Bossche Encyclopedie

afb. Daria Scagliola, 22 oktober 2013

Monster

materiaal: drachenfels trachiet
locatie: bouwloods
inventarisnummer: i-651

Bouwfragmenten nr. 651

rubriek: 1.41-673
volgnummer: 1484
opnamedatum: 8 juli 1970
fotograaf: A. Zeeuwe

Foto-archief Restauratiewerken St. Jan 's-Hertogenbosch

Hergebruikte kraagstenen en spuwers van de voorgangerkerken

De spuwers aan het schip

Een vijfde, afgebroken spuwer van Drachenfelstrachiet bleef in de bouwloods bewaard met de vermelding eveneens afkomstig te zijn van het middenschip.¹⁰⁰ Deze plaatsaanduiding kan niet kloppen want de laatste spuwer in de reeks, bijna tegen de westtoren, ontbreekt op de genoemde historische foto van de zuidzijde en was bij aanvang van de restauratie niet meer aanwezig. De spuwer is wat betreft de afmetingen en de kromming wel heel vergelijkbaar met de andere. Bovendien is er grote gelijkenis in stijl en lijkt de kop zowel op die van spuwer i-852 als op die van spuwer i-44. Er is weinig twijfel aan de gelijke ouderdom, maar het is niet duidelijk waar de spuwer heeft gezeten. Er bestaan twee mogelijkheden voor de herkomst. Ten eerste is het mogelijk dat de spuwer afkomstig is uit de meest oostelijke travee van de zuidelijke zijbeuk, omstreeks 1450 gebouwd, waar nog steeds een afgebroken trachieten stomp zit. Een detail dat pleit voor hergebruik op deze lager gelegen plek is het gegeven dat de goot in de rug van de spuwer dicht is gemaakt en zorgvuldig afgesmeerd met specie, zodat niet zichtbaar zou zijn dat er een oudere sculptuur was gebruikt. De gebroeders Donkers tekenen op deze plaats in 1854 nog een complete spuwer, maar deze lijkt duidelijk spitsere oren te hebben gehad. Bij de rest van de traveeën van de zuidbeuk werden tijdens de voltooiing na 1510 overigens geen spuwers meer toegepast.
De tweede, meer aannemelijke mogelijkheid is dat de spuwer afkomstig is van de noordzijde van het schip, waarvan minder documentatie voorhanden is. Op een vage foto voorafgaand aan de restauratie is weliswaar goed zichtbaar dat er nog drie spuwers bewaard waren, maar deze zijn niet te herkennen.

Noten
100.	Koldeweij 1989, 52. Bouwloods i-651; staat in de administratie van de bouwloods foutief te boek als afkomstig van het priesterkoor.

Ronald Glaudemans, De Sint-Jan te 's-Hertogenbosch : Bouwgeschiedenis en bouwsculptuur 1250-1550 (2017) 77

Spuier

Trachiet, begin 16de eeuw; waterkanaal later dichtgezet
Inv. 651

Afkomstig van de contreforten aan het middenschip, juist onder de balustrade en de dakgoot

A.M. Koldeweij, 'De expositie in de Bouwloods, verantwoording en catalogus' in: De Bouwloods (1989) 52, 53 (afb.)

22 oktober 2013

Ronald Glaudemans, De Sint-Jan te 's-Hertogenbosch : Bouwgeschiedenis en bouwsculptuur 1250-1550 (2017) 77, 78

A.M. Koldeweij, 'De expositie in de Bouwloods, verantwoording en catalogus' in: De Bouwloods (1989) 52, 53

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |

Monster

materiaal: drachenfels trachiet locatie: bouwloods inventarisnummer: i-651