35. Goirle

Sint-Janskerk, Goirle. Parochie Heilige Johannes Onthoofding

Iohannes Baptiste, 1552
Dm: 112,5 cm
Hm: 118 cm
Gw: 880 kg
Toon: fis
O.r.nr. 6 C 173 P

Gieter: Jan Moor (Moer)

Ogenschijnlijk bestaat de naam van de klok alleen uit vier puntjes, voorafgegaan door een kruis met armen die eindigen in fladderende bladvormen. Er is echter sprake van plaatsgebrek in de letterrand. Een pijl – eigenlijk niet meer dan een schuin geplaatste lijn in reliëf – verwijst naar de onder het fries geplaatste tekst: + iohannes *baptiste* . De naam – in een kleiner letterformaat – wordt voorafgegaan door een leliekruis; baptiste is tussen rozetten geplaatst. Onder de naam, hoog op de flank, is een rechthoekige, aan de bovenzijde slordig halfrond afgesneden plaquette te zien met de baardige kop van Johannes de Doper. Diens schouders zijn bijna afwezig, maar de rechterhand wijst naar het lam in de andere hand; rechts van zijn hoofd is gedeeltelijk een vaan zichtbaar met onleesbare tekst.
Niet alleen door haar grootte, maar vooral door het opschrift en sierranden geeft deze klok een totaal andere indruk dan haar vijf jaar oudere zuster. De kroonarmen bleven echter ook hier onversierd en werden stervormig op de kop gezet. De sierringen – aangepast aan de grootte van de klok – zijn op de schouder met twee toegenomen tot vier. Het grootste verschil is gelegen in de bovenste, renaissance sierrand. Rond sierlijke vazen, in hartvorm of op een klassieke voet met voluutachtige oren, krullen dolfijnen en gevleugelde fabeldieren. Dit fries werd eerder gezien op Mechelse klokken, waarmee het contact duidelijk is dat Jan Moer had met concurrerende klokkengieters. Aan de onderzijde van de letterrand gebruikte Jan Moor, zoals hij zich in het opschrift noemt, de gotische driepas met kruisbloem. Hij bracht op deze wijze traditionele versieringsmotieven en nieuwe vormen samen.
Het opschrift noemt de religieuze functies van de klok: voor de doden luiden en de levenden naar de kerk roepen. Met de hamer slaat de klok eveneens de uurslag aan de buitenzijde.
Hendrik Verhees noteerde in 1790 het opschrift van de klok naast zijn schets van de middeleeuwse kerk met toren. Hij las het jaartal abusievelijk als 1570 en vermeldt tegelijkertijd het 'uithalen' van een gebroken klok uit 1644 van François Trisvelt uit Antwerpen met de tekst: Maria is mijn naam. Seer groot bij den Heer. Comt door mijn geleuijdt te kerke, hoort Zijn Leer, gevolgd door de naam van de pastoor en de kerkmeesters die haar lieten gieten.⁶⁴ Dit is duidelijk een opschrift uit de tijd na de Reformatie, wanneer het geschreven en gesproken woord, Zijn Leer, centraal staat.