in 1946, kreeg het initiatief een nieuwe start. Georganiseerd door de VVV kregen velen belangstelling om het Brabantse land middels de fiets te verkennen. Gedurende drie dagen fietste men dagelijks tussen 75 en 100 km. Het waren er véél die fietsten! Vooral de eerste tien jaar werd de Driedaagse Fietstochten regematig vergeleken met de Vierdaagse va n Nijmegen. De topjaren waren 1951, 1952 en 1953 met respectievelijk 1300, 1700 en 1500 deelnemers.
's Ochtends werd vroeg gestart. Tot acht uur kon men zich bij de controle melden. In grote groepen ging men op weg, tot een 'grote rust'. Hier was het even tijd voor ontspanning. Dat kon op vele manieren gebeuren. In 1950 was men de welkome gast van de Bavaria-brouwerij in Lieshout. De krant vertelde er lyrisch over: „Daar welde het goud-gele gerstenat ten sponning uit de glazen in, waarin het van pure weelderigheid een schuimboord maakte en de grage drinkers een witte snor bezorgde. Zelds de dames lieten zich niet onbetuigd ... waarmede verscheidenen van haar de bierdoop ondergingen, die zo'n prikkelende invloed tot de kuiten deed gelden”.
In Veldhoven mocht men gratis een duik nemen in het zwembad 't Witven (1953). In Nistelrode had men vóór het raadhuis een ijscoman geïnstalleerd die berekend was op het uitdelen van 2000 ijsjes, terwijl in hetzelfde jaar het gemeentebestuur van Liempde voor een glaasje limonade voor iedereen zorgde. In 1955 had men gratis toegang tot het sprookjespark De Efteling en werd volgens de verslaggever tijdens 'de grote rust' de kanovijver bestormd. Het was ook een verslaggever die het jaar daarop de kersepitten in Veghel geteld had: 150.000 waren er op de markt gegooid want iedere deelnemer had gratis kersen gekregen.
Daags voor het begin van de tocht was er een vlaggenparade op de Markt, waarbij de landvlaggen van de deelnemers gehesen werden. Bovendien was er altijd een groots slotfeest. Bij alle dorpen die men passeerden waren er muziekkorpsen of dansgroepen en werd iedereen hartelijk toegejuicht. Vanwege het grote aantal deelnemers kwam er 's ochtends voortaan een 'vrije start'. Er kon tussen 7.30 en 8.15 uur worden gestart en ook de 'grote rust' kwam te vervallen.
In plaats van één grote sliert fietsen werden het nu groepjes fietsers die door de Meierij reden. Driedaagse-generaal Jan Bruens, de VVV-directeur, moest echter een terugval in deelnemers constateren. In 1956 waren er nog 1324 deelnemers, twee jaar later waren er nog maar 1000. In 1960 sprak men over „enkele honderden” deelnemers. In 1964 werd het festijn voor de twintigste keer gehouden, maar tevens voor de laatste maal. Slechts 355 deelnemers verschenen aan de start. Geen wonder dat het jaar daarop de opzet gewijzigd werd: voortaan drie eendaagse fietstochten, in drie verschillende maanden. Maar daarmee verdween ook de charme van de tochten zelf.
|
1989 |
Henny MolhuysenVerhalen en legenden : Rijwielen en fietsen
Brabants Dagblad, donderdag 15 juni 1989
|
|
1991 |
Henny MolhuysenVerhalen en legenden : Drie dagen fietsen
Brabants Dagblad, donderdag 1 augustus 1991
|
|
2011 |
Fietsverkeer centrum blijft• Wethouder Bart Eigeman zegt complimenten te krijgen voor de manier waarop fietsers en voetgangers de straten in het Bossche centrum delen.• De Bewonersvereniging Leefbare Binnenstad (Blb) heeft kritiek op aanpak.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 6 mei 2011
|
|
2011 |
Geert van der StarFiets 'doodgezwegen' op nieuw plein
Brabants Dagblad, dinsdag 11 oktober 2011
|
|
2011 |
RedactieBeste stad voor fietser
Stadsblad, woensdag 23 november 2011
|
|
2012 |
Oog voor fietsers op Heetmanplein• Bij de herinrichting van het Bossche Heetmanplein houdt het college van B. en W. meer rekening met fietsers dan in oorspronkelijk plan.• Met de provincie wordt gekeken naar een betere doorstroming van het openbaar vervoer.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 20 januari 2012 | B02
|
|
2012 |
Meer plek voor fiets• Nog volop vraagtekens bij inrichtingsvariant A voor Wilhelmina- en Willemsplein (Heetmanplein) Den Bosch.• Politiek vraagt nadrukkelijk meer aandacht voor fietser en voetganger bij herinrichting Heetmanplein.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, woensdag 8 februari 2012 | B10
|
|
2012 |
Geen fietsbrug bij Heetmanplein• Den Bosch werkt herinrichting Heetmanplein uit aan de hand van variant A.• Dat is de variant met twee grote T-splitsingen bij de bestaande bruggen bij het Willemsplein en Wilhelminaplein. • Kosten 5,5 miljoen euro.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, woensdag 29 februari 2012 | 25
|
|
2012 |
Betere stalling onder station• NS wil binnenkort een deel van de fietsenstalling onder het Bossche NS-station verbeteren.• NS wil daarmee 'verantwoorden' dat moet worden betaald, terwijl stallen in een ander deel voorlopig gratis is.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 21 april 2012 | 25
|
|
2012 |
Tóch extra fietspad bij VlijmensewegAls het Heetmanplein op de schop gaat, komt er alsnog een fietspad ten zuiden van de Vlijmenseweg voor onder meer studenten van Koning Willem I College.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, dinsdag 22 mei 2012 | 22-23
|
|
2012 |
Marc BrinkEinde nabij voor stalling bij St-Jan
Brabants Dagblad, donderdag 9 augustus 2012 | 26
|
|
2012 |
Conflict dreigt over fietsbrug kanaal• Er dreigt een conflict tussen gemeente en Rijkswaterstaat over fietsbrug over Zuid-Willemsvaart.• Gemeente heeft geld nagenoeg bijeen maar Rijkswaterstaat zal vergunning voor beweegbare brug weigeren.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, vrijdag 30 november 2012 | 25
|
|
2012 |
‘Fietsbrug Bossche sporen kan niet op maaiveld’• Beweegbare fietsbrug over kanaal moet minimaal 6.30 meter boven het kanaalpeil hangen, zegt Rijkswaterstaat.• Gemeente Den Bosch stelt die eis niet te kennen. • Rosmalens Belang wil snel opheldering.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, woensdag 5 december 2012 | 26
|
|
2012 |
Fietsbrug lijkt kansloos• Provincie en raad geven alleen geld voor een fietsbrug over de Zuid-Willemsvaart als die gelijkvloers is.• Volgens wethouder Snijders is RWS Brabant nooit explicitiet tegen fietsbrug geweest. • 17 december overleg.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, zaterdag 8 december 2012 | 25
|
|
2012 |
Fietsbrug over kanaal nooit prioriteitEen beweegbare fietsbrug over de Zuid-Willemsvaart heeft nooit prioriteit gehad bij dit college. Anders duurt het geen drie jaar voordat er een voorontwerp ligt.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, zaterdag 8 december 2012 | 30-31
|
|
2012 |
Forens maalt niet om brug, bond welIs een gelijkvloerse brug over de Zuid-Willemsvaart noodzakelijk voor fietsers? Het Brabants Dagblad vroeg het de forensen en scholieren.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, vrijdag 14 december 2012 | 26-27
|
|
2012 |
Streep door fietsbrug over kanaal• Onverbiddelijk nee van Rijkswaterstaat tegen vlakke fietsbrug over Zuid-Willemsvaart.• College van B. en W. neemt na de kerstvakantie inhoudelijk besluit. • Rosmalens Belang ‘ontiegelijk boos’.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, dinsdag 18 december 2012 | 21
|
|
2013 |
Paul RooversFietser krijgt 888 borden om zijn weg te zoeken
Brabants Dagblad, woensdag 6 februari 2013 | 29
|
|
2015 |
Tom van der Meer'Wel 23 knelpunten in deze fietsroute'
Brabants Dagblad, woensdag 25 maart 2015 | 31
|
|
2015 |
Eindelijk vrije doorgangROSMALEN - Negen maanden lang moesten fietsers bij de rotonde bij de Bruistensingel omfietsen. Tot gisteren. Wie uit Den Bosch naar De Groote Wielen moest, kon al een paar maanden over het splinternieuwe fietsviaduct, maar nu kunnen fietsers ook richting de Empelseweg. 's Ochtends moest het versgelegde asfalt nog even uitharden, maar tegen het einde van de dag gingen de hekken weg en konden de eerste fietsers er langs. De werkzaamheden aan de rotonde begonnen in augustus vorig jaar en hebben de hele winter geduurd.
Redactie | Brabants Dagblad, vrijdag 10 april 2015 | 29
|