750 kaarsjes

Hebt u sterke longen? Mooi. Meldt u zich dan op het stadhuis. Ze zoeken Bosschenaren die 750 kaarsjes in één keer uit kunnen blazen. Want zo oud is de vriendschap met Leuven. In 2012 vieren we dat. Plezierige stad, Leuven? Op een vrijdag pak ik de trein. Na krap drie uur ben ik er. Voor m’n onderzoekje. Want heeft onze zusterstad na 750 jaar nog oog voor Den Bosch? Of is zo’n vriendschap blinde plicht?

Vanaf het Leuvense station loop ik de Bondgenotenlaan in – een veelbelovende straatnaam. Halverwege kom ik professor Justus Lipsius tegen. Hij staat stil, de professor is van steen. Al 102 jaar tuurt hij in de verte. „Naar Den Bosch?”, denk ik hoopvol. Uit m’n tas pak ik het meegebrachte kompas. Ik volg de stenen blik van Lipsius. Teleurgesteld berg ik het kompas op. De prof kijkt 332°NW. Naar Antwerpen. Niet naar Den Bosch. Onze stad ligt 24° NO van Leuven.

Zo doorkruis ik de fraaie universiteitsstad. Twee etmalen lang. Met kompas. In de Naamsestraat zie ik een bronzen meisje-met-boek reikhalzen. Naar Den Bosch? Nee, ze staart 288°W. Andere Leuvenaren die faliekant langs de Brabantse hoofdstad kijken: rector Pieter De Somer (68°O), de bronzen hospita alias de kotmadam (176°Z) op de Oude Markt en André Dumont, de ontdekker van steenkool in de Kempen. Even gloei ik op, want André staart 9°NO: op slechts 15° na kan hij Den Bosch zien. Vanuit z’n ooghoek misschien? “Iets naar rechts, meneer Dumont!” roep ik. Vergeefs. Uren later ontmoet ik Fiere Margriet, de beschermheilige van de horeca – een uitputtende taak in Leuven. Zij ligt op haar rug. Versteend. Maar van alle lokale beelden zijn de ogen van Fiere Margriet het meest op Den Bosch gericht: zij kijkt naar de hemel.

Zondagmorgen. Op het station. Ik kijk achterom: geweldige stad. Cultuur, horeca, sporen van Erasmus en Mercator, die beiden in Den Bosch en Leuven studeerden. Levendige stad? Absoluut, dankzij 40.000 studenten op een bevolking van 140.000. Zij verjongen Leuven, dat met recht een letteromzetting van veulen is. Maar of de stad oog heeft voor Den Bosch? En omgekeerd?

Mijn voorstel: beide steden openen een gasthuis voor elkaars inwoners. Gratis verblijf, maximaal drie nachten. Op een vertrouwd klinkend adres, tegen eventuele heimwee. Gaat lukken. Zo zag ik in Leuven de Den Boschsingel. Alleen: zonder woningen. Het is een rondweg. Gelukkig kun je er halverwege rechtsaf de ’s-Hertogenlaan op. Grote huizen, veel groen. Maar niks te koop. Einde verhaal? Nee, want Edmond Feyfer woont er. Hij is gemeenteraadslid in Leuven. Eergisteren belde ik deze 75-jarige volksvertegenwoordiger. Aardige man. Of hij in zijn huis aan ’s-Hertogenlaan 97 een logeerkamer voor Bosschenaren heeft? Nee, maar wel een enorme tuin. Wij mogen er kamperen, zegt het raadslid ruimhartig. Occupy Leuven, here we come!

Ons Bossche tegenaanbod? Op de Kruiskamp staat Leuvenstraat 1 te koop. Een hoekwoning uit 1965, met vijf kamers en voor- en achtertuintje. Voor € 199.500 inclusief rolluiken. Of dat buurtje de Vlaamse logés hartelijke gaat verwelkomen? Hopelijk. Want al is Den Bosch Meest Gastvrije Stad van Nederland: bij de laatste Tweede Kamer-verkiezingen stemde 15,9% van dat stukje Kruiskamp op de PVV. Voor je het weet heb je een Meldpunt Belgen.

Toch even drie praktische afspraken. Met onze Leuvense gasten. Lege flessen a.u.b. in de glasbak. Stilte na elven 's avonds. En bij vertrek de thermostaat graag omlaag. De huissleutel? Die hoeft niet naar het Stadskantoor. Oude vrienden vertrouw je. Leg maar onder de bloempot.

Eric Alink | Brabants Dagblad woensdag 22 februari 2012

Comité Leuven - 's-Hertogenbosch

door Ed Hupkens en Gerard ter Steege

De vriendschapsbanden tussen 's-Hertogenbosch en Leuven zijn al zo oud als onze stad bestaat. Beide steden hebben historische banden vanuit een ver verleden. In 2012 is het 750 jaar geleden, dat het eerste verdrag gesloten werd. In dit jubileumjaar staan allerlei activiteiten op het programma. In gesprek hierover met Herman van den Heuvel, voorzitter van het Comité Leuven - 's-Hertogenbosch.

Kort voor 1200 vestigen zich op de plaats waar nu de Markt ligt kooplieden, op de voet gevolgd door ambachtslieden zoals smeden, bakkers en wevers. In 1185 sticht hertog Hendrik I van Brabant (1190-1235), die dan al meeregeert met zijn vader, op het hertogelijk domein Orthen een nieuwe stad: 's-Hertogenbosch. Deze wordt gesticht uit militair-economische overwegingen. De hertog wil aan de noordelijke grens van zijn hertogdom gedekt zijn tegen invallen vanuit Holland en Gelre. Bovendien vormt zijn domein Orthen nog geen aansluitend geheel met de rest van zijn bezittingen. Al spoedig wordt de jonge nederzetting door een stenen omwalling omgeven en wordt ze vestingstad. De kronieken verhalen dat de drie stadslandpoorten geschonken zijn door moederstad Leuven en de zustersteden Antwerpen en Brussel. Hertog Hendrik wil de nieuwe plaats bovendien economisch sterk maken. In zijn gehele hertogdom genieten de Bossche poorters tolvrijdom. Hendrik I verleent de stad tevens een uitgebreid stadsrecht, dat in rechtshistorisch opzicht erg interessant is. Het toekennen van stadsrecht betekent- in juridische zin - dat de stad gemaakt wordt tot draagster van overheidsrecht. Met daarbij als formele kenmerken: een eigen bestuur, wetgeving en rechtspraak. Als er in 's-Hertogenbosch in zaken van bestuur of rechtspraak problemen waren of men wist niet precies hoe te handelen, kon het Bossche stadsbestuur altijd naar Leuven om advies in te winnen. De wetsteksten van het Bossche stadsrecht zijn ontleend aan die van het stadsrecht van Leuven. De teksten zijn ons bekend; ze zijn de oudste van Nederland. In de loop der tijden zullen de Brabantse hertogen 's-Hertogenbosch nog vele privileges schenken.

Zeer oude vriendschapsbanden

Volgens Herman van den Heuvel was de relatie tussen Leuven en 's-Hertogenbosch aanvankelijk niet zo geweldig. “Toen hertog Hendrik III overleed, had hij zijn opvolging niet goed geregeld. Zijn oudste zoon - de wettelijke opvolger - was volgens de moeder-weduwe geestelijk niet bekwaam om zijn vader op te volgen. Zij besliste, dat haar tweede zoon in aanmerking moest komen. Daarop ontstond grote onrust in het hertogdom, omdat velen het met deze beslissing niet eens waren. Ook tussen Leuven en 's-Hertogenbosch ontstond beroering tengevolge van de troonopvolging.

8

Om de opschudding weg te nemen, werd in 1261 met een aantal steden een vriendschapsverdrag gesloten”, aldus Van den Heuvel. De onderlinge verhoudingen tussen de zustersteden zijn daarna vriendschappelijk gebleven. Het eerste verdrag met Leuven werd gesloten op - zoals in het charter staat vermeld - “zaterdag voor het feest van Maria Lichtmis in 1261”. In onze huidige tijdrekening (de gregoriaanse, vanaf 1582) is dat op 28 januari 1262. Deze oorkonde is het oudste stuk dat in het Bossche Stadsarchief wordt bewaard. De stichter van 's-Hertogenbosch, hertog Hendrik I, ligt in de Sint-Pieterskerk van Leuven begraven. Nadat in 1425 te Leuven een universiteit was opgericht, hebben vele Bosschenaren er gestudeerd. Tussen 1550 en 1750 beschouwen zo'n duizend Bossche studenten de Leuvense academie als hun alma mater. In onze stad staat aan de Spinhuiswal een mooi, historisch gebouw dat aan Leuven herinnert. Het is het voormalige Refugiehuis van de abdij van St.-Geertrui te Leuven. Begin 16e eeuw bouwde abt Petrus Was dit toevluchtsoord, tot 1767 (toen het verkocht werd) was het in het bezit van de Leuvense kanunniken.

Contacten hernieuwd

“Voormalig burgemeester Ben van Zwieten had tijdens de opening in 1981 van het Kringhuis aan de Stationsweg beloofd, dat hij moederstad Leuven zou betrekken bij de herdenkingen van het 800-jarige bestaan van onze stad in 1985”, geeft Van den Heuvel aan. In 1984 zijn de vroegere banden tussen Leuven en 's-Hertogenbosch opnieuw aangehaald en officieel vastgelegd in de 'Verzusteringsakte Leuven - 's-Hertogenbosch'. “Een en ander is tot stand gekomen op initiatief van de Kring Vrienden”, verduidelijkt Van den Heuvel, “niet door het gemeentebestuur”. Teneinde de stedenband Leuven - 's-Hertogenbosch te versterken is op 29 november 2006 de stichting Comité Leuven - 's-Hertogenbosch in het leven geroepen. Doelstelling van de stichting: het versterken van de contacten tussen de steden Leuven en 's-Hertogenbosch door middel van het bevorderen van de deelname van burgers, al dan niet in groepsverband, aan uitwisselingsprogramma's tussen vermelde steden. Het Comité tracht dit doel te verwezenlijken door het onderhouden van contacten met de gemeentebesturen van onze stad en Leuven, het stimuleren van burgers door het geven van advies, informatie en begeleiding, het aanbieden en geven van begeleiding bij het aanvragen van subsidies.

Activiteiten

Van den Heuvel: “De stichting is formeel een onderdeel van de gemeente (afdeling Communicatie); de bestuursleden zijn echter geen ambtenaar, maar burgervrijwilliger”. De expertise binnen het elfkoppige bestuur bestrijkt een breed scala aan maatschappelijke terreinen: onderwijs, sport, literatuur, vrijetijdsbesteding, cultuurhistorie, muziek, jeugd, senioren. “In de afgelopen jaren hebben er inmiddels ettelijke honderden mensen meegedaan met een uitwisselingsprogramma. Er zijn subsidies verleend aan uiteenlopende Bossche verenigingen en instellingen: bibliotheek, seniorenorkest Da Capo, Dukes Unlimited, De Mannen van 59, Muziektheater De Meierij, Hevo Rosmalen, Bossche Kunstrijvereniging, Coureursclub Jeroen Bosch, Gemengd Koor 's-Hertogenbosch, VVTGG, Koninklijke Harmonie, Eiffeltowers, De Boschboom. Er hebben uitwisselingen plaatsgevonden tussen Kringgidsen en de Leuvense Gidsenbond”, aldus Van den Heuvel. Het eerste vriendschapsverdrag werd ondertekend op 28 januari 1262. Deze datum kan worden beschouwd als 'dies natalis', de geboortedag van het charter. Op 28 januari 2012 (750 jaar na dato) wordt de Verzusteringsakte opnieuw ondertekend, op het Stadhuis in 's-Hertogenbosch. Op die dag wordt tevens een boek gepresenteerd, over 750 jaar stedenband tussen Leuven en 's-Hertogenbosch. Ook vindt er een grootschalige uitwisseling tussen beide steden plaats: het ligt in de bedoeling om op 2 juni 2012 maximaal 750 Bosschenaren naar Leuven te laten vertrekken en dat op 3 juni 2012 maximaal 750 Leuvenaren naar 's-Hertogenbosch komen. De definitieve regeling zal nog door de gemeente 's-Hertogenbosch in de plaatselijke pers bekend worden gemaakt. Wellicht kan worden uitgezocht, of de 750-jarige vriendschap tussen twee steden thuishoort in het Guinness Book of Records.

9

Bronnen
•	www.comiteleuven.eu

KringNieuws 1 (2012) 8-9

2012	Boek 750 jaar Leuven • Comité Leuven-'s-Hertogenbosch komt met boek over Leuven. • Den Bosch maakt programma feestdag 750 jaar vriendschap Leuven-'s-Hertogenbosch bekend. • Ook film in de maak. Domien van der Meijden \| Brabants Dagblad woensdag 11 januari 2012 \| B02
2012	Redactie Band Leuven-Den Bosch leeft niet Brabants Dagblad donderdag 26 januari 2012 \| B01
2012	Belgen krijgen een mooi programma De Belgische vriendenstad Leuven krijgt komende weekeinde van Den Bosch een stevig programma aangeboden met de viering van 750 jaar stedenband. Domien van der Meijden \| Brabants Dagblad donderdag 26 januari 2012 \| B04
2012	Ed Hupkens en Gerard ter Steege Comité Leuven - 's-Hertogenbosch KringNieuws 1 (2012) 8-9
2012	Valentijn Paquay Verrbond Leuven - 's-Hertogenbosch 1262 : Een Brabants perspectief 750 jaar geleden Eeuwenlang verbonden : 750 jaar stedenband Leuven - 's-Hertogenbosch (2012) 19-27
2012	Redactie Eeuwenlang verbonden Bossche Omroep zondag 5 februari 2012 \| 25
2012	Marjan Vonk 's-Hertogenbosch en zijn band met Leuven KringNieuws 2 (maart 2012) 6-7

2012

Theo Hoogbergen en Kees van den Oord e.a.

Eeuwenlang verbonden : 750 jaar stedenband Leuven - 's-Hertogenbosch
Stichting Comité Leuven - 's-Hertogenbosch 2012 | ISBN 94 6190 755 2

2011

Jubileum 750 jaar vriendschap Leuven en 's-Hertogenbosch

Het college besluit om de jubileumviering 750 jaar vriendschap met Leuven in 2012 op maximaal twee officiële momenten te vieren. Op 28 januari in ’s-Hertogenbosch en met een tegenbezoek aan Leuven, eind 2012. Op deze manier wordt een versnippering van activiteiten voorkomen. Voor de viering van het jubileum is een bedrag van € 40.000 gereserveerd.

B&W Besluitenlijst dinsdag 19 april 2011

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 208

Partnerstad Leuven

Stadhuis, rechts van het bordes

750 kaarsjes

Comité Leuven - 's-Hertogenbosch

Zeer oude vriendschapsbanden

Contacten hernieuwd

Activiteiten

Boek 750 jaar Leuven

Redactie

Belgen krijgen een mooi programma

Ed Hupkens en Gerard ter Steege

Valentijn Paquay

Redactie

Marjan Vonk

Theo Hoogbergen en Kees van den Oord e.a.

Jubileum 750 jaar vriendschap Leuven en 's-Hertogenbosch

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina