afb.
Juli, vakantiemaand. Dat betekent dat gedurende deze periode vele Bosschenaren de gemeentegrens of landsgrenzen zullen oversteken om kennis te maken met anderen en andere culturen. In de rubriek 'Oe gotte kčk daor' zullen we deze week en de komende twee weken onze blik gaan richten op iets buiten de granzen van onze gemeente, maar toch op iets dat duidelijk een binding met 's-Hertogenbosch heeft. In Vlissingen, aan de Sint-Jacobsstraat, bevindt zich in een huis een gevelsteen, met de afbeelding van de Bossche Sint-Janstoren. Deze steen dateert uit de eerste helft van de zeventiende eeuw. In 1629 kende 's-Hertogenbosch zijn vier-en-een-halve maand gedurende beleg, dat eindigde met de capitulatie van de oninneembaar geachte stad. De ondertekening vondt plaats op vrijdag 14 september 1629. Bij deze capitulatie was men overeengekomen, dat op maandag de zeventiende het Bossche garnizoen, de priesters en mannelijke kloosterlingen de stad moesten verlaten. Als dat gebeurd was, zouden de Staatse troepen de stad binnentrekken.
Eén van de eerste belegeraars die 's-Hertogenbosch binnenkwam, was de uit Vlissingen afkomstige kleermakersknecht Pieter Jansen. Hij klom in de toren van de Sint Jan, en hing er de oranje vlag van de overwinnaars in. Toen was het duidelijk zichtbaar voor iedereen dat 's-Hertogenbosch in andere handen was overgegaan. Voor dit bravoure-stukje kreeg Pieter Jansen van Frederik Hendrik een rijke beloning: een zilveren specerijvat in de vorm van een toren, alsmede een bedrag van vijfhonderd dukaten. Het zilveren sieraad bevindt zich nu in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Van de vijfhonderd dukaten bouwde Pieter Jansen in zijn geboortestad een huis. Daarin liet hij een gevelsteen plaatsen, die voor zijn medeburgers de herinnering aan zijn heldendaad levens moest houden. Naast de toren stond er op de steen gebeiteld: „Der Bosschen torenbouw. Die heb ick hier doen stellen. Ter eere van Nassau. Tot spit (spijt) al sijn rebellen.”
Pieter Jansen heeft een fout gemaakt. In plaats van dat hij de - de nu nog bestaande - westertoren van de Sint Jan liet beitelen, vertoont de gevelsteen de afbeelding van de hoge middentoren van onze kathedraal. En dat terwijl deze middentoren al bijna vijftig jaar tevoren was verwoest. In de late avond van 25 juli, deze maand precies vijfhonderd jaar geleden, werd deze toren door de bliksem getroffen en brandde geheel af.
|
1984 |
Henny MolhuysenOe gotte kčk daor : Gevelsteen VlissingenBrabants Dagblad donderdag 12 juli 1984 |
|
2016 |
Henny Molhuijsen'Der Bosschen torenbouw' in VlissingenDe Boschloog (2016) 45 |
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 193, 194
Ch. C.V. Verreyt, 'De zilveren St. Janstoren : Een gedachtenis aan het beleg van 's-Hertogenbosch in 1629' in: Taxandria (1920) 150-153