afb. Ton van der Vorst

Het viskopersgilde

opgericht: vóór 14 september 1629
keuren: 28 februari 1482; 14 augustus 1489; 29 juli 1613; 10 januari 1614
patroonheilige: Sint Pieter en Pauwel

Beschilderde wollen doek 210 x 309 cm.
Vlag met stok van het Bossche viskopersgilde, 18e eeuw. Voorgesteld wordt de apostel Petrus.
Het Noordbrabants Museum (inv.nr. 06911)
Inventaris

Archieven van de ambachts- en schuttersgilden 1327-1874

6) Het Archief van het Viskopersgilde

Dit gilde nam omstreeks 1420 de vijfde en in 1525 en 1610 de zesde plaats in de rij der Bossche ambachten in. Het is in de middeleeuwen van zeer grote economische betekenis geweest. Vele gildebroeders hielden zich met de groot- en doorvoerhandel in haring, zowel in verse, gedroogde en gerookte - Den Bosch bezat vele rokerijen - vorm bezig. 's-Hertogenbosch was een schakel in het haringvervoer van Holland naar Keulen - de marktplaats van het Rijnland en Zuid-Duitsland -. Bovendien voorzag Den Bosch ook de Meierij en het Land van Luik van vis. Het gilde had dus aanvankelijk naast een plaatselijke ook een interlocale betekenis. In de 18e eeuw beperkte het zich echter meer en meer tot de plaatselijke visvoorziening. Het was toen hoofdzakelijk een klein-handelaarsorganisatie. Dat het echter oorspronkelijk een lichaam van zeer gegoede lieden wat blijkt wel uit het prachtige altaar van Sint Pieter en Sint Pauwel, dat dit gilde vóór 1629 in de Sint Jan bezat, alsmede uit het zeer hoge intredegeld, dat de nieuwe leden voor opneming in het ambacht moesten betalen.
Vóór 28 maart 1610 traden de dekenen al jaarlijks met 1 oktober (Bamis of Sint Remeys) in functie. In 1798 wordt het nog als gilde en in 1809 als corporatie vermeld.
Van het archief zijn slechts enige stukken bewaard.
Stadsarchief (115)
Artikelen
1955

H.F.J.M. van den Eerenbeemt

's-Hertogenbosch in de Betaafse en Franse tijd 1794-1814
Nijmegen-Utrecht (1955) 22, 24, 159 		 
1998

Henny Molhuysen

Het viskopersgilde
Uyt den bogaert 19 (1998) 14-15 		 
2004

Jozef Hoekx en Valentijn Paquay

IX Economische zaken : 6. Viskopers en Vismarkt
Inventaris van het archief van de stad 's-Hertogenbosch 1262-1810 (2004) 469-470 		 
Diversen

Linker muurschildering in de middelste straalkapel van de Sint Janskathedraal

De apostelen Simon, Jacobus en Philippus van het Viskopersgilde
Stadsarchief (0004630)

Rechter muurschildering in de middelste straalkapel van de Sint Janskathedraal

De apostelen van het Viskopersgilde
Stadsarchief (0008098)

Sint Janskathedraal, 1954

De kapel van het viskopersgilde in de kooromgang tijdens een expositie van kerkschatten
Stadsarchief (0054960)
Stadsrekeningen
1571

Kapittel 7

Afgevaardigden uit de gilden der vischkoopers, vleeschhouwers en bakkers, om aan den Hertog van Alva een adres te overhandigen, houdende klagten tegen het geweld, dat de soldaten van het garnizoen die ambachten in het verkoopen aandeden, met verzoek om daarin te voorzien. De Hertog, noch Don Frederico de Toledo willen daarop schriftelijk antwoord geven. Mondeling wordt de Commissie beloofd, dat daarin zal voorzien worden.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch 2 ('s-Hertogenbosch 1866) 859
 
Van den Heuvel
1445

No. 60

Het stadsbestuur van Den Bosch maakt een ordonnantie op het verkoopen, pakken en keuren van haring en de afslag van versche zeevisch.
Afschrift naar authentiek afschrift door den stadssecretaris J. v.d. Velde.
De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629 : Eerste stuk (1946) 152-157
  
1483

No. 86

Het stadsbestuur van Den Bosch wijzigt enkele punten in de keur van het gilde der vischkoopers o.m. betrekking hebbende op den afslag van visch en voegen er enkele nieuwe bepalingen aan toe.
De zegels van de stad en van den hoogschout zijn verloren.
De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629 : Eerste stuk (1946) 291-295
  
1613

No. 168

De magistraat van Den Bosch geeft een keur aan het gilde der vischkoopers.
Geïnsereerd in de confirmatie door de aartshertogen van 24 Maart 1615 (zie no. 170).
De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629 : Tweede stuk (1946) 708-714
  
1614

No. 169

Het stadsbestuur van Den Bosch geeft een ampliatie op de keur aan het gilde der vischkoopers.
Geïnsereerd in de confirmatie door de aartshertogen van 24 Maart 1615 (zie no. 170).
De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629 : Tweede stuk (1946) 714-716
  
1615

No. 170

Albertus en Isabella confirmeeren de keur van het gilde der vischkoopers van 29 Juli 1613 en de daarop gevolgde ampliatie.
De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629 : Tweede stuk (1946) 717-719
  
Literatuur en bronnenpublicaties

J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 492, 512-519

L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 83n, 85n, 94n, 97, 103, 103n, 104n, 122n, 152n

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Artikelen
Diversen
Inventaris
Literatuur
Stadsrekeningen
Van den Heuvel

Alternatieve namen

Vischcoperen Ambacht
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |