Fotopersbureau Het Zuiden, 29 augustus 1939

Tweede Wereldoorlog

Algemeen

Archief

Collectie Tweede Wereldoorlog 1930-1947(1970)

NL-HtSA Archiefnummer 0236 (aangepast 6 augustus 2019)

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Dag- en weekbladen verschenen voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog, 1938-1947

NL-HtSA Archiefnummer 0328 (aangepast 18 februari 2020)

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Bureau R-Verrichtingen en oorlogsschadevergoedingen te 's-Hertogenbosch, 1940-1960

NL-HtSA Archiefnummer 0420 (aangepast 24 januari 2019)

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Distributiedienst 's-Hertogenbosch Tweede Wereldoorlog 1942-1950

NL-HtSA Archiefnummer 0789 (aangepast 22 november 2019)

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Roll of Honour

NL-HtSA Archiefnummer 0824

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Dagboek met oorlogsdocumentatie

NL-HtSA Archiefnummer 1014

Erfgoed 's-Hertogenbosch

Losse stukken en kleine collecties, 1533-1994

NL-HtSA Archiefnummer 1021

  1. “Bekanntmachung/Bekendmaking” door de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied Seyss-Inquart ter instructie aan de bevolking vanwege naderende oorlogshandelingen, 1944.
  2. “Openbare kennisgeving” door de secretaris-generaal van Sociale Zaken A.L. Scholtens en de commissaris-generaal voor economische zaken en financiën Jakob, van de grote vraag naar 3 werkkrachten in Duitsland en de oproep aan werklozen om zich daarvoor te melden, 1940.
  3. Speciale uitgave van “De Provinciale en Huisgezin” van 16 mei 1940 waarin uitleg wordt gegeven over de nieuwe, Duitse betaalmiddelen, 1940.
  4. “Notice/Bekendmaking” door het Militair Gezag te bevestigen aan of bij een monument met het verzoek dat onbeschadigd te laten, 1944.
    5. Aanplakbiljet met de tekst: “Debris will not be removed from this site. By order Army Comd.”, z.d.
  5. “Verordnung über Verdunkelung/Verordening betreffende de verduistering” door “Der Oberbefehlshaber der Heeresgruppe”, z.d.
  6. “Autobusverordening” door het Militair Gezag, 14 februari 1945, nr. 71, 1945.
  7. “Verordening Rijvergunningen”, door het Militair Gezag, 14 februari 1945, nr 70, 1945.
  8. Verslag door NN Hekker, wonende in de Hinthamerstraat, van zijn belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, 1994.
    NB: vermoedelijk vastgelegd na een oproep uit 1994 door het Stadsarchief om materiaal uit 1940-1945 te melden of persoonlijke verhalen in te leveren. Deze oproep zit eveneens in de omslag van dit inventarisnummer.
  9. “Tweede distributie stamkaart” voor A.J.M. van der Bruggen en J.Th.M. van der Bruggen voor de registratie van uitgereikte bonkaarten ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, z.d.
  10. “Het gouden boek”, receptiealbum waarin de handtekeningen en heraldische wapenen van onder andere koninklijke gasten, ministers en bevrijders bij hun bezoek aan de stad, 1936-1946.
    NB: groot formaat, apart geborgen.
Erfgoed 's-Hertogenbosch
Verhalen en legenden

Doeke

door Henny Molhuysen

Rond 4 en 5 mei komen er bij tal van mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt vele gebeurtenissen opnieuw voor ogen. Verhalen ook die dikwijls betrekking hebben op de activiteiten van één enkele mens. Iemand die vond dat hij zijn plicht als Nederlander moest doen en dat ook deed. En daarvoor nooit een lintje heeft gekregen. Zoals bijvoorbeeld Doeke Dijksterhuis. Hij was een echte Groninger, geboren in 1897 in Bierum. Hij werkte bij de PTT en werd vanuit Rotterdam overgeplaatst naar 's-Hertogenbosch. Dat was in 1936. In 's-Hertogenbosch kwam Dijksterhuis te wonen in de Muntel, Moliusstraat 35. Hij was een wat stille man. Maar tijdens de oorlog zou blijken waartoe hij in staat was.
Als PTT'er moest hij ook post brengen naar het gijzelaarskamp Beekvliet in Sint-Michielsgestel. Deze gijzelaars kregen alleen gecensureerde post en de te verzenden brieven werden eveneens gecontroleerd. Doeke en ook andere PTT'ers namen echter ook illegale post mee. Daartoe moest de wacht even worden afgeleid of moest er een 'wisseltruc' worden uitgehaald, waarbij het ene sigarendoosje omgeruild werd met een ander. Op die manier kon deze 'Piet Hein-post', zoals deze werd genoemd, verstuurd worden naar de wachtende familie. Via deze post konden bovendien heimelijke ontmoetingen gerealiseerd worden tussen de gijzelaars (die naar een Bosch' ziekenhuis moesten voor onderzoek) en hun echtgenoten.
Doeke deed méér. Martien Jakobs, een joodse jongen, eveneens in de Moliusstraat wonend, kon bij de familie Dijksterhuis onderduiken. In huis woonde ook al Anny Staal (een telefoniste bij De Gruyter, die actief was in de illegaliteit). Bovendien vroeg in 1942 de joodse familie Jakobs (oom, tante en drie kinderen) eveneens om onderdak. Ze kregen het!
Problemen waren er genoeg. Hoe was er aan voldoende voedsel te komen voor deze zes onderduikers, want bonnen hadden ze niet? Doeke wist er wel wat op; hij slaagde er telkens weer in aan voldoende eten te komen. Al betekende dat dikwijls 'zwart' kopen.
Bovendien was er de angst ontdekt te worden. Nomaal zaten de onderduikers in de huiskamer; vanzelfsprekend moesten ze binnen blijven. Dikwijls dreigde er onraad. Vreemde mensen in de straat. Bovendien kwam er een NSB'er in de straat wonen. Zoontje Doeke jr. kwam altijd waarschuwen als er moffen in de buurt waren. Dan moesten de onderduikers naar boven en kropen ze alle zes achter een schot. Eens is er een inval in huis geweest. Maar toen er vlees werd ontdekt in de kelder werden de verdere naspeuringen gestaakt en kon iedereen weer gerust ademhalen. Toch heeft deze onderduikperiode veel angst en ellende veroorzaakt, ruim twee jaar lang.
Bij de bevrijding van de stad in oktober 1944 werd Doeke Dijksterhuis gewond door granaten. Zwaar gewond aan een been en een bil werd hij via Grave naar een ziekenhuis in Eindhoven gebracht. Later kon hij naar huis terugkeren.
Na de oorlog kwam Martien Jakobs nog regelmatig op zijn oude onderduikadres. De andere voormalige onderduikers emigreerden naar de USA en Canada.
Doeke Dijksterhuis overleed in 1979. Zonder een lintje te hebben gehad...
Brabants Dagblad, donderdag 5 mei 1988
Video

WW II Capture of 's-Hertogenbosch

National Archives Identifier: 23356
Local Identifier: 111-ADC-9592
Creator: Department of Defense. Department of the Army. Office of the Chief Signal Officer. (18.09.1947 - 01.03.1964)
catalog.archives.gov
Literatuur en bronnenpublicaties

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 185, 186, 227

Brian Heffernan, Ongeschoeide karmelitessen in de Nederlandse katholieke kerk, 1872-2020 | Radicaal kloosterleven (2021) 241, 263-265, 285-286, 301, 310, 313, 320, 351, 398, 401, 405-432, 444, 469-470, 474, 479, 481-482, 516, 685, 688-690, 697

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 10, 38, 40, 42, 55, 61, 106, 108, 109, 152, 153, 241, 243

Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 279, 285, 287, 289, 290, 297, 318, 326, 327, 336, 345, 348, 349, 351, 370, 381, 384, 386, 387, 389, 390, 395, 397, 398, 416

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Archief
Literatuur
Verhalen en legenden
Video
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |