afb. ca 1588

Kruis of Vughterpoort (1399 - 1799)

Vughterstraat, hoek Kuipertjeswal

Na de uitbreiding aan de Vughterstraat was de Kruis- of Vughterpoort overbodig geworden, samen met de stadsmuur tussen de Westwal en de Kruisbroedershekel. De poort ging na de uitbreiding van de stad dienst doen als hulpgevangenis en als chirurgijnskamer.
De Moerasdraak (1999) 20
Bosch allerlei

Tweede Vughterpoort

door Ed Hupkens

7
Stadsblad woensdag 2 juli 2008 | 7
Sasse van Ysselt

De Vughterbinnenpoort

305
306
307
Noten
1.Van Heurn Historie IV p. 71.
2.In eene Bossche Schepenakte van 1736 (Reg. n° 557 f. 234 vso) is sprake van een huis onder de Vughterbinnenpoort, staande tusschen het huis de Rosmolen van Mevr. de Wed. Hendrik Antony van de Graeff, postmeester, (thans genummerd Vughterdijk 6, 8, 10 en 12) ex uno en een straatje, (thans genaamd de Kuipertjeswal) ex alio. Het is het huis, nu genummerd Vughterdijk 2 en 4.
Het huis de Rosmolen werd 13 April 1696 (Reg. n° 510 f. 66), als wanneer het gezegd werd te zijn: huis, erf, stal en plaats met eenen rosmolen, staande Marktwaarts tusschen het gemeen water ex uno en Vughterpoortwaarts tusschen het erf van Willem Vervoort, een gang usschen beiden liggende en den zijdelmuur van de huisjes van verkoopster ex alio, verkocht aan genoemden Hendrik Antony van de Graeff. Gezegd water liep langs den buitenkant der Vughterbinnenpoort.
3.Van Heurn Historie III p. 208.
4.Te den Bosch werden gehangen: in 1662 Jan Hendrik Adriaans, geboren te Erp, bijgenaamd de jonge beer en in 1668 Adriaan Hendriks, bijgenaamd de beer.
5.St. Hanewinkel Reize II p. 81.
6.St. Hanewinkel Reize II p. 159.
7.St. Hanewinkel Reize II p. 182.
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 305-307
Verhalen en legenden

Drie kinderkens...

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad, donderdag 3 november 1988
Artikelen
1730

Redactie

Register van alle de voornaamste rariteiten welke op de antiquiteit en konst-kamer tot 's Hertogen-Bosch, vertoond worden. Gestelt in ordre, volgens de plaatzen daar de zelve staan
Joannes du Mont ('s Hertogen-bosch 1730)
 
1794

Redactie

Catalogus van alle de rariteiten, welke op de antiquiteit- en konst-kamer tot 's Hertogenbosch berustende zyn, en op Maandag den 25 Augustus 1794, publicq zullen verkogt worden
C.A. Vieweg ('s-Hertogenbosch 1794)
 
1800

Redactie

Catalogus van de rariteiten welke op de antiquiteit en konst-kamer tot 's Bosch, berustende zyn geweeest, het welke verkogt zal worden, ten huize van de boekverkopers D. Noman en Zoon, op dingsdag den 20 mei 1800, des nademiddags om 2 uuren precies
D. Noman en zoon ('s Bosch 1800)
 
1988

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : Drie kinderkens ...
Brabants Dagblad, donderdag 3 november 1988
 
1993

Redactie

Rariteitenkabinet
's-Hertogenbosch 3 (1993) 106-107
 
1997

Koen Graat

Onderzoek naar gedeelte oude poort in Vughterstraat. Tweede Vughterpoort blootgelegd
Brabants Dagblad, donderdag 26 juni 1997
 
1998

E. Smits, J. Treling

Archeologisch en historisch onderzoek naar de Kruispoort
's-Hertogenbosch 1 (1998) 29-33
2003

Jan de Hond

Grijpvogels, Eenhoorns en het Visken Remora : Monsters en fabeldieren uit de rariteitenkamer
Bossche Bladen 3 (2003) 79-83
Geschiedenis
1662 Volgens een besluit van het stadsbestuur van 3 maart 1662 werd de poort ingericht "voor doctoren en chirurgijns om aldaar de anatomie te exerceren". Tot 1669 is het een ontleedkamer geweest.
Bron: Rondom de Vughterdriehoek
 
1677 Het bestuur van de stad besloot in 1677 dat de ruimte zou worden gegeven aan enige "liefhebbers om aldaar hunne rariteiten te plaatsen".
Bron: Rondom de Vughterdriehoek
 
1799 In de voormalige Vughterbinnenpoort werd in 1677 een ruimte beschikbaar gesteld van rariteiten; een eerste stedelijk museum. In 1794 werd er een katalogus van samengesteld om de tentoongestelde voorwerpen te verkopen, doch wegens oorlogsomstandigheden ging de verkoop niet door. In 1799 wordt deze voormalige stadspoort gesloopt en de rariteiten overgebracht naar elders en in het openbaar verkocht. Ruim een eeuw waren historische, natuurkundige en biologische voorwerpen alsmede rariteiten in deze expositie ruimte te zien.
Bron: Kroniek van 's-Hertogenbosch
 
Stadsrekeningen
1517 Kapittel 64.
Valbrug bij de Vughterbinnenpoort en de lange brug te Orthen hersteld.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 340
 
Literatuur en bronnenpublicaties

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 11, 14, 15, 17, 18, 23, 38, 43, 49-50

Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 83, 215

n: vermelding in een voetnoot