afb. A.F.A.M. Wetzer, 8 augustus 2007

Waterput

datering: 1979-2008
locatie: Markt

De ronde 15de-eeuwse waterput met de iets latere zeskantige fundering van het puthuis.
Archeologisch onderzoek

Waterput

Gemeente 's-Hertogenbosch
Verhalen en legenden

De put op de Markt

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad, donderdag 9 november 1989
Afbeeldingen

15 september 2010
     
Artikelen
1989

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : De put op de Markt
Brabants Dagblad, donderdag 9 november 1989
 
1998

Frits op ten Berg

Het puthuis op de Markt
KringNieuws 3 (1998) 12
 
1998

Jack Snackers

Zwarte Riek en de waterput
Rond Janus & Bet 4 (1998) 7-9
 
2002

Hans Janssen

Put en pomp op de Markt : De materiële gegevens
Bossche Bladen 3 (2002) 80-82
2002

Aart Vos

Een put op de Markt
Bossche Archeologische en Bouwhistorische Bijdragen 3 (2002) 83-85
 
2002

Theo Hoogbergen

Reconstructie waterput gewenst : Archeologische en historische argumenten
Bossche Bladen 3 (2002) 102-103
2006

Jan van Laarhoven

Column
Bossche Bladen 2 (2006) 37
2006

Wim Hagemans

Pleidooi voor Mariakapel en puthuis op de Markt
Brabants Dagblad, woensdag 25 januari 2006
 
2007

Wim Hagemans

Archeoloog trof de stad in het hart
Brabants Dagblad, woensdag 25 juli 2007
 
2007

Wim Hagemans

Puthuis moest leegte Markt opvullen
Brabants Dagblad, woensdag 1 augustus 2007
 
2007

Wim Hagemans

'Wie biedt op puthuis van de Markt?
Brabants Dagblad, donderdag 9 augustus 2007
 
2007

Wim Hagemans

Roep om puthuis en kapelletje op Markt
Brabants Dagblad, dinsdag 4 september 2007
 
2008

Wim Hagemans

Het puthuis van de Markt is zijn leien al kwijt
Brabants Dagblad, woensdag 9 januari 2008
 
2008

Redactie

Middeleeuwse waterput weer even open
Brabants Dagblad, maandag 18 februari 2008
 
2008

Petra Dircks

Verdwenen puthuis maakt de tongen los
Brabants Dagblad, woensdag 20 februari 2008
 
2008

Wim Hagemans

Glazen plaat over waterput Markt
Brabants Dagblad, donderdag 27 maart 2008
 
2008

Wim Hagemans

Een zitplek én zicht op de put
Brabants Dagblad, donderdag 13 november 2008
 
2008

Redactie

Put zichtbaar op Markt
Stadsblad, woensdag 19 november 2008
 
2009

Redactie

Otwerp putdeksel nog niet rond
Brabants Dagblad, dinsdag 21 april 2009
 
2009

Redactie

Maskering put op Markt veel later
Brabants Dagblad, woensdag 7 oktober 2009
 
2009

Marc Brink

Glazen plaat op Markt later
Brabants Dagblad, donderdag 8 oktober 2009
 
2010

Wim Hagemans

Toch vlakke glasplaat op put Markt
Brabants Dagblad, zaterdag 30 januari 2010
 
2010

Wim Hagemans

Oude puthuis krijgt nieuwe plek bij Koning Willem I College, zichtbaar vanaf Vlijmenseweg
Brabants Dagblad, zaterdag 30 januari 2010
 
2010

Wim Hagemans

Put op Markt wordt weer zichtbaar
Brabants Dagblad, dinsdag 14 september 2010
 
2010

Erwtenman

Wie houdt de put schoon?
Brabants Dagblad, dinsdag 16 oktober 2010
 
2010

Redactie

Glasplaat op put markt nu elke dag geveegd
Brabants Dagblad, woensdag 27 oktober 2010
 
2010

Redactie

Glasplaat put op Bossche Markt gescheurd
Brabants Dagblad, vrijdag 31 december 2010
 
2011

Onvrede over put Bossche Markt

• Bosschenaren verbazen zich over uitblijven van nieuwe glasplaat op put op Markt.
• Bosch Belang stelt vragen aan het college van B. en W.
• Woordvoeder meldt dat college nog geen beslissing heeft genomen over vervanging.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, zaterdag 13 augustus 2011
 
2011

Redactie

Bosch Belang wil op Mart puthuis terug
Brabants Dagblad, dinsdag 23 augustus 2011
 
2011

Erwtenman

Struikel niet over de put
Brabants Dagblad, donderdag 25 augustus 2011
 
2011

Frans van Gaal

'Onder de Boschboom' : Puttegepruttel
Bossche Omroep zondag 11 september 2011
 
2011

Redactie

Nieuw glas boven put Markt kost 43.500 euro
Brabants Dagblad, donderdag 15 september 2011
 
2011

Put pas in november te zien

• College wil constructie 'deksel' puthuis vervangen: kosten 43.500 euro.
• Puthuis is pas in november te zien vanwege de lange levertijd van de constructie.
• Fracties dienen initiatiefvoorstel in voor nieuw puthuis.
Wim Hagemans | Brabants Dagblad, donderdag 15 september 2011
 
2011

Paul Roovers

Meer fracties willen puthuis en kapel terug
Brabants Dagblad, dinsdag 20 september 2011
 
2011

CDA sluit 'put' niet uit

• Fractie CDA peilt op eigen website meningen over puthuis op de Markt in Den Bosch.
• Als CDA-fractie initiatiefvoorstel ondersteunt ontstaat raadsmeerderheid voor nieuw puthuis met Mariakapel.
Paul Roovers | Brabants Dagblad, woensdag 21 september 2011
 
2011

Gastopinie : Herplaatsen puthuis creatieve armoede

Terugplaatsen van een puthuis op de Bossche Markt is symbool van behoudzucht en conservatisme. De stad moet niet in het verleden begraven worden.
Lisette van der Swaluw | Brabants Dagblad, zaterdag 24 september 2011
 
2011

Wim Hagemans

Ook B. en W. vinden houten balken op beschadigde put nu geen gezicht
Brabants Dagblad, donderdag 29 september 2011
 
2011

Puthuis en kapel zeer kansrijk

• Politiek meerderheid in gemeenteraad voor terugkeer puthuis en Mariakapel pas als CDA 'ja' zegt.
• Bouw van puthuis op Markt Den Bosch goedkoper dan vervangen kapotte glasplaat bij middeleeuwse put.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, vrijdag 11 november 2011
 
2011

Domien van der Meijden

'Puthuis en Mariakapelletje op proef bouwen'
Brabants Dagblad, zaterdag 26 november 2011
 
2011

Politiek stoeit met puthuis

• CDA ook voor terugkeer puthuis en Mariakapel.
• Initiatief van vijf partijen (Trots hoort nu bij VVD) kan rekenen op meerderheid.
• College wil nog bredere discussie over (eigentijds) ontwerp puthuis en kapel.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, donderdag 1 december 2011
 
2011

Oh nee, niet wéér het Puthuis, dan liever een lege Markt

Begin 2008 verdween het puthuis van de Bossche Markt. Er kwam een glazen plaat boven de middeleeuwse put voor in de plaats. De Bossche gemeenteraad wil nu alsnog dat het puthuis en een Mariakapeletje terugkeren op de Markt. Het plan is omstreden. Er zijn felle vóór- en tegenstanders. Ook binnen de redactie van het Brabants Dagblad. Redacteuren Domien van der Meijden en Tilly van Uffelen kruisen de degens.
Tilly van Uffelen | Brabants Dagblad, zaterdag 3 december 2011
 
2011

Markt levendiger met puthuis, kapelleke en een paar bomen

Begin 2008 verdween het puthuis van de Bossche Markt. Er kwam een glazen plaat boven de middeleeuwse put voor in de plaats. De Bossche gemeenteraad wil nu alsnog dat het puthuis en een Mariakapeletje terugkeren op de Markt. Het plan is omstreden. Er zijn felle vóór- en tegenstanders. Ook binnen de redactie van het Brabants Dagblad. Redacteuren Domien van der Meijden en Tilly van Uffelen kruisen de degens.
Domien van de Meijden | Brabants Dagblad, zaterdag 3 december 2011
 
2011

Uithaal richting kapel op de Markt

• Bossche gemeenteraad beslist vanavond over terugkeer puthuis en Mariakapel op Markt.
• GroenLinks haalt vooral fel uit richting VVD.
• Als voorstel wordt aangenomen, moeten puthuis en kapel uiterlijk mei 2013 klaar zijn.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, dinsdag 13 december 2011
 
2011

Nieuw puthuis duurt nog tijd

• Eerst gedegen onderzoek naar historisch verantwoorde bouw van puthuis op Bossche Markt.
• College verdeeld over terugkeer puthuis.
• Meerderheid steunt initiatief terugbouwen puthuis.
Domien van de Meijden | Brabants Dagblad, woensdag 14 december 2011
 
2012

Ronald Glaudemans

Een stukje puthuis? : Bekroning puthuis in Londen
Bossche Bladen 1 (2012) 14-16
 
2012

Domien van der Meijden

Nader onderzoek kapel en puthuisje op Markt
Brabants Dagblad, woensdag 4 april 2012 | 29
 
2012

Redactie

Onderzoek put BAM openbaar
Brabants Dagblad, woensdag 31 oktober 2012 | 24
 
2012

Domien van der Meijden

Vier varianten voor puthuis op de Markt
Brabants Dagblad, donderdag 15 november 2012 | 25
 
2012

Stadsput en huisje Markt twee-eenheid

De BAM heeft het cultuurhistorisch onderzoek afgerond naar de stadsput en het Onze-Lieve-Vrouwehuisje op de Bossche Markt. De politiek mag nu kiezen.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, donderdag 15 november 2012 | 26-27
 
2012

Nieuw puthuis op Bossche Markt is nu al omstreden

De Bossche politiek krijgt de keuze uit vier varianten voor een nieuw puthuis op de Markt.Wat het ontwerp ook wordt, de keuze zal omstreden zijn.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, maandag 3 december 2012 | 12-13
 
2012

Het puthuis op de Markt, tuttig of niet

Cees van Aals waarschuwt voor 'tuttigheid' bij herbouw puthuis. Jan van Heijningen wijst op grote interesse van toerist voor historisch Den Bosch.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, dinsdag 4 december 2012 | 21
 
2012

Puthuis richting half miljoen euro

• Nieuw puthuis en Mariakapelletje op markt Den Bosch gaat vier ton aan bouw kosten.
• Voor ontwerpkosten komt er nog eens veertig mille bij.
• Gemeenteraad ging bij besluit in december 2011 uit van veel lager bedrag.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, donderdag 6 december 2012 | 25
 
2012

Raad schrikt van bedrag voor puthuis

• Hoge kosten voor herbouw van puthuis op de Bossche Markt brengt aantal voorstanders in de gemeenteraad aan het twijfelen.
• College kiest voor herbouw van zestiende-eeuws puthuis en eventueel Mariakapelletje.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, vrijdag 7 december 2012 | 25
 
2012

‘Half miljoen voor puthuis is wel héél veel’

Een uurtje rondhangen bij de houten vlonder bovenop de oude waterput op de Bossche Markt leert dat mensen de herbouw van het puthuis wel héél duur vinden.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, vrijdag 7 december 2012 | 29
 
2012

‘Komst puthuis is een democratisch besluit’

• Wethouder GroenLinks voert initiatief voor herbouw puthuis uit, ondanks tegenstand van eigen partij GroenLinks en coalitiepartij PvdA.
• Eerst drie ontwerpers aan de slag voordat definitief plan puthuis wordt uitgevoerd.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, zaterdag 8 december 2012 | 27
 
2012

Herbouw van puthuis

Het gemeentebestuur stelt de raad voor om 40.000 euro beschikbaar te stellen voor de verdere uitwerking van de herbouwplannen van het puthuis op de Markt, al dan niet met een Onze-Lieve-Vrouwenhuisje (Mariakapelletje) cq. schandpaal.
Stadsblad, woensdag 12 december 2012 | 1
 
2013

Robčrt van Lith

Stichting voor Puthuis
Brabants Dagblad, dinsdag 8 januari 2013 | 21
 
2013

Puthuis, 'project van onze stad'

• Puthuis moet volgens meerderheid Bossche gemeenteraad ‘een project van onze stad’ worden.
• Raad wil stichting oprichten die het puthuis helpt financieren en realiseren. Gemeente betaalt maximaal twee ton.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, woensdag 9 januari 2013 | 28
 
2013

Domien van der Meijden

Stichting moet helft geld puthuis bijeen brengen
Brabants Dagblad, woensdag 23 januari 2013 | 29
 
2013

Redactie

Draagvlak voor Puthuis : Kosten herbouw worden verdeeld
Stadblad, woensdag 30 januari 2013 | 1
 
2013

Middelpunt van 's-Hertogenbosch : De put op de Markt

In 1977 kwam de put op de Markt aan het licht tijdens een opgraving onder leiding van de latere stadsarcheoloog Hans Janssen. De put was in zijn glorietijd niet zomaar een waterput, maar een fraai uitgevoerd bouwwerk dat het middelpunt van de Markt vormde. Onlangs besloot de gemeenteraad dat de put in zijn zestiende-eeuwse gedaante zal worden herbouwd op de Markt. Om tot een verantwoorde reconstructie te komen, werd in opdracht van de BAM een uitgebreid archiefonderzoek uitgevoerd. De meest verrassende resultaten worden hier gepresenteerd.
Ester Vink | Bossche Bladen 2 (2013) 38-43
2013

Domien van der Meijden

Voorstel tappunt bij puthuis op de Markt.
Brabants Dagblad, vrijdag 2 augustus 2013 | 23
 
2013

Architect aan de slag met puthuis

De bouw van het puthuis en het bijbehorende Onze Lieve Vrouwehuisje op de Markt in Den Bosch is weer een stap dichter bij realisering. Het college van burgemeester en wethouders heeft nu alle eisen waaraan de bouwwerken moeten voldoen op papier staan. Daarmee kan het college de boer op om een architect te vinden die een gedetailleerd ontwerp maakt van het puthuis en OLV-huisje naar het voorbeeld van beide bouwwerken anno 1522.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, vrijdag 13 september 2013 | 26
 
2014

Put leidt prompt weer tot praat

Van ‘afschuwelijk’ tot ‘prachtig’. De meningen in Den Bosch lopen sterk uiteen over het ontwerp van de stadsput.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, donderdag 6 februari 2014 | 25
 
2014

Stichting 1522 zoekt geld voor stadsput

Den Bosch heeft nu een historisch verantwoord ontwerp voor de put en ’t Onze-Lieve-Vrouwehuisje.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, donderdag 6 februari 2014 | 26-27
 
2014

Complimenten en klachten rond puthuis

Een puthuis op de Markt. Een aanwinst? ‘Poppenkast?’ De meningen lopen uiteen.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 7 februari 2014 | 26-27
 
2014

Jos van de Ven

Vraagtekens PvdA bij ontwerp puthuis en kapel
Brabants Dagblad, vrijdag 7 maart 2014 | 30
 
2014

Puthuis op de Markt, een parel of een nepbouwsel?

Het puthuis in Den Bosch kent veel voor- en tegenstanders. Twee BD-verslaggevers kruisen de degens.
Domien van der Meijden en Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, zaterdag 8 maart 2014 | 32-33
 
2014

Puthuis: sensatie tegenover taliban van monumenten

DEN BOSCH - „Een historische sensatie.” Zo noemde historicus Frans van Gaal gisteravond de plannen voor het puthuis op de Bossche Markt. Zijn tegenstrever en architect Miel Wijnen had het over de ‘monumententaliban’ van de gemeente Den Bosch.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, dinsdag 11 maart 2014 | 26
 
2014

Puthuis op de Markt weer een stap dichterbij

DEN BOSCH - Afgezien van enkele details is de commissie welstand in Den Bosch enthousiast over het puthuis en het Onze-Lieve-Vrouwe-huisje die zijn gepland op de Bossche Markt. Het gaat onder meer over de kleur van luiken en het formaat van een plateau waarop het ‘huisje’ komt te staan. Dat bleek gisteren tijdens een vergadering waarbij het project is besproken.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 21 maart 2014 | 26
 
2014

Hoe vals mag de echoput van vroeger klinken?

Op de Markt in Den Bosch verrijst nog dit jaar een nagebouwde stadsput uit 1522, inclusief Mariahuisje. Het project doet een oude discussie oplaaien: hoe ver moet je gaan met het terugbouwen van verdwenen erfgoed?
René van der Lee en Joop van der Pol | Brabants Dagblad, donderdag 27 maart 2014 | 36-37
 
2014

Sponsoring puthuis moeizaam

De financiering van het puthuis en Mariahuisje op de Bossche Markt verloopt trager dan de initiatiefnemers dachten.
Marc Brink | Brabants Dagblad, vrijdag 28 maart 2014 | 25
 
2014

Ed Hupkens en Nik de Vries

Bootgesprekken 10: de mannen van de Stadsput
Bossche Kringen 2 (2014) 38-40
 
2015

Marc Brink

Mogelijk vertraging voor puthuis en kapelletje door aanpassing plan.
Brabants Dagblad, dinsdag 13 januari 2015 | 26
 
2015

Mes strijdt tegen puthuis

Bosschenaar Peter Mes geeft strijd tegen het puthuis en Onze-Lieve-Vrouwehuisje in 'woonkamer' Den Bosch niet op.
Domien van der Meijden | Brabants Dagblad, donderdag 19 februari 2015 | 25
 
2015

Redactie

Petitie om puthuis te voorkomen.
Brabants Dagblad, vrijdag 20 februari 2015 | 29
 
2015

Redactie

Voorstander puthuis roert zich.
Brabants Dagblad, woensdag 25 februari 2015 | 25
 
2015

Ton extra voor puthuis op Markt valt verkeerd

College Den Bosch wil een ton extra uittrekken voor het puthuis en Onze-Lieve-Vrouwe-Huisje. 'Belachelijk'.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, donderdag 12 maart 2015 | 21
 
2015

Tijd dringt voor puthuis

De tijd dringt en de spanning stijgt voor het puthuis en Onze-Lieve-Vrouwe-Huisje op de Bossche Markt.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, vrijdag 13 maart 2015 | 29
 
2015

Strijd om puthuis bereikt climax

ANALYSE : Een ton extra en haast maken met puthuis in Den Bosch lijkt op wanhoopspoging.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, zaterdag 14 maart 2015 | 32-33
 
2015

'Den Bosch wordt geen pretpark met een puthuis'

DEN BOSCH - De gemoederen lopen aan het eind van het debat even op wanneer de voorgenomen reconstructie van het middeleeuwse puthuis en het Onze-Lieve-Vrouwe-huisje op de Markt in Den Bosch ter sprake komen.
Peter de Bruijn | Brabants Dagblad, maandag 16 maart 2015 | 12-13
 
2015

Domien van der Meijden

Puthuis en Lieve Vrouwehuisje met ton extra van gemeente verder.
Brabants Dagblad, woensdag 25 maart 2015 | 25
 
2015

1522: geen inzage in ton puthuis

Stichting 1522 en het college van Den Bosch geven geen duidelijkheid over bijdrage van een ton voor puthuis.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, dinsdag 31 maart 2015 | 25
 
2015

Opinie : Versterking van de stad of een blok aan het been?

Stadsput en OLV Huisje, ik zie oe gčre komme.
Nort Lammers | Brabants Dagblad, zaterdag 11 april 2015 | 32
 
2015

Opinie : Versterking van de stad of een blok aan het been?

Verdwijnpu(n)t van eigentijds bestuur.
Rodney Weterings | Brabants Dagblad, zaterdag 11 april 2015 | 33
 
2015

Redactie

1522 krijgt volle laag over 'put'.
Brabants Dagblad, dinsdag 14 april 2015 | 25
 
2015

'Geen draagvlak in stad, dus neem je verlies'

Tegenstanders van het puthuis op de Markt in Den Bosch balen van 'doordrukken' plan.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, dinsdag 14 april 2015 | 26-27
 
2015

Den Bosch krijgt puthuis ondanks forse kritiek

Meerderheid gemeenteraad Den Bosch stelt ton extra beschikbaar voor de herbouw van puthuis en OLV-huisje.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, woensdag 15 april 2015 | 25
 
2015

Mes rekent zelf niet op gunstige uitspraak puthuis

DEN HAAG/DEN BOSCH - Bosschenaar Peter Mes was gisteren na afloop van een rechtszaak niet al te optimistisch over de kans dat de Raad van State alsnog de bouw van een 'Eftelinghuisje' op de plek van de oude stadswaterput op de Markt gaat afschieten.
Redactie | Brabants Dagblad, vrijdag 17 april 2015 | 30
 
2015

Weg is vrij voor bouw puthuis op Bossche Markt, bezwaar ongegrond

DEN BOSCH – Aannemingsbedrijf Nico de Bont BV uit Vught staat in de startblokken voor de bouw van het puthuis en Onze-Lieve-Vrouwehuisje op de Bossche Markt. Niets staat de bouw nog in de weg nadat de Raad van State gisteren het bezwaar van Bosschenaar Peter Mes ongegrond heeft verklaard.
Robčrt van Lith | Brabants Dagblad, vrijdag 1 mei 2015 | 29
 
Onderzoek
2012

Onderzoeksrapportage

Cultuurhistorisch onderzoek stadsput en Onze-Lieve-Vrouwehuisje op de Markt te 's-Hertogenbosch
Gemeente 's-Hertogenbosch oktober 2012
2012

Ester Vink, Aart Vos

Bijlagen : Cultuurhistorisch onderzoek stadsput en Onze-Lieve-Vrouwehuisje op de Markt te 's-Hertogenbosch
Gemeente 's-Hertogenbosch oktober 2012
 
Raadsbesluiten
2007

Beantwoorden vragen Puthuis

Het college beantwoordt vragen van Stichting ’s-Hertogenbossche Monumentenzorg en de Kring Vrienden van ´s-Hertogenbosch over het puthuis op de Markt. Het college laat onder meer weten dat de sloop van het puthuis is vastgesteld door de gemeenteraad. Het is de bedoeling dat op de plek van het puthuis een kunstwerk komt.
B&W Besluitenlijst 30 oktober 2007
 
Stadsrekeningen
1520 Kapittel 62.
De waterput op de Markt te 's Hertogenbosch gemaakt.
Stads Rekeningen 1 (1520-1521) 356
 
1521 Kapittel 69.
Metalen pijpen aan den waterput op de Markt.
Stads Rekeningen 1 (1521-1522) 373
 
1521 Kapittel 71.
IJzerwerk aan de put op de markt.
Stads Rekeningen 1 (1521-1522) 374
 
1521 Kapittel 74.
Metalen gegoten pijpen voor den waterput op de Markt.
De arend met de kroon en verdere ornamenten boven dien put geplaatst, verguld en geschilderd.
Verdere materialen tot dien put gebruikt.
Drakenhoofden die het water in de bakken spuwde.
Stijgerwerk aan de put op de Markt.
Schilderen van den waterput.
Emmers voor den put.
Namensche hardsteen voor de vischbrug en aan den put gebruikt.
Stads Rekeningen 1 (1521-1522) 376
 
Literatuur en bronnenpublicaties

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 248, 249, 250, 251, 252, 254, 285

n: vermelding in een voetnoot